oncurrentie scherper in
gedistilleerd-branche
Bouwmarkt in
ons land slecht
FGH hypotheekbank
Studie: sanering Philips
gaat niet ver genoeg
Uitgifte
11% pandbrieven
Koersverlaging
101/2% pandbrieven
Shell-vergadering in teken Zuid-Afrika-actie
Overheid mag niet op
landbouw bezuinigen
101%
99%
•rijzenoorlog kostte industrie 15 a 20 miljoen
'Alcoholreclame
blijft wel'
In Europa grote overcapaciteit
Voorzitter Schouten (KNBTB)
rie OPEC-landen
rhogen olieprijs
Zelfstandig
en veilig wonen
in het prachtig gelegen
appartementencomplex
Park Boswijk, Doorn.
Hoogleraren verwijten directies falend beleid
WSPAG 20 MEI 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 11 - RHS 13
n onze redactie economie
(STERDAM De concurrentie in de gedistilleerd-branche is in het afgelopen jaar verder
scherpt. Nadat aanvankelijk enkele distillateurs ertoe waren overgegaan hun produkten
en bijzonder lage prijzen aan te bieden, met het doel een groter marktaandeel te verwerven,
in de loop van 1979 de overige distillateurs gevolgd, zo constateert de raad van bestuur
Bols in het jaarverslag.
iswaar zijn pogingen aangewend
tot een regeling te komen, waar-
f aan deze voor de branche onge-
ute situatie een einde zou komen,
h deze pogingen hebben niet tot
ces geleid Ook Bols Nederland
gedwongen in de prijzenslag mee
pan
snel te reageren op de vaak
otische toestanden die zich in de
kt voordeden, kon de binnen-
Ise verkooporganisatie het
lttaandeel vergroten en de positie
de verschillende merken verster-
De financiële uitkomsten hiel-
echter geen gelijke tred met de
aaide omzetstijging.
liverse prijsonderbiedingen in het
van de prijzenoorlog hebben de
stllleerd-industrie als geheel in
laatste kwartaal van 1979 tussen
!5 en 20 miljoen gulden gekost,
as de heer J A. Bouwens. voorzit-
van de raad van bestuur, bij de
entatie van het jaarverslag.
iorverkopen
stelde vast. dat door de plaatsge-
den vóórverkopen in het laatste
rtaal van vorig jaar in verband
,de accijnsverhoging per 1 januari
de (volume)omzet van gedls-
erd door Bols in dat kwartaal
swaar 50 procent hoger lag dan in
ilfde periode van 1978. „Doch dat
[t ons geen cent meer opgeleverd,
rdat de marges uiterst gering wa-
Volgens Bols is het daarom te
;n, dat spoedig een regeling
safspraken) tot stand zal komen,
rdoor het rendement voor de ge-
branche weer op een verant-
ird peil wordt gebracht.
te meer nu de afzet van gedistil-
in het lopende jaar door de
insverhoging belangrijk lager zal
dan in enig normaal jaar Zo zag
haar (volume)omzet in de eerste
maanden van dit jaar door de
tsgevonden vóórverkopen met 50
cent dalen ten opzichte van de
te drie maanden van 1979
naast speelde ook een rol de
•hoging voor het gedistilleerd
wen moeten nog aan de hoge-
ljzen wennen) en de dalende
acht in het algemeen. Overi-
aldus de heer Bouwens, hoeft de
terhoging (jenever kost nu zo'n
per fles. tegen eerder ƒ11 12)
te lijden tot een permanent om-
erlies voor gedistilleerd. Vorig
bedroeg de omzet van de
rijfstak in totaal 2 miljard gulden,
rvan 70 procent betrekking had
Ie binnenlandse gedistilleerd-om-
In Nederland.
leer Bouwens dacht, dat de strijd
het marktaandeel in de komende
n zeker zal doorgaan. Door de
iglng van de drankwetgeving
uen nu ook de grootwinkelbedrij-
zich op het slijterspad begeven.
t bedrijven zullen in elk geval
marktaandeel willen vergroten,
lebben daartoe ook de mogelijk-
inmiddels het prijskartel
ar de knoppen" is en de verticale
Ibinding ..om zeep is geholpen."
jterijen
'olie
winnen in Algerije. Dan krij-
2iJ een korting van drie dollar. Uit
ians® bron wordt de Algerijnse
^verhoging bevestigd.
tonesië brengt het tarief van 29,50
•>'.50 dollar Ook in februari heeft
tariefsverhoging door Saoedi-
Dië teweeggebracht dat een groot
olie exporterende landen een
"re Prijs ging vragen.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM „Er blijven al
tijd nog wel middelen over om
reclame voor alcohol te maken,"
aldus de heer Bouwens van Bols
in een reactie op de voornemens
om reclame voor alcohol op de
TV te verbieden. „We zullen
daar mee moeten leren leven.
Ook toen er nog geen TV was,
maakten wij echter reclame
voor onze produkten. Het zal
dus wel doorgaan, zoals ook in
Zwitserland gebeurt, waar TV-
reclame voor alcohol ook niet is
toegestaan."
Sponsoringactiviteiten lop
sportgebied) ziet de heer Bou
wens niet zo zitten. „Sport en
alcohol zijn niet zo best te com
bineren. We zullen moeten zien
tot een vergelijk te komen met
het ministerie, o.a. door de re
clame voor alcohol „op niveau
te brengen," zo meent hij.
markt had, was dat vorig jaar nog
maar zeven procent.
Ruime jas
Volgens de heer Bouwens heeft Bols
vorig jaar de grotere afzet zonder
moeilijkheden kunnen opvangen.
„We leven in een ruim jasje wat de
produktiecapaciteit aangaat." Het
bedrijf heeft weinig moeite om (zo al
nodig) nieuwe mensen aan te trek
ken. Met gastarbeiders wordt niet ge
werkt. Bols heeft op dit moment 2083
man personeel, waarvan 929 in Neder
land. Met het huidige personeelsbe
stand dit zal niet dalen door verde
re automatisering, maar wel iets door
sluiting van Gall Gall-filialen
kan de produktie zonodig nog worden
opgevoerd.
Een alcohol-regeling binnen de EG
ziet Bols nog niet direct komen. De
belangen van de diverse landen lopen
te veel uiteen. In hoofdzaak gaat het
hier om een landbouwprobleem.
Bols boekte verleden jaar een winst
van 45,4 miljoen ondanks de lage
marges in de laatste maanden 47
procent meer dan in 1978. De heer
Bouwens schreef de stijging toe aan
het feit. dat vorig jaar kon worden
„geoogst" wat in andere jaren werd
gezaaid in de vorm van maatregelen,
die het o.a. mogelijk maakten de kos
ten binnen de normen te houden.
Voor 1980 lijkt een zelfde winst tot de
mogelijkheden te behoren met de
kans op een verdere stijging in de
toekomst. De nettowinst was vorig
jaar voor ongeveer 80 tot 85 procent
uit Nederland afkomstig. In het bui
tenland waren de Zuidamerikaanse
bedrijven de „zorgenkinderen". Bols
houdt het oog gericht op overnemin
gen van bedrijven, met name in het
buitenland.
Van onze redactie economie f
DEN HAAG Het gaat niet goed in de bouw, vooral als
gevolg van de weinig rooskleurige tostand. Dit bleek uit de
toespraak die minister Beelaerts van Blokland (Volkshuisves
ting) gisteren in Den Haag hield, tijdens de algemene vergade
ring van de Internationale Europese Aannemersfederatie
(FIEC)
De „meesterdistillateur" belaadt een distilleerketel in het bedrijf
van Bols te Nieuw Vennep met zakken kruiden, bestemd voor de te
produceren likeuren.
DEN HAAG (ANP) Volgens voorzitter drs J. Schouten van
de Katholieke Nederlandse Boeren- en Tuinders Bond
(KNBTB) mag de overheid niet op de uitgaven voor de
landbouw bezuinigen.
De minister noemde de bouwmarkt
in Nederland slecht en voegde hier
aan toe dat hetzelfde voor alle Euro
pese landen geldt. Hierdoor wordt de
werkgelegenheid aangetast, met als
gevolg dat werknemers de bouw de
rug toekeren.
Uit de woorden van de minister bleek,
dat er in de bouw binnen de Europese
Gemeenschap een grote overcapaci
teit bestaat. Bij de 124 000 bij de
Internationale Europese Aannemers
federatie aangesloten bouwbedrij
ven, wordt maar op zestig procent
van de produktiecapaciteit gewerkt.
Bij deze bouwbedrijven werken onge
veer elf miljoen mensen
De minister bepleitte een beter ge
bruik van de mogelijkheden voor de
bouw. via internationale samenwer
king. Daarbij dacht hij in de eerste
plaats aan grote projecten als de Ka
naaltunnel. uitbreiding van het we
gennet in het zuiden van Europa en
verbetering van de verbindingen over
de Alpen
Voorts wees hij op de noodzaak tot
gezamenlijk onderzoek naar nieuwe
soorten bouwmaterialen, zowel om
het tekort aan natuurlijke materialen
op te vangen als om een nuttige be
stemming te vinden voor bouw- en
sloopafval.
Ook zou de minister willen dat in
internationaal verband meer onder
zoek zou worden gedaan naar moge
lijkheden van het toepassen van be
staande technieken in nieuwe uitvoe
ringen.
ADVERTENTIE
Integendeel zelfs, de overheid zal
meer geld moeten uittrekken. De
heer Schouten zei gisteren tijdens de
bestuursraad van de KNBTB in Den
Haag, dat het ministerie van Land
bouw volgens vage berichten voor
ongeveer 45 miljoen in de nieuwe
bezuinigingsronde zou moeten bij
dragen Dit bedrag zou vooral betrek
king hebben op uitstel van een grote
re bijdrage in de keuringskosten. Hij
bracht hiertegenin, dat deze bijdrage
is overeengekomen in verband met
de slechte inkomenspositie van de
s. met op dit moment een hon-
Ital eigen (Gall Gall) slijterijen
vacht, dat hiervan nog wel een
lal zal moeten verdwijnen, o.a.
de opkomst van de Alberto's
iert Heijn) en Jac. Hermans
ikpakhuizen e.d. Er zijn nog al-
te veel slijterijen in Nederland,
[ens de heer Bouwens. Hij meent
dat het aantal distillateurs in
pand (een paar jaar geleden nog
200. nu nog 70) verder zal afne-
,.De sanering zal ook hier door-
Ie eerste helft van 1979 steeg de
le afzet van gedistilleerd in Ne-
and met 3.6 procent ten opzichte
dezelfde periode van 1978. Over
gehele jaar 1979 was de stijging
Ier niet minder dan 20 procent.
de sterke daling van de verko-
van gedistilleerd in het eerste
rtaal, zoals gezegd, met 50 pro-
is er op dit moment nauwe-
sprake van een agressief optre-
van de gedistilleerd fabrikanten,
ns Bouwens
merkte verder op. dat de afzet van
zogenaamde „wit" gedistilleerd
leuw is teruggelopen. Terwijl dit
Istilleerd op een gegeven moment
minder dan 20 procent van de
YORK (Reuter. AP) Het gaat
lijken dat de verhoging van de
Pnjs door Saoedi-Arabië van vori
**ek (twee dollar) een nieuwe golf
Verhogingen heeft ingeluid. Vol-
s het goed ingelichte weekblad
mieum Intelligence Weekly heeft
jetwee dollar aan de prijs toege-
W waardoor een vat van 159 liter
Bemiddeld 36.35 dollar kost. Alge-
ooet er een dollar bij en berekent
rtaan 38,51 dollar tenzij de kopers
De Friesch-Groningsche Hypotheekbank N.V. te Amsterdam
geeft m i v 19 mei 1980 voorbeurs wederom tot nadere aankondiging uit
11% pandbrieven 1980 per 1982/1988 tegen een koers van
Effectief rendement 10.71%. Jaarcoupon per 1 maart
De koers van uitgifte van de 10%% pandbrieven 1980 per 1983/1987
is verlaagd tot
Effectief rendement 10.78%. Jaarcoupon per 1 februari.
Prospectus van uitgifte op aanvraag verkrijgbaar bij onze
kantoren, de banken en de commissionairs in effecten
Amsterdam Herengracht 433 <020-2212 72) Arnhem Ziipendaaiseweg 59 (085 42 73 46i
Eindhoven. Ten Hageslraat li (040-44 66SS) Enschede. M H Trompiaan 12 (053-31 24 45i
Den Haag. Lange Vi|verberg9 (070-605900) Groningen Ubbo Emmiussmgei 7 5(050-183183)
Botterdam Westblaak 67 (010-11 55 50) Utrecht. Gi(denkwartier43(030-310344|
boeren, en ..afspraak is afspraak", zo
voegde hij hieraan toe.
Voorts zei hij dat er op cultuurtech
nisch werk en op ruilverkavelingen
niet mag worden bezuinigd, maar dat
de overheid daarvoor méér geld zou
moeten uittrekken.
De voorzitter van de KNBTB merkte
op. dat met het oog op de groeiende
internationale concurrentie, verster
king en modernisering van de land
en tuinbouw in ons land via cultuur
technische activiteiten noodzakelijk
is. Volgens hem kunnen door verder
gaande modernisering arbeidsplaat
sen worden behouden.
Kritiek
De heer Schouten had nogal wat kri
tiek op de bestaande hinderwet, het
uitblijven van vestigingseisen en met
namde de houding van de overheid
ten opzichte van de fruittelers. Vol
gens de voorzitter doet de overheid
niet anders dan zeggen, dat de fruit
telers eerst zelf orde op zaken moeten
stellen. Hij bracht daar tegenin, dat
de georganiseerde fruitteelt een rap
port heeft opgesteld en ingediend,
waarin duidelijke verbeteringen wor
den aangegeven.
Aan u de keus in hoeverre u gebruik wilt maken van de
vele faciliteiten, die het totale service-arrangement de be
woners van dit gerieflijke en gezellige wooncentrum biedt.
In dit wooncentrum zijn enkele
fraaie 1 en 2 persoons-appartementen
te koop vanaf f 135.000,-.
(Zeer gunstige finanaermgsvoorwaarden
Voor geheel vrijblijvende informatie kunt u zich wenden
Veillinga Makelaardij B.V.,
Kampweg 2,3941HH Doom,
*"«"1 Telefoon 03430 2841.
Van onze correspondent
EINDHOVEN De reorganisatieplannen van Philips gaan nog niet ver genoeg; dat blijkt uit
een onderzoek dat de professoren N. Douben. S. de Jong en W. de Roos hebben uitgevoerd in
opdracht van de Unie BLHP. De industriebond FNV wijst de plannen definitief van de hand
Zoals bekend verdwijnen volgens de
reorganisatieplannen van Philips in
totaal vijftienhonderd arbeidsplaat
sen In de hoofdindustriegroepen glas
en Elcoma: 725 in Eindhoven. 400 in
Stadskanaal, 250 in Maastricht en 120
in Winschoten. De professoren vin
den een reorganisatie binnen de
hoofdindustriegroepen glas en Elco
ma absoluut noodzakelijk De hoofd
industriegroepen lijden gigantische
verliezen en die moeten zo snel moge
lijk worden weggewerkt.
Overigens zijn de problemen voor een
groot deel veroorzaakt door een fa
lend beleid van de directies. De des
kundigen vinden dat met name de
directie van de sectie glas aan de
lopende band heeft geblunderd
De professoren zien niets in de alter
natieve reorganisatieplannen die
door de vakbonden zijn ingediend en
die minder arbeidsplaatsen zouden
kosten. Volgens het onderzoek lossen
die alternatieven niets op. Maar de
professoren voorspellen dat ook het
Philips-plan niet leidt tot een volledi
ge gezondmaking van glas en Elco
ma. Prof. N. Douben verwacht daar
om. dat aanvullende maatregelen no
dig zullen blijken. ..Ik voorzie meer
reorganisaties, ook in andere hoofd
industriegroepen. Daar spelen dezelf
de problemen." De deskundigen heb
ben hun twijfels over de uitvoerbaar
heid van de reorganisatieplannen.
Prof. Douben. „De reorganisatie
maakt een groot aantal verschuivin
gen en overplaatsingen noodzakelijk.
Philips onderschat de personele pro
blemen die daaraan verbonden zijn.
Als Philips de reorganisatie niet goed
begeleidt, is de reorganisatie bij voor
baat tot mislukken gedoemd. Dan
verdwijnen nog veel meer dan vijf
tienhonderd arbeidsplaatsen."
De hoogleraren zijn overigens tot de
bevinding gekomen dat Philips reële
financiële offers brengt terwille van
het behoud van arbeidsplaatsen in
Nederland. „Dit blijkt niet alleen uit
het feit dat de vestigingen in Win
schoten ondanks de mogelijk verlies
gevende produktie van speciaal glas
in de toekomst worden opengehou
den. maar ook uit het niet zonder
risico's overplaatsen van rendabele
produkties van Eindhoven naar Heer
len. De regio's met de zwakste werk
gelegenheidssituatie worden door dit
plan gesteund", aldus het rapport.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG „Wat is er nou
weer tegen Shell in Zuid-Afri-
ka? Dat linkse gedram altijd!
Goed, er is apartheid in Zuid-
Afrika, misschien worden de
zwarten daar onderdrukt.
Best mogelijk. Maar wat heeft
dat met Shell te maken? Geef
daar nou eens antwoord op".
„Shell helpt."
Dat gesprekje komt uit een spot
prent, die is afgedrukt in de brochure
..Wat een aandeelhouder mag weten."
De brochure is verspreid door de
werkgroep Kairos, Pax Christi en het
Komitee Zuidelijk Afrika. De brochu
re is uitgegeven ter gelegenheid van
de aandeelhoudersvergadering van
de Koninklijke Nederlandse Petro
leum Maatschappij, die een meerder
heidsbelang heeft in de Koninklijke/
Shell.
daar hun actie tegen de activiteiten
van Shell in Zuid-Afrika voortzetten
Woede
De eerste keer dat dit tijdens de aan
deelhoudersvergadering gebeurde,
wekte het woede en verbijstering bij
de aanwezigen. Die wilden praten
over winst en dividend, en niet over
„politiek". De actievoerders kregen
dan ook nauwelijks een voet aan de
grond.
ninklijke" wordt gevraagd te bevor
deren dat de Koninklijke/Shell groep
op korte termijn de banden met Zuid-
Afrika verbreekt. Tevens word Shell
gevraagd 250 miljoen gulden te be- TcfTBIIdCtiê
stemmen voor vluchtelingen in zuide-
lijk Afrika, en voor onahankelijke
landen in dót deel van de wreld, die
economische schade hebben onder
vonden. Te denken valt aan de front-
lijnlanden, die grenzen aan Zimbab
we (Rhodesië) en die sterk onder de
strijd daar geleden hebben.
lijke". De kardinaal drong daarbij
wel aan op een „rustige en vriendelij
ke, doch besliste wijze van optreden."
Deze keer ligt het anders. De afgelo- Bisdom
pen tijd is tegenstanders van de
apartheid in Zuid-Afrika en de be
trokkenheid van Shell gevraagd een
aandeel te kopen. Aandeelhouders
kregen het verzoek bezoekers van de
vergadering te machtigen namens
hen een stem uit te brengen Kairos,
Pax Christi en Zuidelijk Afrika zullen
op meer bijval kunnen rekenen dan
voorgaande keren.
Deze vergadering wordt vandaag ge- Geprobeerd wordt steun te krijgen
houden. De drie groeperingen willen voor een resolutie, waarin de „Ko-
De betogers tegen het beleid van de
„Koninklijke" weten zich gesteund
door de bisdommen van Breda en
Utrecht, verscheidene katholieke or-
ganisties en de Evert Vermeerstich
ting. In een brief aan Pax Christi liet
kardinaal Willebrands, vorig jaar we
ten „positieve berichten" te hebben
ontvangen over de wijze, waarop vi-
ce-voorzitter (en oud-minister) Trip
het woord had gevoerd op de aandeel
houdersvergadering van de „Konink-
Inmiddels is er een tgegenactie op
gang gekomen van de kant van de
Stichting West-Europa-Zuidelijk-
Afrika Deze stichting roept aandeel
houders evenzeer op de jaarvergade
ring te verschijnen, of anderen te
machtigen daar een stem uit te bren
gen maar dan vóór de belangen van
de „Koninklijke" De stichting heeft
geen enkele moeite met de betrok
kenheid van Shell in Zuid-Afrika en
wil de activiteiten van Kairos. Pax
Christi en het Komitee Zuidelijk Afri
ka ontkrachten.
Deze drie hebben niets op met argu
menten van Shell, dat deze het apart
heidssysteem in Zuid-Afrika „van
binnenuit verandert", noch dat Shell
bijdraagt tot de sociale vooruitgang
in Zuid-Afrika. Zwarte werknemers,
aldus de drie organisaties, houden de
minder betaalde banen. Terugtrek
king van Shell zal door het belemme
ren van de industriële ontwikkeling
en het verder bemoeilijken van de
olietoervoer naar Zuid-Afrika het
apartheidsysteem van binnenuit aan
tasten. Terugtrekking, zo menen Kai
ros. Pax Christi en het Komitee Zui
delijk Afrika, zal verder voor de blan
ken in Zuid-Afrika een „psychologi
sche slag" betekenen.
Geen meerderheid
Het is uitgesloten, dat de drie organi
saties de meerderheid op de aandeel
houdersvergadering zo ver krijgt, dat
zij tegen de jaarrekening stemt.
Daarvoor is de invloed van de grote
aandeelhouders te groot. Maar wél
zal op de aandeelhoudersvergadering
de discussie over de rol van Shell in
Zuid-Afrika met hernieuwde kracht
worden gevoerd. Zolang van een em
bargo tegen Zuid-Afrika nog geen
sprake is. zullen de tegenstanders
van apartheid het van dergelijke
druk moeten hebben
Een andere conclusie is dat het voor
komen van gedwongen ontslagen
niet gemakkelijk zal zijn. De hoogle
raren denken dat gedwongen ontsla
gen alleen voorkomen kunnen wor
den wanneer de ondernemer zich
daar voldoende voor inzet en wan
neer de betrokken personeelsleden
bereid zijn andere funkties te aan
vaarden in andere vestigingen.
De deskundigen hebben tijdens het
onderzoek ook ontdekt, dat Philips
als totaal concern meer winst maakt
dan in de jaarcijfers vermeld staat
Volgens de professoren hanteert Phi
lips een conservatieve winstbereke
ningsmethode Verder worden inves
teringen soms yl bij voorbaat in min
dering gebracht op de winstcijfers.
De deskundigen hebben berekend
dat Philips in 1979 315 miljoen meer
winst heeft gemaakt dan was opge
geven
De Industriebond FNV zal donderdag
zijn afwijzing meedelen aan de raad
van bestuur van Philips Die afwij
zing geschiedt mede op grond van
een rapport dat is opgesteld door een
team onder leiding van de Utrechtse
econoom prof. Y Brenner. Het heeft
betrekking op de gevolgen van de
reorganisatie voor de vestigingen in
Nijmegen en Stadskanaal. Volgens
FNV-bestuurder A van der Veen con
cludeert het rapport dat de Philips-
plannen voor de twee vestigingen tot
een groter verlies van arbeidsplaat
sen zullen leiden dan het concern
berekende en dat er nauwelijks soe
laas geboden wordt voor de toe
komst „Wij hebben als industrie
bond de rapporten van alle bij de
reorganisatie betrokken vestigingen
Die rapporten zijn niet opgesteld aan
de hand van informatie die Philips
ons verstrekt heeft maar op grond
van de wetenschap en de kennis die
onze kadergroepen en leden in de
betreffende bedrijven zelf hebben
Dat betekent dat de Industriebond
FNV het Philipsplan getoetst heeft
vanuit de basis'
Al die rapporten leiden volgens Van
der Veen tot één conclusie „Wat wij
op 20 februari al gezegd hebben
wordt erdoor bevestigd. Het reorgani
satieplan biedt geen uitzicht op goed
en vast werk. Daarom blijven wij bij
ons eerder ingenomen standpunt en
dat komt neer op een duidelijk nee
De Industriebond CNV was voor een
commentaar over de nieuwste ont
wikkelingen nog niet bereikbaar
