lacintosh-Nederland krimpt verder in
Olieprijzenfront
sterk in beweging
'Bijna-oliecrisis' lijkt vooralsnog op te vangen
angepast sanitair
oor gehandicapten
DeRorento
Beleggingsrekening
is één van de Amro-Effecten
Beleggingsrekeningen.
De Amro Bank
is er voor iedere belegger.
Hypotheekrente per 20 mei
jeuwe ongunstige wending in confectie-industrie
>urs voor vakman en particulier
U laat de
postcode
och ook op
uw nieuwe
visitekaartjes
drukken?
pttpost
Afgiftekoers AMRO
pandbrief omlaag
OPEC-landen verhogen prijzen
Weer olie in
de Noordzee
Internationaal Energie Agentschap in Parijs bijeen
„DERDAG 22 MEI 1980
FINANCIËN EN ECONOMIE
TROUWKWARTET P 13 - RS 17 - H 19
onze redactie economie
0N Macintosh, de grootste conlectieondememing van
jerland gaat de omvang van de Nederlandse bedrijven
lieuw inkrimpen. „De verslechterde situatie op de Neder-
jse markt betekent dat verdere reorganisaties van het
ictureel verliesgevende moederbedrijf geboden zijn, aldus
voorzitter van de raad van bestuur, drs. G. J. Beijer. Er
in maximaal een 250 arbeidsplaatsen verloren gaan maar
er komt het volgens Beijer waarschijnlijk niet. Wel moet er
een twee drie jaar drastisch worden ingegrepen als het
niet beter gaat in de confectie.
intosh gaat er van uit dat de
pnisatie kan worden uitgevoerd
ien de ruimte van de in 1978 afge-
b arbeidsovereenkomst, die in-
dt dat jaarlijks maximaal 10 pro
van het aantal Nederlandse ar-
Isplaatsen mag verdwijnen. Ge-
het huidige aantal werknemers
(ederland (2400) en de datum
lop de APO eindigt (1 juli 1980)
t men aan het getal van maxi-
1250 banen. Deze inkrimping zal
het overgTOte deel plaatsvinden
indirect produktieve sfeer in de
dvestiging te Stein (L.). Die cen-
afdelingen zullen ook kleiner
worden doordat de nadruk van het
management meer gaat liggen bij
„kleine slagvaardige teams" in de
vestigingen zelf.
Slechte situatie
De verdergaande inkrimping is vol
gens het bestuur nodig omdat het in
de Nederlandse confectie opnieuw
slecht gaat, een tegenvaller na de
nogal optimistische geluiden van de
laatste tijd. Inderdaad leek het er een
groot deel van 1979 op dat het herstel
in de kledingindustrie zich zou voort
zetten. In het laatste kwartaal ging
het echter erg slecht. De omzetten
bleven achter, de winstmarges wer
den kleiner en de voorraden liepen
op. Ook in de Nederlandse detailhan
del stagneerde de verkoop. Inmiddels
is in 1980 nog geen verbetering inge
treden, vertelde Beijer in een toelich
ting op het jaarverslag. Niemand ver
wacht zijns inziens een opleving en de
kledingwinkels houden dan ook gro
tendeels rekening met op zijn gun
stigst een nulgroei voor 1980 en
verdere jaren.
Scherpe concurrentie zal het gevolg
zijn met daardoor lage marges. Het
winkelbedrijf zal verder streven naar
exclusieve collecties en daarom nog
meer goederen laten produceren in
eigen opdracht, ondermeer in lage
lonenlanden. Een steeds kleiner deel
van de Nederlandse confectie-markt
zal in handen van de industrie blij
ven. Beijer betwijfelt daarom of het
huidige aantal van 22.000 arbeids
plaatsen in de Nederlandse kleding
industrie te handhaven is.
Hij onderstreepte daarom met na
druk wat hij al eerder gezegd heeft:
dat er een bepaalde verhouding moet
bestaan tussen de binnenlandse pro-
duktiecapaciteit en de hoeveelheden
waarvan de vervaardiging wordt uit
besteed aan goedkope landen. De Eu
ropese Commissie is daar sterk voor
onze redactie economie
STERDAM De komende vaktentoonstelling Sanitair en
pene (die overigens ook door particulieren kan worden
ocht), besteedt ruime aandacht aan aangepast sanitair
pr gehandicapten en energie- en waterbesparende syste-
b. Daarnaast wordt sanitair op allerlei gebied geëxposeerd.
ADVERTENTIE.
zal een speciale voorlichtings-
id worden Ingericht voor sanitaire
passingen en voorzieningen voor
indicapten. Dit gezien het feit,
een groet deel van de sanitair-
illateurs nog onwennig (en onwe- TpilpTl
I) staat tegenover dit soort speci-
roorzieningen. In aanvulling hier-
zullen films over onder meer het
van gehandciapten worden ge-
kL
- A\&0 BBL AA06U.'JKHE[>€N
de industrie gewerkt aan elektroni
sche ontstekingsmechanismen voor
cv-ketels en gasgeisers.
bij kan nog worden opgemerkt
ingevallen, dat een gehandicapte
s aangepast sanitair nodig heeft,
Déér-kosten na goedkeuring
el worden gefinancierd uit de Al-
Arbeidsongeschiktheids-Wet
F). Het maakt niet uit of de ge-
fieapte in een eigen huis. of in
huurwoning woont en er bestaat
geen leeftijdsgrens.
regeling wordt uitgevoerd door
ministerie van Volkshuisvesting,
rbij de Gemeenschappelijke Me-
Dienst als vaste adviseur op-
B.
mfort
de energie- en waterbesparende
emen wordt uitgegaan van een
rrking van gas en waterverbruik,
dat daardoor het comfort
dt beperkt.
rbij neemt het VEO-Oasinstituut
belangrijke plaats in. met name
het verstrekken van inllchtin-
Iedere bezoeker kan bij deze
d deskundige informatie over
giebesparing krijgen.
het belangrijk te weten, dat er
maar één pompschakeling voor
nstallaties door het Gasinstituut
leKema is goedgekeurd. Dit ener-
lesparend apparaat is, zo bleek
de toelichting van ir A. C. Koele-
van het VEG-Gasinstituut, van
merk Resa. De prijs is 135.
de energiebesparing in het alge-
n betreft merkte de heer Koele-
.1, dat er nog „ruime technische
elïjkheden" zijn. Zo wordt er in
Volgens voorzitter H. Pors van het
Hoofdbedrijfschap Ambachten, zal
de sanitaire branche nu en in de ko
mende jaren alle zeilen moeten bij
zetten, om de verworven positie te
handhaven. In dit verband daarmee
noemde hij verbetering van de effi
ciëntie, strengere kostenbewaking,
betere service en „moed tot innova
tie", dit alles gepaard gaande aan
verhoging van het vakmanschap.
De heer Van Buren van de Algemene.
Vereniging van Ondernemers in het
Loodgieters-, Sanitair- en Gasverwar-
mingsinstallatiebedrijf (AVOL) zei,
dat een beter samenspel moet ont
staan tussen de vakman-installateur
en de amateur-doe-het-zelver. De in
stallateur moet klaar staan met zijn
advies en begeleiding en daarvoor de
doe-het-zelver ook een .reële prijs"
moeten kunnen vragen.
Verbod
In dit verband merkte hij nog op, dat
een absoluut verbod in de leverings
voorwaarden van gas en water om
welke werkzaamheid dan ook door de
consument te laten uitvoeren, uit de
•tijd is.
Hij zette zich fel af tegen, wat hij
noemde, het uitblijven van een door
tastend optreden van de overheid te
gen beunhazen. De beunhazerij kost
de overheid tientallen miljoenen per
jaar aan belastinggeld, de werkgele
genheid wordt ernstig benadeeld, de
arbeidsmoraal wordt aangetast, de
sociale voorzieningen worden onno
dig zwaar belast en de veiligheid en
volksgezondheid worden in gevaar
gebracht, aldus de heer Van Buren.
De beurs Sanitair Hygiëne Interna
tional '80 wordt van 3 t/m 7 juni in de
RAI in Amsterdam gehouden. Er ne
men 180 exposanten aan deel, uit vele
landen.
De deelnemers in de Rorento
Beleggingsrekening van de Amro
Bank kunnen voortaan éénmaal per
jaar maximaal 10% van hun bezit
op deze rekening zonder kosten
verkopen.
Verdere voordelen van dit
volledig girale systeem:
u betaalt géén bewaarloon;
uw administratie is overzichtelijk;
u krijgt automatisch gegevens voor
opgave inkomsten- en vermogens
belasting;
u kunt uitkeringen gratis doen
herbeleggen;
u kunt door middel van
automatische overschrijving
beleggen
Nieuwe door een computer bestuurde snijmachine in het confectie
bedrijf van Macintosh.
en de regeringen van de overige EG-
landen houden zich daaraan. Neder
land niet, waarschijnlijk wegens het
sterk op vrijhandel gerichte beleid
van de overheid.
Zwaar verlies
De concerncljfers van Macintosh
een winst van 5,0 (was 6,3) miljoen
bij een omzet van 508 (was 479)
miljoen zien er op zichzelf niet zo
opzienbarend uit. Een onderverde
ling onthult echter dat de Nederland
se produktie- en groothandelsactivi
teiten een verlies voor belasting ople
verden van 10,6 miljoen tegen 6,2
miljoen In 1978. De buitenlandse pro
duktie- en groothandelsbezigheden
leverden een winst op van 6,2 (3,4)
miljoen, maar het klapstuk zit in de
detailhandel. Daar werd voor belas
ting een winst gemaakt van 17,2
(was 15,9) miljoen.
De winkels van Macintosh zitten uit
sluitend in het buitenland, met name
in België, Frankrijk, Spanje en Portu
gal. Verdere uitbreiding van het win
kelbestand staat op het programma
waardoor het aandeel van binnen de
Macintosh-omzet in de richting van
50 procent gaat. In het afgelopen jaar
steeg dat aandeel van 37 naar 41
procent.
Ondanks het succes met de winkels
voelt Macintosh er niets voor binnen
deze sector ook in Nederland te be
ginnen. Dat zou moeilijkheden geven
omdat we onze eigen afnemers dan
gaan beconcurreren, zei Beijer. Bo
vendien is er zijns inziens geen plaats
voor een Macintosh-winkelketen.
Deze zou voor een rendabele be
drijfsvoering toch een jaaromzet
van 600 miljoen moeten hebben.
De goede gang van zaken bij de ge
zonde concernonderdelen kunnen
niet verhinderen dat het resultaat in'
1980 verder achteruit gaat, meent het
bestuur. Na dit jaar zullen door de
groei van de buitenlandse activitei
ten en de sanering in Nederland de
resultaten weer beter worden. Het is
overigens niet zo dat alle Nederland
se produktiebedrijven slecht draaien.
Bendien Smits (betere herenkleding)
en Hollandla Kievit dragen tot de
winst bij. Bij de overige Nederlandse
onderdelen zitten er zeker onder met
toekomst, merkte Beijer op.
AMSTERDAM De Amrobank
heeft de afgiftekoers van haar 11 pro-
cent-spaarbrieven 1980-1986 verlaagd
tot 103,65 procent. Hierin is de opge
lopen rente sinds 12 maart 21,39 gul
den per nominaal 1000 gulden begre
pen. Het effectieve rendement stijgt
van 10,50 tot 10,75 procent, aldus de
bank.
HENGELO (ANP) De Hengelose
wijk Berflo Es heeft bij AKZO Zout
Chemie aangedrongen op het plaat
sen van chloormeters, die minstens
een jaar lang moeten registreren hoe
veel van het bedrijf afkomstige
chloor zich in de lucht bevindt In
middels hebben bewoners ook pro
test aangetekend tegen uitbreidings
plannen van de AKZO.
Naam
bank
Rente vast
gedurende
(in jaren)
Afsluitprov.
(procenten)
Rentepercentages
met 1 zonder
gemeente garantie
Opg.
bank
werke
lijk
Opg.
bank
werke
lijk
Annuïteitenhypot
ABN
leken
1 jaar
5 jaar
1.5
1.5
11.5
11.5
12.22
12.22
11.5
11.75
12.22
12 5
Amrobank
variabel
5 jaar
1.5
1.5
11.25
11.5
11.77
12.04
11.5
11.75
1204
12.31
Bouwfonds
2 jaar
5 jaar
30 jaar
1.5
1.5
1.5
11.5
12.43
11.5
12.43
Centrumbank
5 jaar
1
11.75
12.24
11.75
12.24
NMB
3 jaar
5 jaar
1
11.4
12.39
11.5
11.75
12.5
12.79
Postgiro/RPS
5 jaar
1
11.0
11.71
11.0
11.71
Rabobank
(adviesrente)
variabel
1.25
11.3
12.09
11.3
12.09
Rabo Hyp.bank
5 jaar
1.5
11.5
12.35
11.5
12.35
Spaarbank R'dam
1 jaar
3/5 jaar
2
11.75
12.24
11.75
12.24
Westland/U trecht
standaard
5/10 jaar
2
11.3
12.43
11.5
12.66
Levenhypotheken
Centraal Beheer
10 jaar
11.3
11.79
11.3
11.79
Ennia
10 jaar
11.0
11.46
11.0
11.46
NVL
5/10 jaar
-
11.0
11.46
11.0
11.46
Overeenkomstig de door ons uitgesproken verwachting hebben ver
schillende banken het voorbeeld van de Postgiro en Rijkspostspaar
bank gevolgd en zijn iets gezakt met de hypotheekrente. De goedkoop
ste annuïteitenleningen liggen nu op 11 procent.
Zonder meer kan worden aangenomen dat In de komende dagen ook de
banken die nog 11,75 procent noteren voor vijf jaar vaste leningen zullen
dalen.
De banken met hypotheken op basis van een levensverzekering, zitten
thans rond de 10,6 procent.
(Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis Amersfoort)
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Het olieprijzenfront is weer volop in bewe
ging. Nadat Saoedi-Arabië vorige week de knuppel in het
hoenderhok had geworpen met een prijsverhoging van twee
dollar (tot 28 dollar) voor een vat ruwe olie van 159 liter,
kondigt nu het ene na het andere olieproducerende land
prijsverhogingen aan.
Nadat eerder Indonesië, Algerije. Li
bië en de Verenigde Arabische Emira
ten, Saoedi-Arabië al waren gevolgd
hebben nu ook Qatar, Koeweit, Irak
en Venezuela bekendgemaakt dat zij
de prijzen voor hun ruwe olie gaan
verhogen. De verhoging van Qatar
bedraagt eveneens twee dollar, waar
mede de prijs stijgt tot 31,42 dollar
per vat.
Koeweit heeft zijn olieprijs ook met
twee dollar per vat verhoogd, als ge
volg waarvan deze nu 29,50 dollar per
vat bedraagt. Irak heeft zijn olieprijs
evenals in de andere gevallen met
terugwerkende kracht tot 1 mei
met twee dollar per vat omhoogge-
bracht.
Dit betekent dat dit land nu gemid
deld 30 dollar per vat ruwe olie
vraagt. Een en ander overigens afge
zien van de toeslagen, die Irak nog
hanteert. Irak is met een produktie
van 3,5 miljoen vaten per dag na
Saoedi-Arabië momenteel de groot
ste olieproducent van de OPEC-lan-
Venezuela heeft als (voorlopig) laat
ste in de rij ook tot een verhoging van
de olieprijs besloten. De prijsverho
ging varieert van 1 tot 3,50 dollar per
vat, al naar gelang de kwaliteit van
de olie. De duurste olie kost nu 34,25
dollar en de goedkoopste 17,90 dollar
per vat.
Hoewel aanvankelijk door Saoedi-
Arabië aangekondigde prijsverho
ging werd beschouwd als een stap in
de richting van een uniforme olieprijs
die door alle OPEC-leden zou worden
gehanteerd, blijkt de kans hierop wel
ongeveer verkeken. Waarnemers ver
wachten dat nu ook de laatste vier
OPEC-landen hun prijs nog deze
week zullen verhogen, Nigerië en Iran
voorop.
LONDON (Reuter, ANP) In het
Nederlandse gedeelte van de Noord
zee is opnieuw olie aangeboord. Dit
maakte de Union Oil Company of
California gisteren bekend.
De nieuwe oliereserves liggen op on
geveer zeven kilometer van het Helm
Olieveld, dat in 1979 werd ontdekt.
Union Oil Company of California zegt
bij produktieproeven een hoeveel
heid olie boven water te hebben ge
haald van 2900 vaten (van 159 liter)
per dag. Een dochtermaatschappij
van de Califomische onderneming,
Union Oil of the Netherlands, heeft in
het bewuste blok een aandeel van 80
procent; de rest is van de Koninklijke
Nedlloyd Groep. Geen van de be
scheiden oliereservoirs in het Ne
derlandse deel van de Noordzee is
nog in produktie. Wel zou daarvoor
toestemming zijn aangevraagd bij de
Nederlandse regering.
door Theo Koe Ié
PARIJS-DEN HAAG We hoeven niet bang te zijn voor een olietekort als Iran de oliekraan
zou dichtdraaien. Geruststellende woorden vanuit de Europese Commissie, het dagelijks
bestuur van de EG. Geen paniek, wordt ook in regeringskringen in Den Haag gezegd. Een boze
reactie van Iran op Westerse boycot-maatregelen veroorzaakt hooguit een „sub-crisis", géén
echte noodtoestand. Ministers van eenentwintig Westerse landen, aangesloten bij het Interna
tionaal Energie Agentschap (IEA) te Parijs, buigen zich vandaag over de vraag: hoe te
handelen in situaties van nog-geen-echte-oliecrisis.
Staakt Iran de olieleveranties aan het
Westen, of valt er om andere redenen
een gat In de olievoorziening, dan wil
het IEA niet zomaar het zwaarste
wapen grijpen. Het IEA beschikt over
een olieverdeelschema, bedoeld om
de „pijn" van forse olietekorten eer
lijk te verdelen. De verplichte olie
voorraden in elk land en program
ma's vol leveringsplichten en -rech
ten kunnen pas aangesproken wor
den zodra de olievoorziening met ten
minste zeven procent daalt, in één of
meer IEA-landen.
Zelfs als Iran geen druppel olie meer
levert treedt dit crisismechanisme
niet in werking. Het land voorziet al
lang niet meer in zeven procent van
de Westerse olievoorziening. Wat de
afnemers wél zouden moeten doen is:
zich strikt beperken in hun olie-im
porten.
Die gedachte is niet nieuw. Vorig jaar
maakten de energieministers van de
IEA-landen al afspraken over lagere
importen in de komende tijd. Van
daag rijst de vraag: laten we het
daarbij, of moeten er verdergaande
afspraken gemaakt worden? De me
ningen zijn verdeeld, maar een com
promis ligt binnen handbereik. Er
worden in Parijs niet opnieuw afspra
ken gemaakt over een „invoer-pla-
fond" (maximum), maar wél wordt
per land de oliebehoefte geraamd.
Komt de nood aan de man (de sub-
crisis) dan gelden die cijfers wél als
maximum. Een broze regeling, vin
den sommige landen.
Minder afhankelijk
Het standppunt van de landen, die de
import van olie verder willen beper
ken. lijkt zo gek nog niet. Het IEA
koestert immers het vurig verlangen
om minder afhankelijk te worden van
de olieproducerende (OPEC) landen.
Maar er is meer. Het IEA gaat er tot
dusverre vanuit, dat in 1985 de aange
sloten landen tesamen 26 miljoen va
ten olie per dag zullen invoeren. Zijn
die hoeveelheden wel beschikbaar?
Dit voorjaar klonk al menige waar
schuwing. Twee voorbeelden. In het
blad „Internationale Spectator" twij
felde mr. Wagner, ex-topman van
Shell, aan de bereidheid van de
OPEC-landen om hun produktie op
peil te houden. Ook bij een lagere
produktie komen die landen financi
eel ruim aan hun trekken, betoogde
hij. Wagner, geoefend waarnemer,
meende zelfs al „een tendens tot ver
laging" te bespeuren.
Ook de directeur van de Amerikaan
se inlichtingdienst, admiraal Stans-
field Turner, waarschuwde. Voor een
commissie uit de Amerikaanse Se
naat bepleitte hij onlangs een verdere
beperking van de olie-importen. Voor
Turner stond vast, dat de industrie
landen in de niet al te verre toekomst
te maken krijgen met een slinkende
olie-aanvoer. Daardoor zal de solida
riteit tussen deze landen sterk op de
proef gesteld worden, verwachtte hij.
„De westerse samenwerking is tot
dusverre redelijk, maar de crisisme
chanismen van de Europese Gemeen
schap en het IEA zijn nog nimmer op
de proef gesteld", liet hij daar fijntjes
op volgen.
Die „test" zal voorlopig uitblijven.
Noch het IEA, noch de EG vindt
ingrijpende maatregelen op korte ter
mijn noodzakelijk. Een recente vrij
zonnige schets van Europees com
missaris Brunner (energiezaken): er
zijn geen tekorten op de wereld
markt, de olietanks in Europa zijn
goed gevuld. Iran kan ons de das niet
om doen.
Sowjet-Unie
Maar op de langere termijn dreigen
ernstige moeilijkheden. De landen
van der derde wereld, die zelf niet
over energiebronnen beschikken (in
de wandeling Nopecs geheten) eisen
een groter aandeel van de wereldpro-
duktie op. Sommigen zien ook de
Sowjet-Unie als een nieuwe, geduchte
concurrent. Zowel Shells Wagner als
CIA-directeur Turner maakt zich ern
stig zorgen over de stagnerende olie-
produktie van de Sowjets.
„Merkwaardig" vindt Wagner het
„hoe weinigen zich rekenschap geven
van de gelukkige omstandigheid, dat
de Sowjet-Unie het tot nu toe zonder
olie uit het Midden-Oosten kan stel
len". Het moet het westen een lief
ding waard zijn om die toestand te
handhaven, meent hij. Het westen
zou de sowjets zelfs moeten helpen
bij de ontwikkeling van hun grote
energiereserves. Maar hoe spijtig
voor Wagner: juist technologische
hulp valt onder de boycotmaatrege
len die sommige landen, Amerika
voorop, tegen de Sowjet-Unie geno
men hebben.
CIA-directeur Turner houdt er een
zwartgallig toekomstbeeld op na. Hij
gelooft, dat de Sowjet-Unie wel dege
lijk een deel van de olieproduktie uit
het Midden-Oosten verlangt. Turner
vreest een nieuwe „competitie tussen
oost en west", met grote hoeveelhe
den olie als inzet. De gespannen ver
houdingen tussen de beide machts
blokken zullen er niet beter op te
worden.
Topman Lantzke van het IEA laat
zich (nog) niet door Turner overtui
gen. Lantzke, deze week op bezoek in
ons land: „Het is no onduidelijk of de
Sowjet-Unie inderdaad een impor
teur van olie zal worden. Misschien
houdt de eigen produktie gelijke tred
met het verbruik, ondanks tegenval
lers. Maar een rol als exporteur van
olie zal de Sowjet-Unie niet lang meer
vervullen. Dat betekent een nieuwe
belasting van de wereld-oliemarkt,
met alle politieke spanningen van
dien."
Betere contracten
Bij zoveel onzekerheid en huiver mag
het geen verbazing wekken dat het
westen gebrand is op betere contrac
ten met de olieproducerende landen,
vooral die in het Midden-Oosten. Op
de agenda van de ministersconferen
tie van heden prijkt, als laatste punt,
„de betrekkingen tussen OPEC en de
olie-importerende landen". Bespro
ken wordt „de stand van zaken". Die
is niet erg bemoedigend, zoals de
CIA-directeur de Amerikaanse sena
toren voorhield: er zijn slechts mis
lukte pogingen geweest om een band
te smeden tussen Europa en de lan
den rond de Perzische Golf. In de
woorden van Wagner: er zijn nooit
gesprekken tussen Europa en de
OPEC op gang gekomen.
Het IEA, dat graag de eerste gesprek
spartner van de olielanden wil zijn,
moet dat beamen. Het meest positie
ve geluid, dat Lantzke over de lippen
krijgt is „dat beide partijen de zin
van een gesprek inzien". Mooie woor
den, goede bedoelingen. Blijft het
daarbij, dan heeft de CIA-baas wel
licht niet zo lang meer te wachten op
een heuse „test" van de westerse
noodprogramma's. In een bijna-crisls
of zelfs in een échte olie-crisis.
