;urinames oude orde is voorbij,
naar een nieuwe is er nog niet
leen nieuwe oplossingen
oor energieproblemen
Geen kritiek ontvangers
bijstand op sociale dienst
Een afschrift waar uw boekhouder
wat aan heeft.
Rabobank S
irecteur Internationale Energie Bureau:
(en benoeming
lidafrikaner
ii universiteit
Olie Arabische
emiraten
duurder
Onderzoek sociologisch instituut:
Geld en goede raad.
Meer dan 20.000
arbeidsplaatsen
vervallen bij Philips
IÊNSDAG
21 MEI 1980
P 11 RHS 13
onze verslaggevers
inderend stond Suriname's president dr. Johan Ferrier
jge week maandag op het bordes van zijn paleis. Naast
q luisterden premier Chin A Sen en echtgenoten naar de
ciaal voor deze gelegenheid gecomponeerde Ferrier-mars,
[drachtig geblazen door politie-agenten en militairen. Ook
Nationale Miltaire Raad ontbrak niet. Voorzitter Sital
Cht in hartelijke bewoordingen de felicitaties van de
itairen over aan de jarige president.
leek het alsof de natie zich
«eind had geschaard rond de
•r des vaderlands. Naar buiten
vormen de drie belangrijkste
jhten NMR. regering en presi-
- een eenheid. Maar achter de
rrnen is het lang niet altijd koek
tussen deze drie.
later kwam het parlement
•n öm via een machtigingswet
iell grotendeels buiten spel te
tn. Voor het parlementsgebouw
de NMR voor de zekerheid maar
pantserwagen geposteerd. De on-
unister van politie, sergeant Nee-
verscheen in militair tenue en met
ooi op zak in de parlementszaal,
inlceerd door twee gewapende
lairen. Zijn minachting voor de
ementariërs stak hij niet onder
len of banken. Toen de waarne-
d fractievoorzitter van de NPK,
rge Hindorie, opmerkte dat on
es alles de waarde van het parle-
t niet onderschat mag worden,
iet Neede demonstratief de zaal,
pas na het betoog van Hindorie
g te keren. Dit ging zelfs Chin A
te ver. die Neede met een handge-
tot kalmte maande.
igen
parlementariërs, die de laatste
tn nog meer deuken opliepen in
toch al getaande imago, konden
lig anders doen dan de machti-
swet aannemen. VDP-leider mr.
;emath Lachmon bediende zich
de volgende beeldspraak om zijn
standpunt te verduidelijken: indien
over het land een sterke storm raast,
dan zijn daarbij twee opstellingen
mogelijk: zich stoer opstellen als een
sterke grote kanlcantrieboom met de
veronderstelling weerstand te kun
nen bieden aan de aanstormende
krachten, terwijl de kankan trie met
een aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid juist kan worden ont
worteld. Een andere is als die van een
riethalm, die door de kracht van de
storm wel buigt (misschien lang en
diep), maar zich toch weer opricht als
de storm voorbij is. De eenmaal ont
wortelde kankan trie daarentegen
kan nimmer meer opstaan."
Met uitzondering van de tegensputte
rende Pendawa Lima-fractie en twee
NPK-ers boog het parlement, in de
hoop zich over een paar jaar weer te
kunnen oprichten. Daaraan voegde
Lachmon nog een indirect beroep op
„de vader van de natie" toe om als
beschermer van de grondwet en een
goed democratisch bestel op te
treden.
De president als waarborg voor de
democratie. Al spoedig na 25 februari
werd Ferrier door het buitenland in
die rol gedrukt. Venezuela, Amerika
en Nederland onderhielden op diplo
matiek niveau alleen contacten met
de president. Deze maakte van de
internationale steun handig gebruik
en liet een aantal keren duidelijk nee
horen tegen de NMR. De burgerraad
moest een echte regering worden,
over een aantal kandidaat-ministers
sprak hij zijn veto uit en hij zal vol
gens ingewijden nooit akkoord gaan
met een aantasting van de rechtsorde
en de grondwet.
Was Ferrier het na 25 februari voor de
in machtsovernames onervaren ser
geanten de vriendelijke vaderfiguur
aan wie ze zich konden vastklampen,
nu zien ze hem eerder als een lastige
oude baas. Hij blijft echter een poli
tieke machtsfactor van belang. Niet
zozeer vanwege zijn gezag in Surina
me. alswel dank zij de politieke steun
die hij van het buitenland krijgt.
Macht
Op 15 maart installeerde Ferrier de
regering-Chin A Sen, die de feitelijke
macht van de NMR zou moeten over
nemen. „Het is de op 15 maart 1980
geïnstalleerde regering die dit land
regeert," aldus de regeringsverkla
ring. Maar NMR-voorzltter Sital en
het raadslid Chas Mijnals denken
daar anders over. Zij willen dat de
NMR een flinke vinger in de pap
houdt bij het uitstippelen van het
regeringsbeleid en bij de berechting
van mensen die van corruptie of,
„contrarevolutionaire activiteiten"
verdacht worden.
Dit is vooral premier Chin A Sen een
doorn in het oog. Al in de eerste
weken na de Installatie van zijn kabi
net dreigde hij minstens twee maal
met opstappen, omdat de militairen
beslissingen namen en uitspraken de
den, die volgens de premier aan de
regering voorbehouden waren. Be
trekkelijke kleinigheden als het wijzi
gen van de ingangstijd van de avond
klok op zaterdag leidden tot geharre
war tussen Chin A Sen en de NMR
over de vraag wie een dergelijke be
slissing nu eigenlijk behoort te ne
men. Daarbij staat de regering, zelf
een heterogene club met vogels van
diverse politieke en a-polltleke plui
mage, in meerderheid achter de
premier.
Een belangrijker twistpunt tussen re
gering en NMR is de huidige rechts
gang. Met de regelmaat van de klok
werden de afgelopen maanden men
sen door de militairen met veel
machtsvertoon van hun bed gelicht.
Bij de verhoren gaat het er niet altijd
even zachtzinnig aan toe. Op 1 mei
werd de parlementariër Otmar Rod-
gers voor verhoor vastgehouden in
verband met de geplande tegencoup
van Fred Ormskerk. Rodgers bleek
niets met de tegencoup uitstaande te
hebben en werd daarom een dag later
weer vrijgelaten. Wel was hij tijdens
zijn verhoor flink toegetakeld.
Thuisgekomen nam Rodgers contact
op met Chin A sen, die persoonlijk de
sporen die het verhoor op Rodgers'
lichaam had achtergelaten, kwam be
kijken. Chin A Sen, die al eerder bij
de NMR geïnformeerd had over mo
gelijk gewelddadig optreden tijdens
verhoren, nam daarop direct contact
op met de militairen en eiste een
onmiddellijk einde aan deze praktij
ken. Chin A Sen gaf de militairen tot
30 mei de tijd het onderzoek en de
berechting over te dragen aan de mi
nister van Justitie. Het afgelopen
weekeinde zijn de militairen gezwicht
en hebben ze een deel van de arres
tanten aan het ministerie van justitie
overgedragen.
Verwarring
Tot wat voor verwarringen dit alles
aanleiding kan geven, wordt treffend
geïllustreerd aan de hand van de ver
klaringen over de dood van Orms
kerk. De Nederlandse regering, die op
diplomatiek niveau geen contact met
de NMR wil onderhouden, spreekt in
een verklaring van een dood in zijn
cel aangetroffen Ormskerk. Die infor
matie heeft zij gekregen van de Suri
naamse regering. NMR-voorzltter Si
tal daarentegen deelde op een pers
conferentie mee dat Ormskerk bij
een vluchtpoging om het leven is ge
komen. Dit soort tegenstrijdigheden
ln uitgegeven verklaringen doen zich
herhaaldelijk voor. Regering en NMR
houden er elk een eigen persdienst op
na, zonder dat van een noemenswaar
dige coördinatie sprake is.
Ook in de betrekkingen met het bui
tenland levert de NMR als machts
factor problemen op. Voor Nederland
bestaat er op diplomatiek niveau
geen NMR. Venezuela daarentegen
zond een paar weken na de eerste
geruchten over betrokkenheid van
Venezuela bij de coup van Ormskerk
een zware diplomatieke delegatie
naar Paramaribo, die zowel bespre
kingen met de regering en de presi
dent als met de NMR voerde. Daarbij
gaat Venezuela uit van de wezenlijke
machtsverhoudingen in Suriname.
Formeel mag de regering-Chin A Sen
weliswaar alle regeermacht in han
den hebben, feitelijk moet zij die nog
voor een groot deel veroveren op de
NMR.
Romantiek
Al vrij snel na 25 februari zijn de
militairen begonnen steun te zoeken
bij de bevolking met een uitgebreide
„ontmoet-het-volk-campagne".
In Paramaribo kan men sinds enige
tijd ook van de NMR afkomstige
spandoeken bewonderen met teksten
als „Reik elkaar de hand". Er is een
bloeiende handel in revolutionaire ro
mantiek ontstaan. Van affiches met
de portretten van de NMR-leden tot
en met kaarten waarop een meisje en
de zin „mijn vader was er ook bij"
staan afgedrukt.
Inmiddels heeft de NMR een dertig
tal volksmobilisatiecomités geïnstal
leerd. Deze comités moeten het be
leid van de raad gaan ondersteunen.
Proberen de militairen zich aan de
ene kant met hun populistische op
treden van steun onder de bevolking
te verzekeren, aan de andere kant
verspelen ze veel goodwill door het
handhaven van de avondklok, de
President Ferrier ontvangt enkele leden van de Nationale Militaire
tie in Suriname er niet stabieler op.
De mislukte tegencoup van Orms
kerk bewijst dat nog niet iedereen
zich bij het afzweren van „de oude
orde" heeft neergelegd. Maar ook het
labiele evenwicht tussen regering en
NMR vormt een reële bedreiging.
Voor een slagvaardig regeringsbeleid
is een voortdurend geharrewar tussen
regering en militairen niet bepaald
bevorderlijk. Chin A Sen mag dan
keer op keer „de nieuwe Surinaamse
mens" proclameren, en ons verzeke
ren dat de oude orde is voorbijgegaan
en niet zal weerkeren, vooralsnog
wachten de meeste Surinamers af. De
25ste februari was tenslotte niet hun
revolutie, maar die van een groep
door de legerleiding en Arron geterg
de sergeanten.
Achteraf heeft de militaire ingreep de
instemming van velen. Maar deze in
stemming kan snel genoeg omslaan
in een nieuw cynisme en een passief
of actief verzet als de regering-Chin A
Sen er niet in slaagt haar ambitieuze
plannen waar te maken. In dat geval
zou Suriname wel eens nog verder
van huis kunnen raken dan het voor
25 februari al was.
hardhandige verhoren en de ver door
gevoerde perscensuur.
De Surinaamse pers is geheel gelijk
geschakeld. Journalisten die hun ar
tikel doorspekken met een zweempje
kritiek, worden voor „een dringend
gesprek" op het NMR-hoofdkwartier
„uitgenodigd". Daar mogen ze meest
al een nacht wachten, waarna ze er
door een of meer raadsleden op wor
den gewezen dat hun kritiek „de fru
stratie van de revolutie" tot gevolg
heeft, hetgeen uiteraard niet getole
reerd kan worden.
De redacteur van het zondagsblad
„Sonde Splkrt", die na een kritisch
artikel op 4 mei gedurende zestien
uur „te gast" mocht zijn in de Memre
Boekoekazeme, beschrijft zijn ver
blijf in het kampement als „een leer
rijke ervaring, die ik echt niet zou
hebben willen missen." Uit vrees voor
represailles onthouden de meeste
kranten zich van kritiek op de militai
ren of slikken die snel weer in. Maar
binnenskamers neemt het gemor on
der journalisten over de perscensuur
toe.
Met dit alles wordt de politieke situa-
I8TERDAM (ANP) Ge-
de aard van de energie-
uctuur zijn er niet al te veel
assingen voor de energie-
iblemen, zeker niet voor
st-Europa. Van nieuwe op-
ringen is zeker geen spra-
Dit heeft de directeur van
Internationale Energie
ireau (IEA), Ulf Lantzke,
ïdsdag verklaard op de
en Gasconferentie die in
Amsterdamse Rai wordt
louden ter gelegenheid van
beurs Petrotech '80.
enige zekere op de wereldolie-
kt is de onzekerheid. Vergroting
de vraag hangt af van het herstel
de wereldeconomie; het is onbe-
wat de exacte invloed van veel
ere prijzen op de vraag is. Over
produktiepeil van de landen van
OPEC, de Organisatie van Olie
orterende Landen, kan niets met
erheid worden gezegd. Bovendien
log onbekend in hoeverre steen-
en kernenergie de olie kunnen
langen, zo verklaarde Lantzke.
er wat moet gebeuren is duide-
De wereldoliereserves worden ge
it op 650 miljard vaten (van 159
Het verbruik bedroeg halverwe-
e jaren zeventig 55 miljoen vaten
dag; op het ogenblik is dat 63
onze onderwijsredactie
8TERDAM De benoeming van
Zuidafrikaan dr. R. Botha tot
Öeraar in de algemene taaiweten-
ip aan de faculteit der letteren
de Vrije Universiteit in Amster-
zal niet doorgaan. De faculteits
heef t een meerderheidsadvies
de benoemingscommissie, in
advies dr. Botha wordt ge-
wnd, niet aanvaard. De commissie
de opdracht een nieuw advies
te stellen. Aangenomen mag wor-
dat de naam van Botha in het
Wwe advies niet meer zal voorko-
in Dat betekent, dat de Zuidafri-
tier. die nu hoogleraar is aan de
iversiteit van SteUenbosch, niet
jjr een benoeming zal worden voor
ragen aan de vereniging, waarvan
VU uitgaat.
ftn de mogelijke benoeming van
Botha bestond binnen de Vrije
hersiteit veel verzet. De vrees was
de benoeming van een Zuidafri-
die niet bekend staat als een
wijder van de apartheidspolitiek,
raam van de Vrije Universiteit
rai bij de jonge Afrikaanse staten
schaden. De raad van de subfacul-
t algemene taalwetenschap/alge-
ra literatuurwetenschap sprak
h eerder uit tegen Botha. Zijn be-
zou in strijd zijn met de
wring van het besluit van de uni-
«teitsraad in 1974 om de contac-
1 met de universiteit van Potchef-
te verbreken. Ook verwees de
M van de subfaculteit naar de af-
j^ng van de benoeming van dr.
«na in 1975 als gastdocent. In 1976
ra. Botha een gastcoUege aan de
.rat slechts door één student en
FJkfieden werd bijgewoond. Bij
ranoeming van Botha zou weer
dergelijke boycotsituatie ont-
miljoen vaten. Ruwweg is de olie dus
over dertig jaar op. vooropgesteld dat
het verbruik niet toeneemt.
Concurrentie noemde Lantzke in
onze vrije-markteconomie zeker geen
slechte zaak, maar wat het afgelopen
jaar is gebeurd heeft zeker niet geleid
tot een vergroting van het aanbod
van olie. Bovendien betaalt bijna ie
dereen ongeveer 120 procent meer
voor zijn olie dan eind 1978, ook al
was de wereldoliemarkt de tweede
helft van vorig Jaar redelijk in even
wicht.
Tot 1985 blijft dat evenwicht volgens
het IEA bestaan. Dit komt doordat
de economie minder snel groeit dan
was verwacht en doordat er een doel
matiger gebruik wordt gemaakt van
de beschikbare energiebronnen we
gens hun duurte. Dat neemt niet weg
dat kleine oorzaken grote gevolgen
hebben op de oliemarkt. Wat dat be
treft .zitten we op de rand van een
scheermes", zo zei Lantzke. Van 1985
tot 1990 wordt het erg moeilijk. De
IEA-directeur hoopte, dat maatrege
len die in de voorgaande vijf jaar zijn
genomen om een beperking van het
verbruik te bewerkstelligen hun uit
werking niet missen.
AMSTERDAM (Reuter) De
Verenigde Arabische Emiraten
hebben de prijs van ruwe olie
met twee dollar per vat (van
159 liter) verhoogd tot 31,65
dollar. De Verenigde Arabische
Emiraten zijn de eerste Golf
staten, die het voorbeeld van
Saoedi-Arabië navolgt. Zoals
gemeld, verhoogde dit land on
langs zijn prijs voor ruwe olie
met twee dollar per vat tot 28
dollar. Een en ander met terug
werkende kracht tot 1 april.
ARNHEM (ANP) Bijstandontvangers hebben ln tegenstel
ling tot wat vaak wordt gedacht, over het algemeen geen
slecht oordeel over de sociale diensten. Dat blijkt uit een
onderzoek van het Instituut voor Toegepaste Sociologie on
der 177 min of meer willekeurig gekozen bijstandtrekkers.
ITS-medewerker drs. M. Knapen
maakte gisteren in Arnhem enige re
sultaten van dit onderzoek bekend
tijdens het congres van de Vereniging
van directeuren van sociale diensten
(Dlvosa).
Slechts een vijfde deel van de uitvoe
rig ondervraagde bijstandontvangers
liet zich (zeer) negatief over de sociale
dienst uit.
Kritiek hebben veel bijstand-ontvan
gers niettemin op het vragen naar
allerlei dingen, waar de ambtenaar
niets mee te maken heeft, de onper-
ADVERTENTTE
soonlijke behandeling, de beperkte
informatieverschaffing en de behan-
dellngsduur van de aanvraag.
Uit het ITS-onderzoek blijkt verder
dat ruim tweederde van de bijstand
ontvangers voorafgaand aan de uit
kering nooit afhankelijk was van an
deren dan van zichzelf of de partner.
Het zich afhankelijk opstellen valt
menig bijitandtrekker zwaar: 44 pro
cent schaamde zich om een uitkering
te vragen, 19 procent stelde de aan
vraag uit en eenderde houdt de gang
naar de sociale dienst zoveel mogelijk
voor andere mensen verborgen. Liefst
58 procent van de ondervraagden
vond het zetten van de stap naar de
sociale dienst (zeer) vervelend.
Illegaal
FIRMA
1
TA.V. DHR/MEVR.
FUNKTIE
ADRES
POSTCODE
PLAATS
1
B21*1
Een rekeningafschrift van de bank, met een heleboel
posten erop, kan knap lastig zija Want als de boekhouding
de gewoonte heeft om bijvoorbeeld een betalingsbewijs aan
de faktuur te nieten, dan moeten ze dat rekeningafschrift in
stroken gaan knippen.
Hebt u een rekening bij de Rabobank, dan kunt u
in overleg uw rekeningafschriften en de bijlagen precies
krijgen zoals u ze hebben wilt. Bijvoorbeeld een specificatie-
formulier per betaling. Zodat uw boekhouder er goed mee uil
de voeten kan. En het wellicht nog gemakkelijker krijgt ook.
Een rekening bij de Rabobank heeft nog meer voor
delen. Er is een brochure over geschreven, die bij alle 3100
gingen van de Rabobank gratis verkrijgbaar is. U hoeft er dus
niet ver voor uit de buurt. Ook dat is een
(voordeel van de Rabobank.
U kunt de brochure Hoe u via de Rabobank 3
fc, meer kunt doen met een rekening-courant" I
ook toegestuurd knjgen Als u deze bon even
invult en opstuurt naar de Centrale Rabobank, I
ntwoordnummer 700. 5600 VB Eindhoven.
Knapen ontkende, dat bijstandcliën
ten vaak illegaal bijverdienen. Hij
baseert dat op de onderzoeksresulta
ten: 14 procent van de ondervraagden
spreekt van bijverdiensten (illegaal
of legaal), 6 procent van bijdragen
van kinderen, 5 procent van ouders-
verzorgers en 2 procent van giften.
De helft van de ondervraagden was
wel van oordeel dat zijn of haar huidi
ge financiële situatie gebrekkig was.
Bijna iedereen zei de uitgaven nauw
keurig in de gaten te houden, twee
derde zei altijd of meestal onvoldoen
de financiële armslag te hebben, en
41 procent komt altijd of meestal-
geld te kort, wat bij een deel uit
mondt in veelvuldig schulden maken
of rood staan.
EINDHOVEN Het Interne Philips-
rapport social forecast, waarin staat
dat de komende tien Jaar 20.000 ar
beidsplaatsen bij Philips in Neder
land zullen verdwijnen, is waarschijn
lijk nog te optimistisch. In dat rap
port is namelijk geen rekening gehou
den met een overproduktle op het
gebied van de micro-elektronica en
de telecommunicatie die zeker bin
nenkort zal optreden. Professor dr.
Anton Teulings zei dat gisteren op de
jaarvergadering van de Federatie ho
ger Philipspersoneel in Eindhoven.
Teulings voorspelt verder dat het so
ciaal beleid van Philips de komende
Jaren veel harder zal worden. „De
afbouw van de werkgelegenheid kan
niet langer worden verwezenlijkt
door het niet-opvangen van het na
tuurlijk verloop. Ook Philips zal over
gaan tot gedwongen ontslagen."
Teulings verwacht verder dat niet
alleen de hoeveelheid werkgelegen
heid zal afnemen maar ook de kwali
teit. „Steeds meer mensen zullen
werk moeten doen beneden hun mo-
gelijkheden en beneden hun oplei- -
ding". Teulings ziet twee mogelljkhe-
den om de afbouw van de werkgele
genheid bij Philips in Nederland in te
dammen. Philips zou een sector in
Nederland moeten opzetten met
groeimogelijkheden, en verder zou er
controle moeten komen van vakbon
den en overheid op de multinational
Philips.
