Theaterverbeelding van schokkende herinneringen Serie 'Albumbladen' geeft beeld van drie generaties Kritische vreugde over de 'ingreep Muzikaal achtluik me; twee wereldpremière! Performance Group onder nieuwe naam terug IKON brengt alternatief voor buitenlands werk Weer tweeduizend opzeggingen bij de VARA High Mightv ft Popdagen Nieuwe boekt VRIJDAG 9 MEI 1980 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET door André Rutten AMSTERDAM Het is alsof er een woeste storm over je heen raast in het middendeel van „Point Judith", die in het eerste deel dreigend is komen opzetten en in het derde deel de slachtoffers ervan op zee laat rondzwalken. Dat is een persoonlijke impressie van de nieuwe voorstelling in Mickery van de Amerikaanse Wooster Group, die als Performance Group in het najaar van 1978 met de driedelige voorstelling „Three Places in Rhode Island" een theatrale openbaring was. De acteur Spalding Gray had daarin, samen met de groep, onder regie van Elizabeth Lecompte, een toneelverbeelding ontwikkeld van zijn speurtocht naar zijn Jeugderva ringen met zijn moeder, die zelf moord gepleegd had. Een speurtocht die bestond uit het zich bewust ma ken van eigen herinneringen, uit ge sprekken met zijn vader en zijn belde grootmoeders, en tenslotte uit een confrontatie met T. S. Eliots „The Cocktail Party". In deze nieuwe voorstelling, „Point Judith" die een epiloog heet op de vorige, en ook weer uit drie delen bestaat, maar zich binnen de ander half uur afspeelt, wordt een ander befaamd toneelstuk, „Long day's journey into Night" (Tocht naar het duister) van Eugene O'Neill geci teerd. Het zijn de Jeugdherinneringen van de Amerikaanse schrijver (1888- 1953), in 1940-41 geschreven, maar pas na zijn dood. in 1956, gespeeld. Herinneringen aan het gezin, waarin Eugene de jongste was, dat door Amerika zwierf, aangevoerd door een vader, ooit een veelbelovend maar mislukt toneelspeler, een moeder die aan verdovende middelen verslaafd was geraakt en wier geest langzaam uitdoofde, een broer die aan de drank was. De Woostergroep speelt er een zeer ingedikte versie van, met flarden tekst, die je via de geluidsinstallatie van een kinderstem hoort en tegelij kertijd uit de monden van spelers, soms via de megafoon. Spalding Gray speelt er de vader in, de misluk te acteur Tyrone, meestal terzijde staand, of er voor langs lopend. Hij kijkt toe op het gebeuren zeil, dat Karei Goeyvaerts, de Belgische zich als een woest ballet binnen een 'componist aan wiens werk spe- klein houten huis met een groot ven- ciale aandacht wordt besteed in De Wooster Group in Mickery in 'Point Judith' met het houten huisje. Foto Bob van Datclg ster afspeelt: de moeder (gespeeld door een acteur) die als een wilde met haar jurk wapperend heen en weer rent, de dienstbode die met gordij nen, lakens en dekens wappert, met een stofzuiger wolken stof veroor zaakt, de dronken broer in wilde be wegingen, de Jongste zoon zwaaiend met een dik schrift, en nog eens als wild heen en weer geslingerd jongetje aan een touw aanwezig. En over dat alles heen flakkerende zwart-witpro- jecties van huizen en landschappen. Een woeste, stormende nachtmerrie. Een nachtmerrie van wie? Van Spal ding Gray, die de vader speelt, en zich met de vader uit de eerste driedelige reeks vereenzelvigt? In het eerste deel van deze nieuwe voorstelling is hij de voorman van een groepje arbei ders op een platform in de golf van Mexico, op zoek naar olie. In het slotdeel is hij op film in nonnenuni- form als de andere spelers, moeder overste aan de rand van een baai, waarin ook het huisje uit het tweede deel staat, door het water aan het waden. Als vrouwen gekleed op zoek naar een katharsis, een zuivering, zou je kunnen denken. Daagse werkelijkheid Eigenlijk is het een puur theatrale en zeer originele verbeelding van de waanzin, gekoppeld aan de heden daagse (Amerikaanse?) samenleving. Nooit een reconstructie van een el ders waar te nemen werkelijkheid. Er is alleen maar de werkelijkheid van het toneel op het ogenblik zelf: to neelruimte, toneelhulpmiddelen, en acteurs, die onder leiding van Eliza beth Lecompte dingen laten zien en horen, zoals ze in de daagse werke lijkheid nooit waarneembaar zijn. Het zijn dingen, die in mensen gebeu ren in hun botsingen met de alledaag se werkelijkheid. Je hebt er een man als Spalding Gray voor nodig, die dat zeer diep ervaart, en het vermogen heeft dat met een groep spelers zo in toneel te vertalen, dat het boven het particuliere uitstijgt. De voorstelling is tot en met 24 mei in Mickery. door Riet Dienier HILVERSUM De IKON-televisie wil zich steeds meer gaan toeleggen op praatprogramma's. Elk seizoen komt er een serie praatshows voor volwassenen en als dat lukt ook voor kinderen. Televisiedirecteur Wim Koole, ziet hierin een van de manieren om zich voor te bereiden op het „overweldigende aanbod van buitenlandse programma's" dat de Nederlandse omroep in de toekomst kan verwachten. Hij gelooft dat de eigen aantrekkingskracht moet liggen in het eigene, zonder chauvinistisch of huisbakken te worden. Op het ogenblik draait op de vrijdag avonden de serie Albumbladen. Grootouderlijke echtparen, hun kin deren en hun kleinkinderen tachti gers. vijftigers en twintigers praten over de ervaringen in hun huwelijk. De verwachting is, dat als de serie is afgerond, er een inzicht is gegeven in. wat vandaag de dag het huwelijk voor veel mensen betekent. Aangeno men wordt ook dat veel kijkers zo bij het onderwerp betrokken zijn dat ze in de huiskamer meedoen aan het beantwoorden van de vragen in een soort zelfonderzoek. wat hen bezielt. Op de vraag van Wim Neijman waarom bent u met el kaar getrouwd? komt het er na veel aandringen in etappes uit: „Ik kan geen reden opgeven" „We willen bij elkaar blijven".„Je kunt niet meer buiten elkaar". Psychiater Tegengas Wim Neijman Speciaal vandaag De NCRV zendt de finale uit van het Stedenspel. Veer tien Nederlandse gemeenten komen tegen elkaar uit in de Rijnhal te Arnhem. Dat is de afsluiting van het jaar waarin het 55-jarige bestaan van de NCRV wordt herdacht Ned. 2/20.27 Hier en Nu is in zijn geheel gewijd aan het programma „Maak er werk van" waarin wordt ingegaan op de arbeids markt in ons land. Een groot aantal van degenen die via het programma werk hebben ge vonden is in de studio aanwezig Ned. 2/22.15 NOS-Cultuur-magazine be steedt aandacht aan: de Duitse acteur Gründgens, de Oost- duitse schrijver Stefan Heym. Verder een interview met de vertaler Robert Lem over de Argentijnse schrijver Borges en een reportage van de ten toonstelling „Pier and ocean" in Londen Hilv. 2/22.40 In Europees concertpodium treedt het radio-orkest op van de Zwitsers-Franse omroep Hilv. 2/20.00 Met Albumbladen heeft IKON ook de bijbedoeling tegengas te geven tegen de quizzen met behulp van huwelijks- en familierelaties die als pure kijkat- tractie dienen. Daarin is alleen maar oog voor de buitenkant, terwijl het praatprogramma juist op zoek wil gaan naar de onzichtbare verbin dingslijnen tussen de verschillende generaties binnen een familie. Anita van Ommeren, belast met de produktie, zocht drie families bij el kaar, die in directe lijn drie genera ties vertegenwoordigen. Vervolgens moesten ze vertegenwoordigers van drie belangrijke beroepsgroepen in Nederland zijn: industrie, landbouw en handel. In de praktijk werd dit: een arbeidersgezin, een boerenfamilie en zakenlieden. Openhartiger Albumbladen is twee weken aan de gang en de grootouders zijn al aan de beurt geweest Vanavond staat de tweede generatie centraal: echtparen tussen vijftig en zestig jaar. Volgende week komen hun kinderen aan bod. Het blijkt dat vooral de laatste gene ratie veel makkelijker en openharti ger de vragen beantwoordt. Dat was ook te verwachten, want de beide vorige generaties stammen uit een heel andere tijd. Daarin stond veel van tevoren vast en men had met veel meer regels en beperkingen te maken. Voor hen gold veel vaker „dat doe je niet" dan voor de generaties die nu opgroeien. Het blijkt ook dat de grootouders het niet altijd makkelijk hebben met de levenswijze van de kleinkinderen, bij voorbeeld als ze niet trouwen, maar samenwonen. De oudere generaties kunnen soms veel minder onder woorden brengen Af en toe heeft Neijman toch wel iets van een psychiater als hij twee glun derende mensen, die het zichtbaar goed hebben met elkaar vraagt: Wat heeft u gedaan om bij elkaar te blij ven? Als hij geen antwoord naar zijn zin krijgt gaat Wim door: Maar waar om bent u niet uit elkaar gegaan? En de reactie „Ik zou me eenzaam voelen en ik zou niet weten waar ik naar toe moest gaan" is toch niet die liefdes verklaring waarop Wim duidelijk zat te wachten. In de laatste drie afleveringen gaan de dne generaties met elkaar rond de tafel zitten. Misschien wordt dat het aardigste deel van de serie Albumbla den, wanneer wat meningen tegen over elkaar komen te staan. Naar mijn gevoel staan de programma-af leveringen tot nu toe te veel op zich zelf. Er is nauwelijks een mogelijk heid tot vergelijking met uitspraken van andere generaties. Albumbladen is een soort familiero man. maar bij het lezen van een ro man kun je terugbladeren als je je de namen en karakters van de personen niet meer herinnert. Bij televisie kan zo iets niet, ook al legt Wim Neijman aan het begin uit wie het kind is van wie. Je herinnert je de gezichten na een week niet meer. Mede daardoor is het net of Album bladen het tot nu toe nog niet hele maal heeft gehaald. De narigheid is ook dat als een omroep met een wat stormachtig programma is begonnen de kijkers maar moeilijk tevreden gesteld kunnen worden als de makers in wat kalmere wateren zijn terugge keerd. De IKON is eens begonnen met de Geloof-Hoop-en-Liefde-show, een praatprogramma met zoveel openhartigheid erin dat het de nieuwsgierigheid nogal prikkelde. Met Albumbladen wil IKON net als indertijd met Jouw Beurt wat serieu zer en dieper op de zaken ingaan. Het showeffect is weggehaald, hoewel Wim Neijman zijn permanentje uit de Geloof-Hoop-en-Liefde-show toch maar heeft gehouden. het Achtluik van hedendaagse muziek. ADVERTENTIE Anita van Ommeren Van onze radio- en tv-redactie HILVERSUM Bij de VARA zijn gisteren opnieuw tweeduizend opzeg gingen van het lidmaatschap binnen gekomen naar aanleiding van het „al ternatieve programma" van de VARA en STAD Radio Amsterdam op 30 april. Eerder deze week ontving de VARA al 2500 bedankjes. Drie oud-hoofdbestuurders van de VARA hebben de omroep gisteren laten weten uit protest tegen de ver slaggeving op Koninginnedag hun lidmaatschap van de omroep en het lidmaatschap van verdienste op te zeggen. Het zijn de heren G. Boekho ven (oud-burgemeester van Hooge- zand-Sappemeer), P. Sterrenberg (hij geeft alleen de ere-penning terug) en C. de Vries (burgemeester van Win terswijk en vice-voorzitter van de Programma-adviesraad De afdeling radio van de VARA heeft gisteren opnieuw de affaire bespro ken. De medewerkers zeggen het be leid van radiodirecteur Piet van den Ende te steunen en achter het beleid van de ondernemingsraad in deze kwestie te staan. Het dagelijks be stuur heeft de afdeling radio opnieuw een verklaring voorgelegd waarin ge zegd vordt dat het het bestuur niet te doen is om de integriteit van de me dewerkers in het geding te brengen. Van een onzer verslaggevers HAARLE De 16-jarige F. J. W. van de Kerke uit Haarle is in de nacht van woensdag op donderdag in een zie kenhuis aan verwondingen overleden na een verkeersongeluk. Hij zat woensdagavond als duo-passagier, zonder helm, op een bromfiets die tegen een trein reed op de Stations weg in Haarle. De bestuurder van de bromfiets, die wel een helm droeg, kwam met de schrik vrij. Lang weekeinde in Koninklijk Conservator^ door Ralph Degens DEN HAAG In het programma van het „Achtluï hedendaagse muziek", dat vanavond, zaterdag en zom het Koninklijk Conservatorium in Den Haag wordt gep; teerd, komt de naam van componist Kees van Baaren ganger van de tegenwoordige directeur Jan van Vlijmt in voor. Een beetje tot verbazing ook van de organisator! van dit festijn, zoals een van hen, Dick Raaijmakei mededeelde. Speciaal voor u, meteen lengte van 1.90 2.20 m of een borstomvang van 112 - 147 cm, is er HighS Mighty, een internationale groep speciaalzaken in heren kleding van topklasse. Gevestigd in Engeland. Duitsland, Nederland en de Verenigde Staten. Modieuze, zowel als klassieke modellen zo uit het rek te kiezen, kostuums, jassen, hemden, vrijetijdskleding en een komplete reeks accessoires. Bel ons even voor een gratis brochure. O i '.asize manshops O I AMSTERDAM Singel 487, tel. 020 -22.14.36 ROTTERDAM Weena 148 150, tel. 010 11.36.91 ARNHEM Jansbinnensingel 15, tel. 085-42 45.18 Vier miljoen voor kunstuitleen DEN HAAG (ANP) Voor de kunst uitleen heeft het ministerie van CRM voor dit jaar een bedrag van bijna vier miljoen gulden beschikbaar. Hiervan is een half miljoen afgezon derd voor subsidies aan nieuwe gega digden en voor eenmalige stimule ringsbijdragen. Het geld, precies 3.982.000 gulden, is verdeeld over gemeenten en provin cies volgens de tijdelijke rijksrege ling kunstuitleen. Uit de lijst met 33 posten blijkt, dat de basisbijdrage van ruim zes ton gulden voor Amster dam de grootste is en die voor Almelo de kleinste: 7.145 gulden. Rotterdam krijgt ruim 132 duizend gulden en daarmee minder dan bij voorbeeld Breda, dat genoteerd staat voor ruim 216 duizend gulden, Tilburg, goed voor 160 duizend gulden en Den Bosch waar bijna 149 duizend gulden naar toe gaat als basisbijdrage. Een ton of meer gaat er ook nog naar Alphen aan de Rijn, Arnhem, Deven ter, Den Haag, Haarlem inclusief Vel- sen. Zaandam en de provincie Limburg. Meer dan 50.000 gulden, maar minder dan een ton, staat als basisbijdrage genoteerd voor de provincies Zeeland en de gemeenten Dordrecht, Eindho ven, Groningen, Hilversum, West- Friesland (Hoorn) en Leeuwarden. Verder gaan de basisbijdragen naar de gemeenten Alkmaar, Amersfoort, Doetinchem, Enschede. Gouda, Derv Helder, Nijmegen, Rijswijk (ZH), Tiel en Zoetermeer en naar de provincies Drenthe en Utrecht, uitgezonderd Amersfoort. Het was wel de opzet geweest, uiter aard, want Van Baaren (die in 1970 overleed) was niet alleen een van de opmerkelijkste componisten uit de periode waarvan dit Achtluik een soort retrospectief wil zijn, hij was ook de man die de grondslag legde voor de progressieve ontwikkeling van dit conservatorium. Dat nu in zijn uitstekend geoutilleerde nieuwe behuizing aan de Juliana van Stol berglaan een programma van oude en nieuwe progressieve muziek, met daaronder twee wereldpremières, in een royale eigen concertzaal kan la ten horen. Licht op Goeyvaerts In dit „Achtluik" (vanwege de acht concerten waaruit het bestaat) krijgt nu de Belgische componist Karei Geyvaerts speciale aandacht. Hij maakt zijn entree morgenochtend om 11 uur met een lezing over zijn vroeg ste en nieuwste werken. Dat kan interessant zijn voor wie van het eigentijdse componeren in België in het algemeen, en van dat van een van de pioniers daarvan, de in 1923 geboren Goeyvaerts in het bijzonder, weinig afweten. Drie composities van hem worden uitgevoerd in het zater dagavondconcert, dat om 20.15 be gint: een stuk uit de periode waarin hij de seriële techniek hanteerde (So nate voor twee klavieren uit 1951), daarna een produkt van zijn bemoei enissen met de elektronische muziek (Stuk voor piano en magnetofoon- band uit 1964) en tenslotte de wereld première van zijn juist voltooide Lita nie-2, dat door de Black Earth Per cussion Group uit Cincinnati wordt uitgevoerd. Diezelfde avond is er nog meer elek tronische muziek: van de docenten Jan Boerman, Gilius van Bergijk en Dick Raaijmakers, en van hun leer lingen Tony van Cam pen, Peter Smith en Gene Carl. Tot slot van dat concert: vier kamermuziekwerken van de leerlingen en oud-leerlingen Jos Post, Paul de Roo, Frans van Doorn en Jeff Hambrug. Het openingsconcert is vanavond kwart over acht, waarbij het aange kondigde concert van de Volharding K> F niet doorgaat. Dat wordt ggtlijl seerd met de uitvoering van «te vangrijke „Camera Eye" vi Emmer dat voor zondagmis het programma van het ei ketus stond. Verder wordend K' ste avond door Louis Ant Reinbert de Leeuw en gelberg pianostukken van berg en Breuker gespeeld, e leiding van Reinbert de Leev 5 het Conservatorium Ensemti Jc lechie van Peter Schat en Gr.w,,, Jan van Vlijmen uit. Drukste dag Zaterdag is de drukste dag, halve genoemde lezing vï__ vaerts en het avondconcert r cent Geroffrey Madge om i«|ur genoteerd voor zijn inmii faamde uitvoering van de derhalf uur durende pianocyc 32 klavierstukken van Nikos f tas. Om 15.30 uur komt dan het ASKO Ensemble met gramma met werken van Nasveld, Madge (Pianocone Torstensson. t Ji ui lis Zondagochtend elf uur levert! >n ta Ensemble zijn bijdrage Q|j(i ken van o.a. Loevendie en St Hoe er in de Verenigde State: Westcoast met elektronica componeerd, wordt 's middaj uur) verteld door Carl Stone i cific Radio (South Califon daarbij werken van Amirt Fraser, McNabb, Schrader laat horen. Het Hoketus Ensemble achtluik compleet met een dat om 15.30 begint en datl Tamtam van Diederik Wagr® Ouroborus van Warner van Bint van Cornells de Boi mière brengt. En daarmee Koninklijk Conservatorium reldpremière af van het Hol tival, dat dit werk ais zodi op het programma heeft si Dit hele weekeinde vol mu worden bijgewoond op een tout van een tientje. Wie dag wil, betaalt vijf gulden. Doe-Theater uit Suriname door Dirkje Houtman AMSTERDAM Een coup is mooi, pijnlijk, verschril maar noodzakelijk. Er is moed voor nodig. Dat is de kei de eerste scène uit „Ba Uzi" (Broer Geweer) van hi Theater uit Suriname dat de komende maand in verschi plaatsen in Nederland is te zien. Dit gezelschap dat de ontwikkelingen in Suriname de laatste jaren steeds kritisch volgde, ongesubsidieerd de eigen mening ventileerde en daar door een grote aanhang verwierf heeft zich ook nu niet zonder meer kritiekloos achter de machtswisse ling in Suriname gesteld. De makers, onder wie schrijfster Thea Doelwijt en regisseur Henk Tjon zijn zich er terdege van bewust dat blinde adoratie van de sergean- The Beat Begin dit jaar was er een kleine invasie van ska-rockgroepen die ons land bezochten. In het voorprogramma van The Spe cials stond The Beat, die toen een goede indruk achter liet. Als hoofdprogramma bezoeken zij zaterdag Paradiso (Amster dam) en zondag De Lantaarn (Rotterdam). Golden Earring Ter ere van hun 15-jarig be staan houdt deze Haagse en nog steeds populairste Neder landse groep een uitgebreide toernee. Concerten worden ge geven in: Sittard (vanavond). Haarlem (11 mei), Leliestad (16), Zaandam (17), Groesbeek (18), Leeuwarden (23), Winscho ten (24) en Tilburg (25). Lochemfestival Voor de dertiende keer wordt om Hemelvaartsdag een pop festival bij Lochem gehouden. In vergelijking met Pinkpop kent deze manifestatie het voordeel van kleinschaligheid, maar de spreekwoordelijke ti ming en organisatie die het Ge- leense festival kenmerken, zijn hier dikwijls ver te zoeken. Op 15 mei staan van 9 tot 17 uur de volgende groepen aangekon digd: Frankenstein (een Drent se rockformatie), de Jama- ïcaanse zanger Sugar Minot en Bram Vermeulens groep De Toekomst. Vervolgens Joan. Jett The Blackhearts en de eveneens uit Amerika afkom stige Romantics. De Duitser Udo Lindenberg zal voor aan trekkelijk muziektheater zor gen, terwijl de heavy metal- rock van de Engelse formatie Motorhead voor een lawaaieri ge finale zal zorgen ten opnieuw corruptie in de bi werken. Dat laten zij zien in Opgebouwd uit drie delen to stuk de machtsovername diei na euforische stemming mensen te weegbracht: wordt! leden grotesk ontrafeld om zaak van die „ingreep", zoalsft noemen, te laten zien en einA voorstelling met een kritisch! kijk op de sergeanten, die heK deel van de twijfel krijgen, n Kenmerkend voor de voorst*! de humor waarin de kritiek opflj hebbers, kolonialisten maar of landgenoten die Suriname derland verlieten, verpakt v lakonieke vorm van ironie d ingehouden gevoelig dan w«| uitgesproken de bewustwordr de lach uitlokt. De scènes zijn niet gedetailleo gewerkt, de figuren niet uit maar wel zodanig van emotioi trokkenheid en komische i voorzien dat de karikaturale i niet storen. „Ba Uzi" stukken van het Doe Thea schreven in een mengsel val naams. Nederlands en Engd name voor de pauze ontgaat derlandse bezoeker een aanta pen en" woordspelingen die I de hilarische reacties van l naamse publiek zeer komia Maar die onverstaanbaarht niets aaf aan hetgeen het Do* ter wil laten zien en dat gebeu ontroerend scherp. Doe Theater treedt op in So Amsterdam tot en met zol Groningen (13 mei), in de I meer (14 en 15 mei in l trech 17 mei, op 28 mei in Enschede 29 t,m 31 mei in Amsterdam I het Theatre des Nations. AO-boekje nr 1813: Opdat vergeten. In dit boekje de van AO-boekje nr 23 van i 1945 getiteld Het Geuzenlied 1,90. Uitg. Stichting IVIC stad. Slachtoffers van Jalta, door stoy. Uitg. Spectrum, Utrecht 27,50. De Andalusische droom, roj H. Matthiesen. Uitg. De Kef sum. 388 blz 29,90.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4