!en anarchistisch
evensgevoel
Zigeunersalade
iZwarte jeugd Zuid-
ziet
geweld in het verschiet
Rabobank O
Eenduizend verslaafden aan heroïne in ons land
en toch dimekt opvraagbaar.
hiedo Asilo' van Marco Ferreri
King of the Gypsies
ïS
Cursus lesgeven
voor onderwijzers
uit het buitenland
Prolongaties en reprises
H «(DAG 23 MEI 1980
FILM
TROUW/KWARTET PRS 15 H 17
'nS
W. Wielek-Berg
Ferreri, de Italiaan die voor het eerst opviel met een Spaanse film („El Cochechlto",
en na terugkeer in zijn geboorteland doorging met het maken van zwarte satires, die de
ïgstelling van de critici bleven wekken, regisseerde in 1973 zijn eerste echte publieksfilm,
grande Bouffe". Met het succesrecept dat hij daarin toepaste (beroemde sterren, een
ende intrige en spannende neven-intriges, werken op het schuldgevoel van de consump-
ïtschappij, een reuk van schandaal ging hij niet door.
twee films die volgden: „La der-
Femme" en ,3ye bye monkey"
_j weer op liefhebbers en fijn-
evers gericht. Hoe het met zijn
tste, „Chiedo Asilo" gaan zal weet
liet, want het krioelt daarin van de
rleukste en allerliefste kinderen
wel eens als kassatrekkers zouden
onen fungeren. Dat zou fijn zijn,
ntna zijn onvergetelijke „Dillinger
dood" is „Chiedo Asilo" mijn in
ns zijn beste film.
maatschappelijk
„Dillinger is dood" gebeurt er een
loopse moord, in „Chiedo Asilo"
i terloopse zelfmoord. Ferreri heeft
üjn films de satire allengs gelaten
ir wat zij was en zich bekend tot
allerdiepste levensgevoel, het
ichistische. Dat wil niet zeggen
hij geneigd zou zijn op te trekken
Ier de zwarte vlag en met bommen
gaan gooien (dit valse homogene
ige van een zo heterogene bewe-
g als het anarchisme is blijkbaar
dtroeibaar) maar dat hij maat-
ïlijke conventies, normen en
ook de allerzwaarste, eenvou-
'niet erkent, ze als het ware arge-
aan zijn laars lapt.
u,
ïiedo Asilo" (letterlijk: „Ik vraag
maar de titel wekt veel meer
l^Sgesties, het Italiaanse woord „asi-
wordt ook gebruikt voor zieken-
bej aardentehuizen, krankzin-
itichten, crèches, kortom
alle inrichtingen waarin weerlo-
tezamen zijn gebracht) speelt
er eens in een van Ferreri's gelief-
le decors, de gezichtloze buiten
van een grote stad. Het zou elke
kunnen zijn, maar het is Bolog-
en daardoor krijgt die keuze een
grotere betekenis: Bologna's
binnenstad is wereldberoemd,
ro-bci die is voornamelijk een trek-
,j~ liter voor de toeristen, er woont
hjiFhts ee vijfde van het aantal fil
lers.
die wijk staat een moderne kleu-
Icitirschool en daar doet, als de film
gint, een nieuwe meester zijn intre-
dle in zijn omgang met de kinde-
i nogal onconventionele middelen
taiikt. Eén kleuter wekt in het
taider zijn interesse, sympathie
IBgdedogen: een jongetje dat wei-
|K:e eten en te praten. Hij krijgt
rhouding met de moeder van
een van de kleuters die subiet zwan
ger wordt, maar dat gaat grotendeels
buiten hem om: in Ferreri's laatste
films zijn de vrouwen altijd de sterk-
sten, zij bepalen hun lot en het lot
van de wereld, het lijkt of hij speelt
met de gedachte dat eens de vrouwen
de aarde zullen beërven om zich daar
om de een of andere manier onge
slachtelijk voort te planten. Dat
maakt hem overigens niet tot een
feminist: hij bekijkt ze voor en na als
vreemde vogels waar hij wat over
fantaseert.
Een zachte dood
Aan het eind van „Chiedo Asilo"
trekt de meester met zijn kindertjes
naar een vrijwel onbevolkte streek in
Sardinië waar de aanstaande moeder
al een huis heeft gevonden. En daar
lopen de meester en het stomme Jon
getje, dat opeens gaat praten, de zee
in om niet terug te keren.
Als je dat vergelijkt met de wijze
waarop zelfmoorden in conventionele
films worden behandeld, hoeveel leed
er daarin geleden moet worden voor
het zover is. besef je pas goed hoe vrij
van conventies Ferreri is. Het is geen
drama wat zich daar afspeelt, het is
iets wat gebeurt in een reeks van
gebeurtenissen: twee mensen verkor
ten hun leven een beetje met laconie
ke vanzelfsprekendheid. De soort
blijft bestaan: als de zee leeg is weer
klinkt de kreet van het pasgeboren
kind en dat is wel handig gevonden
van Ferreri, maar het geeft de film
een wat te zwaar slot-accent.
zulke kleine kinderen kan dat ook
nauwelijks anders).
Wat Ferreri heeft weten te bereiken is
niet gering: om een grondthema dat
levensgrote gevaren aankleven (hoe
gemakkelijk kan zoiets niet ontaar
den in een zwaar melodrama) heeft
hij een tedere, lieve, vrije film gespon
nen. Die, zoals een echte film be
taamt, steunt op de beelden: dat
maakt het zo moeilijk om over Ferre
ri te schrijven, hoe breng je het ene
medium over het in het andere, het
blijft behelpen.
De vele en veelsoortige ondertonen,
de flitsende suggesties die naar nieu
we of oeroude mysterieuze werelden
schijnen te verwijzen, het science-
fiction-element dat in Ferreri's film
aan het eigentijdse leven wordt toe
gevoegd, de magie van de muziek
dat kun Je in woorden niet vatten.
Het hoeft ook niet, in „Chiedo Asilo"
is het in beelden gevat. Daarom moet
iedereen die film gaan zien en zijn
eigen conclusies trekken.
Amsterdam-Kriterion;
Utrecht-'t Hoogt.
Beelden uit 'Chiedo Asilo'
Er zijn slechts weinig films
over zigeuners en met zigeu
ners. Films van zigeuners ko
men praktisch niet voor. Zij
zijn een volk zonder stem, het
duurde na de oorlog schande
lijk lang voor ze naast de jo
den schoorvoetend werden er
kend als genocide-slachtof
fers van de nazi's.
Frank Piersons „King of the Gyp
sies" („Koning der Zigeuners")
draagt weinig of niets bij tot inzicht
en beter begrip: met kleine verande
ringen zou Je hem kunnen ombouwen
tot een film die speelt in een Italiaans
mafia-milieu.
Een sterke grootvader, een zwakke,
gewelddadige vader, een sterke zoon
die de oude onzeden en gewoonten
niet meer ziet zitten en eruit wil stap
pen, doch tenslotte toch, door
plichtsgevoel gedreven, de macht
aanvaardt: waar hebben we dat al
eens eerder gezien?
Folklore
Veel aandacht wordt besteed aan de
folklore: turbulente ontvoeringen en
huwelijksfeesten, niet minder turbu
lente begrafenissen. Maar het is dui
delijk niet echt, het lijkt voor toeris
ten geënsceneerd, het stelletje onge
regeld Hollywood-goed dat de hoofd
rollen speelt kun je niet ernstig ne
men. Overigens is het best mogelijk
dat de meeste voorvallen authentiek
zijn: je kunt uit veel waarheid een
grote filmleugen maken, het hangt er
maar van af wat Je weglaat en hoe Je
de boel verbindt.
Maar hoe het ook zij, Shelley Winters
blijft een jiddisje mamme, ook al
bindt ze voor de gelegenheid een
doek om het hoofd en houdt ze zich
koest tegenover haar man.
Eric Boberts in 'King of the Gypsies'-a
n-
DEN HAAG Vijf samenwerkende
pedagogische academies in Rotter
dam gaan een tweejarige experimen
tele cursus voor buitenlandse onder--*
wijzers verzorgen. De cursus is be^
doeld voor zo'n twintig Turkse,
Spaanse, Portugese en Marokkaanse
onderwijzers, die hiermee een volledr-
ge bevoegdheid kunnen behalen.
Minister Pais (onderwijs en weten
schappen) heeft hierover overeen
stemming bereikt met de onderwijs,^
organisaties. De cursus was al a an ge- -
kondigd in de nota culturele minder-,,
heden van de minister. De buiten
landse onderwijzers hebben nu nog-
een beperkte bevoegdheid. Na het
volgen van de cursus krijgen ze een -
certificaat en meer salaris.
Kikkervisjes
Een typische Ferreri-film, overwe
gend positief, met een paar negatie
ve. vaag-symbolische kanten. Ook
weet ik echt niet wat de kikkervisjes
te betekenen hebben die al dan niet
dood gaan: vertegenwoordigen zij het
oerleven, de tweeslachtigheid, de ver
bintenis van aarde en water? Ik zal
mij daarover het hoofd niet breken.
Toch is „Chiedo Asilo" geen herme
tisch gesloten film, hij is voor een
deel geïmproviseerd: de kinderen, de
vele „gewone mensen" die er in mee
spelen en de twee beroepsacteurs
(Roberto Benigni en Dominique La-
fitte) hebben er echt aan meegedaan,
zij verzonnen vaak hun dialogen (met
Rembrandt, de monsters en andere
verzen, gedichten van G. den Braban
der. Uitg. Pegasus, Amsterdam. 63 blz
20 gulden.
Verzamel vier seizoenen pluk het
hele jaar door in de natuur Je eigen
kruiden, paddestoelen, bessen, enz.
voor de keuken, medicijnkast, kos-
metika, likeur en huishoudelijk ge
bruik. Tekst S. Goosens. Illustraties
H. Langosch. Uitg. Elmar, Delft. 175
blz geen prijsopgave.
Alle kersttoespraken van koningin
Juliana zijn door uitgeverij Heureka
te Nieuwkoop gebundeld. 164 blz
19.50
Gevangene van de SD, door P van
Loo. In 1945 werd dit persoonlijk re
laas als feuilleton in Trouw gepubli
ceerd. Uitg. De Vuurbaak, Gronin
gen, 102 blz 13.90
Apocalypse Now Overweldigende
anti-oorlogsfilm over Vietnam van
Francis Coppola. De gehele week in
't Voorhuys, Emmeloord; Scala,
Venlo; City, Steenwijk.
Manhattan Woody Aliens nieuwste
film, een ode in zwart-wit aan zijn
geliefde stad New York. De gehele
week in Marquette, Heemskerk.
Stalker Geheimzinnig meerster-
werk van de Rus Andrei Tarkowski,
die in zijn eigen land niet wordt
geëerd. De gehele week in Liga '68,
Groningen.
Die dritte Generation Rainer Wer
ner Fassbinder keert zich in een
film die schril is van wanhoop zowel
tegen de terroristen der laatste da
gen als tegen de maatschappij die
hen voortbrengt. De gehele week in
Cineeenter, Amsterdam.
Regno di Napoli Fraaie film van
Werner Schroeter over het leven in
een Napolitaanse armoe wijk, vol
muziek en melodrama. De gehele
week in Movies 1, Utrecht.
Brutti, sporchi e cattivi Tragi-co-
medie met zware klucht-accenten
en een sociaal bewogen ondergrond
over het Romeinse sub-proletari-
aat, geregisseerd door Ettore 8cola.
Die Blechtrommel Film van Volker
Schlöndorf naar de roman van GQn-
ter Grass met een unieke Inbreng
van Davld Bennent als Oskar de
kleine trommelaar. De gehele week
in City 6. Amsterdam; Metropole 5,
Den Haag; Alhambra 2, Enschede;
H5, Heerlen; Luxor, Haarlem: Bij
ou, Hilversum; City. Venlo; Festi
val, Maastricht; City, Zeist; Con
certgebouw, Hengelo; Luxor, Ven-
ray; Studio, Delft; Wijngrachtth.,
Kerkrade.
Hongaarse Rhapsodie Vaderlandse
film van de Hongaarse meester Mi-
klos Jancso, vol bloed, zweet en
tranen, gemaakt op zijn onnavolg
bare en mysterieuze manier. De ge
hele week in Filmhuis, Rotterdam;
23 mei Fries Service Centrum.
Les Demoiselles de Wolko Prachti
ge film in Tsjechowsfeer van de
Pool Andizej Wajda. 23 mei Ge-
sprekscentrum, Leiden.
La Notte De film die Michelangelo
Antonloni twintig jaar geleden be
roemd maakte. In de hoofdrollen
Marcello Mastroianni. Jeanne Mo-
reau en Monica Vittl. 23 en 24 mei
Filmhuis, Wageningen.
BUITENLAND
tot Hennie Serfontein
DHANNESBURG De jon-
zwarten in Zuid-Afrika blij
de laatste tijd flink wat
Ier te zijn geworden. Ze
tn nog slechts een toekomst
or zich van revolutie, bloed-
rgieten en gewelddadige
(verwerping van de blanke
ïijinderheidsregenng, gevolgd
ri sor een machtsovername
8 or het Afrikaans Nationaal
!IB|ongres.
conclusie heeft het regeringsge-
ide dagblad Die Vaderland uit Jo
nnesburg getrokken uit de opstel-
n van 39 middelbare scholieren die
op verzoek van de krant hadden
;t over de toekomst van het
„We kennen elkaar niet", was de
in Die Vaderland boven een
wfdartikel, waarin de krant wijst
ide sterke „anti-blanke en in het
eJjzonder anti-Afrikaner gevoelens"
e „niet met woorden zijn weg te
men" en die „voor de toekomst
einig goeds voorspellen".
chatting op cursus in Leiden:
Die Vaderland vond de opvattingen
van de scholieren „verstorend", maar
besloot niettemin tot publikatie van
uittreksels, omdat „zo weinig blan
ken de meningen van jonge zwarten
kennen".
Hoewel het Afrikaans Nationaal Con
gres al sinds 1960 is verboden en zijn
leider Nelson Mandela wegens ver
raad een levenslange gevangenisstraf
op Robbeneiland uitzit, hebben de
kinderen hun hoop duidelijk op het
ANC en Mandela gevestigd. Slechts
twee van hen hadden ook voor pre
mier Botha een goed woord over.
Hieronder enkele opmerkingen uit de
opstellen:
„Het ANC zal de zwarten van een
goede toekomst verzekeren in hun
moederland Sommige mensen heb
ben gelijk als zij zeggen dat de blan
ken in zee zullen worden gedreven.
Maar er zijn ook wel Boeren die aar
dig zijn. Mijn Afrikaanse lerares ls zo
iemand Zij kan samenwerken met
een zwart kind van Afrika. Op een
goede dag zal Zuid-Afrika worden be
heerst door zwarten. De blanken zul
len dan de zwarten als mensen moe
ten gaan beschouwen."
Een ander schreef dat als het land
.Zich eenmaal heeft ontdaan van de
onderdrukkers, de racisten, fascisten.
imperialisten en kolonisatoren"
slechts de zwarten als „de ware inwo
ners van Zuid-Afrika" zullen overblij
ven. Nelson Mandela zou dan eerste
minister worden. „Hij zal een commu
nistische regering vormen. Het zwar
te nationalisme zal weer opbloeien en
tot volle wasdom komen. Maar eerst
zal er op grote schaal bloed worden
vergoten, hetgeen reeds is begonnen.
De onderdrukten zullen het regime
van Botha omver werpen en alles
overnemen. De zwarten zullen beslist
eens het land besturen."
En weer een ander: „Mandela is de
man die de ketenen der apartheid
kan verbreken. Hij heeft vele volge
lingen die de premier bedreigen. Ver
andering is noodzakelijk om een alge
hele revolutie te voorkomen. Wij wil
len gelijkheid voor de wet, gelijke
rechten bij de stembus en in het
onderwijs en de apartheid moet wor
den afgeschaft."
ADVERTENTIE
JUWELEN, GOUD
en ZILVER
IN- EN VERKOOP
H. W. DAMES
Kru «straat 19. Tal. 023-320481
«••riem (bi) de Ridderstraat).
Een andere scholier schreef: „Het is
tijd voor terreur in Zuid-Afrika. De
waarheid is dat de blanken in de
toekomst de zwarten als hun onder
drukkers zullen moeten beschouwen.
Wij zijn het machtigst in de hele
wereld. Ik haat de blanken. Omdat ze
zelfzuchtig zijn, zeker die in Zuid-
Afrika. Ze denken dat Je belangrijk
bent als je een blanke huid hebt en ze
leren hun kinderen te discrimineren.
Ik sprak een kind van een Boer en
ontdekte dat zijn moeder hem leerde
me te haten. Ik probeerde dat voor
oordeel te vernietigen, omdat lk dat
blanke kind aardig vond. Als ik
staatspresident kan zijn, zal ik op de
rug van een Boer dansen tot hij auw
roept. Ik haat de blanken. Zelfs hun
geur maakt me kwaad. En ik houd
niet op voor ik heb wat ik hebben wil.
En dat is vrijheid, gelijkheid en onaf
hankelijkheid."
En prees premier Botha omdat deze
zich ervan bewust ls dat er „drasti
sche veranderingen in Zuid-Afrika
nodig zijn om de relaties tussen blank
en zwart te verbeteren." „Ik geloof
dat blank en zwart niet zonder elkaar
verder kunnen. Maar de huidige
structuur ls gedoemd; zij dient de
belangen van blank en zwart niet. We
houden van elkaar."
BINNENLAND
ti HEEN (ANP) Hoewel het aantal aan heroïne verslaafde
n in Nederland moeilijk is te schatten, neemt de Leidse
J fchiater prof. dr H. G. M. Rooymans aan dat het er
«eveer tienduizend zijn. Zeker 25 keer zoveel mensen zijn
u Blaafd aan alcohol en 150 en 200 keer zoveel mensen aan
ïtten (nicotine). Prof. Rooymans noemde deze cijfers
steren op een tweedaagse postacademische cursus over
tt Dïneverslaving in Leiden.
te gisteren dat er in Nederland elk
jaar enkele tientallen „verslaafde
kinderen" worden geboren. Vorig jaar
zijn het er waarschijnlijk meer dan
vijftig geweest. Baby's van verslaafde
moeders hebben volgens hem een
aanzienlijk grotere kans om te vroeg
en te weinig ontwikkeld te worden
geboren, of vlak voor of vlak na de
geboorte te overlijden. Hun geboorte
gewicht is doorgaans ook lager.
constateerde dat heroïnegebruik
-^zjchzelf aanzienlijk minder scha
de gevolgen heeft voor de licha-
flijke gezondheid (behalve bij over-
"to). dan gebruik van alcohol of
■jotine. Dat lichamelijke ziekten en
*i)kingen tóch nogal eens voorko-
is volgens hem vooral te wijten
[A slechte hygiëne, niet steriele
jjjjten, slecht eten, een ongezond
^Patroon; zaken dus die onlosma
kelijk met heroïnegebruik samen
hangen.
Heroïneverslaafden worden volgens
Rooymans zelden psychotisch, tenzij
soms bij onthouding. De sociale scha
de is bij nicotine het kleinst en bij
heroïne het grootst
Voor het nageslacht kan heroïnege
bruik ook schadelijk zijn. De gynae
coloog H. V. Hogerzeil van het Am
sterdamse Wilhelminagasthuis schat
Zwangerschap
Verslaafde vrouwen ervaren een
zwangerschap vaak als positief. Ze
zien onder invloed van drugs het
kind vaak ten onrechte als een redder
in de nood. „Aangezien in werkelijk
heid een aantal kinderen slechts ern
stige verwaarlozing te wachten
staat", aldus Hogerzeil, „is een inten
sieve en opbouwende begeleiding tij
dens de zwangerschap een eerste ver
eiste".
Als er toch ernstig wordt getwijfeld
aan de mogelijkheid van de (aan
staande) moeder om haar kind ook
werkelijk te verzorgen, verdient het
volgens de Amsterdamse gynaeco
loog aanbeveling in een vroeg stadi
um maatregelen te treffen ter be
scherming van het kind.
Het aantal verslaafden in de huizen
van bewaring is gestegen van 250 in
1971 tot 2167 in 1979. Dr. P. A. Roor-
da. gestichtsarts bij huizen van bewa
ring in Haarlem, was niet zo voor
gedwongen afkicken in de gevange
nis. Hij voelde meer voor een systeem
waarbij de verslaafde veel Inspraak
heeft. Hij gaf toe dat er nog geen
betrouwbare methode is om de waar
de van zijn opvatting te meten.
(ff
sA
V.
-1
spaar
rente
Bij opnames 2% aftrek over opgenomen
bedragen. Ideale spaarvorm voor wie z'n spaar
geld best even kan laten staan, maar er toch
direkt over wil beschikken als dat nodig is.
v.T
Tïtt