Kerkje Windesheim krijgt museum
UIT DE VENDOMUS-KOLLEKTIE
VROOMS DREESMANN
Wie nog vitrine-kastwensen heeft kan nu kiezenuit kwaliteit op hoog niveau.
1495.-
3900.-
2495.-
1795.-
DONDERDAG 8 MEI 1980
TROUW/KWARTET
door Jac. Lelsz
ZWOLLE Wat is Windes
heim tegenwoordig? Een
vriendelijk maar onopvallend
dorpje op enkele kilometers
van Zwolle, richting Wijhe.
Een handvol huizen, een en
kele boerderij, een paar win
kels, een weide met grazende
schapen, een pastorie met in
de muur de tekst uit psalm
113: „Wie is als de Here Onze
God?" en dan natuurlijk vlak
langs de weg het kerkie dat
alles te maken heeft met
Geert Grote, de grondlegger
van de Moderne Devotie. Ei
genlijk is het Windesheim van
1980 niet eens zo heel veel
meer dan de plek van zo'n
kleine zeshonderd jaar gele
den, van waar af deze bewe
ging zich over West-Europa
voortplantte. Een rietland
schap nabij de IJssel met een
duin dat nooit door de rivier
werd overstroomd.
Op die heuvel, veilig voor het water,
werd eind 14e eeuw het klooster ge
bouwd, dat voor de vebreiding van de
gedachten van de Moderne Devotie
van grote betekenis is geworden.
Naar verluidt, zou de stichting ervan
een wens zijn geweest van Geert Gro
Het hervormde kerkje van Windesheim bij Zwolle. Vóór de Refor
matie was het de brouwerij van het klooster te Windesheim.
te op diens sterfbed, en die moest in
de omgeving van Zwolle komen.'
Eerst is nog uitgekeken naar Hattem,
maar hoe ging dat in die tijd? De
hertog van Gelre wilde best meewer
ken, want die plaats lag op zijn ge
bied. Bezwaren had echter de bis
schop van Utrecht, die over die streek
niets had te vertellen. Zodoende werd
het Windesheim in Overijssel, dat wel
onder zijn supervisie stond.
In Windesheim staan, naar het zich
laat aanzien, belangrijke dingen te
gebeuren. Er vindt, naar gehoopt
wordt, over enige tijd archeologisch
onderzoek in de bodem plaats, het.
restant van het kloostercomplex, de
voormalige brouwerij, die sinds 1632
als hervormde kerk dienst doet, zal
gerestaureerd worden, en wat mis
schien nog wel het belangrijkste is
de verdieping boven het godshuis zal
zo mogelijk worden ingericht als per
manente expositieruimte met betrek
king tot de Moderne Devotie.
In verband met deze ontwikkelingen
heeft de heer J. G. J. van Booma te
Gouda, thans wetenschappelijk me
dewerker van het Centraal Bureau
voor Genealogie, maar voorheen
schoolhoofd in de buurt van Windes
heim, een bijzonder aardig boekje
over Windesheim geschreven.
De heer Van Booma is niet alleen
secretaris van de cbmmissie voor
kerkrestauratie maar ook van de his
torische werkgroep, die inzake de
plannen met Windesheim is gevormd,
een gezelschap waartoe tal van ge
leerden behoren, die in dit verband
een zinnige inbreng kunnen leveren.
Het boekje „Windesheim", 35 pagi
na's, mooi geïllustreerd en helder ge
schreven, verscheen als nummer één
in een zogeheten Geert Grote-reeks.
Dankzij financiële steun van de ge
meente Zwolle kan het voor slechts
3,90 verkocht worden, waarbij even
tueel 1,30 aan postzegels komt. Het
is onder meer verkrijgbaar bij een
aantal boekwinkels in het oosten des
lands. De winst komt in het kerkres
tauratiefonds van de Hervormde Ge
meente te Windesheim terecht. Het
postrekeningnummer daarvan is
3827800.
Men moet de godsdienstige opwek
king, die in de 14de eeuw ontstond en
die bekendheid kreeg onder de naam
Moderne Devotie, zien als reactie op
de formalistische vroomheid van de
geestelijkheid Zij was onder meer
gericht op praktische levenswijsheid,
persoonlijke heiliging, eenvoud en as
cese. Hoewel Geert Grote alles met
Windesheim te maken heeft, omdat
deze omgeving naderhand doortrok
ken is van zijn gedachten, namelijk
toen zijn volgelingen er een klooster
hadden gesticht, is er geen relatie in
die zin bijvoorbeeld dat hij er ge
woond had. Hij werd geboren in De
venter, studeerde in Aken, Keulen en
Parijs theologie, leidde niet alleen
een nogal werelds leven maar beoe
fende ook de magische kunst. Toen
hij daarvan bekeerd werd, verbrand
de hij in het openbaar op de Brink in
zijn geboortestad Deventer, de tover
boeken.
Deze verandering had hij te danken
asm zijn Parijse biechtvader Henricus
Eger. Ze spraken veel samen. Daarbij
ging het over de zin van het leven en
over de eeuwige dingen. Drie Jaar
lang las Geert Grote daarna de Heili
ge Schrift intensief in een klooster.
Vervolgens werd hij prediker, boete
prediker. Thomas van Kempen ver
geleek hem later met Johannes de
Doper. Hij preekte overal in Neder
land. Leken èn geestelijken riep hij
op zich van hun dwalingen te beke
ren. Hij hield soms preken van drie
uren. In 1378 ontmoette Geert Grote
in Brussel de mysticus Johannes
Ruusbroec. Hij werd er geboeid door
het gemeenschappelijk leven van de
broeders. Terug in Deventer stelde
hij.zijn huis open.voor vrome vrou
wen, die zich bezighielden met het
afschrijven van de bijbel en van de
werken der kerkvaders. HIJ vond alle
medewerking van zijn leerling Flo-
rens Radewijns, die in zijn vicarie-
huis een groep vrome mannen verza
melde. Zo was de basis gelegd voor de
Broederschap des Gemenen Levens.
Na zijn dood in 1384 hij stierf aan
de pest kwam de Congregatie van
Windesheim tot stand. Een vereni
ging van kloosters. Het Kapittel van
Windeshelm groeide uit tot bijna
honderd kloosters. Vierhonderd jaar
geleden brak in Overijssel de Refor
matie door. Een zegenrijke ontwikke
ling op godsdienstig gebied, maar het
betekende tevens wel het einde van
een aantal goede dingen, ook het be
staan van het moederklooster te Win
deshelm. Bijna alle gebouwen werden
afgebroken, slechts een paar bleven
overeind. Ze dienden voorlopig als
veestalling. Gelukkig maar, zo wer
den ze gered. Eén daarvan, de brou
werij, werd in 1632 ingericht voor de
protestantse eredienst.
Die kerk, nog een der weinige zicht
bare herinneringen aan een eertijds
•uryfe'6 *0
-avr,Q 'ö'e'a'fi'
V- -
Jf- 1.
«M u
Zo zag het kerkje te Windesheim er in 1730 uit.
in heel West-Europa vermaard kloos
ter, is dringend aan restauratie toe.
Inmiddels is de zaak bij CRM aange
kaart. Gehoopt wordt op een spoedi
ge gunstige beslissing, zodat de eer
ste fase kan beginnen. Architect is Lr
P. B. Offringa te Groningen.
Een essentiële vraag Is naar welke
tijd men bij de restauratie moet te
ruggaan. Welhaast zeker is dat een
lelijk aanbouwsel moet verdwijnen,
dat de Romaanse rondboogvensters
moeten worden heropend en dat de te
•zware toren uit 1905 door een lichtere
moet worden vervangen. Hoewel de
huidige toren een lichte indruk
maakt, is hij toch nog te zwaar voor
het gebouw. Daardoor ontstaat over
druk. En dat heeft geleid tot scheuren
en andere mankementen.
Boven de kerkzaal bevindt zich een
prachtige, gave ruimte. Die zal wor
den Ingericht als permanente exposi
tiegelegenheid en helemaal worden
gewijd aan de Moderne Devotie. Voor
de ideeën van de Moderne E
het in wat andere vorm, lijd
nieuwe kansen te liggen. De bi
stelling voor de Moderne L
neemt op 't moment weer toe,«i
gewezen wordt op de nieuwe le
stijl. Wellicht kan Winder
een rol gaan spelen in oecui
opzicht, waarbij een exclui
kend protestant mogelijk ever
wenkbrauwen zal fronsen alaJ
genwoordige paus van Rorae.|
over de grens, bij Nordhorn, bi
de Duitsers iets van die
klooster Frenswegen, dat eenaoj
de Windesheimer Cong
hoorde. In 1808 werd het opt
Inmiddels heeft het weer een-fti
gekregen. Thans dient het alij.
niings- en ontmoetingscentr
een zestal confessies bij bet»
In de lijn van oude tradities i
nieuwe Initiatieven ontw"
het werk blijft men zich op het|
ken van de Moderne Devotie ri
Vitrinekasten brengen een apart stuk sfeer in het interieur en tonen uw
zilver-, porselein- en andere privékollekties op hun mooist De vitrinekasten
uit de Vendomus-kollektie behoren bij de top op dit gebied Want zij zijn
gemaakt met het meester-meubelvakmanschap dat tegenwoordig steeds
zeldzamer wordt Voeg daaraan toe de fijne stilering en de hoogwaardige
materialen, en u weet één dmg zeker u kiest uit kwaliteit op hoog niveau.
De Vendomus-meubelkollektie
is uitsluitend verkrijgbaar bij:
de Vroom Dreesmann vestigingen
Eindhoven, Nijmegen, Utrecht,
Den Haag-Centrum,
Rijswijk-ln de Bogaard.
Luxe kast
In wit laqué-uitvoenng en
modeme, strakke
vormgeving die er
schitterend uitspringt.
Breedte 103 cm
Inbouwverlichting 105.-
Blank eiken kast Zonder aanbouw
Met open aanbouw links 103 cm breed 2295.-
en rechts, glasdeuren en Extra inbouw
royale laden verlichting 105.-
Breedte 213 cm
Klassieke kast
in taxus-hout
Schitterende kast m grote
stijl uitgevoerd met
exclusief taxus-hout.
Breedte 90 cm
In mahoniehout 2195.-
Mahoniehouten
kast
Prachtig
gestyleerd, met
lange glasdeuren
en een fraai
jebogen kap.
ireedte 103 cm
Inbouwverlichting
199.-
Grenen kast met antiek
finish
Van zwaar massief
grenen, uitgevoerd in een
romantische sfeer. Aan de
onderzijde 2 deuren.
Breedte 95 cm
Den Haag Centrum -
Rijswijk W C. In de Boogaard
I