Theaterverbeelding van
schokkende herinneringen
Serie 'Albumbladen' geeft
beeld van drie generaties
Kritische vreugde
over de 'ingreep
Muzikaal achtluik me;
twee wereldpremière!
Performance Group onder nieuwe naam terug
IKON brengt alternatief voor buitenlands werk
Weer tweeduizend
opzeggingen
bij de VARA
High Mightv
ft
Popdagen
Nieuwe boekt
VRIJDAG 9 MEI 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door André Rutten
AMSTERDAM Het is alsof er een woeste storm over je heen raast in het middendeel van
„Point Judith", die in het eerste deel dreigend is komen opzetten en in het derde deel de
slachtoffers ervan op zee laat rondzwalken.
Dat is een persoonlijke impressie van
de nieuwe voorstelling in Mickery
van de Amerikaanse Wooster Group,
die als Performance Group in het
najaar van 1978 met de driedelige
voorstelling „Three Places in Rhode
Island" een theatrale openbaring
was. De acteur Spalding Gray had
daarin, samen met de groep, onder
regie van Elizabeth Lecompte, een
toneelverbeelding ontwikkeld van
zijn speurtocht naar zijn Jeugderva
ringen met zijn moeder, die zelf
moord gepleegd had. Een speurtocht
die bestond uit het zich bewust ma
ken van eigen herinneringen, uit ge
sprekken met zijn vader en zijn belde
grootmoeders, en tenslotte uit een
confrontatie met T. S. Eliots „The
Cocktail Party".
In deze nieuwe voorstelling, „Point
Judith" die een epiloog heet op de
vorige, en ook weer uit drie delen
bestaat, maar zich binnen de ander
half uur afspeelt, wordt een ander
befaamd toneelstuk, „Long day's
journey into Night" (Tocht naar het
duister) van Eugene O'Neill geci
teerd. Het zijn de Jeugdherinneringen
van de Amerikaanse schrijver (1888-
1953), in 1940-41 geschreven, maar
pas na zijn dood. in 1956, gespeeld.
Herinneringen aan het gezin, waarin
Eugene de jongste was, dat door
Amerika zwierf, aangevoerd door een
vader, ooit een veelbelovend maar
mislukt toneelspeler, een moeder die
aan verdovende middelen verslaafd
was geraakt en wier geest langzaam
uitdoofde, een broer die aan de drank
was. De Woostergroep speelt er een
zeer ingedikte versie van, met flarden
tekst, die je via de geluidsinstallatie
van een kinderstem hoort en tegelij
kertijd uit de monden van spelers,
soms via de megafoon. Spalding
Gray speelt er de vader in, de misluk
te acteur Tyrone, meestal terzijde
staand, of er voor langs lopend. Hij
kijkt toe op het gebeuren zeil, dat Karei Goeyvaerts, de Belgische
zich als een woest ballet binnen een 'componist aan wiens werk spe-
klein houten huis met een groot ven- ciale aandacht wordt besteed in
De Wooster Group in Mickery in 'Point Judith' met het houten huisje.
Foto Bob van Datclg
ster afspeelt: de moeder (gespeeld
door een acteur) die als een wilde met
haar jurk wapperend heen en weer
rent, de dienstbode die met gordij
nen, lakens en dekens wappert, met
een stofzuiger wolken stof veroor
zaakt, de dronken broer in wilde be
wegingen, de Jongste zoon zwaaiend
met een dik schrift, en nog eens als
wild heen en weer geslingerd jongetje
aan een touw aanwezig. En over dat
alles heen flakkerende zwart-witpro-
jecties van huizen en landschappen.
Een woeste, stormende nachtmerrie.
Een nachtmerrie van wie? Van Spal
ding Gray, die de vader speelt, en zich
met de vader uit de eerste driedelige
reeks vereenzelvigt? In het eerste
deel van deze nieuwe voorstelling is
hij de voorman van een groepje arbei
ders op een platform in de golf van
Mexico, op zoek naar olie. In het
slotdeel is hij op film in nonnenuni-
form als de andere spelers, moeder
overste aan de rand van een baai,
waarin ook het huisje uit het tweede
deel staat, door het water aan het
waden. Als vrouwen gekleed op zoek
naar een katharsis, een zuivering, zou
je kunnen denken.
Daagse werkelijkheid
Eigenlijk is het een puur theatrale en
zeer originele verbeelding van de
waanzin, gekoppeld aan de heden
daagse (Amerikaanse?) samenleving.
Nooit een reconstructie van een el
ders waar te nemen werkelijkheid. Er
is alleen maar de werkelijkheid van
het toneel op het ogenblik zelf: to
neelruimte, toneelhulpmiddelen, en
acteurs, die onder leiding van Eliza
beth Lecompte dingen laten zien en
horen, zoals ze in de daagse werke
lijkheid nooit waarneembaar zijn.
Het zijn dingen, die in mensen gebeu
ren in hun botsingen met de alledaag
se werkelijkheid. Je hebt er een man
als Spalding Gray voor nodig, die dat
zeer diep ervaart, en het vermogen
heeft dat met een groep spelers zo in
toneel te vertalen, dat het boven het
particuliere uitstijgt.
De voorstelling is tot en met 24 mei
in Mickery.
door Riet Dienier
HILVERSUM De IKON-televisie wil zich steeds meer gaan toeleggen op praatprogramma's.
Elk seizoen komt er een serie praatshows voor volwassenen en als dat lukt ook voor kinderen.
Televisiedirecteur Wim Koole, ziet hierin een van de manieren om zich voor te bereiden op het
„overweldigende aanbod van buitenlandse programma's" dat de Nederlandse omroep in de
toekomst kan verwachten. Hij gelooft dat de eigen aantrekkingskracht moet liggen in het
eigene, zonder chauvinistisch of huisbakken te worden.
Op het ogenblik draait op de vrijdag
avonden de serie Albumbladen.
Grootouderlijke echtparen, hun kin
deren en hun kleinkinderen tachti
gers. vijftigers en twintigers praten
over de ervaringen in hun huwelijk.
De verwachting is, dat als de serie is
afgerond, er een inzicht is gegeven in.
wat vandaag de dag het huwelijk
voor veel mensen betekent. Aangeno
men wordt ook dat veel kijkers zo bij
het onderwerp betrokken zijn dat ze
in de huiskamer meedoen aan het
beantwoorden van de vragen in een
soort zelfonderzoek.
wat hen bezielt. Op de vraag van Wim
Neijman waarom bent u met el
kaar getrouwd? komt het er na veel
aandringen in etappes uit: „Ik kan
geen reden opgeven" „We willen
bij elkaar blijven".„Je kunt niet
meer buiten elkaar".
Psychiater
Tegengas
Wim Neijman
Speciaal vandaag
De NCRV zendt de finale
uit van het Stedenspel. Veer
tien Nederlandse gemeenten
komen tegen elkaar uit in de
Rijnhal te Arnhem. Dat is de
afsluiting van het jaar waarin
het 55-jarige bestaan van de
NCRV wordt herdacht
Ned. 2/20.27
Hier en Nu is in zijn geheel
gewijd aan het programma
„Maak er werk van" waarin
wordt ingegaan op de arbeids
markt in ons land. Een groot
aantal van degenen die via het
programma werk hebben ge
vonden is in de studio
aanwezig
Ned. 2/22.15
NOS-Cultuur-magazine be
steedt aandacht aan: de Duitse
acteur Gründgens, de Oost-
duitse schrijver Stefan Heym.
Verder een interview met de
vertaler Robert Lem over de
Argentijnse schrijver Borges
en een reportage van de ten
toonstelling „Pier and ocean"
in Londen
Hilv. 2/22.40
In Europees concertpodium
treedt het radio-orkest op van
de Zwitsers-Franse omroep
Hilv. 2/20.00
Met Albumbladen heeft IKON ook de
bijbedoeling tegengas te geven tegen
de quizzen met behulp van huwelijks-
en familierelaties die als pure kijkat-
tractie dienen. Daarin is alleen maar
oog voor de buitenkant, terwijl het
praatprogramma juist op zoek wil
gaan naar de onzichtbare verbin
dingslijnen tussen de verschillende
generaties binnen een familie.
Anita van Ommeren, belast met de
produktie, zocht drie families bij el
kaar, die in directe lijn drie genera
ties vertegenwoordigen. Vervolgens
moesten ze vertegenwoordigers van
drie belangrijke beroepsgroepen in
Nederland zijn: industrie, landbouw
en handel. In de praktijk werd dit:
een arbeidersgezin, een boerenfamilie
en zakenlieden.
Openhartiger
Albumbladen is twee weken aan de
gang en de grootouders zijn al aan de
beurt geweest Vanavond staat de
tweede generatie centraal: echtparen
tussen vijftig en zestig jaar. Volgende
week komen hun kinderen aan bod.
Het blijkt dat vooral de laatste gene
ratie veel makkelijker en openharti
ger de vragen beantwoordt. Dat was
ook te verwachten, want de beide
vorige generaties stammen uit een
heel andere tijd. Daarin stond veel
van tevoren vast en men had met veel
meer regels en beperkingen te
maken.
Voor hen gold veel vaker „dat doe je
niet" dan voor de generaties die nu
opgroeien. Het blijkt ook dat de
grootouders het niet altijd makkelijk
hebben met de levenswijze van de
kleinkinderen, bij voorbeeld als ze
niet trouwen, maar samenwonen.
De oudere generaties kunnen soms
veel minder onder woorden brengen
Af en toe heeft Neijman toch wel iets
van een psychiater als hij twee glun
derende mensen, die het zichtbaar
goed hebben met elkaar vraagt: Wat
heeft u gedaan om bij elkaar te blij
ven? Als hij geen antwoord naar zijn
zin krijgt gaat Wim door: Maar waar
om bent u niet uit elkaar gegaan? En
de reactie „Ik zou me eenzaam voelen
en ik zou niet weten waar ik naar toe
moest gaan" is toch niet die liefdes
verklaring waarop Wim duidelijk zat
te wachten.
In de laatste drie afleveringen gaan
de dne generaties met elkaar rond de
tafel zitten. Misschien wordt dat het
aardigste deel van de serie Albumbla
den, wanneer wat meningen tegen
over elkaar komen te staan. Naar
mijn gevoel staan de programma-af
leveringen tot nu toe te veel op zich
zelf. Er is nauwelijks een mogelijk
heid tot vergelijking met uitspraken
van andere generaties.
Albumbladen is een soort familiero
man. maar bij het lezen van een ro
man kun je terugbladeren als je je de
namen en karakters van de personen
niet meer herinnert. Bij televisie kan
zo iets niet, ook al legt Wim Neijman
aan het begin uit wie het kind is van
wie. Je herinnert je de gezichten na
een week niet meer.
Mede daardoor is het net of Album
bladen het tot nu toe nog niet hele
maal heeft gehaald. De narigheid is
ook dat als een omroep met een wat
stormachtig programma is begonnen
de kijkers maar moeilijk tevreden
gesteld kunnen worden als de makers
in wat kalmere wateren zijn terugge
keerd. De IKON is eens begonnen
met de Geloof-Hoop-en-Liefde-show,
een praatprogramma met zoveel
openhartigheid erin dat het de
nieuwsgierigheid nogal prikkelde.
Met Albumbladen wil IKON net als
indertijd met Jouw Beurt wat serieu
zer en dieper op de zaken ingaan. Het
showeffect is weggehaald, hoewel
Wim Neijman zijn permanentje uit de
Geloof-Hoop-en-Liefde-show toch
maar heeft gehouden.
het Achtluik van hedendaagse
muziek.
ADVERTENTIE
Anita van Ommeren
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Bij de VARA zijn
gisteren opnieuw tweeduizend opzeg
gingen van het lidmaatschap binnen
gekomen naar aanleiding van het „al
ternatieve programma" van de
VARA en STAD Radio Amsterdam
op 30 april. Eerder deze week ontving
de VARA al 2500 bedankjes.
Drie oud-hoofdbestuurders van de
VARA hebben de omroep gisteren
laten weten uit protest tegen de ver
slaggeving op Koninginnedag hun
lidmaatschap van de omroep en het
lidmaatschap van verdienste op te
zeggen. Het zijn de heren G. Boekho
ven (oud-burgemeester van Hooge-
zand-Sappemeer), P. Sterrenberg (hij
geeft alleen de ere-penning terug) en
C. de Vries (burgemeester van Win
terswijk en vice-voorzitter van de
Programma-adviesraad
De afdeling radio van de VARA heeft
gisteren opnieuw de affaire bespro
ken. De medewerkers zeggen het be
leid van radiodirecteur Piet van den
Ende te steunen en achter het beleid
van de ondernemingsraad in deze
kwestie te staan. Het dagelijks be
stuur heeft de afdeling radio opnieuw
een verklaring voorgelegd waarin ge
zegd vordt dat het het bestuur niet te
doen is om de integriteit van de me
dewerkers in het geding te brengen.
Van een onzer verslaggevers
HAARLE De 16-jarige F. J. W. van
de Kerke uit Haarle is in de nacht van
woensdag op donderdag in een zie
kenhuis aan verwondingen overleden
na een verkeersongeluk. Hij zat
woensdagavond als duo-passagier,
zonder helm, op een bromfiets die
tegen een trein reed op de Stations
weg in Haarle. De bestuurder van de
bromfiets, die wel een helm droeg,
kwam met de schrik vrij.
Lang weekeinde in Koninklijk Conservator^
door Ralph Degens
DEN HAAG In het programma van het „Achtluï
hedendaagse muziek", dat vanavond, zaterdag en zom
het Koninklijk Conservatorium in Den Haag wordt gep;
teerd, komt de naam van componist Kees van Baaren
ganger van de tegenwoordige directeur Jan van Vlijmt in
voor. Een beetje tot verbazing ook van de organisator!
van dit festijn, zoals een van hen, Dick Raaijmakei
mededeelde.
Speciaal voor u, meteen
lengte van 1.90 2.20 m
of een borstomvang van
112 - 147 cm, is er
HighS Mighty,
een internationale groep
speciaalzaken in heren
kleding van topklasse.
Gevestigd in Engeland.
Duitsland, Nederland en
de Verenigde Staten.
Modieuze, zowel als
klassieke modellen
zo uit het rek te kiezen,
kostuums, jassen, hemden,
vrijetijdskleding en een
komplete reeks accessoires.
Bel ons even voor een
gratis brochure.
O i '.asize manshops O I
AMSTERDAM
Singel 487,
tel. 020 -22.14.36
ROTTERDAM
Weena 148 150,
tel. 010 11.36.91
ARNHEM
Jansbinnensingel 15,
tel. 085-42 45.18
Vier miljoen
voor kunstuitleen
DEN HAAG (ANP) Voor de kunst
uitleen heeft het ministerie van CRM
voor dit jaar een bedrag van bijna
vier miljoen gulden beschikbaar.
Hiervan is een half miljoen afgezon
derd voor subsidies aan nieuwe gega
digden en voor eenmalige stimule
ringsbijdragen.
Het geld, precies 3.982.000 gulden, is
verdeeld over gemeenten en provin
cies volgens de tijdelijke rijksrege
ling kunstuitleen. Uit de lijst met 33
posten blijkt, dat de basisbijdrage
van ruim zes ton gulden voor Amster
dam de grootste is en die voor Almelo
de kleinste: 7.145 gulden. Rotterdam
krijgt ruim 132 duizend gulden en
daarmee minder dan bij voorbeeld
Breda, dat genoteerd staat voor ruim
216 duizend gulden, Tilburg, goed
voor 160 duizend gulden en Den
Bosch waar bijna 149 duizend gulden
naar toe gaat als basisbijdrage.
Een ton of meer gaat er ook nog naar
Alphen aan de Rijn, Arnhem, Deven
ter, Den Haag, Haarlem inclusief Vel-
sen. Zaandam en de provincie
Limburg.
Meer dan 50.000 gulden, maar minder
dan een ton, staat als basisbijdrage
genoteerd voor de provincies Zeeland
en de gemeenten Dordrecht, Eindho
ven, Groningen, Hilversum, West-
Friesland (Hoorn) en Leeuwarden.
Verder gaan de basisbijdragen naar
de gemeenten Alkmaar, Amersfoort,
Doetinchem, Enschede. Gouda, Derv
Helder, Nijmegen, Rijswijk (ZH), Tiel
en Zoetermeer en naar de provincies
Drenthe en Utrecht, uitgezonderd
Amersfoort.
Het was wel de opzet geweest, uiter
aard, want Van Baaren (die in 1970
overleed) was niet alleen een van de
opmerkelijkste componisten uit de
periode waarvan dit Achtluik een
soort retrospectief wil zijn, hij was
ook de man die de grondslag legde
voor de progressieve ontwikkeling
van dit conservatorium. Dat nu in
zijn uitstekend geoutilleerde nieuwe
behuizing aan de Juliana van Stol
berglaan een programma van oude en
nieuwe progressieve muziek, met
daaronder twee wereldpremières, in
een royale eigen concertzaal kan la
ten horen.
Licht op Goeyvaerts
In dit „Achtluik" (vanwege de acht
concerten waaruit het bestaat) krijgt
nu de Belgische componist Karei
Geyvaerts speciale aandacht. Hij
maakt zijn entree morgenochtend om
11 uur met een lezing over zijn vroeg
ste en nieuwste werken.
Dat kan interessant zijn voor wie van
het eigentijdse componeren in België
in het algemeen, en van dat van een
van de pioniers daarvan, de in 1923
geboren Goeyvaerts in het bijzonder,
weinig afweten. Drie composities van
hem worden uitgevoerd in het zater
dagavondconcert, dat om 20.15 be
gint: een stuk uit de periode waarin
hij de seriële techniek hanteerde (So
nate voor twee klavieren uit 1951),
daarna een produkt van zijn bemoei
enissen met de elektronische muziek
(Stuk voor piano en magnetofoon-
band uit 1964) en tenslotte de wereld
première van zijn juist voltooide Lita
nie-2, dat door de Black Earth Per
cussion Group uit Cincinnati wordt
uitgevoerd.
Diezelfde avond is er nog meer elek
tronische muziek: van de docenten
Jan Boerman, Gilius van Bergijk en
Dick Raaijmakers, en van hun leer
lingen Tony van Cam pen, Peter
Smith en Gene Carl. Tot slot van dat
concert: vier kamermuziekwerken
van de leerlingen en oud-leerlingen
Jos Post, Paul de Roo, Frans van
Doorn en Jeff Hambrug.
Het openingsconcert is vanavond
kwart over acht, waarbij het aange
kondigde concert van de Volharding
K>
F
niet doorgaat. Dat wordt ggtlijl
seerd met de uitvoering van «te
vangrijke „Camera Eye" vi
Emmer dat voor zondagmis
het programma van het ei
ketus stond. Verder wordend K'
ste avond door Louis Ant
Reinbert de Leeuw en
gelberg pianostukken van
berg en Breuker gespeeld, e
leiding van Reinbert de Leev 5
het Conservatorium Ensemti Jc
lechie van Peter Schat en Gr.w,,,
Jan van Vlijmen uit.
Drukste dag
Zaterdag is de drukste dag,
halve genoemde lezing vï__
vaerts en het avondconcert r
cent Geroffrey Madge om i«|ur
genoteerd voor zijn inmii
faamde uitvoering van de
derhalf uur durende pianocyc
32 klavierstukken van Nikos f
tas. Om 15.30 uur komt dan
het ASKO Ensemble met
gramma met werken van
Nasveld, Madge (Pianocone
Torstensson.
t Ji
ui
lis
Zondagochtend elf uur levert! >n
ta Ensemble zijn bijdrage Q|j(i
ken van o.a. Loevendie en St
Hoe er in de Verenigde State:
Westcoast met elektronica
componeerd, wordt 's middaj
uur) verteld door Carl Stone i
cific Radio (South Califon
daarbij werken van Amirt
Fraser, McNabb, Schrader
laat horen.
Het Hoketus Ensemble
achtluik compleet met een
dat om 15.30 begint en datl
Tamtam van Diederik Wagr®
Ouroborus van Warner van
Bint van Cornells de Boi
mière brengt. En daarmee
Koninklijk Conservatorium
reldpremière af van het Hol
tival, dat dit werk ais zodi
op het programma heeft si
Dit hele weekeinde vol mu
worden bijgewoond op een
tout van een tientje. Wie
dag wil, betaalt vijf gulden.
Doe-Theater uit Suriname
door Dirkje Houtman
AMSTERDAM Een coup is mooi, pijnlijk, verschril
maar noodzakelijk. Er is moed voor nodig. Dat is de kei
de eerste scène uit „Ba Uzi" (Broer Geweer) van hi
Theater uit Suriname dat de komende maand in verschi
plaatsen in Nederland is te zien.
Dit gezelschap dat de ontwikkelingen
in Suriname de laatste jaren steeds
kritisch volgde, ongesubsidieerd de
eigen mening ventileerde en daar
door een grote aanhang verwierf
heeft zich ook nu niet zonder meer
kritiekloos achter de machtswisse
ling in Suriname gesteld.
De makers, onder wie schrijfster
Thea Doelwijt en regisseur Henk
Tjon zijn zich er terdege van bewust
dat blinde adoratie van de sergean-
The Beat
Begin dit jaar was er een kleine
invasie van ska-rockgroepen
die ons land bezochten. In het
voorprogramma van The Spe
cials stond The Beat, die toen
een goede indruk achter liet.
Als hoofdprogramma bezoeken
zij zaterdag Paradiso (Amster
dam) en zondag De Lantaarn
(Rotterdam).
Golden Earring
Ter ere van hun 15-jarig be
staan houdt deze Haagse en
nog steeds populairste Neder
landse groep een uitgebreide
toernee. Concerten worden ge
geven in: Sittard (vanavond).
Haarlem (11 mei), Leliestad
(16), Zaandam (17), Groesbeek
(18), Leeuwarden (23), Winscho
ten (24) en Tilburg (25).
Lochemfestival
Voor de dertiende keer wordt
om Hemelvaartsdag een pop
festival bij Lochem gehouden.
In vergelijking met Pinkpop
kent deze manifestatie het
voordeel van kleinschaligheid,
maar de spreekwoordelijke ti
ming en organisatie die het Ge-
leense festival kenmerken, zijn
hier dikwijls ver te zoeken. Op
15 mei staan van 9 tot 17 uur de
volgende groepen aangekon
digd: Frankenstein (een Drent
se rockformatie), de Jama-
ïcaanse zanger Sugar Minot en
Bram Vermeulens groep De
Toekomst. Vervolgens Joan.
Jett The Blackhearts en de
eveneens uit Amerika afkom
stige Romantics. De Duitser
Udo Lindenberg zal voor aan
trekkelijk muziektheater zor
gen, terwijl de heavy metal-
rock van de Engelse formatie
Motorhead voor een lawaaieri
ge finale zal zorgen
ten opnieuw corruptie in de bi
werken. Dat laten zij zien in
Opgebouwd uit drie delen to
stuk de machtsovername diei
na euforische stemming
mensen te weegbracht: wordt!
leden grotesk ontrafeld om
zaak van die „ingreep", zoalsft
noemen, te laten zien en einA
voorstelling met een kritisch!
kijk op de sergeanten, die heK
deel van de twijfel krijgen, n
Kenmerkend voor de voorst*!
de humor waarin de kritiek opflj
hebbers, kolonialisten maar of
landgenoten die Suriname
derland verlieten, verpakt v
lakonieke vorm van ironie d
ingehouden gevoelig dan w«|
uitgesproken de bewustwordr
de lach uitlokt.
De scènes zijn niet gedetailleo
gewerkt, de figuren niet uit
maar wel zodanig van emotioi
trokkenheid en komische i
voorzien dat de karikaturale i
niet storen. „Ba Uzi"
stukken van het Doe Thea
schreven in een mengsel val
naams. Nederlands en Engd
name voor de pauze ontgaat
derlandse bezoeker een aanta
pen en" woordspelingen die I
de hilarische reacties van l
naamse publiek zeer komia
Maar die onverstaanbaarht
niets aaf aan hetgeen het Do*
ter wil laten zien en dat gebeu
ontroerend scherp.
Doe Theater treedt op in So
Amsterdam tot en met zol
Groningen (13 mei), in de I
meer (14 en 15 mei in l trech
17 mei, op 28 mei in Enschede
29 t,m 31 mei in Amsterdam I
het Theatre des Nations.
AO-boekje nr 1813: Opdat
vergeten. In dit boekje de
van AO-boekje nr 23 van i
1945 getiteld Het Geuzenlied
1,90. Uitg. Stichting IVIC
stad.
Slachtoffers van Jalta, door
stoy. Uitg. Spectrum, Utrecht
27,50.
De Andalusische droom, roj
H. Matthiesen. Uitg. De Kef
sum. 388 blz 29,90.