'roduktie steenkool noet verdrievoudigen CS-landen bezorgd ver uitbreiding EG Ernstige teruggang en moeizaam herstel Meer winst Unilever Vierhonderd man in de rij voor een cent Terugwinning kunststof de aanvraagtermijn is verlengd tot en met 27 mei! nternationale plannen nodig ouwen sceptisch over samenwerking Siemens beticht van corruptie Minder olie OPEC-landen jDAG 13 MEI 1980 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET PS 13/RH 15 n een onzer verslaggevers ;N HAAG Onder de titel „Kolen brug naar de toekomst", heeft een groep van veertig kundiger) uit zestien landen gisteren een studie gepubliceerd die aangeeft hoe we voorlopig de energieproblemen kunnen komen. rereldkolenstudie (WOCOL) gaat het eerst systematisch na, wat verwachten behoefte aan steen- in de belangrijke verbruikerslan- tot het jaar tweeduizend zal zijn. Komt neer op een kleine verdrie- liging van de huidige produktie 2,5 miljard ton) tot zes a zeven ird ton per jaar. Maar volgens ;0L is dat technisch en econo- mogelijk, mits er niet alleen land, maar ook internationaal andige plannen worden ge- Kt. Ook zou, met toepassing van (eschikbare technieken, kunnen len voorkomen dat bij deze ont- eiing het milieu om hals wordt acht. X)L gaat ervan uit. dat de voor beschikbare hoeveelheden olie nauwelijks meer zullen stij- wellicht gaan dalen wanneer toekomst het binnenlands ver van de OPEC-landen stijgt. ;as, kernenergie en andere bron- omnen tot het jaar 2000 elk ts een klein gedeelte van de ende energiebehoefte dekken, is die groei gering. Het rapport uit van mogelijke economische [snelheden van 1,75 („laag") en jioog") procent per jaar. Het ste deel van de groei zal dus steenkool gedekt moeten üng is nodig omdat het jaren voordat een nieuw op te zetten imijn inderdaad produceert. Wie 1990 zijn ketels wil stoken. r dus wel binnen afzienbare tijd opende contracten afsluiten, of ueel zelf in de winning deel- enschepen iet transport dient op tijd gere- te worden. WOCOL ziet de ko- e periode jaarlijks gemiddeld kolenschepen bouwen in de e-orde van 100.000 ton. De internationale kolenhandel was tot nog toe naar verhouding een be scheiden aangelegenheid: nog geen tien procent van de wereldproduktie. Maar omdat de mogelijke produktie- uitbreidingen niet erg samenvallen met de regio's waar de vraag optreedt de Verenigde Staten vormen op dat punt een uitzondering gaat de handel toenemen van 200 miljoen ton nu, tot 500 a 1000 miljoen ton in het jaar tweeduizend. Het hoogste cijfer komt overeen met de helft van de huidige oliestroom uit de OPEC-lan den. Een van de specifieke knelpunten die uit de studie naar voren kwamen is het interne transport. Als een sterk verhoogde Amerikaanse produktie via het bestaande spoorwegnet naar de havens zou moeten, zouden de overwegbomen nauwelijks meer opengaan. Plannen om kolen als slur- rie per pijpleiding te vervoeren zien er leuk uit, maar zo'n pijp moet hier en daar onder een spoorlijn door. En het particuliere rail vervoer lijkt niet van zins, deze concurrentie in zijn grond te gedogen. Verbrokkeld Voor mr. A. A. T. van Rhijn, die de Nederlandse bijdrage aan WOCOL coördineerde, is een van de belang rijkste constateringen dat de kolen- markt nog veel te verbrokkeld is: „kleine ondernemingen, niet geïnte greerd, met een vrij afwachtende op stelling, niet het apparaat waarmee je de onderdelen van de produktieke- ten op elkaar kun afstemmen." Van Rhijn vindt het verschijnen van de grote oliemaatschappijen in kolen- land daarom een positieve bijdrage: ..het voorkomt tijdverlies, ze zijn ge wend om op toekomstige ontwikke lingen te anticiperen, een produktie op te zetten terwijl er nog geen tast bare vraag is." Mr. Van Rhijn is plaatsvervangend directeur-generaal voor de energie voorziening op het ministerie van economische zaken. Maar zijn bijdra ge aan WOCOL leverde hij, net als de andere deelnemers, technisch gespro- «ken in zijn vrije tijd. Het was de opzet van initiatiefnemer prof. Caroll Wil son (Massachusetts Institute of Tech nology) dat de studie niet door offici eel vast gelegde beleidslijnen mocht worden gehinderd. Toch is de afstand naar het beleid wat Nederland betreft gering geble ven (of gehouden): bij de presentatie gisteren concludeerde medewerker drs. R. van der Wart dat de beleids- doelstellinen van de Kolennota „in belangrijke mate tegemoetkomen aim de conclusies en aanbevelingen van WOCOL." De studie beperkt zich tot de komen de twintig jaar. In zijn voorwoord motiveert Wilson dat als volgt. De belangrijke verschuiving naar steen kool begint in het midden en eind van de jaren tachtig, op basis van beslis singen in het begin van de jaren tach tig. Belangrijke gevolgen daarvan worden merkbaar in 1985-2000. Verschuivng De komende twintig jaar zijn dus een kritische periode. De volledige gevol gen van de verschuiving zullen echter niet zichtbaar worden vóór de eerste decenniën van de volgende eeuw. Dan zal de behoefte aan kolen nog steeds groot zijn, hoewel systemen met stromingsenergie (zon, wind) dan al op belangrijke schaal in gebruik moeten komen. Vandar dus die titel „Een brug naar de toekomst". Er zit erg veel steen kool in de bodem, veel meer dan aardolie, maar ook dat raakt een keer op. olop kansen uishoudwinkels onze redactie economie PHEN AAN DEN RIJN or winkeliers in de huishou- lijke artikelenbranche zijn er Dg voldoende kansen. Dat zei wrzitter B. Tan ja van Prode- (Prot. christelijke bond van taillisten in huishoudelijke tikelen) op de jaarvergade- ig. Dat er nog voldoende kan zijn. spreekt allerminst nzelf. Want, aldus Tanja, een inemend aantal cadeau- >ps, boetieks, kiosken en uwmarkten verkleint de om- mogelijkheid. larbij komt dat de jaren van izetgroei, schaalvergroting steeds grotere bestedings- Jgelijkheden voor de consu- int ten einde zijn. Marktver- diging, prijsbederf, harde ïcurrentie van grootwinkel- irijven en discounters en c de dure energie vragen veel Pfi het incasseringsvermogen i de bedrijven, die overwe- id nog een gezinskarakter SYNTHETISCH HUISHOUDENS INDUSTRIE STAALINDUSTRIE SYNTHETISCH HUISHOUDENS INDUSTRIE STAALINDUSTRIE 1977 1985 1990 2000 Geprojecteerd kolen verbrui in Nederland volgens een „hoog" en een „laag" scenario. De hoeveelheden zijn aangegeven in tonnen steenkoolequivalent (SKE), een rekeneenheid die overeenkomt met 1 tot 1,2 ton kolen. De post „Huishoudens" slaat op de stadsverwarming. Van onze redactie economie ROBI 59 Ontwikkelingslanden uit Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan (de ■landen) hebben afgelopen week hun bezorgdheid geuit over de toetreding van Grieken- Portugal en Spanje tot de EG. De ACS-landen vrezen een verslechtering van de ekkingen met de EG, vooral op het gebied van de export van agrarische en industriële lukten. ,ns een bijeenkomst van EG-mi- rs en ACS-landen afgelopen in Nairobi, hebben de ontwikke- anden de EG-ministers ver een verklaring te onderteke- waarin zij zich verplichten de jlanden compensatie te betalen marktpositie van die landen wordt toegebracht. CS-landen zijn vooral bang dat ixportmogelijkheid van sinaas- s en tomaten door de drie nieu- y-landen in gevaar wordt ge ilt. "ik met deze bijeenkomst in bi werd in Soesterberg door een nonderd vrouwen uit alle gele van de bevolking een conferen- sorganiseerd over de Loméver- ;n, die de basis vormen voor de 'Uding tussen de Europese Ge- ischap en de ACS-landen. In ok- of november van dit jaar moe- verdragen worden hercien. tiek bs de conferentie kwam nogal ntiek los op de bestaande Lomé eraragen: Zo beschouwde een van de aanwezigen de overeen- 181 tussen de EG en de ACS-lan den als een „neo-koloniaal gerichte poging om ontwikkelingslanden te steunen'. Enerzijds kan de Lomé-overeen- komst beschouwd worden als een te ken van bereidwilligheid van de kant van de EG om een bijdrage te leveren aan de oplossing van het ontwikke-' lingsvraagstuk, want een groot aan tal landen kan nu rekenen op zeker der inkomsten voor verschillende van hun exportprodukten, en ze worden financieel gesteund bij de ontwikke ling. Maar van de andere kant kan de Lomé-overeenkomst gezien worden als een typisch voorbeeld van door de rijke wereld beheerste afhankelijk heidssituatie. Het grondstoffenver- voer is een eenrichtingsverkeer. De ontwikkelingslanden worden leegge haald en opgebouwd als afzetgebied ten behoeve van de produkten uit rijke landen. Een soort neo-kolonia- lisme, waarover tijdens de tweedaag se bijeenkomst in Soesterberg op wei nig vruchtbare wijze werd gediscussi eerd. door Peter van Lakerveld AMSTERDAM Maandagmorgen negen uur. Voor het loket „pasmunt" op het Amsterdamse hoofdpostkantoor staat een rij van zeker vierhonderd mensen. Er zijn weer centen te krijgen, centen van 1980 wel te verstaan want daar schijnt zich dezer dagen de belangstelling van muntenverzamelaars geheel op te concentreren. Vandaar de berichten over bedragen tot een tientje die voor één cent van 1980 worden geboden. Begin vorige week werden de muntstukjes ook al op postkanto ren uitgegeven maar toen was men in Amsterdam althans in twee uur door de voorraad heen. En dat terwijl er per persoon slechts tien stuks werden uitgege ven. Vrijdag hing er aan het loket een mededeling dat er misschien maandag weer nieuwe voorraad was en dat is voor zeer velen reden om op maandagmorgenenige uren door te brengen in de sche merige hal van het hoofdpostkan toor. Aanvankelijk is de rij zeer lang maar kennelijk hindert dat het functioneren van andere loketten zodanig dat er een tweede loket opengaat. De mensen zijn dan vrij snel aan de beurt om per persoon vijf centen in ontvangst te nemen. Maar nu het vrij vlot gaat de wachttijd zakt tot ongeveer twin tig minuten, voegen de gelukkigen •die net de splinternieuwe muntjes in ontvangst hebben genomen, zich direct weer achter aan de rij. Ofti kwart over tien, als ik zelf besluit ook een poging te doen de begeerde stukjes metaal te be machtigen. staan er rond mij en- i kelen, die al voor de derde keer opgaan, één jongeman zelfs al voor de vierde keer. Hij was vorige week ook een van de eersten, slaagde drie keer en mag zich op ,dit moment dus al de trotse eige naar noemen van 3 maal 10 plus 10 plus 3 maal 5 45 nieuwe centen. Wat doen de mensen met hun nieuwe bezit? Velen veizamelen munten. Eeh mevrouw heeft haar tien centen van vorige week weg gegeven aan even zoveel kennis sen en vrienden maar staat nu voor zichzelf. Een wat oudere dame staat in de rij voor haar twee dochters die zelf niet kunnen ko men. Vijf centen heeft ze al maar ze wacht voor een tweede beurt ■want vijf kan je nu eenmaal niet delen door twee. Dit keer is ze echter minder geluk kig. Een PTT-beambte komt de rij 'langs met de mededeling dat de centen op zijn. Nog willen we het niet geloven. We blijven in de rij omdat vooraan nog munten wor den verstrekt. Het blijken echter de laatsten en ook de verslaggever vist achter het net. Komt er nog meer of is Rijks Munt nu door de voorraad heen, wil ie dereen weten. Van achter het lo ket komt geen duidelijk antwoord maar een voorlichter van het mi nisterie van financiën stelt mij 's middags desgevraagd gerust. Van de vijftien miljoen centen met het jaartal 1980 zijn er inmiddels tien miljoen geslagen. Die zijn voor een deel verspreid maar een ander deel zit nog in de pijpleiding. Vijf miljoen moeten er nog worden aangemaakt. De voorlichter wijst er trouwens op dat iedereen een volledige serie munten van één jaartal kan be stellen bij de Munt. Prijs: de nomi nale waarde van de munten 3,91) plus een opslag voor admi nistratie- en veizendkosten. On waarschijnlijk is dat centen, stui vers, dubbeltjes en kwartjes nog in 1980 de beeldenaar van konin gin Beatrix zullen dragen. Een uit zondering vormen de guldens en rijksdaalders met dubbele beelde naar die over enkele maanden zul len verschijnen. WENEN (AP) Het Oostenrijkse blad „Profil" heeft het Westduitse electrotechnische concern Siemens er van beschuldigd 3.8 miljoen gulden aan steekpenningen te hebben betaald. Siemens zou deze handeling in april hebben gepleegd om zich te verzeke ren van een order voor het electro technische deel van de bouw van het nieuwe algemene ziekenhuis in We- Amerikaanse topmanagers verwachten: HOT SPRINGS (Reuter) De Business Council, de vereni-' ging van leidinggevende functionarissen in het Amerikaanse bedrijfsleven, voorziet een ernstige teruggang van de Ameri kaanse economie en een moeizaam economisch herstel in". 1981. De inflatie zal. na een daling van de huidige achttien procent tot circa tien procent omstreeks half 1980, hardnekkig blijven Op grond van een onderzoek van haar economische adviseurs komt de Business Council tot de slotsom, dat een economische recessie in combi natie met een besnoeiing van de over heidsuitgaven, een wezenlijke voor waarde vormt voor een vermindering van de inflatie tot een aanvaardbaar niveau. Clifton Garwin. topman van Exxon, verwacht dat de prijs van een vat ruwe olie (159 liter) volgend jaar met twee a drie dollar zal stijgen tot gemiddeld 30 dollar. De Saoedische prijs zal met vier a vijf dollar worden verhoogd maar de „haviken" binnen de OPEC zullen hun prijzen nog ver der opschroeven. Werkloosheid De werkloosheid zal toenemen tot acht procent van de beroepsbevol king begin 1981. Het bruto nationale produkt heeft in het eerste kwartaal zijn hoogtepunt bereikt en het zal afnemen met maximaal drie procent in het vierde kwartaal van dit jaar. Het herstel van de recessie zal minder sterk zijn, dan ooit in de na-oorlogse jaren het geval geweest. In de vijftien maanden na het passeren van het dieptepunt, rekent de Business Coun cil op een economische groei van slechts 3,5 procent. Het enige lichtpuntje vormt de daling van de rente. Topman Wriston van Citicorporation voorspelt een flinke daling van de rente, die echter de economische recessie niet zal verlich ten, als gevolg van een inkrimping van de geldomloop. De Business Council verwacht een daling van de rente tot 12 13 procent tegen het einde van dit jaar. Op de lokale markt speelde bedrijfs nieuws tenminste nog een rol. Zo werd het optimisme bij Wyers be loond met een koersstijging van 3,30 op 29,80. De gang van zaken bij Gero leverde eveneens 2 op 50). De niet verwachte lagere winst bij Amsterdam Rubber drukte de koers van dit fonds echter duidelijk terug. Vandervliet-Wernink steeg ƒ2,50 op 64,50 en ook Otra lag met 2 winst goed in de markt. Aan de andere kant was Norit 2 lager op 68 onverkoop- - baar. Een onverkoopbaarheid die ook Asslebergs (min 7) weer op een lager niveau ten deel viel. Nogal flauw in de markt lagen fondsen als Braat, Ba tenburg. Jean Heybroek. Furness en Grasso. De staatsfondsenmarkt was aanvan kelijk goed prijshoudend, maar brok kelde nadien licht af. Grote voorraden PARIJS (Reuter) De leden van de Organisatie van Olie-Exporterende Landen (OPEC) hebben in april twee a 2,5 miljoen vaten (van 159 liter) olie minder geëxporteerd dan de gemid-1 deld 30 miljoen vaten per dag van maart. Dit heeft een woordvoerder van het Internationale Energiebu reau in Parijs meegedeeld. Dit is het gevolg van een verminde ring van de produktie in een aantal landen die heeft geleid tot een stij ging van de olieprijzen op de loco-! markt. Ondanks deze vermindering van de! aanvoer zal het op korte termijn niet' moeilijk worden, om in de vraag naar- olie te voorzien. Dit enerzijds wegens de omvangrijke olievoorraden en an- derzijds de vermindering van de vraag door energiebesparingsmaatre gelen en een afneming van de econo mische bedrijvigheid, zo verwacht het IEA. Ulf Lantzke. voorzitter van het be stuur van het Energiebureau, heeft na afloop van de bestuursvergade ring meegedeeld, dat overleg was ge pleegd over mogelijkheden van een, wijziging van de structuur van de oliemarkt op lange termijn. Op 22! mei zullen de ministers van de IEA- landen die de portefeuille van olie beheren het overleg hierover voort zetten. Van onze redactie economie ROTTERDAM De verkopen van het Unilever-concern zijn de eerste drie maanden dit jaar, vergeleken met het eerste kwartaal vorig jaar, met elf procent gestegen tot ƒ11.339 10.229) miljoen. De winst is met eveneens elf procent armee op 283 254) miljoen gekomen. dan in het overeenkomstig kwartaal van verleden jaar. De uitkomsten werden met name ge- drukt door de stijging van de rente last met 35 miljoen Die werd ver oorzaakt door enerzijds de sterk ge stegen rente en anderzijds door een daling van de beschikbare gelden. Van positief belang voor de ontwik keling was de stijging van de wissel koersen van de Amerikaanse dollar en het Engelse pond. Zou die stijging niet hebben plaatsgevonden, dan zou de winst niet met elf, maar met vijfv procent zijn gestegen. De hogere waardering van beide valuta leverde namelijk een voordelig verschil op,- van 16 miljoen. toegenomen en daarmee c De raad van bestuur tekent hierbij aan. dat in Europa de totale bedrijfs winst hoger was dan in het eerste kwartaal vorig jaar. De produktgroe- pen wasmiddelen, toiletartikelen, chemische produkten en transport kwamen tot betere resultaten, maar bij eetbare vetten waren de uitkom sten lager. In totaal waren de winst marges, aldus de toelichting, onbe vredigend. In de Verenigde Staten was de be drijfswinst lager dan in de overeen komstige periode van vorig jaar. In de overige landen buiten Europa steeg de omzet aanzienlijk en ook de bedrijfswinst was aanzienlijk hoger nen. Aan dit ziekenhuis wordt al twintig jaar gebouwd maar het is waarschijnlijk pas aan het eind van de jaren tachtig gereed. Een hoge functionaris, betrokken bij de bouw, zou aan Profil hebben meegedeeld dat met smeergelden is gewerkt. De advocaat van Siemens heeft het blad inmiddels aangeklaagd wegens smaad. Project van DSM en VAM HEERLEN/WIJSTER (ANP) De DSM en de VAM gaan kunststoffen uit huisvuil terugwinnen en opnieuw verwerken. De VAM zal de kunststof „terugwinnen" en die aan de DSM leveren. De DSM heeft hiertoe een dochteron derneming opgericht, Reko ge naamd. Reko wil een verwerkingsbe drijf bouwen nabij de chemische fa brieken van DSM te Beek in Lim burg. Daarmee is volgens DSM een investering van 15 miljoen gemoeid. ADVERTENTIE Inspraak In Nairobi werden de EG-ministers en de ACS-landen het eens over een aantal handelstechnische problemen. Onder andere zullen de ACS-landen meer inspraak krijgen in het import- beleid van de Gemeenschap. Daartoe is een clausule opgenomen voor Lomé II, die bijvoorbeeld van toepas sing kan worden als de EG overweegt de textielimport uit de ACS-landen te beperken om de eigen industrie te beschermen. De clausule zal onmid dellijk in werking treden, nog voordat Lomé II door een voldoende groot, aantal landen is bekrachtigd. Ook is overeenstemming bereikt in het conflict over de suikerhandel: de EG-landen hebben toegezegd een op heffing van de invoercontingenten voor suiker uit Kenia, Oeganda, Kon go en Suriname in overweging te nemen. Tot slot heeft de EG zich bereid ver klaard sesam op te nemen in de lijst van produkten waarop het stelsel van stabilisering van exportopbrengsten (Stabex) van toepassing is. Dit stelsel garandeert steun aan landen die plot seling worden getroffen door het weg vallen of verminderen van de export van een belangrijk produkt. De rege ling voor sesam geldt met terugwer kende kracht tot 1978 en is vooral gunstig voor Ethiopië. Werkgevers van illegale buitenlandse werknemers, De Wet arbeid buitenlandse werk nemers verbiedt het in dienst hebben van illegale buitenlandse werk nemers. Een tijdelijke regeling biedt een aantal werkgevers/werknemers de mogelijkheid van een geoorloofd dienstverband (zie Staatscourant van 6 mei j.I.). Enkele belangrijke voorwaarden zijn dan: de werknemer moet van 1 januari 1978 tot en met 31 oktober 1979 onafgebroken bij dezelfde werk gever in dienst zijn geweest er moeten in die periode steeds loonbelasting en sociale premies voor hem/haar zijn afgedragen. Uiterlijk dinsdag 27 mei. Werkgevers kunnen uiterlijk tot en met 27 mei a.s. hun aanvraag als aangetekende brief - gericht aan het Arbeidsbureau - bij het post kantoor aanbieden. Op het Arbeidsbureau ligt het aan vraagformulier en een 'Info' met wat men precies moet aantonen en doen. Een publikalic van dc ministeries van Sociale Zaken en van Justitie. Volgens plan zal de nieuwe fabriek, die naar verwachting eind 1980 in bedrijf komt. zesduizend ton kunst stof per jaar kunnen herverwerken. In het begin zal de fabriek werkgele genheid bieden aan ongeveer vijftig mensen. De VAM, een dienstverlenend semi- overheidsbedrijf met een jaaraanvoer van rond één miljoen ton stedelijk afval, heeft in Wijster een scheidings- instailatie voor huisvuil in aanbouw met een voorlopige jaarcapaciteit van 125.000 ton. Daarin zal naast pa pier. ijzer, organisch materiaal en in een later stadium glas. ook kunststof worden teruggewonnen. Naast de 20 miljoen, die de VAM hierin al heeft geïnvesteerd, is nu besloten tot een extra investering van een miljoen om kunststof te kun nen afscheiden, die kwalitatief ge schikt is voor verdere verwerking. De kennis van DSM op het gebied van kunststoffen vormt de basis voor deze „milieuvriendelijke" activiteit, waarvan DSM verwacht dat ze in de toekomst verder zal kunnen worden uitgebreid. Reko zal uit de terugge wonnen kunststof kwalitatief vol waardige eindprodukten gaan maken voor o.a de agrarische sector, de bouw en de verpakkingsindustrie Nieuwe produkten zijn in ontwikke ling. De Contactgroep Nieuwe Ontwikke ling Limburg (CNOL) is bij de tot standkoming van Reko nauw betrok ken geweest. De CNOL. waarin de directie van DSM. de centrale onder nemingsraad en het ministerie van Economische Zaken zijn vertegen woordigd. werd destijds ingesteld om de totstandkoming van innovatiepro jecten in Limburg te bevorderen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 15