Catalonië eert helden
van het anti-fascisme
y
Gescheiden ouders
en hun kinderen
Jeugdherinneringen
perspectief bekeken
UwKunstgeb
Acteur Johan te Slaa
plotseling overleden
Ceolat
Lluis Sert schiep museum voor Miró
Breda zet de klok terug
Gebrek aan originaliteit
domineert jazz-festival
Verantwoordelijk blijven voor elkaar
LANCERS
'n "Gasbel"
in uw buik?
Monologen van Spalding Gray
Nieuwe boekei
DINSDAG 20 MEI 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door Peter Karstkarel
BARCELONA Het zijn niet
alleen de resultaten van de
vernieuwingsbeweging van
omstreeks de eeuwwisseling
die Barcelona tot een, zij het
dan wat zijdelings liggende,
artistieke metropool maken
De Catalanen hebben in de
jaren '20 en '30 opnieuw
deelgenomen aan de artistie
ke vernieuwingen die in de
beeldende kunst de abstracte
stromingen inleidden en die
bij de architectuur leidde tot
de „International Style".
De hoofdpersonen voor de schilder
kunst waren Pablo Picasso en Joan
Miró: beiden kregen in Barcelona een
museum De grootste beeldhouwer
was ongetwijfeld Julio Gonzélez, van
wie niet dan met grote moeite een
sculptuur in Barcelona kan worden
aangetroffen. De laatste twee man
nen waren Barcelonezen; Picasso
heeft lange tijd in deze stad gewerkt.
In een vorig artikel kwam de beroem
de Guernica van Picasso ter sprake.
Deze immense aanklacht tegen de
verschrikkingen van de burgeroorlog
en de wreedheden van de fascisten
werd in 1937 op de internationale
tentoonstelling in Parijs in het
Spaanse Republikeinse paviljoen
aan de wereld getoond. Veel minder
bekend is de terzelfder tijd geëxpo
seerde „Cap de la Montserrat", een
aangrijpend masker van Julio Gonza
lez dat zowel het lijden van het
Spaanse volk gedurende de burger
oorlog op realistische wijze symboli
seerde. als het Catalaans nationalis
me uitdroeg. Toen het in 1938-'39 ge
daan was met het kortstondige be
staan van de Spaanse Republiek gin
gen Picasso. Gonzélez en Miró in vrij
willige ballingschap. Een korte perio
de, waarin zij en hun geestverwanten
de politieke avant garde hadden ge
diend, was afgelopen. Er brak een
lange tijd aan waarin, net als in de
andere fascistische staten in Europa,
de reactionaire kunsten van over
heidswege alle mogelijkheden
kregen.
De Spaanse, vooral Catalaanse ver
nieuwers van de periode tussen de
twee wereldoorlogen konden zich in
1937 te Parijs internationaal presen
teren in een gebouw dat ontworpen
was door Lluis Sert. Hij was de leider
geweest van de progressieve groep
Catalaanse architecten die met het
uitbreken van de burgeroorlog werd
ontbonden. De nieuw-zakelijke archi
tectuur die juist in Spanje aansprak
De Fondació Miró op de Montjuich in Barcelona.
vanwege het gebruik van vele ele
menten van de mediterrane architec
tuur, kreeg ook in Castilië (Madrid)
aanhang, maar tot echte resultaten
kwam het daar niet. Ook Lluis Sert
en zijn medestanders konden in de
korte democratische periode weinig
verrichten. Toch zijn er in Barcelona
enkele gebouwen, soms zwaar geha
vend of sterk verbouwd, te vinden die
het functionalisme van het zgn. Nieu
we Bouwen vertonen.
Le Corbusier
Het vroegste werk van Sert is onbe
schadigd een halve eeuw turbulente
geschiedenis doorgekomen. Het is
een hoekhuis met duplexapparte-
menten aan de Calle Muntaner en
Parroco Ubach dat sterk doet denken
aan het woonblok van de Esprit Nou
veau dat le Corbusier in 1925 te Parijs
had geëxposeerd op de wereldten
toonstelling van de decoratieve kun
sten. Le Corbusier heeft zijn voorstel
len op een paviljoen na nooit kunnen
realiseren. Sert. die zich zijn leven
lang een trouw leerling van Le Corbu
sier heeft getoond, mocht het gedu
rende het democratische bewind in
Barcelona wel proberen en al is het
pas in 1931 gebouwd, toen moet het
als een van de eerste woningbouw
projecten volgens de ideeën (gefor
muleerd op de CIAM-congressen. de
bijeenkomsten voor internationale
moderne architectuur) van de func
tionalistische avant garde.
Lluis Sert. geboren in 1902, studeerde
eerst aan de Barcelonese architec-
tuurschool om vervolgens in 1929 en
1930 te gaan werken bij Le Corbusier
te Parijs. Teruggekeerd in Barcelona
bleek hij bevrijd van de Catalaanse
traditie en kon hij gaan bouwen in de
koele, zakelijke en goedkope interna
tionale stijl. De contacten met de
CIAM-groep resulteerden in een bij
eenkomst te Barcelona in 932. Onder
voorzitterschap van de Nederlander
Cor van Eesteren was er een receptie
met het Catalaanse (democratische)
parlement. Een jaar later maakten Le
Corbusier en de GATCPAC (een af
korting voor de groep progressieve
Catalaanse architecten onder leiding
van Sert) stedebouwkundige plannen
voor de uitbreiding van Barcelona die
diametraal ingingen tegen het geslo
ten blokkensysteem dat Hdefonso
Cerda ongeveer 80 jaar eerder voor
Barcelona had ontworpen. Slechts
enkele wooneenheden onder welke
het Casa Bloc, inmiddels sterk veran
derd. kwamen volgens deze beginse
len tot stand. In de Calle Torres Amat
is nog wel de anti-tuberculose-kliniek
te vinden die Sert met enkele colle
ga's in 1935 bouwde. Lang hebben de
nieuw-zakelijken het niet uit kunnen
houden. Het gebouw waarin te prijs
de Spaanse (vooral Catalaanse) avant
garde werd getoond was het hoogte
punt van een ontwikkeling, waar op
een gewelddadige wijze een einde aan
kwam
Puin ruimen
De progressieve kunstenaars en ar
chitecten verlieten Spanje, maar de
op gang gebrachte vernieuwingen
bleven voor hen wel de bases voor de
verdere ontwikkelingen. Sert vertrok
in 1939 naar de Verenigde Staten en
volgde in 1947 Cor van Eesteren op
als voorzitter van de CIAM. Tot 1956
bleef hij de eerste man van het inter
nationale architectenoverleg gedu
rende een periode waarin na de oor
log puin moest worden geruimd. Sert
schreef toen de verhandeling „Can
our cities survive", waarin de ernstige
situatie waarin de metropolen zich
bevonden, werd geanalyseerd. Van
1958 af is hij docent aan de Havard
Graduate School of Design en in deze
jaren ontving hij enkele belangrijke
opdrachten.
In 1976. als het duidelijk wordt dat
het fascistische Spanje aan zijn laat
ste stuiptrekkingen toe is. vinden er
twee belangrijke gebeurtenissen
plaats die de Spaanse (republikeinse)
avant-garde uit de jaren '30 recht
doen: een overzichtstentoonstelling
van deze periode tijdens de Biennale
van Venetië en de opening van de
Fondació Miró op de Montjuich-berg
bij Barcelona
De Biennale van Venetië werd in 1976
in het kader van de „ambiente", de
omgeving, georganiseerd. Het meest
reactionaire environment leverde
Spanje in door de deuren van het
paviljoen gesloten te houden. Van
buiten ziet dit gebouw er (evenals het
Franse. Duitse en Belgische pavil
joen) met een monumentaal neo-clas-
sicisme nogal fascistoïde uit en de
gesloten gevel sprak dan ook duide
lijke taal.
Overheids
bemoeiingen
Dit is het derde verhaal uit een serie
waarin aandacht wordt geschonken
aan de kunst en architectuur in Bar
celona. Eerdere publicaties over dit
onderwerp verschenen in de krant
van zaterdag 10 mei en vrijdag 16
mei.
Het proterst gold de organisatie die
een groep Spanjaarden in het Itali
aanse paviljoen had toegestaan een
grote manifestatie op te zetten onder
de titel „Spanje, artistieke avant gar
de en sociale werkelijkheid
1936-1976". De tentoonstelling volgde
de ontwikkelingen van de kunsten
met getolereerde kunst en werk van
uitgewezen artiesten. Gelijktijdig
was er een beeldkroniek ingericht die
vertelde van de overheidsbemoei
ingen met de kunst. Licht ironische
speldeprikken en felle aanklachten
van o.a Alberto Sónchez en Josep
Renau stonden er tegenover de ge
suggereerde tolerantie of de felle ver
volgingen van het totalitaire regime
In de Academia van Venetië was er in
aansluiting op deze manifestatie
waarin kunst en politiek aan de orde
werden gesteld een hartverscheuren
de foto- en documentententoonstel
ling van de Spaanse burgeroorlog in
gericht. Misschien zal de terugkeer
van de Guernica naar Spanje het
startsein voor dit land zijn om de
weggestopte avant garde weer aan de
orde te stellen.
In hetzelfde jaar. 1976. werd de Fun-
dacio Miró in het Montjuich Park in
het zuidoosten van Barcelona geo
pend. In 1956 had Lluis Sert het ate
lier voor Miró in Palma de Mallorca al
gebouwd en nu ontmoetten de twee
Barcelonese meesters elkaar weer in
hun geboortestad. Miró. wiens kwali
teiten de laatste jaren aan een toene
mende kritiek onderheving is, heeft
zich niet op een programmatische
wijze (zoals Picasso en Gonzalez) te
gen het fascisme verzet, maar in meer
algemene zin de vrijheid verdedigd
door zijn speelse autonomie van het
onderbewustzijn. Hij participeerde in
de Parijse Dada-beweging en de ma
nifestaties van de surrealisten en is
een van de belangrijkste inspiratie
bronnen gebleken van de Amerikaan
se abstract expressionisten. In Barce
lona kun je het betreuren dat er ner
gens een museum is dat de artisitke
heroïek uit de periode van de Cata
laanse republiek laat zien. Toch zijn
er twee van de helden, Picasso en
Miró. geëerd met een museum.
Bovendien bezit het museumgebouw
speciale locale kwaliteiten. Het is niet
alleen gebouwd door de Barcelonese
architect Lluis Sert, maar deze archi
tect. die steeds trouw aan de interna
tionale leiband van Le Corbusier
heeft gelopen, volgt juist in die perio
de de meer expressionistische plasti
citeit van zijn voorbeeld na. Le Cor
busier heeft verschillende malen ge
uit dat hij diep onder de indruk van
het werk van An toni Gaudf was geko
men en zo is met de Fundacio op een
indirecte wijze ook Barcelona's groot
ste bouwmeester geëerd. Merkwaar
dig is overigens dat in het museumge
bouw de integratie van binnen- en
buitenruimten van museumzalen, pa
tio's en dakterrassen, een kwaliteit
die hoog genoemd wordt, niet meer
geëffectueerd is. De bezoekers wor
den omgeleid lanp allerlei collecties
(waaronder de wisselende van Miró
de hoofdmoot vormt) en tijdelijke
tentoonstellingen die onafhankelijk
niet meer geïntegreerd zijn opgesteld.
door Frlts Lagerwerf!
BREDA Het internationale Oude Stijl Jazz Festival, dj
afgelopen dagen voor de tiende maal in Breda plaatsvi
had traditiegetrouw een uitgesproken sociaal karakter.
dan 60.000 mensen flaneerden langs orkesten, staarden i
straatparades, bezochten markten met grammofoonplat
tijdschriften, dansten op straat en op het jazzbandball.h
ten in voor een kroegentocht met een „borrelbus" en b
menig pilsje bij de vele openluchtconcerten
Ook het organisatorisch niveau kent
een maatschappelijke opzet. Com
missarissen, een comité van aanbeve
ling en een fikse rij sponsors staan,
onder aanvoering van de burgemees
ter en de plaatselijke wethouder voor
economische zaken en cultuur in
die volgorde deftig gerangschikt in
een professioneel ogend programma
boekje
Ogenschijnlijk is er dus geen vuiltje
aan de lucht, dit feest is belangrijker
dan carnaval en het nodigt zelfs in
enige mate tot zelf musiceren. Alleen
heeft het zo weinig met jazz te ma
ken. Wat die springlevende muziek
tak betreft, wordt de klok in Breda
stelselmatig teruggezet-
Rond de eeuwwisseling werd in de
zwarte wijken van de Amerikaanse
stad New Orleans veel jazz en blues
gespeeld. De blanken uit de omge
ving raakten, alle discriminatie ver
getend. zo enthousiast over deze mu
ziek dat ze probeerden het na te spe
len. Dat lukte niet. Er ontstond iets
anders: Dixieland, een blanke opvat
ting van de New Orleans stijl. De
melodieën waren meer beschaafd, de
harmonieën „zuiverder" maar ook
minder vindingrijk en de klank min
der vitaal. Sleeptonen en allerlei
klankconstructies uit de originele
jazz maakten plaats voor Europese
invloeden en de mars ging daarbij
voorop.
Dixieland, het van jazz afgeleide pro-
dukt, werd razend populair in de be
tere wijken van noordelijke steden
als Chicago en New York, waar menig
blank musicus de oorsprong van de
jazz claimde. Orkestleider Paul
Whiteman was daarvan een sprekend
voorbeeld. Jazz werd abusievelijk als
blankenmuziek gepoucheerd.
Duke Ellington, Fats Waller,
Basie en Coleman Hawkins o
neer. maar van hun invloed wa»
nig bespeurbaar. Een orkest, de
rikaanse High Sierra Jazz Band
nu door pure geestdrift met
schouders boven andere forn
uit. met de sterk fraserende
tist Al Smith in een glansrol
groep, een sextet zonder klaria
had een aardig repertoire en
onder meer een swingende
Blues.
Andere lichtpunten vormden de
solisten: trompettist Ken Col
Janice King, de oorspronkelijke
lem-zangeres die met de Sarnrj
mington Band meedeed. De
Amerikaanse garde liet het a_
Pianist Art Hodes was letterlijk
zig en trombonist Spiegle
kon de hem vooruitgestelde
niet waarmaken.
Deerniswekkend
Wil dit nu deerniswekkende ca
tionele festival in de toekomst:
kaal levensvatbaarheid hebb<_
lijkt me de presentatie van a
oorspronkelijke jazzstijlen als I
zydeco, boogie woogie en swio
ontkoombaar. Ook een samei
met Modem Jazz Breda zou
send kunnen werken.
Deze stichting had nu in het E
Hert een alternatief festival r
Langenhuysens uitstekende I
meente Reinigings Orkest, dej
So What en The Funk-Band vatf
tist Ronald Snijders. Er was d
enige verscheidenheid in Bredafl
dit velen zijn ontgaan.
Misverstand
Een dergelijk misverstand leeft nu in
Breda: onder de magische zinsnede
„The hottest place of the South"
wordt er aan jazz gedaan. Jammer
genoeg echter zijn authentieke jazz
elementen en oorspronkelijke musici
hier bijna volledig afwezig.
Jazz werd, ook in blanke Amerikaan
se kringen, vaak gekenmerkt door
een extatische kracht. In Chicago
met name ontstonden rond comettist
Bix Belderbicke en gitarist Eddie
Condon groepen muzikanten, die nu
nog altijd tot de verbeelding van jazz
liefhebbers spreken. Maar in Breda
heb ik talloze orkesten gezien en me
afgevraagd of er, bij blank of zwart,
een originele noot afkon.
Van hooggeplaatste borden keken
„Keuze Nederlandse grafiek
de tentoonstelling die galerie K
wegens haar tienjarige bestaj
Kasteel Nemerlaer in Haaren
organiseert. De tentoonstelling
vat 300 grafiekbladen van 50 K
landse grafici onder wie Jan Cn
Corneille, Eduard Flor. Aat Ve:
en Lucebert.
ADVERTENTIE
zit de gehele dag
stevig op zijn pl
Thans is het niet meer nodig, d
kunstgebit bij het spreken, eten, lad
niezen losschiet of verschuift. Een
Dentofix-poeder op de gebitsplaat c,
ongemakken bestaan voor IJ niet
Dentolix geeft U een ongekend gevo
zekerheid en welbehagen. Aangena
hygiënisch in het gebruik. Bij ap<|
en drogisterijen.
door Riet Diemer
HILVERSUM In Nederland zijn in 1978 meer echtscheidin
gen uitgesproken dan er huwelijken zijn gesloten. In ons land
strandt een op de vier a vijf huwelijken. Keiharde, bedroeven
de cijfers. Daarachter schuilt een wereld van problemen en
verdriet, met ook voor buitenstaanders niet altijd begrijpelij
ke omstandigheden.
Voorbeeld voor dat laatste is het ge
scheiden paar Carla en Loek dat
in het KRO-programma „Heel de
mens" (Nederland II; 22.30) vertelt
Speciaal vandaag
Herman en de zes. In deze
aflevering proberen Mama
Macaroni en de bende van vijf
de kroon van de koningin te
bemachtigen. Maar in de ko
ninklijke opera laat „het toe
val" de maffia een toontje la
ger zingen.
Ned 2 18.59 uur
Brandpunt besteedt aan
dacht aan de volgende onder
werpen: reacties op het besluit
van het NOC betreffende de
Olympische spelen in Moskou.
Voorts reportages over de ras-
senreilen in de Verenigde Sta
ten en de werkgelegenheid in
de bouw.
Ned 2 21.30 uur
De Letter M. In de afleve
ring staat het „fenomeen" crè
che centraal. In de crèche in
Huize Catalpa spreken vóór-
en tegenstanders met elkaar
over het bezighouden van klei
ne kinderen
Hit
urn 2 9.20 uur
In Ouder worden We Alle
maal maken luisteraars een
nieuw ontwerp voor een be
jaardenhuis. Een veelgehoor
de klacht van ouderen is dat
bejaardenhuizen vaak niet ge
zellig zijn en niet echt op oude
mensen zijn ingericht.
Hilversum 2 10.30 uur
hoe het én met de kinderen én met
elkaar een goede verstandhouding
tracht te bewaren. Twee, zo te zien.
goedwillende en sympathieke men
sen die proberen de situatie zo men
selijk en harmonieus mogelijk te re
gelen zodat je je misschien afvraagt:
hoe is het mogelijk dat zulke mensen
uit elkaar gaan?
Waarschijnlijk ligt dat laatste ook
een beetje aan de vraagstelling van
Harry Mourits, die daaraan mijns in
ziens voorbij gaat Hij vraagt alleen,
was er een derde in het spel? Ant
woord: nee. We hoeven niet alles te
weten en de personen die aan zo'n
programma mee willen doen, stellen
zich toch al buitengewoon kwetsbaar
op.
Beiden zoeken achtergrondgegevens
in hun jeugd. Hij- groeide op in wat
hij noemt een gevoelsarme situa
tie. een gezin waarin regelmatig ruzie
was. Zij is afkomstig uit een gezin
waarin de vader Joods was. Na de
oorlog hing er een melancholieke
stemming en de oorlog heeft op dit
gezin altijd zijn stempel gedrukt. Ze
was pas 22 toen ze trouwde, want ze
wilde eruit. Twee verledens waarin
een beetje een noodlotsoorzaak
wordt gezocht
Hij wilde nooit herhalingen van de
ruzies van thuis en koos voortdurend
voor het harmoniemodel, cijferde
zichzelf weg en was bang voor een
conflict. Zij merkt dat ze elkaar niet
vinden in een gesprek, schuwt ruzies,
want die doen aan de oorlog denken.
Bij het bij elkaar zoeken van achter
grondanalyses zal de „deskundige",
bij wie het echtpaar vijf jaar vóór het
uit elkaar ging hulp heeft gezocht wel
de nodige steentjes hebben bijgedra
gen Verder waren de ervaringen met
de deskundigen zoals zo vaak
teleurstellend. „Als we iemand ge
vonden hadden die ons beter begreep
hadden we misschien niet zo verhoe
ven komen", zeggen ze nu.
Kinderen
Twee jaar geleden liep hij weg. Later
Johan te Slaa als de conservatie
ve tuinder Job Stein in de serie
„De glazen Stad".
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM De acteur Johan te
Slaa is in zijn woonplaats Amster
dam plotseling overleden. Hij werd 73
jaar Te Slaa kreeg grote bekendheid
door zijn rol als norse tuinder Job
Stein in de televisieserie „De glazen
Stad" Het is een van de vele rollen in
een nuchtere Hollandse volksstijl
waarmee hij zich als acteur onder
scheidde. De personages die hij uit
beeldde liet Te Sla nooit uitgroeien
tot grove karikaturen, maar ingehou
den en natuurlijk gaf hij ze een per
soonlijk aanzien.
Johan te Slaa, afkomstig uit Hilver
sum, kreeg zijn opleiding als opera
zanger aan het conservatorium te
Antwerpen. Hij voelde zich echter
meer aangetrokken tot het toneelspel
en nadat hij tussen 1936 en 1938 als
straatzanger door Frankrijk had ge
zworven, keerde hij terug naar Neder
land. Hier trad hij samen met Jo
Frevel op voor kinderen als „De le
vende poppenkast"
Sindsdien werkte Te Slaa als acteur
in televisieseries, films en op het to
neel waar hij zich vooral thuis voelde
in typische Nederlandse volksstuk
ken. Voor dit genre heeft hij zich
altijd sterk ingezet. Bekend is zijn
creatie van reder Bos in Heijermans'
„Op hoop van zegen" en ook als Mat-
thijs de Sterke in „De opgaande zon"
van dezelfde auteur speelde Te Slaa
een gedenkwaardige rol.
Te Slaa beperkte zijn activiteiten
niet tot het acteren. In 1975 schreef
hij een hoorspel over de Franse
staatsman Joseph Fouché dat in
twaalf delen werd uitgezonden.
ADVERTENTIE
Kunstraad pleit voor behoud van De Balie
IMPOKTKI)
GEÏMPORTEERD DOOR:
KOOPMANS BRUINIER B.V
AMSTERDAM
zijn ze gescheiden. Er zijn vier kinde
ren: 17, 15, 12 en 7 jaar In het begin
waren die erg verdrietig, maar ze
voelden het wel aan. Ze hebben geen
verwijten gemaakt en zijn het in de
jaren die volgden pas gaan begrijpen.
„De oudste heeft het heel goed gety
peerd". zegt de vader, „hij drukt het
zo uit: „Als we bij jou zijn is het fijn.
als we bij mam zijn is het ook fijn,
maar als jullie samen zijn voel ik een
spanning." Een regeling voor bezoek
hebben de ouders niet hoeven maken.
„Daar zijn het ook de kinderen niet
naar. Ze eisen hun recht in deze",
vindt de moeder, bij wie ze wonen
Dat geldt ook voor het maken van
uitstapjes, waarbij de vader zeker
niet wordt vergeten. De ouders zijn er
zoveel mogelijk op uit dat de kinde
ren er geen schade van hebben dat
hun vader en moeder niet meer bij
elkaar zijn. Uit het gesprek blijkt dat
het veel fantasie vereist om ondanks
de scheiding de sterk bewuste verant
woordelijkheidsgevoel voor elkaar en
voor de kindereh te houden, inplaats
van haat en ruzie die het laatste
woord zouden hebben.
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM De Amsterdamse
Kunstraad vindt dat theater De Balie
aan het Kleine-Gartmanplantsoen
(bij het Leidseplein) in Amsterdam
behouden moet blijven. De Theater
unie zou dan de programmering van
dit theater moeten verzorgen. Dit
schrijft de Kunstraad aan het college
van B en W van de hoofdstad
Theater De Balie is oorspronkelijk
bedoëld als tijdelijk onderkomen
voor voorstellingen, die wegens de
verbouwing van De Brakke Grond
tot een Belgisch Cultureel Centrum,
het veld moesten ruimen. De Raad
meent echter dat De Balie zich in het
lopende seizoen zo geprofileerd heeft,
dat het zijn vervangingsfunctie ont
groeid is en geopend moet blijven ook
als de Brakke Grond na 1 oktober
weer in gebruik is genomen. In haar
overwegingen betrekt de Raad ook
het schrijnend tekort aan podia in de
hoofdstad.
Voor de bespeling van De Balie stelt
de Raad zich achter het plan van de
Theaterunie waarin Sater, het Pro
ject Theater en Funhouse als vaste
bespelers van dit theater worden
voorgesteld
Ook de amateur-toneelstichting De
Engelenbak heeft zich opgeworpen
als bespeler van De Balie Het eigen
theater in de Nes waar de stichting
haar activiteiten organiseert is we
gens verbouwingswerkzaamheden
gesloten en de mogelijkheden in the
ater De Krakeling waar de amateurs
nu terecht kunnen zijn beperkt. De
Kunstraad onderkent de problemen
van De Engelenbak maar vindt dat
een (tijdelijke) bespeling van De Ba
lie verwarrend zou werken. Geen af
wisseling tussen beroeps- en ama
teurtoneel in dit theater, zo meent de
Raad. maar een duidelijke kleuring,
omdat dat tot een goede publiekstoe-
loop bijdraagt.
ADVERTENTIE
Overmatige gasvorming
in maag of darmen kan een
vervelend, opgeblazen gevoel
en pijnlijke spanningen ten
gevolge hebben. Dat is vaak
het geval na het eten van
bepaalde spijzen. Neem dan
Ceolat.Ceolat kauwtabletten
zijn aangenaam van smaak
en gemakkelijk in te nemen
Ceolat helpt snel en doel
treffend
een héle opluchting!
Uitsluitend verkrijgbaar bu
apotheker en drogist
l.ees vooraf de gebruiksvoorschriften
door Andró Rutten
AMSTERDAM De Amerikaanse
acteur Spalding Gray, die in de kleine
zaal van Mickery een reeks monolo
gen houdt, is eigenlijk de inspiratie
bron van de Wooster Group, waarmee
hij nu in Mickery „Point Judith"
speelt, en die de Performance Group
heette, toen zij in 1978 ook in Mickery
„Three Places in Rhode Island" ver
toonde. Al die voorstellingen waren
de theatrale verwerking van zijn
jeugdervaringen.
De drie monologen, die hij nu per
avond één van iets meer dan een uur
in Mickery houdt, gaan daar ook
over. De eerste, „Sex Death to the
Age 14", tot het ogenblik, dat hij op
een academy werd aangenomen na
dat hij zich bereid verklaard had „to
buckle down", hard aan te pakken.
Zijn kinderjaren dus.
Waarom luister je daar geboeid naar,
geamuseerd en soms ook even ge
raakt? Spalding Gray, die een pos
tuur heeft als Jacques Commandeur
of Jaap van Donselaar. zit gewoon
achter een kaal tafeltje met alleen
een glas water er op. Hij vertelt zoals
hij in een repetitielokaal zijn spelers
zijn leven zou vertellen. Wel geani
meerd, maar niet wat je theatraal zou
noemen De aantrekkelijkheid zit
hem in de manier waarop hij terug
kijkt naar het jongetje, dat hij ge
weest is. Met genegenheid natuurlijk,
ook met een soort verwondering en
met verhelderend begrip. Wat hij
toen alleen maar onderging krijgt
achteraf allerlei perspectieven. Waar
om zijn vader hem bij voorbeeld mee
nam naar een golfveld om hem seksu
ele voorlichting te geven. Daar had
zijn grootvader ook zijn vader inge
licht. Door de manier waarop Spal
ding Gray terugkijkt en vertelt krijgt
het anecdotische van zijn vroegere
kinderlijke ervaringen iets zeer her
kenbaars Het is puur kinderlijk,
wekt associaties met eigen kinderer
varingen en dat spreekt vooral aan.
omdat hij er in slaagt het volkomen
helder te houden. Hij maakt niets
mooier, niets lelijker, niets dramati
scher. niets zieliger dan het geweest
is. Hij licht het wel door
Hij zegt zegt daarover: „Wanneer je
merkt dat het publiek op een vast
punt begint te lachen, dan is het heel
moeilijk om de puurheid van infor
matie vast te houden. Je kunt twee
dingen doen: helemaal komediant
worden of alleen gaan schrijven. Ik
zit nu in een periode dat ik sterk
om de dingen alleen te willen
met een publiek. Zodoende kaï
moet ik alleen de beslissingen uit
ren. Schrijven is zo eenzaam."
Ik denk dat Spalding Gray zich:
opzicht onderscheidt van mensen
van nature goed kunnen vertelle
van wie je meestal merkt, dat
reacties van hun luisteraars henf
of meer stimuleren tot lichtei
sterkere overdrijvingen. Spa!
Gray is voortdurend in training
daar voor te vrijwaren. Hij houd
komt het op je over, die puurheid
informatie vast. en spreekt
zo aan.
Komend weekeinde houdt hij
twee monologen, om tien uur. er
volgens van 27 mei tot en met 6
iedere avond om negen uur
AO-boekje nr 1816 „Als een I
Instrument", toespraken van
scheidende en nieuwe vorstin. I
Stichting IVIO. Lelystad. 20
1.90.
Kweekhoven der wijsheid, 5e de»
de serie „Stichtse Historische B»
is geschreven door mevrouw dr
de Booy en behandelt het onder
in de steden van de provincie Uü
van 1580 tot het begin van de
eeuw. 287 blz. Geen prijsopgave.
Walburg Pers, Zutphen
Van uitgeverij Omniboek te
Haag zijn een fascimile-uitgavt
het prentenboek Tomickovi,
Thomas op zijn derde verjaard
Theresienstadt 22 januari 194-1
Bedrich Fritta voor zijn zoon
kend. Het tekenboek werd ciatJ
tien gemaakt door de gedeport
Tsjechisch-Joodse tekenaar en it
muur gemetseld waar het tn 19*
gehaald werd Een aantal van
keningen werd overgenomen i
boek De dag dat Tommy drie
met tekst van Mies Bouhuys.
cimile-uitgave kost 55 gulden. W
dere boek van 89 pagina's 19"