Catalonië eert helden van het anti-fascisme y Gescheiden ouders en hun kinderen Jeugdherinneringen perspectief bekeken UwKunstgeb Acteur Johan te Slaa plotseling overleden Ceolat Lluis Sert schiep museum voor Miró Breda zet de klok terug Gebrek aan originaliteit domineert jazz-festival Verantwoordelijk blijven voor elkaar LANCERS 'n "Gasbel" in uw buik? Monologen van Spalding Gray Nieuwe boekei DINSDAG 20 MEI 1980 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET door Peter Karstkarel BARCELONA Het zijn niet alleen de resultaten van de vernieuwingsbeweging van omstreeks de eeuwwisseling die Barcelona tot een, zij het dan wat zijdelings liggende, artistieke metropool maken De Catalanen hebben in de jaren '20 en '30 opnieuw deelgenomen aan de artistie ke vernieuwingen die in de beeldende kunst de abstracte stromingen inleidden en die bij de architectuur leidde tot de „International Style". De hoofdpersonen voor de schilder kunst waren Pablo Picasso en Joan Miró: beiden kregen in Barcelona een museum De grootste beeldhouwer was ongetwijfeld Julio Gonzélez, van wie niet dan met grote moeite een sculptuur in Barcelona kan worden aangetroffen. De laatste twee man nen waren Barcelonezen; Picasso heeft lange tijd in deze stad gewerkt. In een vorig artikel kwam de beroem de Guernica van Picasso ter sprake. Deze immense aanklacht tegen de verschrikkingen van de burgeroorlog en de wreedheden van de fascisten werd in 1937 op de internationale tentoonstelling in Parijs in het Spaanse Republikeinse paviljoen aan de wereld getoond. Veel minder bekend is de terzelfder tijd geëxpo seerde „Cap de la Montserrat", een aangrijpend masker van Julio Gonza lez dat zowel het lijden van het Spaanse volk gedurende de burger oorlog op realistische wijze symboli seerde. als het Catalaans nationalis me uitdroeg. Toen het in 1938-'39 ge daan was met het kortstondige be staan van de Spaanse Republiek gin gen Picasso. Gonzélez en Miró in vrij willige ballingschap. Een korte perio de, waarin zij en hun geestverwanten de politieke avant garde hadden ge diend, was afgelopen. Er brak een lange tijd aan waarin, net als in de andere fascistische staten in Europa, de reactionaire kunsten van over heidswege alle mogelijkheden kregen. De Spaanse, vooral Catalaanse ver nieuwers van de periode tussen de twee wereldoorlogen konden zich in 1937 te Parijs internationaal presen teren in een gebouw dat ontworpen was door Lluis Sert. Hij was de leider geweest van de progressieve groep Catalaanse architecten die met het uitbreken van de burgeroorlog werd ontbonden. De nieuw-zakelijke archi tectuur die juist in Spanje aansprak De Fondació Miró op de Montjuich in Barcelona. vanwege het gebruik van vele ele menten van de mediterrane architec tuur, kreeg ook in Castilië (Madrid) aanhang, maar tot echte resultaten kwam het daar niet. Ook Lluis Sert en zijn medestanders konden in de korte democratische periode weinig verrichten. Toch zijn er in Barcelona enkele gebouwen, soms zwaar geha vend of sterk verbouwd, te vinden die het functionalisme van het zgn. Nieu we Bouwen vertonen. Le Corbusier Het vroegste werk van Sert is onbe schadigd een halve eeuw turbulente geschiedenis doorgekomen. Het is een hoekhuis met duplexapparte- menten aan de Calle Muntaner en Parroco Ubach dat sterk doet denken aan het woonblok van de Esprit Nou veau dat le Corbusier in 1925 te Parijs had geëxposeerd op de wereldten toonstelling van de decoratieve kun sten. Le Corbusier heeft zijn voorstel len op een paviljoen na nooit kunnen realiseren. Sert. die zich zijn leven lang een trouw leerling van Le Corbu sier heeft getoond, mocht het gedu rende het democratische bewind in Barcelona wel proberen en al is het pas in 1931 gebouwd, toen moet het als een van de eerste woningbouw projecten volgens de ideeën (gefor muleerd op de CIAM-congressen. de bijeenkomsten voor internationale moderne architectuur) van de func tionalistische avant garde. Lluis Sert. geboren in 1902, studeerde eerst aan de Barcelonese architec- tuurschool om vervolgens in 1929 en 1930 te gaan werken bij Le Corbusier te Parijs. Teruggekeerd in Barcelona bleek hij bevrijd van de Catalaanse traditie en kon hij gaan bouwen in de koele, zakelijke en goedkope interna tionale stijl. De contacten met de CIAM-groep resulteerden in een bij eenkomst te Barcelona in 932. Onder voorzitterschap van de Nederlander Cor van Eesteren was er een receptie met het Catalaanse (democratische) parlement. Een jaar later maakten Le Corbusier en de GATCPAC (een af korting voor de groep progressieve Catalaanse architecten onder leiding van Sert) stedebouwkundige plannen voor de uitbreiding van Barcelona die diametraal ingingen tegen het geslo ten blokkensysteem dat Hdefonso Cerda ongeveer 80 jaar eerder voor Barcelona had ontworpen. Slechts enkele wooneenheden onder welke het Casa Bloc, inmiddels sterk veran derd. kwamen volgens deze beginse len tot stand. In de Calle Torres Amat is nog wel de anti-tuberculose-kliniek te vinden die Sert met enkele colle ga's in 1935 bouwde. Lang hebben de nieuw-zakelijken het niet uit kunnen houden. Het gebouw waarin te prijs de Spaanse (vooral Catalaanse) avant garde werd getoond was het hoogte punt van een ontwikkeling, waar op een gewelddadige wijze een einde aan kwam Puin ruimen De progressieve kunstenaars en ar chitecten verlieten Spanje, maar de op gang gebrachte vernieuwingen bleven voor hen wel de bases voor de verdere ontwikkelingen. Sert vertrok in 1939 naar de Verenigde Staten en volgde in 1947 Cor van Eesteren op als voorzitter van de CIAM. Tot 1956 bleef hij de eerste man van het inter nationale architectenoverleg gedu rende een periode waarin na de oor log puin moest worden geruimd. Sert schreef toen de verhandeling „Can our cities survive", waarin de ernstige situatie waarin de metropolen zich bevonden, werd geanalyseerd. Van 1958 af is hij docent aan de Havard Graduate School of Design en in deze jaren ontving hij enkele belangrijke opdrachten. In 1976. als het duidelijk wordt dat het fascistische Spanje aan zijn laat ste stuiptrekkingen toe is. vinden er twee belangrijke gebeurtenissen plaats die de Spaanse (republikeinse) avant-garde uit de jaren '30 recht doen: een overzichtstentoonstelling van deze periode tijdens de Biennale van Venetië en de opening van de Fondació Miró op de Montjuich-berg bij Barcelona De Biennale van Venetië werd in 1976 in het kader van de „ambiente", de omgeving, georganiseerd. Het meest reactionaire environment leverde Spanje in door de deuren van het paviljoen gesloten te houden. Van buiten ziet dit gebouw er (evenals het Franse. Duitse en Belgische pavil joen) met een monumentaal neo-clas- sicisme nogal fascistoïde uit en de gesloten gevel sprak dan ook duide lijke taal. Overheids bemoeiingen Dit is het derde verhaal uit een serie waarin aandacht wordt geschonken aan de kunst en architectuur in Bar celona. Eerdere publicaties over dit onderwerp verschenen in de krant van zaterdag 10 mei en vrijdag 16 mei. Het proterst gold de organisatie die een groep Spanjaarden in het Itali aanse paviljoen had toegestaan een grote manifestatie op te zetten onder de titel „Spanje, artistieke avant gar de en sociale werkelijkheid 1936-1976". De tentoonstelling volgde de ontwikkelingen van de kunsten met getolereerde kunst en werk van uitgewezen artiesten. Gelijktijdig was er een beeldkroniek ingericht die vertelde van de overheidsbemoei ingen met de kunst. Licht ironische speldeprikken en felle aanklachten van o.a Alberto Sónchez en Josep Renau stonden er tegenover de ge suggereerde tolerantie of de felle ver volgingen van het totalitaire regime In de Academia van Venetië was er in aansluiting op deze manifestatie waarin kunst en politiek aan de orde werden gesteld een hartverscheuren de foto- en documentententoonstel ling van de Spaanse burgeroorlog in gericht. Misschien zal de terugkeer van de Guernica naar Spanje het startsein voor dit land zijn om de weggestopte avant garde weer aan de orde te stellen. In hetzelfde jaar. 1976. werd de Fun- dacio Miró in het Montjuich Park in het zuidoosten van Barcelona geo pend. In 1956 had Lluis Sert het ate lier voor Miró in Palma de Mallorca al gebouwd en nu ontmoetten de twee Barcelonese meesters elkaar weer in hun geboortestad. Miró. wiens kwali teiten de laatste jaren aan een toene mende kritiek onderheving is, heeft zich niet op een programmatische wijze (zoals Picasso en Gonzalez) te gen het fascisme verzet, maar in meer algemene zin de vrijheid verdedigd door zijn speelse autonomie van het onderbewustzijn. Hij participeerde in de Parijse Dada-beweging en de ma nifestaties van de surrealisten en is een van de belangrijkste inspiratie bronnen gebleken van de Amerikaan se abstract expressionisten. In Barce lona kun je het betreuren dat er ner gens een museum is dat de artisitke heroïek uit de periode van de Cata laanse republiek laat zien. Toch zijn er twee van de helden, Picasso en Miró. geëerd met een museum. Bovendien bezit het museumgebouw speciale locale kwaliteiten. Het is niet alleen gebouwd door de Barcelonese architect Lluis Sert, maar deze archi tect. die steeds trouw aan de interna tionale leiband van Le Corbusier heeft gelopen, volgt juist in die perio de de meer expressionistische plasti citeit van zijn voorbeeld na. Le Cor busier heeft verschillende malen ge uit dat hij diep onder de indruk van het werk van An toni Gaudf was geko men en zo is met de Fundacio op een indirecte wijze ook Barcelona's groot ste bouwmeester geëerd. Merkwaar dig is overigens dat in het museumge bouw de integratie van binnen- en buitenruimten van museumzalen, pa tio's en dakterrassen, een kwaliteit die hoog genoemd wordt, niet meer geëffectueerd is. De bezoekers wor den omgeleid lanp allerlei collecties (waaronder de wisselende van Miró de hoofdmoot vormt) en tijdelijke tentoonstellingen die onafhankelijk niet meer geïntegreerd zijn opgesteld. door Frlts Lagerwerf! BREDA Het internationale Oude Stijl Jazz Festival, dj afgelopen dagen voor de tiende maal in Breda plaatsvi had traditiegetrouw een uitgesproken sociaal karakter. dan 60.000 mensen flaneerden langs orkesten, staarden i straatparades, bezochten markten met grammofoonplat tijdschriften, dansten op straat en op het jazzbandball.h ten in voor een kroegentocht met een „borrelbus" en b menig pilsje bij de vele openluchtconcerten Ook het organisatorisch niveau kent een maatschappelijke opzet. Com missarissen, een comité van aanbeve ling en een fikse rij sponsors staan, onder aanvoering van de burgemees ter en de plaatselijke wethouder voor economische zaken en cultuur in die volgorde deftig gerangschikt in een professioneel ogend programma boekje Ogenschijnlijk is er dus geen vuiltje aan de lucht, dit feest is belangrijker dan carnaval en het nodigt zelfs in enige mate tot zelf musiceren. Alleen heeft het zo weinig met jazz te ma ken. Wat die springlevende muziek tak betreft, wordt de klok in Breda stelselmatig teruggezet- Rond de eeuwwisseling werd in de zwarte wijken van de Amerikaanse stad New Orleans veel jazz en blues gespeeld. De blanken uit de omge ving raakten, alle discriminatie ver getend. zo enthousiast over deze mu ziek dat ze probeerden het na te spe len. Dat lukte niet. Er ontstond iets anders: Dixieland, een blanke opvat ting van de New Orleans stijl. De melodieën waren meer beschaafd, de harmonieën „zuiverder" maar ook minder vindingrijk en de klank min der vitaal. Sleeptonen en allerlei klankconstructies uit de originele jazz maakten plaats voor Europese invloeden en de mars ging daarbij voorop. Dixieland, het van jazz afgeleide pro- dukt, werd razend populair in de be tere wijken van noordelijke steden als Chicago en New York, waar menig blank musicus de oorsprong van de jazz claimde. Orkestleider Paul Whiteman was daarvan een sprekend voorbeeld. Jazz werd abusievelijk als blankenmuziek gepoucheerd. Duke Ellington, Fats Waller, Basie en Coleman Hawkins o neer. maar van hun invloed wa» nig bespeurbaar. Een orkest, de rikaanse High Sierra Jazz Band nu door pure geestdrift met schouders boven andere forn uit. met de sterk fraserende tist Al Smith in een glansrol groep, een sextet zonder klaria had een aardig repertoire en onder meer een swingende Blues. Andere lichtpunten vormden de solisten: trompettist Ken Col Janice King, de oorspronkelijke lem-zangeres die met de Sarnrj mington Band meedeed. De Amerikaanse garde liet het a_ Pianist Art Hodes was letterlijk zig en trombonist Spiegle kon de hem vooruitgestelde niet waarmaken. Deerniswekkend Wil dit nu deerniswekkende ca tionele festival in de toekomst: kaal levensvatbaarheid hebb<_ lijkt me de presentatie van a oorspronkelijke jazzstijlen als I zydeco, boogie woogie en swio ontkoombaar. Ook een samei met Modem Jazz Breda zou send kunnen werken. Deze stichting had nu in het E Hert een alternatief festival r Langenhuysens uitstekende I meente Reinigings Orkest, dej So What en The Funk-Band vatf tist Ronald Snijders. Er was d enige verscheidenheid in Bredafl dit velen zijn ontgaan. Misverstand Een dergelijk misverstand leeft nu in Breda: onder de magische zinsnede „The hottest place of the South" wordt er aan jazz gedaan. Jammer genoeg echter zijn authentieke jazz elementen en oorspronkelijke musici hier bijna volledig afwezig. Jazz werd, ook in blanke Amerikaan se kringen, vaak gekenmerkt door een extatische kracht. In Chicago met name ontstonden rond comettist Bix Belderbicke en gitarist Eddie Condon groepen muzikanten, die nu nog altijd tot de verbeelding van jazz liefhebbers spreken. Maar in Breda heb ik talloze orkesten gezien en me afgevraagd of er, bij blank of zwart, een originele noot afkon. Van hooggeplaatste borden keken „Keuze Nederlandse grafiek de tentoonstelling die galerie K wegens haar tienjarige bestaj Kasteel Nemerlaer in Haaren organiseert. De tentoonstelling vat 300 grafiekbladen van 50 K landse grafici onder wie Jan Cn Corneille, Eduard Flor. Aat Ve: en Lucebert. ADVERTENTIE zit de gehele dag stevig op zijn pl Thans is het niet meer nodig, d kunstgebit bij het spreken, eten, lad niezen losschiet of verschuift. Een Dentofix-poeder op de gebitsplaat c, ongemakken bestaan voor IJ niet Dentolix geeft U een ongekend gevo zekerheid en welbehagen. Aangena hygiënisch in het gebruik. Bij ap<| en drogisterijen. door Riet Diemer HILVERSUM In Nederland zijn in 1978 meer echtscheidin gen uitgesproken dan er huwelijken zijn gesloten. In ons land strandt een op de vier a vijf huwelijken. Keiharde, bedroeven de cijfers. Daarachter schuilt een wereld van problemen en verdriet, met ook voor buitenstaanders niet altijd begrijpelij ke omstandigheden. Voorbeeld voor dat laatste is het ge scheiden paar Carla en Loek dat in het KRO-programma „Heel de mens" (Nederland II; 22.30) vertelt Speciaal vandaag Herman en de zes. In deze aflevering proberen Mama Macaroni en de bende van vijf de kroon van de koningin te bemachtigen. Maar in de ko ninklijke opera laat „het toe val" de maffia een toontje la ger zingen. Ned 2 18.59 uur Brandpunt besteedt aan dacht aan de volgende onder werpen: reacties op het besluit van het NOC betreffende de Olympische spelen in Moskou. Voorts reportages over de ras- senreilen in de Verenigde Sta ten en de werkgelegenheid in de bouw. Ned 2 21.30 uur De Letter M. In de afleve ring staat het „fenomeen" crè che centraal. In de crèche in Huize Catalpa spreken vóór- en tegenstanders met elkaar over het bezighouden van klei ne kinderen Hit urn 2 9.20 uur In Ouder worden We Alle maal maken luisteraars een nieuw ontwerp voor een be jaardenhuis. Een veelgehoor de klacht van ouderen is dat bejaardenhuizen vaak niet ge zellig zijn en niet echt op oude mensen zijn ingericht. Hilversum 2 10.30 uur hoe het én met de kinderen én met elkaar een goede verstandhouding tracht te bewaren. Twee, zo te zien. goedwillende en sympathieke men sen die proberen de situatie zo men selijk en harmonieus mogelijk te re gelen zodat je je misschien afvraagt: hoe is het mogelijk dat zulke mensen uit elkaar gaan? Waarschijnlijk ligt dat laatste ook een beetje aan de vraagstelling van Harry Mourits, die daaraan mijns in ziens voorbij gaat Hij vraagt alleen, was er een derde in het spel? Ant woord: nee. We hoeven niet alles te weten en de personen die aan zo'n programma mee willen doen, stellen zich toch al buitengewoon kwetsbaar op. Beiden zoeken achtergrondgegevens in hun jeugd. Hij- groeide op in wat hij noemt een gevoelsarme situa tie. een gezin waarin regelmatig ruzie was. Zij is afkomstig uit een gezin waarin de vader Joods was. Na de oorlog hing er een melancholieke stemming en de oorlog heeft op dit gezin altijd zijn stempel gedrukt. Ze was pas 22 toen ze trouwde, want ze wilde eruit. Twee verledens waarin een beetje een noodlotsoorzaak wordt gezocht Hij wilde nooit herhalingen van de ruzies van thuis en koos voortdurend voor het harmoniemodel, cijferde zichzelf weg en was bang voor een conflict. Zij merkt dat ze elkaar niet vinden in een gesprek, schuwt ruzies, want die doen aan de oorlog denken. Bij het bij elkaar zoeken van achter grondanalyses zal de „deskundige", bij wie het echtpaar vijf jaar vóór het uit elkaar ging hulp heeft gezocht wel de nodige steentjes hebben bijgedra gen Verder waren de ervaringen met de deskundigen zoals zo vaak teleurstellend. „Als we iemand ge vonden hadden die ons beter begreep hadden we misschien niet zo verhoe ven komen", zeggen ze nu. Kinderen Twee jaar geleden liep hij weg. Later Johan te Slaa als de conservatie ve tuinder Job Stein in de serie „De glazen Stad". Van onze kunstredactie AMSTERDAM De acteur Johan te Slaa is in zijn woonplaats Amster dam plotseling overleden. Hij werd 73 jaar Te Slaa kreeg grote bekendheid door zijn rol als norse tuinder Job Stein in de televisieserie „De glazen Stad" Het is een van de vele rollen in een nuchtere Hollandse volksstijl waarmee hij zich als acteur onder scheidde. De personages die hij uit beeldde liet Te Sla nooit uitgroeien tot grove karikaturen, maar ingehou den en natuurlijk gaf hij ze een per soonlijk aanzien. Johan te Slaa, afkomstig uit Hilver sum, kreeg zijn opleiding als opera zanger aan het conservatorium te Antwerpen. Hij voelde zich echter meer aangetrokken tot het toneelspel en nadat hij tussen 1936 en 1938 als straatzanger door Frankrijk had ge zworven, keerde hij terug naar Neder land. Hier trad hij samen met Jo Frevel op voor kinderen als „De le vende poppenkast" Sindsdien werkte Te Slaa als acteur in televisieseries, films en op het to neel waar hij zich vooral thuis voelde in typische Nederlandse volksstuk ken. Voor dit genre heeft hij zich altijd sterk ingezet. Bekend is zijn creatie van reder Bos in Heijermans' „Op hoop van zegen" en ook als Mat- thijs de Sterke in „De opgaande zon" van dezelfde auteur speelde Te Slaa een gedenkwaardige rol. Te Slaa beperkte zijn activiteiten niet tot het acteren. In 1975 schreef hij een hoorspel over de Franse staatsman Joseph Fouché dat in twaalf delen werd uitgezonden. ADVERTENTIE Kunstraad pleit voor behoud van De Balie IMPOKTKI) GEÏMPORTEERD DOOR: KOOPMANS BRUINIER B.V AMSTERDAM zijn ze gescheiden. Er zijn vier kinde ren: 17, 15, 12 en 7 jaar In het begin waren die erg verdrietig, maar ze voelden het wel aan. Ze hebben geen verwijten gemaakt en zijn het in de jaren die volgden pas gaan begrijpen. „De oudste heeft het heel goed gety peerd". zegt de vader, „hij drukt het zo uit: „Als we bij jou zijn is het fijn. als we bij mam zijn is het ook fijn, maar als jullie samen zijn voel ik een spanning." Een regeling voor bezoek hebben de ouders niet hoeven maken. „Daar zijn het ook de kinderen niet naar. Ze eisen hun recht in deze", vindt de moeder, bij wie ze wonen Dat geldt ook voor het maken van uitstapjes, waarbij de vader zeker niet wordt vergeten. De ouders zijn er zoveel mogelijk op uit dat de kinde ren er geen schade van hebben dat hun vader en moeder niet meer bij elkaar zijn. Uit het gesprek blijkt dat het veel fantasie vereist om ondanks de scheiding de sterk bewuste verant woordelijkheidsgevoel voor elkaar en voor de kindereh te houden, inplaats van haat en ruzie die het laatste woord zouden hebben. Van onze kunstredactie AMSTERDAM De Amsterdamse Kunstraad vindt dat theater De Balie aan het Kleine-Gartmanplantsoen (bij het Leidseplein) in Amsterdam behouden moet blijven. De Theater unie zou dan de programmering van dit theater moeten verzorgen. Dit schrijft de Kunstraad aan het college van B en W van de hoofdstad Theater De Balie is oorspronkelijk bedoëld als tijdelijk onderkomen voor voorstellingen, die wegens de verbouwing van De Brakke Grond tot een Belgisch Cultureel Centrum, het veld moesten ruimen. De Raad meent echter dat De Balie zich in het lopende seizoen zo geprofileerd heeft, dat het zijn vervangingsfunctie ont groeid is en geopend moet blijven ook als de Brakke Grond na 1 oktober weer in gebruik is genomen. In haar overwegingen betrekt de Raad ook het schrijnend tekort aan podia in de hoofdstad. Voor de bespeling van De Balie stelt de Raad zich achter het plan van de Theaterunie waarin Sater, het Pro ject Theater en Funhouse als vaste bespelers van dit theater worden voorgesteld Ook de amateur-toneelstichting De Engelenbak heeft zich opgeworpen als bespeler van De Balie Het eigen theater in de Nes waar de stichting haar activiteiten organiseert is we gens verbouwingswerkzaamheden gesloten en de mogelijkheden in the ater De Krakeling waar de amateurs nu terecht kunnen zijn beperkt. De Kunstraad onderkent de problemen van De Engelenbak maar vindt dat een (tijdelijke) bespeling van De Ba lie verwarrend zou werken. Geen af wisseling tussen beroeps- en ama teurtoneel in dit theater, zo meent de Raad. maar een duidelijke kleuring, omdat dat tot een goede publiekstoe- loop bijdraagt. ADVERTENTIE Overmatige gasvorming in maag of darmen kan een vervelend, opgeblazen gevoel en pijnlijke spanningen ten gevolge hebben. Dat is vaak het geval na het eten van bepaalde spijzen. Neem dan Ceolat.Ceolat kauwtabletten zijn aangenaam van smaak en gemakkelijk in te nemen Ceolat helpt snel en doel treffend een héle opluchting! Uitsluitend verkrijgbaar bu apotheker en drogist l.ees vooraf de gebruiksvoorschriften door Andró Rutten AMSTERDAM De Amerikaanse acteur Spalding Gray, die in de kleine zaal van Mickery een reeks monolo gen houdt, is eigenlijk de inspiratie bron van de Wooster Group, waarmee hij nu in Mickery „Point Judith" speelt, en die de Performance Group heette, toen zij in 1978 ook in Mickery „Three Places in Rhode Island" ver toonde. Al die voorstellingen waren de theatrale verwerking van zijn jeugdervaringen. De drie monologen, die hij nu per avond één van iets meer dan een uur in Mickery houdt, gaan daar ook over. De eerste, „Sex Death to the Age 14", tot het ogenblik, dat hij op een academy werd aangenomen na dat hij zich bereid verklaard had „to buckle down", hard aan te pakken. Zijn kinderjaren dus. Waarom luister je daar geboeid naar, geamuseerd en soms ook even ge raakt? Spalding Gray, die een pos tuur heeft als Jacques Commandeur of Jaap van Donselaar. zit gewoon achter een kaal tafeltje met alleen een glas water er op. Hij vertelt zoals hij in een repetitielokaal zijn spelers zijn leven zou vertellen. Wel geani meerd, maar niet wat je theatraal zou noemen De aantrekkelijkheid zit hem in de manier waarop hij terug kijkt naar het jongetje, dat hij ge weest is. Met genegenheid natuurlijk, ook met een soort verwondering en met verhelderend begrip. Wat hij toen alleen maar onderging krijgt achteraf allerlei perspectieven. Waar om zijn vader hem bij voorbeeld mee nam naar een golfveld om hem seksu ele voorlichting te geven. Daar had zijn grootvader ook zijn vader inge licht. Door de manier waarop Spal ding Gray terugkijkt en vertelt krijgt het anecdotische van zijn vroegere kinderlijke ervaringen iets zeer her kenbaars Het is puur kinderlijk, wekt associaties met eigen kinderer varingen en dat spreekt vooral aan. omdat hij er in slaagt het volkomen helder te houden. Hij maakt niets mooier, niets lelijker, niets dramati scher. niets zieliger dan het geweest is. Hij licht het wel door Hij zegt zegt daarover: „Wanneer je merkt dat het publiek op een vast punt begint te lachen, dan is het heel moeilijk om de puurheid van infor matie vast te houden. Je kunt twee dingen doen: helemaal komediant worden of alleen gaan schrijven. Ik zit nu in een periode dat ik sterk om de dingen alleen te willen met een publiek. Zodoende kaï moet ik alleen de beslissingen uit ren. Schrijven is zo eenzaam." Ik denk dat Spalding Gray zich: opzicht onderscheidt van mensen van nature goed kunnen vertelle van wie je meestal merkt, dat reacties van hun luisteraars henf of meer stimuleren tot lichtei sterkere overdrijvingen. Spa! Gray is voortdurend in training daar voor te vrijwaren. Hij houd komt het op je over, die puurheid informatie vast. en spreekt zo aan. Komend weekeinde houdt hij twee monologen, om tien uur. er volgens van 27 mei tot en met 6 iedere avond om negen uur AO-boekje nr 1816 „Als een I Instrument", toespraken van scheidende en nieuwe vorstin. I Stichting IVIO. Lelystad. 20 1.90. Kweekhoven der wijsheid, 5e de» de serie „Stichtse Historische B» is geschreven door mevrouw dr de Booy en behandelt het onder in de steden van de provincie Uü van 1580 tot het begin van de eeuw. 287 blz. Geen prijsopgave. Walburg Pers, Zutphen Van uitgeverij Omniboek te Haag zijn een fascimile-uitgavt het prentenboek Tomickovi, Thomas op zijn derde verjaard Theresienstadt 22 januari 194-1 Bedrich Fritta voor zijn zoon kend. Het tekenboek werd ciatJ tien gemaakt door de gedeport Tsjechisch-Joodse tekenaar en it muur gemetseld waar het tn 19* gehaald werd Een aantal van keningen werd overgenomen i boek De dag dat Tommy drie met tekst van Mies Bouhuys. cimile-uitgave kost 55 gulden. W dere boek van 89 pagina's 19"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4