Voortbestaan
WEBE is
li gevaar
Oliegeld lost Indonesische
problemen schijnbaar op
Britten riskeren isolement
Optimisme op OPEC-top
DeRorento
Beleggingsrekening
\oor milieumaatregelen
Voor verbetering structuur andere aanpak nodig
Üjandbouwdebatten vruchteloos
Jen uitsluiting
Aapril-schade
Jgens molest
Hypotheekrente per 6 mei
Cacaobonen
belangrijk
goedkoper
is één van de Amro-Effecten
Beleggingsrekeningen.
De Amro Bank
is er voor iedere belegger.
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTETH 23 S 21
een onzer verslaggevers
"W)AM Het voortbestaan van de coöperatieve aardap-
i« leelindustrie AVEBE wordt bedreigd. Dit zei gisteren
Bitter R. Renkema van de raad van bestuur van dit
•ern, dat 3000 werknemers in dienst heeft en waar tevens
aardappeltelende boeren van bestaan. Al enige tijd
en begonnen zich donkere wolken boven het bedrijf
iên te pakken
laatregelen om de Oostgroningse
len schoon te krijgen dreigen de
meming de das om te doen, als
en ingrijpende maatregel komt,
i de heer Renkema. „We moeten
in een situatie komen dat we
rinken in het schone water. De
ippelmeelindustrie is de zoveel-
jedrijfstak in Oost-Groningen,
moeilijkheden is geraakt.
M steur E. P. Roelofs gooide een
ye op over de omstreden af vallo-
in het Eems-Dollardgebied. „Het
e vraag of de lozingen via de
jpijp wel zo belastend voor
j en Wad zijn", aldus de heer
ofs, die nieuw onderzoek bepleit-
öt nu toe is het streven erop
ht geweest het afvalwater „bij
/iron' dus in de fabriek te
leren Vooral milieugroepen heb-
sterke druk uitgeoefend op de
jzende industrie. Volgens de
Roelofs zijn de inzichten over de
fl Igen voor het Wad de laatste tijd
n et sterk gewijzigd.
w jlwater
1/lfBE slaagde er in het begin van
iren zeventig in een procédé te
Udcelen om het afvalwater sterk
iveren Er was een operatie nodig
in feite een volledige ombouw
le van de diverse produktie-
De kosten werden geraamd
miljard gulden. Het rijk zou 25
it subsidiëren. Het zuiverings-
hield onder meer in, dat tot
weggespoelde stoffen, onder
eiwitten, teruggewonnen kon-
worden als nevenprodukten. Er
verondersteld dat de opbrengst
4-an in evenwicht zou zijn met de
r de sterk stijgende energiekos
ten, hoger uitvallende investeringen
en zware rentelasten, blijkt dit an
ders uit te pakken, aldus de heer
Renkema. De AVEBE is hierdoor in
ernstige moeilijkheden geraakt. Vo
rig jaar werd een verlies geleden, dat
tussen de 20 en 30 miljoen gulden ligt.
Ook in de komende jaren dreigen
zware verliezen. Daarbij komt dat de
AVEBE ook onderdelen van het fail
liete KSH-concern heeft overgeno
men die ingepast moeten worden in
de zuiveringsplannen.
Rustpauze nodig
Volgens de heer Renkema is een
„rustpauze" om de technische en fi
nanciële mogelijkheden opnieuw te
bekijken, onvermijdelijk. Dit bete
kent onder meer dat zuivering van
het afvalwater op de lange baan moet
worden geschoven. Het streef jaar van
1985 kan niet worden gehaald. De
heer Renkema deed een beroep op
het provinciaal bestuur, dat het be
drijf gisteren bezocht, om de onder
neming de tijd te gunnen en tolerant
te zijn. ook al ligt dat politiek wegens
de milieuproblematiek moeilijk.
Volgens Renkema zal ook de finan
ciële structuur van de zuiveringsope
ratie moeten worden gewijzigd. De
rijksbijdrage dient te worden herzien.
Hiervoor zijn al oriënterende bespre
kingen gaande met minister Braks
van landbouw. Ook technisch zal de
operatie opnieuw moeten worden
overwogen. In onderzoek is onder
meer of het aantal produktielokaties
moet worden ingekrompen. Tevens
wordt in verband daarmee onder
zocht of de aardappelmeelcampag-
nes, die zich tot nu toe tot de herfst-
periode beperkten, over een langere
periode kunnen worden uitgestreken.
In het Amsterdamse Amstelhotel is gisteren de jaarlijkse IGGI-conferentie voor economische hulp aan Indonesië
geopend. Naast minister De Koning, die de vergadering voorzit, de Indonesische topminister voor economie en
financiën, prof. Widjojo Nitisastro.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Op het eer
ste gezicht ziet het er momen
teel florissant uit met de In
donesische economie.
In 1979 had het land een re
cord-overschot van 1,6 mil
jard dollar (ƒ3,2 miljard) op
zijn betalingsbalans en dat is
een positie waar tientallen
ontwikkelingslanden direct
voor zouden tekenen. Landen
die al hun olie moeten impor
teren en niet weten hoe zij
hun sterk gestegen oliereke
ning moeten betalen.
Indonesië daarentegen is een tradi
tionele olie-exporteur en het land
heeft daarom aanzienlijk geprofi
teerd van de olieprijsstijging van
meer dan 100 procent in één jaar.
Toch komt ook dit jaar weer de Inter
gouvernementele groep inzake Indo
nesië (IGGI) bijeen om over hulp aan
Indonesië te overleggen. Dertien rijke
landen plus enkele internationale fi
nanciële instellingen als de Wereld
bank en het Internationale Monetaire
Fonds bespreken gisteren en van
daag de economische ontwikkelingen
gedurende het afgelopen jaar en pra
ten ook over de behoefte aan buiten
landse hulp die Indonesië dit jaar zal
hebben.
Tegenstelling
Ui onze redactie economie
STERDAM De Franse minister van landbouw, P. Mehaignerie, heeft gisteren in Brussel
laatste ultimatum gesteld. Als de negen ministers van landbouw in de EG het vóór 31 mei
eens worden over de nieuwe landbouwprijzen, zal Frankrijk de marathon-besprekingen
J dit onderwerp niet nog eens een maand aanzien, maar overgaan tot het nemen van
M itregelen op nationaal niveau, om de Franse boeren financieel te steunen.
e wordt dan een compleet ju
li vacuüm geschapen In de poli-
d de Gemeenschap. Vier ande-
1 i, Luxemburg, België, Italië
larken, hebben duidelijk te
a gegeven dat zij er evenmin
x>r voelen nog langer te wach-
P een akkoord over de kwestie.
en Ierland hebben zich
J niet aangesloten, maar heb-
1 evenmin de kant van Bonn
EV lis als enige van mening, dat een
ienkomst door alle negen lidsta-
vr^moet worden gesloten, en niet
acht „Engeland kan nu onmo-
worden geïsoleerd," vindt
•Duitsland. Toch geeft ook
fond toe dat alleen een compro-
Ittn worden bereikt als Engeland
r" iendelijk is de stok tussen de
tt vandaan te halen, en zijn veto
Hoewel gehoopt werd dat dit
1
H'
3
M nl,
HAAG (ANP) Het Nederlands
tnd van Verzekeraars adviseert
fden de begrippen „binnenland-
dusten" en „oproer" niet van
®ssing te achten op de gebeurte-
n van 30 april. Dit heeft het
ond woensdag meegedeeld.
gisteren zou gebeuren bleef het won
der uit. Engeland blijft het voorlopige
akkoord, dat op 28 april in Luxem
burg werd bereikt door de andere
acht lidstaten afwijzen.
Nul komma nul
Dit voorlopige akkoord betekende
een gemiddelde prijsstijging van de
landbouwprodukten in de EG met
vijf procent, en een „medeverant
woordelijkheidsheffing" van 2 per
cent die boeren moeten betalen als ze
meer melk produceren dan vorig jaar,
om te voorkomen dat de melkzee een
springvloed wordt.
Engeland, dat vindt dat de prijsstij
ging voor overschotprodukten niet
hoger mag zijn dan nul komma nul
procent, blokkeerde het akkoord om
eerst Iets gedaan te krijgen op ander
gebied: een verlaging van de Britse
contributie aan de Gemeenschap.
(Engeland betaalt 4,8 miljard gulden
méér aan de EG dan het ervoor terug
krijgt). Omdat voor dit probleem
geen oplossing werd gevonden, bleef
dus ook het knelpunt van de prijsstij
ging onbeslist.
Intussen worden de boeren in de lid
staten ongeduldig. Zij vonden de
voorgestelde vijf procent al te weinig.
Als er geen beslissing valt, blijven de
oude landbouwprijzen echter een
jaar langer gehandhaafd, een maatre
gel die de Europese boeren niet tot
grote hoogten van enthousiasme zal
brengen.
Devaluatie
De ministers in Brussel hebben giste
ren wel toegestemd In een kleine toe
name van het boereninkomen in
Frankrijk en Italië, door goed te vin
den dat deze landen hun „groene va
luta" verlagen. Le groene franc werd
met 1,35 procent gedevalueerd, en de
groene lire met 3,5 procent. Dit levert
de boeren een kleine inkomensverbe
tering op. Groene valuta zijn kunst
matige munteenhedert, die schomme
lingen in de prijzen voor landbouw
produkten moeten corrigeren. Frank
rijk had de boeren voor dit jaar een
prijsstijging beloofd van tien pro
cent, en Italië een van dertien pro
cent. Op 17 en 18 mei aanstaande,
zullen de ministers van buitenlandse
zaken van de gemeenschap de land
bouwprijzen tijdens een informele
bijeenkomst ln Napels bespreken. Bij
die gelegenheid zou kunnen blijken
of Engeland zijn ban op het prijzen-
akkoord al dan niet handhaaft.
Het lijkt een merkwaardige tegen
stelling: enerzijds veel binnenko
mend geld dank zij de olie en in
mindere mate ook dank zij een toege
nomen export van andere grondstof
fen als hout. En aan de andere kant
toch behoefte aan hulp. Minister De
Koning van ontwikkelingssamenwer
king ging daar in zijn openingsrede in
Amsterdam (Nederland is traditio
neel voorzitter van de IGGI) dan ook
op in.
„Het is verleidelijk", aldus De Ko
ning," om de invloed die de tijdelijke
beschikbaarheid van meer geld op de
lange termijnontwikkeling te over
schatten. Ik denk dat we voorzichtig
moeten zijn. Inderdaad heeft de re
cente opleving in de Indonesische
economie de kans vergroot dat het
land de taakstelling van het derde
vijfjarenplan (eindigend in 1984) zal
volbrengen). We moeten echter niet
uit het oog verliezen, dat de wezenlij
ke ontwikkelingsproblemen waar In
donesië mee kampt, net zo ernstig
zijn als een jaar geleden. Die proble
men zijn het scheppen van werkgele
genheid voor de snel groeiende bevol
king en de expansie van de niet-
oliesector. We moeten niet vergeten
dat Indonesië nog steeds een ontwik
kelingsland is met een bevolking die
tot de armste van de wereld behoort",
aldus De Koning.
In het vervolg van zijn rede zei de
Nederlandse bewindsman verder dat
de Indonesische regering zal wensen
om de voordelen van de economische
opleving door te spelen naar de arm-
sten in de samenleving. Dat is zijns
inziens evenwel slechts ten dele ge
lukt. Wel is Jakarta er in geslaagd
meer arbeidsplaatsen te scheppen
maar pogingen om een hoger reëel
inkomen voor de bevolking te berei
ken hadden minder succes. Op korte
termijn kunnen de extra inkomsten
uit de hogere olie-opbrengst de socia
le en economische ontwikkelingen
helpen. Maar een echte oplossing
voor de problemen is het niet, vindt
De Koning.
Obstakels
Een belangrijk obstakel voor Indone
sië is dat de overheid dankzij de prijs
stijging van het laatste jaar nu 60
procent van haar inkomsten aan olie
dankt. Een wankele basis. Maar een
nog groter probleem is de ontstellen
de armoede op het Javaanse platte
land waar de stukjes land veel te
Zoals gebruikelijk bij de jaarlijkse
IGGI-conferentie, wordt ook deze
keer geprotesteerd tegen de hulp aan
Indonesië. Gisteren waren voor het
Amstelhotel waar de conferentie
plaatsvindt enkele spandoeken te
zien van groepen die het Suharto-
regiem beschuldigen van het schen
den van de mensenrechten.
Amnesty International verzet zich
niet tegen de hulp als zodanig maar
heeft minister De Koning wel ge
vraagd de mensenrechten op de
agenda te plaatsen. Volgens Amnes
ty zijn zeer uiteenlopende groepen in
Indonesië het slachtoffer van schen
dingen van de mensenrechten. De
organisatie wijst met name op Oost-
Timor. De Nederlandse afdeling van
Amnesty zegt met verbazing kennis
te hebben genomen van uitlatingen
van premier Van Agt in Indonesië.
Van Agt had gezegd dat vrijgelaten
politieke gevangenen destijds had
den deelgenomen aan „zeer omstre
den activiteiten indertijd".
klein zijn om een familie te voeden.
Hoewel Indonesië zelf veel rijst pro
duceert, is het de grootste rijstimpor-
teur ter wereld. Miljoenen jongeren
die in de agrarische sector geen werk
kunnen vinden, trekken naar de grote
steden waar ook onvoldoende werk
is.
Er wordt door buitenlandse onderne
mingen wel geïnvesteerd en volgens
de Financial Times raadt de Wereld
bank in haar IGGI-rapport aan de
buitenlandse investeringen nog ge
makkelijker te maken. De vraag rijst
echter of het land daar werkelijk mee
geholpen is. Efficient werkende mo
derne industrie kan de eigen indus
trie de nek omdraaien zoals voor een
groot deel al is gebeurd met de tex
tielnijverheid, die tien jaar geleden
in duizenden kleine werkplaatsjes
nog van veel betekenis was. Japanse
grote bedrijven waren de boosdoe
ners, zoals men nu in regeringskrin
gen in Jakarta nu ook wel erkent.
Een ontwikkeling van eigen kleine
bedrijven kan Indonesië werkelijk
goed doen. Een gebrek aan efficiency
en de omvangrijke corruptie vormen
echter een chronische rem.
Hulpbedragen
Naam
bank
Rente vast
gedurende
(in jaren)
Afsluitprov.
(procenten)
Rentepercentages
met I zonder
gemeentegarantie
Opg.
bank
werke
lijk
Opg.
bank
werke
lijk
Annuïteitenhypot
ABN
heken
1 jaar
5 jaar
1.5
1.5
115
11.5
12.22
12.22
11.5
11.75
12.22
12.5
Amrobank
variabel
5 jaar
1.5
1.5
11.25
11.5
11.77
12.04
11.5
11.75
12.04
12.31
Bouwfonds
2 jaar
5 jaar
30 jaar
1.5
1.5
1.5
11.5
12.43
11.5
12.43
Centrumbank
5 jaar
1
120
12.5
12.0
125
NMB
3 jaar
5 jaar
1
ÏÏ.7
12.73
11.8
12.0
12.85
13.08
Postgiro/RPS
5 jaar
1
11.4
12.16
11.4
12.16
Rabobank
(adviesrente)
variabel
1.25
11.3
12.09
11.3
12.09
Rabo Hyp.bank
5 jaar
1.5
11.5
12.35
11.5
12.35
Spaarbank R'dair
1 jaar
3/5 jaar
2
1
U.75
12.24
11.75
12.24
Westland/Utrecht
standaard
5/10 jaar
2
11.3
12.89
12.43
12.66
Levenhypotheken
Centraal Beheer
10 jaar
11.3
11.79
11.3
11.79
Ennia
10 jaar
11.0
11.46
11.0
11.46
NVL
5/10 jaar
-
11.0
11.46
11.0
11.46
Voornamelijk de handelsbanken voerden deze week een kleine verla
ging door. In ieder geval betekent dit dat bij de meeste banken voor een
5 jaar vaste lening (bij 70 procent van de executiewaarde) geen 12
procent meer betaald hoeft te worden. Door de half procent discontover
hoging door de Nederlandsche Bank lijkt het erop. dat een verdere
daling binnenkort niet te verwachten is. Op langere termijn zou de rente
wel weer kunnen zakken.
(Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis Amersfoon.)
ADVERTENTIE
-AMRÜ B£l£GWNGS MOGU'JKHEt)£N~
n verklaring van het Verbond
overigens, dat molestuitsluitin-
n J towel per verzekeringsvorm als
i maatschappij kunnen verschil-
Daaruit volgt, volgens het Ver-
dat in beginsel elke maat-
™J >Pij afzonderlijk een beslissing
Roeten nemen over de vraag of de
oen verzekerde in verband met
jebeurtenissen op 30 april ge
ide schade (vooropgesteld, dat
BS chade veraekerd ls) voor vergoe-
m aanmerking komt.
i Verbond van Verzekeraars de
wj 'Oepelende organisatie van ver-
waars in Nederland heeft zijn
geadviseerd over de regelingen
betrekking tot 30 april, „hoewel
duidelijk beeld van de ach-
T^nden en de aard van de gebeur
den is verkregen." Na analyse
ae gebeurtenissen in het licht
Ml v ^'^uitsluitingen was er bij
verboncj echter „een zodanig in-
dat advies kon worden uitge-
AMSTERDAM (Reuter)
De prijs van cacaobonen is
sedert 1 april belangrijk ge
daald. Daarmede zijn de ex
portinkomsten van de cacao
producerende landen, waar
van een aantal tot de armste
van de wereld kan worden ge
rekend, aanzienlijk ge
slonken.
Achtergrond van het onder druk ra
ken van de cacaoprijs is het verstrij
ken van de Internationale Cacao-
overeenkomst, begin vorige maand.
Hierdoor is de notering van cacaobo
nen teruggevallen van bijna 140 tot
ongeveer 120 dollarcent per pound
(0.453 kilo).
Daarnaast speelt, volgens handels
kringen, echter ook een rol de ver
wachting, dat de produktie het ver
bruik van cacaobonen dit jaar nog
meer zal overtreffen dan in het verle
den. Reden waarom de cacao-expor-
terende landen, voornamelijk in
West-Afrika, ln de loop van deze
maand het plan ls op 19 en 20 mei
in Brazilië een bijeenkomst zullen
Inkomsten armste
landen onder druk
beleggen over het aanleggen van een
buffervoorraad cacaobonen. Dit, om
de prijs op de wereldmarkt en daar
mede hun exportinkomsten te kun
nen handhaven.
Speculanten
Vorig jaar leverde de export van ca
caobonen de producerende landen
ongeveer vier miljard dollar op. Vol
gens de cacaoproducenten hebben
speculanten in de industrielanden
met hun manipulaties op de wereld
markt de prijs van cacaobonen, die in
1976 en 1977 een hoogtepunt bereikt,
vrijwel gehalveerd.
De cacaoproducerende landen heb
ben tijdens de afgebroken onderhan
delingen over een nieuwe cacaoover-
eenkomst aangedrongen op een ver
hoging van de minimumprijs van hun
produkt tot 150 dollarcent per pound.
Zij vinden, dat de cacaoprijs hoog
genoeg moet zijn om een overdracht
van de westerse rijkdom naar de der
de wereld te waarborgen.
De cacaoverbruikende landen heb
ben overigens al geweigerd een mini
mumprijs van 120 dollarcent per
pound te aanvaarden. Zij wilden wel
onderhandelen over een minimum
prijs van 110 A 120 dollarcent.
De cacaoproducerende landen willen
nu met behulp van het bufferfonds
van 220 miljoen dollar uit de boedel
van de Internationale Cacao-overeen-
komst zelf een nieuwe buffervoorraad
cacao aanleggen. De cacaohandel in
de industrielanden achten de kans op
succes echter gering. Dit met name,
omdat de cacaoproducerende landen
het onderling helemaal niet eens zou
den zijn over een uitwerking van de
plannen.
Indonesië schat zijn behoefte aan
buitenlandse financiering voor 1979/
85 op 2,77 miljard dollar (5,5 miljard
gulden). Ruim twee derde daarvan
werd gedekt door leningen op voor
waarde dat het bedrag in het uitle
nende land werd besteed, leningen
waar die voorwaarde minder streng
was en giften. De hulpbehoefte voor
het op 1 april begonnen belastingjaar
wordt cp de IGGI-conferentie be
kendgemaakt en besproken.
Wat Nederland dit jaar beschikbaar
stelt is overigens al bekend. Indone
sië ontvangt 158 miljoen gulden
waarvan 96 miljoen in de vorm van
leningen, 33 miljoen als gebonden
schenking (Nederland bepaalt waar
het bedrag besteed wordt) en 29 mil
joen als ongebonden schenking.
De deelnemers in de Rorento
Beleggingsrekening van de Amro
Bank kunnen voortaan éénmaal per
jaar maximaal 10% van hun bezit
op deze rekening zonder kosten
verkopen.
Verdere voordelen van dit
volledig girale systeem:
u betaalt géén bewaarloon;
uw administratie is overzichtelijk;
u krijgt automatisch gegevens voor
opgave inkomsten- en vermogens
belasting;
u kunt uitkeringen gratis doen
herbeleggen;
u kunt door middel van
automatische overschrijving
beleggea
TAIF (Reuter) De belangrijkste olieproducerende landen van de wereld waren gisteren ii
Taif, in Saoedi-Arabië, bijeen om voor de tweede keer te praten over een lange-termiji
politiek. Enkele plannen hiervoor zijn door de Saoedische olieminister Jamani op papie
gezet, maar ol ze ongewijzigd aanvaard zullen worden is nog niet zeker.
Wel waren de twaalf olieministers (al
leen Nigerië was afwezig) optimisti
scher gestemd na twee uur van be
sprekingen, dan ervoor.
Het onderdeel van de strategische
plannen dat op de meeste bezwaren
stuit, is het voorstel om de olieprijzen
in banen te lijden, omdat op die ma
nier de olieprijzen geen politieke be
tekenis meer zouden hebben. Na twee
uur van onderhandelen deelde Sheik
Yamani mee, dat „stappen in de goe
de richting waren gedaan." Ook de
Algerijnse en de Iraanse ministers
van oliezaken waren positief gestemd
over de besprekingen.
De olielanden willen verder dat de
productie van olie in de toekomst
beter wordt toegesneden op de vraag
In deit verband is voorgesteld de pro
ductie over een periode van vijf jaar
te bevriezen op een hoeveelheid van
30 tot 32 miljoen vaten van 159 liter
per dag. Ook dit is een onderwerp,
waarover vooralsnog grote verschil
len van mening bestaan.
Naar alle waarschijnlijkheid zullen
de strategische plannen door de afge
vaardigden in principe worden aan
vaard maar er zullen nog intensieve
onderhandelingen volgen voordat het
hele plan uiteindelijk wordt geaccep
teerd of verworpen, aldus een woord
voerder.
bij de afgevaardigden bestond onder
andere grote weerstand tegen het fei
dat olieprijzen niet in verband zij:,
gebracht met het produktie-peil. Di
voorstellen zijn gebaseerd op de wei
kelijke groei van het bruto-national-
produkt van de industrie-landen, ge
controleerd door de OPEC-landen, ei
gebaseerd op officiële cijfers en voor
spellingen. Landen met de hoogst*
welvaart zouden het meest voor d<
olie. oeten betalen. Ook zouden di
olieprijzen elke drie maanden moetei
worden aangepast. Daarbij zou d<
olieprijs moeten gebonden aan eei
„mandje" van elf verschillende valu
ta's, waaronder de dollar en de gul
den waardoor de prijzen zouden kun
nen worden gecorrigeerd worden voo
inflatie.
