fóad Kerken laat ons in de Steek Leeuwarden doorlichten
a referendum in Quebec
scheiding nog maar één
is de
stap
- NOM gaat Van Gelder
fscheid vol emoties van Marokkanen in Amsterdamse asielkerk' financiële deelname
Derde wereld
was ineens
erg dichtbij
'Onderbetaling van
horeca-werkers
in Zuid-Limburg'
Iran koppelt
los van dollar
Detailhandel vorig
jaar omzet van
88 miljard gulden
Mexico maakt
olie duurder
ortbestaan Canada staat morgen op het spel
JJaG 19 MEI 1980
BINNENLAND/BUITENLAND
TROUW/KWARTET
UTRECHT (ANP) De Noordelijke Ontwikkelingsmaat
schappij (NOM) gaat op korte termijn de vestiging Leeuwar
den van het Van Gelder-papierconcern (verpakking) volledig
doorlichten. Voglens het blad ..Druk en Papier" van de
grafische bonden van de FNV doet de NOM dit om te kunnen
beoordelen of het verantwoord is financieel in dit concernon
derdeel met 250 werknemers te gaan deelnemen
l^ro Hielkema
fSRDAM „Onrecht houdt niet op onrecht te zijn. als
jngs democratische weg tot stand gekomen is", zegt ds.
gn der Heiden, gereformeerd predikant van de Pelgrims
in Amsterdam-Buitenveldert. Terwijl de Raad van Ker-
pch in zijn jongste verklaring neerlegt bij het uit Neder-
verwijderen van illegale buitenlanders omdat het parle-
daartoe nu eenmaal op democratische wijze heeft be
spreekt de gereformeerde kerkeraad uit Buitenveldert
het onrecht dat blijft voortbestaan.
wlmskerkgemeente mag gety-
«rorden als een doorsnee wijk-
„te heel ordentelijke mensen,
geen wereldhervormers of he-
stormers. Toch hebben ze bijna
wlten lang een groep van 34
Itanen in hun kerkgebouw een
plaats tegen de dreiging van de
ld geboden. Banken werden
terk gehaald om de buitenlan-
He zonder vergunning in ons
verblijven, een plek voor hun
geven Gemeenteleden kwa-
jna dagelijks langs om hun
n te bieden, om te praten met
jkkanen of een spelletje met
liddag werden de buitenlan-
de Mozes en Adronkerk
jacht, omdat het steuncomi-
de veiligheid van de vreemde-
vrèesde als ze her en der (in
jfUen kerken) zouden blijven
ecretaris Haars van justitie
nmers vorige week aangekon-
de vreemdelingenpolitie wat
xeft de kerken mag binnen
in de buitenlanders op te pak-
m woordvoerder van het mi-
van justitie maakte de situa-
spannender door aan te kon
dat er grootscheepse acties
reid worden.
icheid van de buitenlanders in
gimskerk was gisteren nogal
nee). Zaterdagavond was als
}nd geanimeerd verlopen. In de
morgendienst werden de Ma-
en midden in de gemeente ge-
Ze werden toegesproken met
van een tolk. De gemeente
m het vierde vers van psalm
(„De Heer zal u steeds gades-
en daarna werd de dienst be-
unitair'
bben de buitenlanders om hu-
ire overwegingen onderdak
n". zegt ds. Van der Heiden na
lotievolle afscheid. ..Niet uit
motieven. Wij hadden aan-
ijk geld en kleding ingeza-
loen de buitenlanders elders in
rdam in een kerk verbleven,
tl Is er een hele discussie ge-
over de vraag of we niet in
iet de rechtsorde handelden
arbeid buitenlandse werkne-
5 immers langs democrati-
tot stand gekomen. Wij zijn
otsom gekomen dat on-
le kostbare democratische
le er sprake is van schrij-
'lijk leed. We moeten dan
len. Maar niet alleen met geld
je moet dan ook bereid
eigen huis open te zetten, als er
deur geklopt wordt."
lieve reactie
vierentwintig uur moest de
keraad van de Pelgrimskerk
over de vraag of de buiten-
die in de Willem de Zwijger-
Amsterdam vier weken lang
hadden gekregen, naar
it veldert konden komen. De
ad algemene zaken en de
lie van beheer gaven in prin-
i goedkeuring, de koster was
de kerk werd in gereedheid
gebracht en gemeenteleden kwamen
in actie. Vrijdagavond was alles rond.
de buitenlanders kwamen en zondag
morgen werd de gemeente voor het
eerst met de asielkerk geconfron
teerd. „Natuurlijk zijn er mensen die
er moeite mee hebben. Maar ik geloof
niet dat iemand met de kerk zal bre
ken vanwege deze actie", zegt het
kerkeraadslid Fokke Hoornstra „De
gemeente heeft in meerderheid erg
positief gereageerd. De eerste zondag
al waren de intekenlijsten voor bege
leiding van de groep buitenlanders en
voor het wacht lopen vrijwel direct
vol Mensen gaven zich op om bood
schappen te doen. om buitenlanders
op te halen om ze bij hen thuis te
laten douchen, om de was van de
Marokkanen te verzorgen. Jongeren
en ouderen waren bijna dagelijks
over de vloer, ook mensen die nu niet
bepaald regelmatig in de kerk ko
men Tijdens een trouwfeest in de
kerk werden de Marokkanen met z'n
allen voor het bruiloftsmaal uitgeno
digd."
Volgens ds. Van der Heiden is het
asiel verlenen aan de buitenlanders
niet bedoeld om de Wet arbeid bui
tenlandse werknemers, die 1 novem
ber vorig jaar in werking trad. om
politieke redenen te laten verdwij
nen. „Er zijn mensen die dat willen,
maar dat kan niet de stijl van de kerk
zijn. Wij zijn geen politieke organisa
tie. Wij twijfelen niet aan de goede wil
van de opstellers van de 1-november-
wet."
Een financiële injectie is. volgens de
federatie „Druk en Papier", hard no
dig voor Leeuwarden. Op korte ter
mijn moet er vier miljoen gulden ko- Problemen
men voor de aanschaf van een nieuwe
offsetpers. die het bedrijf in staat
moet stellen te blijven concurreren
De huidige pers is sterk verouderd en
kan alleen met de grootste moeite
draaiende worden gehouden. Zelf
heerft Van Gelder geen geld voor een
nieuwe
Marokkanen, die drie weken onderdak hebben gehad in de gereformeerde Pelgrimskerk in Amster
dam-Buitenveldert, hebben hun matras nu in de Mozes en Aaronkerk uitgelegd. foio: Erwin verheijen
'Rampzalig'
„Hoe je de wet ook beoordeelt, je
moet hem als feit aanvaarden. Een
van de motieven van de wetgever
moet zijn geweest de wil om een eind
te maken aan de wantoestand van
illegale arbeid. De praktische toepas
sing van de wet is echter rampzalig
voor een groot aantal buitenlandse
werknemers, die hier al vele jaren
zitten. Die vele malen bedrogen zijn
door malafide werkgevers, die de
vuilste karweitjes hebben opgeknapt.
En dat vanwege de druk van de ar
moe. Het is onvoorstelbaar wat men
gedreven door armoe wil doen. De
verantwoordelijkheid voor het gezin
is bij deze buitenlanders geweldig
groot: ze werken voor vader, moeder,
vrouw, kinderen en soms nog broers
en zusters. Deze bedrogen mensen
krijgen door de toepassing van de wet
een nekslag. Dat is des te schrijnen
der, omdat malafide werkgevers nu
grote kans lopen ongemoeid te
blijven."
De mensen uit de Pelgrimskerkge
meente (en uit andere gemeenten en
parochies in Buitenveldert en Am
stelveen) hebben de afgelopen weken
alle moeite gedaan om hun buiten
landse gasten te helpen alsnog voor
een verblijfsvergunning in aanmer
king te komen. Als ze konden aanto
nen dat ze de afgelopen twee jaar
onafgebroken voor één werkgever
hebben gewerkt, dan vielen ze nog
binnen de overgangsregeling die op
de 1-november-wet is gevolgd.
'Minimaal'
„De regering en het parlement wisten
dus al dat die wet niet in orde was;
daarom kwam die overgangsrege
ling," zegt ds. Van der Heiden. „Maar
die regeling is minimaal, want het
betekent dat de buitenlanders bewij
zen moeten overleggen van de beta
ling van sociale lasten en loonbelas
ting. De regeling houdt geen rekening
met de werkgelegenheid. Er zijn tal
van mensen bij die hier al acht jaar
werken en in de afgelopen twee jaar
van werkgever veranderd zijn. Die
maken geen schijn van kans. En als je
toch weet met wat voor werkgevers je
in veel gevallen te doen hebt: uitbeta
ling in cafeetjes, handjecontantje,
koppelbazen. De steungroepen zijn
met een advocaat naar werkgevers
gegaan en hebben achterstallig loon
voor de buitenlanders afgekocht voor
de verklaring van de werkgever dat
de Marokkaan twee jaar bij hem in
dienst geweest is. Zo absurd ligt het."
De werkgever is de sleutelfiguur, zegt
het kerkeraadslid C. M. van Wijn
gaarden. „Er zijn er bij die glashard
ontkennen dat ze de Marokkaan ooit
gezien hebben, uit angst om alsnog
vervolgd te worden Aan de verklarin
gen van de buitenlanders wordt geen
enkele waarde toegekend. Wat zij te
zeggen hebben wordt als een smoesje
beschouwd. Zij worden de mond ge
snoerd."
der onrecht wordt weggenomen. De
toepassing van de 1-november-wet
dreigt alleen maar slachtoffers te ma
ken, aldus de kerkeraad. „Wij consta
teren met droefheid dat het on
danks suggesties uit allerlei kringen
van de bevolking tot nu toe de
regering niet mogelijk is gebleken om
de toepassing van de wet zodanig te
laten geschieden dat daardoor alt
hans het ergste onrecht kan worden
vermeden. Hierdoor is een situatie
ontstaan, waardoor bij velen die de
aangenomen wet als feit aanvaarden,
het rechtsgevoel ernstig is gekwetst."
aldus de kerkeraad. De raad vindt
dat voor een groter aantal mensen in
ons land plaats geboden moet
worden.
„Als kerk vragen wij de regering, het
parlement en iedere Nederlander die
oren aan zijn hoofd heeft om deze
kwestie uit de sfeer van de partijpoli
tiek te halen," zegt ds. Van der Hei
den „Vergeet voor een moment de
partijdiscussie en kijk naar de armen.
Bedenk dan wat je doen kunt om
recht te verschaffen, want dat ge
beurt op dit moment helemaal niet,"
aldus de predikant. „Ik ben erdoor
getroffen dat een heleboel mensen er
geen bal van af weten. Onze bezorgd
heid is dat de ogen te laat open zullen
gaan."
'Op afstand'
Brief
De raad van de gereformeerde kerken
in Amstelveen en Buitenveldert heeft
de ministers Albeda (sociale zaken)
en De Ruiter (justitie) en staatssecre
taris Haars van justitie in een brief
gevraagd alsnog maatregelen te ne
men, waardoor het meest scchrijnen-
De asielverlenende Pelgrimskerk be
treurt de houding van de Raad van
Kerken, die het hoofd in de schoot
heeft gelegd. „De Raad van Kerken
laat ons in de steek," aldus ds. Van
der Heiden. „Bij het opstellen van de
laatste verklaring, die al gereed was
voordat staatssecretaris Haars de
vreemdelingenpolitie toestemming
gaf om kerken binnen te vallen, heeft
men geen enkel contact gezocht met
de kerken die asiel verlenen. De raad
heeft ons op een grote afstand gehou
den. Dat doet de mensen, waar wij
voor opkomen onrecht."
Volgens Van Wijngaarden is het par
lement niet geïnteresseerd in het lot
van de illegale buitenlanders. „Het
parlement heeft andere dingen aan
zijn hoofd, zoals de vraag: hoe komen
we volgend jaar zo goed mogelijk
voor de dag bij de verkiezingen. Ver
der is het onbegrijpelijk dat staatsse
cretaris Haars de datum van 27 mei
volkomen negeert. Tot die dag heb
ben de buitenlanders het recht om
een aanvraag voor een verblijfsver
gunning in te dienen. Uitgerekend op
de avond vóór Hemelvaartsdag komt
ze met haar aankondiging dat ze met
de razzia's want anders kan ik het
niet noemen mogen beginnen. Nie
mand kan op zo'n moment reageren.
En ze wist het al een week eerder."
Geld
De Pelgrimskerkgemeente hoeft geen
pot aan te snijden om de kosten van
het onderdak aan de buitenlanders te
betalen. Vanaf het begin kwam er
geld binnen voor de actie en kerken
in de omgeving brachten zo'n vijfdui
zend gulden bijeen voor de asielkerk.
Binnenkort wordt er een gemeente
avond gehouden, waarop de kerke
raad algemene zaken zijn beleid zal
toelichten en verantwoorden. „Ik
denk dat de actie bij een heleboel
mensen een proces op gang gebracht
heeft: de derde wereld bleek ineens
ongelooflijk dichtbij. Ik geloof dat je
zo'n confrontatie nooit meer vergeet.
Bovendien hebben we in een korte
tijd mogen meemaken hoe mensen
zijn, die uit de islamitische cultuur
komen. De islam krijgt nu ineens een
menselijk gezicht. Dat zag je aan de
gebedskleedjes en aan het zes keer
per dag naar het oosten toe bidden,"
zegt ds. Van der Heiden.
Het verblijf van de buitenlanders
heeft de gemeenteleden uit de Pel
grimskerk duidelijk geraakt. „Je
merkt dat we boter op ons hoofd
hebben. Als we op deze manier door
gaan, kunnen we nooit meer iets over
Zuid-Afrika zeggen. Want dan snoe
ren we mensen net zo de mond als
daar gebeurt," aldus ds. Van der
Heiden.
VALKENBURO (ANP) Werkne
mers in de horecasector in Zuid-Lim
burg, met name in Valkenburg, wor
den onderbetaald. Dit blijkt uit een
door de katholieke beweging voor
werkende jongeren (KWJ) gehouden
enquête.
De resultaten ervan zijn zaterdag
middag bekendgemaakt. 77 procent
van de ondervraagden wordt onder
betaald. vijftig procent is niet in het
bezit van een schriftelijke arbeids
overeenkomst, 33 procent kent geen
pauzes tijdens het werk en 32 procent
werkt meer dan tien uur per week
over.
De secretaris van de Horecaf-afdeling
Zuid-Limburg, de heer Leenders,
noemde de geschetste situatie over
dreven. Wel zal het bestuur van de
organisatie zich er nauwgezet over
beraden. Hij zei het aantal van negen
tig ondervraagden op een totaal van
ongeveer 3500 werknemers in de
Zuidlimburgse horecasector te gering
te vinden voor een representatief
beeld.
Ook de woordvoerder van de Voe
dingsbond FNV noemde het aantal
ondervraagden aan de lage kant.
maar noemde het een kwalijke zaak
dat vijftig procent van de onder
vraagden niet in het bezit blijkt van
een schriftelijke arbeidsovereen
komst.
AMSTERDAM (Reuter) Iran heeft
aangekondigd, dat het de band tus
sen zijn valuta (de rial) en de dollar
wil verbreken. Volgens de gouverneur
van de Iraanse centrale bank zal de
rial worden gekoppeld aan de specia
le trekkingsrechten van het Interna
tionale Monetaire Fonds, de SDR's.
De SDR's, ook wel papiergoud ge
noemd, zijn een soort kunstgeld,
waarvan de waarde is gebaseerd op
een „mandje" van 16 belangrijke va
luta's. Sedert eind 1978 was de dollar
officieel ruim 70 rialen waard. Op de
onofficiële valutamarkt van Teheran
werden echter voor een dollar wel 130
rialen betaald.
De handel van Iran, die in dollars
wordt afgewikkeld, is sedert novem
ber van het vorige jaar aanzienlijk
gedaald. Deze bedraagt momenteel
namelijk nog maar 10 procent van
het totaal, tegen vóór november jl. 75
procent.
Iran's deviezenreserves hebben een
omvang van ruim 15 miljard dollar.
Ongeveer 10 miljard hiervan valt niet
onder de Amerikaanse bevriezings
maatregelen.
Zelfs als het NOM-onderzoek een po
sitief beeld oplevert blijven er. vol
gens de federatie, nog verschillende
problemen over. Eén van de voor
waarden van de NOM is namelijk, dat
de vestging Leeuwarden volledig
wordt losgemaakt uit het Van Gel
der-concern. Dat komt omdat de
NOM alleen in de noordelijke provin
cies mag opereren. Ze heeft geen be
voegdheden en mogelijkheden om
zich met de andere onderdelen te
bemoeien.
Bij dat losmaken gaat het om meer
dan een juridische operatie De be
drijfsgebouwen en machines zijn mo
menteel voor een groot deel als on
derpand aan de financiers banken
gegeven als zekerheid voor een
omvangrijke schuldenlast Om Leeu
warden juridisch zelfstandig te ma
ken zouden deze gebouwen en machi
nes eerst weer in het bezit moeten
komen van Van Gelder en dat kost
geld.
DEN HAAG (ANP) De omzet van
de Nederlandse detailhandel was in
1979 88 miljard gulden. Een stijging
van 4 procent ten opzichte van 1978,
toen de omzet 5 procent toenam.
De brutowinstmarge steeg in guldens
met 3,5 procent van 22,8 tot 23,6 mil
jard gulden en bedroeg in 1979 26,8
procent van de totale omzet. Het jaar
daarvoor lag dat percentage iets ho
ger (27). Na aftrek van allerlei kosten
bleef een nettowinst over van 7,54 (in
1978 7,5) miljard gulden, zo blijkt uit
het jaarverslag 1979 van het hoofdbe
drijfschap Detailhandel.
De grootste stijging van de geldom-
zet blijkt in 1979 te zijn behaald door
postorderbedrijven (10,5 procent), ge
volgd door de verbruikscoöperaties (9
procent). Verder haalden de waren
huizen een omzetstijging van 4 pro
cent, de grootfiliaalbedrijven een van
4.5 procent en de midden- en kleinbe
drijven een van 3 procent.
MEXICO CITY (Reuter) Mexico
heeft de prijs van zijn ruwe olie met
ingang van 15 mei met .15 dollar per
vat (van 159 liter) verhoogd tot 33,50
dollar per vat. Dit heeft de Mexicaan
se staatsoliemaatschappij, Pemex.
bekendgemaakt.
De nieuwe prijs geldt voor de beste
Mexicaanse olie. De prijs van olie van
lagere kwaliteit wordt gehandhaafd
op 28 dollar per vat.
Woensdag heeft zoals gemeld. Saoe-
di-Arabië zijn olieprijs met twee dol
lar verhoogd tot 28 dollar per vat.
Mexico behoort niet tot de Organisa
tie van Olie-Exporterende Landen
(OPEC), maar volgt in het algemeen
wel de prijsverhogingen van het olie
kartel. Het land produceert ruim
twee miljoen vaten ruwe olie per dag.
J. J. Moskau
pays ce n'est pas un pays, c'est l'hiver". Mijn land is
land. het is de winter. Met dit chanson brachten Quebecs
atisten Jaren geleden bijna een revolutie op gang. In
geval wekten ze er een nieuw zelfbewustzijn mee onder
fanssprekende landgenoten, die in Canada als geheel
in de minderheid zijn (zes miljoen tegenover ongeveer
lg miljoen Engelstaligen).
pl jaar na de slag bij Quebec,
k Britten een eind maakten
droom van een nieuw Frank-
1 Noordamerikaans grondge-
wn de bevolking van Quebec
te stap zetten naar nationale
lelijkheid door het voorstel
regerende Parti Québecois te
iwing van minister-president
«vesque hoopt morgen van de
tog van Quebec een mandaat
pen voor onderhandelingen
'ederale regering in Ottawa
^helding van de provincie van
a. Voor geheel Canada ls dit de
rijkste ontwikkeling in de poli-
Wchiedenis. Quebec immers is
°otste provincie van het land;
"eist acht keer zo groot als de
u'tse bondsrepubliek. Verliest
'deze provincie, dan ontstaan
"Nemen waarvan niemand de
durft te voorspellen.
^President Levesque eist on
dingen over een politieke
®d'gheid voor zijn provincie.
*el tezelfdertijd een econo-
monetaire unie met de rest
""*d* behouden. Alle andere
«achten van enige beteke
nis in het land vinden dit een onrea
listisch voorstel.
Baas in eigen huis
Het referendum van morgen ls voor
lopig een hoogtepunt in een ontwik
keling van de afgelopen twintig jaar.
Bijna op de kop af twintig jaar gele
den werd de toenmalige, paternalis
tisch conservatieve, ja zelfs autoritai
re regering van de provincie naar huis
gestuurd. De regeringswisseling was
het begin van een politieke hervor
mingsbeweging, die onder het motto
„maltres chez nous" (baas in eigen
huis) binnen enkele jaren een heel
programma van sociale en vooral eco
nomische veranderingen ontwikkel
de. Het terrein werd rijp gemaakt
voor verder strekkende eisen van de
bevolking van Quebec voor meer zelf
beschikking.
De stemming die de debatten in de
volksvertegenwoordiging in Quebec
Cité sedert 1960 beheerste, sloeg ge
leidelijk over naar het Lagerhuis in
Ottawa. In het provinciale parlement
van Quebec gaven minister-president
Jean Lesage en zijn minister voor de
waterkracht, René Levesque. de toon
aan. In Ottawa, waar het tijdperk van
gemeenschappen te dichten. Met
name in het begin van de jaren zeven
tig probeerde hij uit alle macht er
grondwetswijzigingen door te krijgen
die bij de inwoners van Quebec het
gevoel moesten wegnemen dat ze
werden gediscrimineerd. Maar al zijn
pogingen strandden op onbegrip van
de collega-politici, vooral die uit het
westen van Canada. De teleurstelling
en ergernis van de mensen in Quebec
vonden een uitlaat in de verkiezingen
van 1976, toen de Parti Québecois
verrassend tot regeringspartij werd
verheven.
Verwijt
Minister-president
Leveque van Quebec
Lester Pearson ten einde liep, trad de
huidige premier Pierre Elliott Tru-
deau op de voorgrond met zijn waar
schuwingen aan de Engelssprekende
Canadezen dat zij oog moesten heb
ben voor de stormachtige ontwikke
lingen in Quebec.
Een geweldige stimulans kreeg het
zelfbewustzijn van de Frans-Canade
zen in het jaar 1967, toen de Franse
president Charles de Gaulle triom
fantelijk door Quebec trok en zich
liet verleiden tot de historische uit
roep „Vive le Quebec libre", leve het
vrij Quebec. De Canadese regering in
Ottawa nam het hem zo kwalijk, dat
de generaal maar niet meer naar de
Canadese hoofdstad doorreisde en
zijn staatsbezoek voortijdig afbrak.
Minister-president
Trudeau van Canada
Het gevolg van het toegenomen zelf
bewustzijn was evenwel, dat de cen
trale regering door kreeg hoe gevaar
lijk het separatisme in Quebec voor
het gehele land zou kunnen worden.
Terroristische aanslagen van Frans
talige radicalen verleenden aan deze
dreiging nog meer kracht.
Het werd de hoogste tijd dat de in de
grondwet verankerde garanties van
gelijkberechtiging en gelijke kansen
voor Frans- en Engelssprekende Ca
nadezen nu ook eens concreet gestal
te zouden krijgen.
Premier Pierre Trudeau ls, zoals zijn
naam al verraadt, zelf ook van Frans-
Canadese afkomst. Hij zag dan ook
als zijn belangrijkste taak de nog
altijd bestaande kloof tussen de twee
Trudeau verwijt de regeringsleider
uit Quebec, Levesque. dat hij niets
achterwege laat om de samenwerking
tussen Quebec en de rest van Canada
als mislukt af te schilderen, uitslui
tend en alleen om te bewijzen dat de
huidige structuur, van bondsstaten
verenigd in Canada, niet langer ge
schikt is om de belangen van Quebec
tot hun recht te laten komen. René
Levesque daarentegen rechtvaardigt
zijn pleidooi voor verbreking van de
politieke banden met een verwijzing
naar het gebrek aan begrip en tole
rantie bij de Engelssprekende meer
derheid.
Volgens de jongste opiniepeilingen
krijgt Levesque morgen waarschijn
lijk zijn zin en mag hij met Ottawa
gaan onderhandelen. De woordvoer
der van de voorstanders van behoud
van de federatie, de gematigden dus
in Quebec, is Claude Ryan. Hij vreest
dat de hele problematiek er na mor
gen niet eenvoudiger op zal worden.
Om te redden wat er nog te redden
Meer dan vier miljoen kiesgerechtigden in Quebec, de grootste provin
cie van 's werelds op één na grootste land, mogen morgen naar de
stembus om ja of nee te zeggen tegen een voorstel dat de eerste stap
kan zijn op weg naar de politieke ineenstorting van Canada.
De provincie heeft in totaal ruim zes miljoen inwoners. In 1608 werd
Quebec gesticht als Franse kolonie. Sedert 1867 is het een onderdeel
van de Canadese confederatie. De hoofdstad is Quebec City (of Quebec
Cité), maar aanzienlijk bekender is Montreal, waar in 1976 de Olympi
sche Spelen werden gehouden.
valt heeft Trudeau aangeboden te
gaan onderhandelen over de moge
lijkheid nu eindelijk de grondwet te
wijzigen. Maar hij heeft zijn kaarten
nog steeds niet open en bloot op tafel
gelegd. In de discussie is de laatste
tijd veel gesproken over de grondwet
van de bondsrepubliek Duitsland als
model voor Canada. Pierre Trudeau's
geestverwant Ryan in Quebec heeft
daarbij vooral de parlementaire in
stellingen van Duitsland op het oog.
Canada zou volgens hem in plaats
van de huidige, tamelijk machteloze
senaat een soort „Bundesrat" moeten
krijgen (samengesteld door de parle
menten van de deelstaten). Ook het
Lagerhuis zou in ieder geval ten dele
de samenstellende delen van Canada
moeten vertegenwoordigen,
in de campagne voor het referendum
van morgen zijn vooral de emoties
aan bod gekomen. De „federalisten"
werven voor het behoud van de staat
door te wijzen op de grote materiële
nadelen die afscheiding voor Quebec
zelf zal hebben. Het is de vraag of het
de inwoners van Quebec momenteel
veel kan schelen. En totaal onvoor
spelbaar is nog wat de gevolgen zul
len zijn als Quebec morgen Ja" zegt.
Een „ja" kan niet alleen uiteindelijk
tot afscheiding van Quebec leiden,
maar ook tot een geheel nieuwe op
stelling van het westen van Canada.
Nu al komen er in Saskatchewan en
Alberta, twee economisch sterke
prairie-provincies met gigantische
energiereservers. separatistische
krachten naar boven. Ook zij willen
hun provincies losweken uit het ge
heel om dan een unie aan te gaan met
de Verenigde Staten van Amerika.
Dat zou voor Canada de genadeslag
zijn. want de rest mist dan elke be
staansgrond. Het door vele kringen in
de VS en Canada als wensdroom ge
koesterde idee van een geleidelijke
versmelting van de twee buurlanden
tot één grote Noordamerikaanse
staat zou dan eindelijk werkelijkheid
kunnen worden.
