De spiegel in het evangelisatiewerk
Wat de bijbel niet zegt over bewapening
Nederlandse editie
is onwaarschijnlijk
VATICAANSE KRANT EN RADIO
Trouw
Israël-comité
tegen contact
met PLO
Brazilianen in
Veenklooster
'Paus moet Zaïre
niet bezoeken'
Conferenties
KOK KAMPEN
VANDAAG
e
n
KLEURENFOTO'S
UITAMERIKAANSE
ARCHIEVEN
U-boek 24,50
VRIJDAG 2 MEI 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Onlangs schreef ik op deze plek
over een evangeliserend spiegeltje
Op de achterkant ervan was een
papiertje geplakt met een bekende
bijbeltekst .Alzo lief heeft God de
wereld en daaronder stond de
opwekking, het spiegeltje om te
draaien. Dan kon je zien wie God zo
lief had.
Uit correspondent^ is me gebleken,
dat dergelijke spiegeltjes reeds lang
in omloop zijn. Eerlijk gezegd
kende ik uit mijn jonge jaren alleen
spiegeltjes met déze tekst op de
achterzijde: Heb je wel eens een aap
gezien? Keer dit voorwerp dan om!
(of althans woorden van gelijke
strekking). Voorts is me duidelijk
gemaakt dat spiegels vaker een
toepassing vinden in het
evangelisatiewerk.
Een lezer uit het noorden des lands
stuurt, me een kranteknipsel met
een advertentie van de te Delfzijl
gevestigde Evangelische
Informatie. Deze advertentie
behelst in spiegelschrift de
volgende.woorden: Zonder Jezus
bekijkt u alles van de verkeerde
kant. De bedoeling is duidelijk: je
moet deze advertentie voor de
spiegel houden en dan „van de
goede kant gezien'' kun je lezen wat
er staat.
Een aardige vondst, ik zou er
tenminste nooit opgekomen zijn om
deze manier te werk te gaan. Tegen
de door de Evangelische Informatie
verzonnen tekst heb ik echter wel
bezwaar. De narigheid is namelijk
dat je zonder Jezus allerlei zaken
best van de goede kant bekijken
kunt en dat mensen die met Jezus
door het leven (willen) gaan en daar
ook graag voor uitkomen, de plank
behoorlijk mis kunnen slaan.
Dit valt natuurlijk te betreuren,
maar 't Is wel waar. Trouwens.
iedereen kan het dagelijks
vaststellen. Je behoeft daarvoor
waarlijk geen aanhanger te zijn van
de leer der algemene genade van
Abraham Kuyper, die de bijbelse
gedachte dat de zon opgaat over
bozen en goeden, daarin breed heeft
uitgewerkt.
Het Is trouwens nog erger.
Uitgerekend personen, die
nadrukkelijk verklaren niet zonder
Jezus te kunnen, verwijten elkaar
op luide toon, dat ze de boel
volstrekt verkeerd zien.
Welbeschouwd bestaan kerkelijke
vergaderingen en kerkelijke
geschlften bij de gratie van het feit
dat de éne persoon met Jezus aan
zijn zijde de andere verwijt dat-ie er
compleet naast zit,-en omgekeerd.
Ook dit valt te betreuren, maar
alweer: het Is geen nieuws. Wij
kennen ten dele, staat er ln de bijbel
en (soms) in ons commentaar (op
pagina 5). Kortom, Evangelische
Informatie versterkt met behulp
van een spiegel verkeerde
Informatie. Zonder Jezus ben je niet
van je gezonde verstand beroofd en
met Jezus tast Je wel eens verkeerd.
Ik vermoed dat de tekst van
Evangelische Informatie is
ingegeven door een denkbeeld, dat
ik wel vaker ln zogenaamde
evangelische kringen tegenkom.
Deze gedachte: dat als je je hart
maar aan Jezus gegeven hebt, de
boel gesmeerd loopt. Het tegendeel
is het geval, dat heeft Jezus
tenminste zelf gezegd.
En als er dan in 't evangelisatiewerk
een spiegel gebruikt moet worden,
gebruik hem dan waarvoor hij
dient: om te kijken of Je er netjes
en/of aantrekkelijk genoeg uitziet
om de kansel of het spreekgestoelte
te betreden.
Van onze kerkredactie
NIEUW AMSTERDAM - In een brief
aan de raad van kerken heeft het
Israël Comité Nederland er zijn ver
wondering over uitgesproken, dat de
raad geen enkele vorm van protest
heeft doen horen tegen het besluit
van de Tweede Kamer, dat de Neder
landse regering feitelijke contacten
met de PLO zal aangaan
Het is de profetische roeping der ker
ken. de overheid te waarschuwen
wanneer haar handelen het toelaat
bare in de politiek overschrijdt, aldus
de brief van het ICN. Het meent, dat
hiervan sprake is in de contacten met
de PLO, omdat deze „hardnekkig
vasthoudt aan een handvest, waarin
de liquidatie van Israël als doel wordt
gesteld Het comité wijst op de ex
clusieve banden van de kerk met Is
raël op grond van de Godsopenbaring
en de christelijke liefde.
Ook wie uit de liefde van Christus
bewogen is met de nood van Pales
tijnse Arabieren, kan deze liefde niet
tot uiting brengen door te zwijgen bij
overheidscontacten met die exponen
ten van de Palestijnen, die nog steeds
weigeren het bestaan van Israël te
erkennen en die zelfs dat bestaan
ongedaan willen maken, aldus de
werkgroep „contact met de kerken"
van het comité in zijn brief aan de
raad van kerken.
VEEN KLOOSTER - Het traditione
le pinksterfeest in Veenklooster (Fr.)
krijgt dit jaar een internationaal tint
je door het bezoek van een Brazili
aanse delegatie op uitnodiging van
de gereformeerde zending in Fries
land aan deze manifestatie op
tweede pinksterdag. Sprekers op
deze dag zullen zijn de predikanten
Jaap Zijlstra en Ype Schaaf.
door Pieter van der Ven
AMSTERDAM -r „Radio Va-
ticana" moet weer uitzendin
gen in het Nederlands gaan
verzorgen en er dient einde
lijk een Nederlandstalige uit
gave van de „Osservatore Ro
mano" (de half-officiële
staatscourant van het Vati-
caan) te komen. Dat is in het
kort de mening van de
„Gebedsactie Limburg", een
groepering van verontruste
roomskatholieken in een brief
aan de Nederlandse bis
schoppen.
De „Gebedsactie" verzoekt bij mon
de van P. Frissen uit Beek de bis
schoppen om hun invloed aan te wen
den dat alle belangrijke dingen die de
paus doet of zegt de Nederlandse
katholieken en vooral de leken beter
bereiken, zodat het hun niet langer
ontbreken zal aan mooie, bemoedi
gende zaken. In deze formulering
knoopte de brief aan bij recente uit
spraken van kardinaal Willebrands ln
het weekblad De Tijd. Daarin had de
kardinaal laten weten dat het zijns
inziens schort aan berichtgeving in
de Nederlandse media over „deze
mooie en bemoedigende" zaken.
Het is opmerkelijk dat de actie nu
pleit voor bronnen om deze vermeen
de lacune op te vullen: de Vaticaanse
radio en een Nederlandse weekeditie
van de Osservatore Romano. Beide
dingen zijn al zeer vaak aan de orde
geweest en in vroeger tijd is er wat de
radio betreft ook geëxperimenteerd.
Maar nog recent onderzoek zou heb
ben aangetoond, volgens de perschef
van de Nederlandse rk kerkprovincie.
dat de belangstelling voor zulke Ne
derlandse uitzendingen in de tienden
of honderdsten van procenten ligt,
het zou de moeite en inspanning niet
rechtvaardigen.
Blijde Boodschap
Voor wat de weekeditie van de Osser
vatore betreft: deze bestaat al in het
Engels, Duits, Frans, en andere talen
Dus zul menigeen genoegen nemen,
vindt de „Gebedsactie" met de editie
ln zijn favoriete vreemde taal. Maar,
zo werpt de brief tegen „vergeten wij
niet dat Christus Zijn Blijde Bood
schap vooral richtte tot de kleinen en
eenvoudlgen. Het zijn Juist dezen die
een vreemde taal onvoldoende mach
tig zijn."
Toch is ook het verzoek om een Ne
derlandstalige Osservatore tamelijk
oude kost. Kardinaal Willebrands,
die als weinig anderen de Osservatore
kent, doelde met zijn opmerking ln
De Tijd niet op zo n editie. Het pro
bleem is namelijk niet de vreemde
taal, het probleem ls dat de Osserva
tore ln welke taal dan ook onleesbaar
is, althans zeker voor de „kleinen en
eenvoudigen" voor wie de Gebedsac
tie zegt op te komen. De kardinaal
vindt ook dat het veel doorzettings
vermogen en zelfs beroepsmaUgheld
vereist om dat mooie en bemoedigen
de, voorzover aanwezig, uit de grauwe
Osservatore-kolommen op te delven.
Dat neemt het gevoel niet weg bij de
Gebedsactie en bij kardinaal Wille
brands dat er een tekort ls. Volgens
Han Schout ln Hervormd Nederland
valt dat tekort wel mee. Volgens hem
is ieder er „als de kippen bij" om
aandacht te vestigen op al wat ver
meldenswaard is, maar is er helaas
erg weinig te melden, zoals zijns in
ziens de kardinaal zelf door het ge
noemde interview aantoont Schout*
maakt zich kwaad dat journalisten
de schuld krijgen als ze uit Rome te
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordta Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
lel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned Credietbank
Rekeningnr 2300 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORORECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
«el. 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uilsluitend voor
advedenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel. 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Oen Haag
REGIO NOORO/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal f 50.95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag Op
zondag van 18-20 uur telef 020-
913456.
Opgave mim-advenenties tel
020-936868 of schnttelijk aan
Mim-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswi|Zingen uitsluitend schrif-
teh|k aan onze Amsterdamse
ADVERTENTIE
Reeds 456.000 is binnen!
Dus nog slechts 70.000 en dan krijgen 200.000 school
kinderen in Brazilië een Nieuwe Testament
Haast u dus.
Maak althans één kind gelukkig met een NT 2,63).
Giro 901.000 Van In de Rechte Straat te Velp, met verm.
NTBr
weinig „mooie en bemoedigende za
ken meedelen", terwijl ze „trouwens
mede door toedoen van Willebrands
tot nietsdoen gedoemd en voorgelo
gen" werden.
Levensvatbaar
Inmiddels ln de stichting „Communi-
care" een onderzoek begonnen naai
de levensvatbaarheid en wenselijk
heid van een nieuw katholiek week
blad. De stichting beoogt „de verster
king, met onderkenning en erkenning
van de bestaande pluriformiteit, van
de katholieke geloofsgemeenschap ln
Nederland door de bevordering van
eenheid ln verscheidenheid daar
binnen."
In een toelichting op deze wat wazige
doelstelling wijst het stichtingsbe
stuur erop dat het geloof een steeds
individuelere aangelegenheid ls ge
worden. Een factor daarbij zou vol
gens de stichting het gebrek aan vol
doende communicatiemogelijkheden
zijn; men acht het noodzakelijk dat
voor de gelovigen een „betrouwbaar
kader" wordt geschapen ter versprei
ding van Informatie en opinie. In het
„Tijd"-interview gebruikte de kardi
naal het woord „objectief".
Noch de kardinaal, noch de overige
bisschoppen, noch de stichting
„Communicare", willen naar zij zeg
gen een blad als spreekbuis van één
richting. De „Gebedsactie Limburg"
denkt met haar promotie van zwaar
gecensureerde Vaticaanse media eer
der wel ln die richting. De vraag ln
roomskatholieke kring is of men nu
weer een eigen, afgesloten medium
wil, waar men zich gevrijwaard weet
van kritiek, vraagtekens en onaardig
heid. De vraag dus of men een medi
um wil ln plaats van een kerk en
wereld die niet bestaan.
BRUSSEL (KNA) Vandaag komt
de paus ln de Zaïrese hoofdstad Kins-
jasa aan. waar hij zijn tiendaagse reis
door Afrika zal beginen. Het bezoek
aan voormalig Belgisch Kongo stuit
ln het oude moederland op enig ver
zet. De Belgische organisatie „Ge
rechtigheid en Vrede" heeft de paus
gevraagd van zijn voorgenomen be
zoek aan Zaïre af te zien. Volgens
deze organisatie zal president Mobu
tu met zijn regering het bezoek voor
politieke doeleinden misbruiken. De
paus komt het honderdjarig bestaan
van de katholieke kerk van Zaïre
meevieren, maar dit feest moet „het
vreselijke lijden van het vervolgde
volk verhullen", aldus „Gerechtig
heid en vrede".
Studiedag r.k. liedbundel Gezan
gen voor Liturgie, zaterdag 3 mei
9.30-16 uur, Instituut voor kerkmu
ziek, Plompetorengracht 3, Utrecht.
Inl. Gregoriusvereniging, tel.
030-334244, toestel 18.
Gescheiden predikantsvrouwen,
gespreksbijeenkomst 16-17 mei, Kerk
en Wereld. Driebergen (tel.
03438-2241).
Jongerenevangelisatie in de jaren
'80 m.m.v. prof. dr. ir. J. H. van Bem-
mel, ds. Pieter Boomsma en evange
list Gert van de Bos, zaterdag 3 mei
10.30-16 uur. De Brug, Schuilenbur-
gerweg 2, Amersfoort. Evangelische
Alliantie, inl. tel. 033-11949.
ADVERTENTIE
Cahiers voor het christelijk onderwijs
Uitgegeven onder auspiciën van de
Stichting Unie „School en Evangelie"
Dezer dogen verschenen
Werkgroep Unie
SCHOOL EN MEDEZEGGENSCHAP
152 blz., I 19.90
Inhoud: Drs. S. J. Bruggeman, Opkomst van de democratiserings
golf.
Drs. IV. J. Deelman, Maatschappelijke en politieke aspecten
van de democratisering in het onderwijs.
Drs. J. Hoeksema, Medezeggenschap in de school: pedago
gische aspecten
C. van Rijsdam, Drs. J. H. Drewes, ir. J. Brouwer, Drs. H. H.
Wubs en Drs. C. J. Gaakeer, Praktijk van de medezeggen
schap
Drs. B. de Haan en Drs. R. Hartman, Medezeggenschap in
toekomstperspectief.
Het democratiseringsproces wordt in dit belangrijke cahier van alle
kanten belicht, ook vanuit de praktijk. Voor besturen, onderwijsmen
sen, ouders enz. betekent dit cahier een waardevolle wegwijzer.
Prof. dr. J. Verkuyl
ER ZIJN GRENZEN
2e druk, 68 blz.. 7.50
Bijdragen tot beantwoording van de vraag naar de verenig
baarheid van het CPN-iidmaatschap en de dienst aan het
christelijk onderwijs.
De auteur wil geen vulgair anticommunisme bedrijven, maar
zijn eindconclusie kan geen andere zijn, dan dat de doelstel
lingen van het marxisme-leninisme onverenigbaar zijn met
die van het christelijk onderwijs.
Na verschijning van de eerste druk van dit Cahier (najaar
1979) brak een stroom van reacties los. Daarom bevat deze
2e druk enkele wijzigingen en aanvullingen en gaat Prof.
Verkuyl aan het slot in op de kritiek en de waardering.
Verkrijgbaar in de boekhandel
door dr. K. A. D. Smelik
Na afloop van een oorlog zijn mensen geneigd om te verwach
ten, dat de volgende weer langs dezelfde lijnen zal worden
gevoerd. Zo worden onze gedachten over oorlog sterk bepaald
door wat er voorafgaand aan en tijdens de tweede wereldoor
log is gebeurd.
Waarschijnlijk is in geen oorlog het
gelijk zo aan één kant geweest en was
het zo duidelijk, dat een volledig mis
dadig regime ten koste van alles
moest worden vernietigd. Terugzien
de op de jaren dertig kan men zelfs
stellen, dat een grotere bereidheid
toen om een oorlog te riskeren het
leven van miljoenen mensen ge
spaard zou hebben.
Het is één van de verdiensten van het
nieuwe boek van professor dr. J. N.
Sevenster: Bijbel en bewapening, dat
hij dit aan de orde stelt, wanneer hij
zijn visie geeft op de vredesvraag
stukken thans. Een aantal Nederlan
ders ziet immers een parallel tussen
deze oorlog en een mogelijk conflict
met de Sovjet-Unie. De auteur, emeri
tus hoogleraar in het Nieuwe Testa
ment van de Universiteit van Amster
dam, vertelt ook van de ommekeer in
zijn denken, toen hij als pacifistisch
georiënteerd christen met het ont
staan van het Derde Rijk werd gecon
fronteerd. In die omstandigheden
moest hij wel erkennen, dat oorlog
nog „de enige mogelijkheid was om
van een onvoorstelbaar wreed regi
me, dat onnoemelijk veel leed en ver
derf over talloze mensen bracht, be
vrijd te worden" (blz. 116), en zijn
pacifisme laten varen.
Onmogelijk
Maar. zegt hij, hoe staat de keuze nü?
Kan een kernwapenoorlog ooit recht
vaardig zijn en enig middel om de
waarden van onze cultuur te verdedi
gen? Hij wijst op de totale vernieti
gingskracht van de kernwapens,
noemt het gering aantal bommen dat
voldoende ls om de Nederlandse be
volking te halveren, en komt tot de
conclusie dat de toestand nu niet
meer te vergelijken is met die in de
Jaren dertig. „Het voeren van een
'grote' oorlog om der wille van de
bijbelse gerechtigheid en liefde ls vol
strekt onmogelijk geworden." (blz.
151).
Vertrouwen op het effect van af
schrikking als garantie voor vrede
acht hij misplaatst gezien de betrek
kelijke waarde van de Internationale
verdragen, gezien ook het grote ge
vaar dat verdere verspreiding van de
kernwapens (proliferatie) inhoudt en
de angstaanjagende mogelijkheid
van een kernoorlog per ongeluk. Hier
over was niet zo lang geleden ln
Trouw nog een onthutsend bericht te
lezen.
De ontwikkeling van tactische kern
wapens (die ln tegenstelling tot de
strategische niet voor een totale uit
roeiing bedoeld zijn, maar voor het
vernietigen van „beperktere" doelen)
en de rol van de wapenindustrie zijn
nog twee andere factoren die naar de
mening van Sevenster en ook van
vele anderen een kernoorlog onaf
wendbaar maken, wanneer hierin
geen wezenlijke verandering komt
Weinig illusies
Het is goed, dat Sevenster deze con
sequentie de lezer duidelijk voor ogen
stelt. Hij heeft niet veel Illusies om
trent het karakter van het Sovjet-
Russische systeem en over de bijdra
ge van die kant tot het afschaffen van
de kernbewapening, maar deson
danks kan angst voor het „Russische
gevaar" in zijn ogen de onafwendbare
kans op een grootschalige vernieti
ging van de mensheid niet rechtvaar
digen.
Hij ziet hier een taak voor de kerken,
die zich op Jezus en de Bijbel als
Heilige Schrift willen richten. Niet
dat er in de Bijbel een verbod tegen
bezit en gebruik van kernwapens te
vinden ls. De auteur heeft er geen
behoefte aan ln de Bijbel ethische
voorschriften te lezen, wanneer die er
niet staan. Wel meent hij, dat de
Bijbel ook op dit punt een bron van
inspiratie voor denken en handelen
kan zijn.
Eerlijk
Vandaar dat een belangrijk deel van
het boek aan het vraagstuk gewijd is:
wat wordt er ln de Bijbel over oorlog
en bewapening gezegd en welke waar
den hebben deze uitspraken nog voor
ons? De auteur heeft het zich niet
gemakkelijk gemaakt Hij probeert
eerlijk, weloverwogen en nauwkeurig
aan te geven, hoe er in de Bijbel over
oorlog gedacht wordt.
De Bijbel blijkt noch uitgesproken
pacifistisch te zijn, noch een recht
vaardiging voor militarisme te bie
den. Men krijgt de Indruk, dat men
oorlog als een gegevenheid zag, waar
mee men noodgedwongen rekening
moest houden, een zaak die men niet
goed- of afkeurde, maar waarvan men
slechts kon hopen, dat zij eens niet
meer zal worden geleerd (Jesaja 2
vers 1 tot 5; Micha 4 vera 1 tot 5).
Atoompaciflsme noch een systeem
van afschrikking door kernwapens
worden ln de Bijbel voorgeschreven.
In hoeverre kan de Bijbel, die binnen
een geheel andere situatie geschre
ven is, dan toch als richtsnoer voor
ons handelen nu fungeren?
Pressie
Dat er op deze vraag niet makkelijk
een antwoord is te geven, zal nie
mand verbazen, wanneer men de ver-
VOOR DE KEUS
De avond valt. De oudste zoon is
klaar metz'n dagwerk. We zien hem
met het gereedschap over de
schouder terugkeren. Hij nadert het
huis waar het feest is. Hij staat stil
om de geluiden tot zich te laten
doordringen. Hij hoort muziek en
dans. letterlijk: zoiets als symfonie
(samenklank) en koorzang. Hij loopt
niet verder. Hier komt iets vreemds
op zijn weg. Iets dat hij niet kent. Het
vreemde doet hem inhouden. Hij
roept een jongen, die hem moet
vertellen water aan de hand ls. „Toen
hij het huis naderde hoorde hij
muziek en dans, hij riep een van de
jongens bij zich en vroeg hem wat er
aan de hand was". Zelf gaat hij er niet
op af. Eerst wil hij geïnformeerd
worden, om dan zijn standpunt
tegenover dit afwijkende te kunnen
bepalen. Zijn leven kent maar één
ritme, dat van de arbeid en de plicht.
Dit is een inbreuk waarbij hij de
wenkbrauwen fronst. De jongen geeft
hem een kort verslag. „Uw broer is
gekomen en uw vader heeft het
gemeste kalf geslacht (dat ls
waarschijnlijk het meest sprekende)
om dat hij hem gezond en wel
teruggekregen heeft". Het slaat als
een bom in. Hij staat op een
beslissend punt. Het vreemde staat in
al z'n duidelijkheid van feest en dans
voor hem. Wat moet hij ermee? Hij
kan nog alle kanten uit. Zet hij 'top
een lopen om zo spoedig mogelijk
zich te storten in het feestgedruis om
de broer? Hij moet wat. Wat gaat hij
doen? Een vraag die soms ineens op
je afkomt. Je kunt twee kanten uit.
Doorgaan of van richting
veranderen? Er moet gekozen
worden.
er.
ter
fan
de:
VOORBIJGANGERS
schillende meningen van christenen
over deze kwestie kent. Ik krijg ook
niet de indruk, dat de schrijver hier
geheel uitgekomen Is of dat preten
deert te zijn. Wel geloof ik, dat de
uiteindelijke conclusie van het boek
ln overeenstemming met het denken
van de bijbelschrijvers is: „Daarom is
het een van de dwingendste taken
van de kerken, van de Christenen,
met vele anderen een massale
pressie uit te oefenen ter doorbreking
van het traditionele denken en han
delen op dit punt" (blz. 172).
Manco
In dit verband legt Sevenster er de
nadruk op, dat wanneer men zich
over deze kwestie een mening wil
vormen men zich goed moet laten
voorlichten over de feitelijke situatie
rond om kernwapens en strategie.
Hiervoor heeft men een verantwoor
de literatuurlijst, waar publikaties
van verschillende richtingen ge
noemd worden, nodig. Hoewel in de
aantekeningen bij de hoofdstukken
van dit boek vele verwijzingen te vin
den zijn, acht ik het ontbreken van
een dergelijke bibliografie een
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Moerkappele: J.
Harteman, kand. te Veenendaal. die
bedankte voor Driesum, Genemui-
den en Goudswaard (toez.).
Bedankt voor 's-Grevelduin de Capel-
le: J. den Hoed te Sliedrecht; voor
Meerkerk: D. J. Cuperus te Nieuwer-
kerk a.d. IJssel.
Afscheid op 4 mei van Giessendam-
Nederhardlnxveld (krachtens over
gangsbepaling 277 3): J. van den
Bom, ber. te Nieuwe Tonge; van Eex-
ta: D. Brandhorst ber. te Heerenveen;
van Bergen op Zoom: R. D. H. Naber
wegens emiritaat.
Intrede te Drachten: M. Jansen uit
Hengelo (Old); te Zevenhoven: K. B.
A. Klelder uit Zuidwolde (Dr.); te Zoe-
termeer: W. L. Pera uit Enkhuizen.
Bevestiging te Eindhoven (scriba
prov. kerkvergadering van Noord
Brabant en Limburg): H. de Jonge uit
Vught.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Amersfoort (geestelijk
verzorger psychiatrisch centrum Zon
en Schild): mevr. T. de Jong, geeste
lijk verzorger medisch centrum te.
Alkmaar.
Afscheid van Ommen: W. A. V.d. Bëfg
ber. te Bodegraven: 's middags van
Brulnisse en 's avonds van Nieuwer-
kerk: P. J. Moet ber. te Berkel en
Rodenrijs.
Intrede te Bodegraven: D. H. Elder-
man uit Drachten.
CHR. GEREF. KERKEN
Intrede op 10 mei te Zaamslag: L. W.
v.d. Meij uit Middelharnis.
K
ADVERTENTIE
In de loop van de maand april echter
brengt het Nederlands Bibliotheek en
Lektuur Centrum een keuzelijst
„Kerken en kernwapens" uit, waarin
men titels en korte omschrijvingen
van de voornaamste Nederlandstali
ge boeken en brochures over dit on
derwerp vindt. Deze keuzelijst is door
het Christelijke en het Katholiek
Lektuur Centrum samengesteld en
via de plaatselijke openbare biblio
theek verkrijgbaar.
Dr K. A. D. Smelik, studiesecretaris
van het Christelijk Lektuur Cen
trum, bespreekt: Prof. Dr J. N. Se
venster Bijhei en bewapening, 's-
Gravenhage, Boekencentrum, 182
blx., ƒ21,00.
Slechts
De bevrijding van Europa wordt In
dit boek voor het eerst gedocu
menteerd met sensationele
kleurenfoto's, die door camera
teams van de U.S. Army en U.S.
Navy aan het eind van de tweede -ï
wereldoorlog werden gemaakt.
Fibula-Van Dishoeck-HAARLEM
