Kraakactie loopt uit de hand
Grimmigste rellen sinds
vele jaren in hoofdstad
Feest
Spontaan applaus in de Nieuwe Kerk Kïesuwkado
t
'Felle botsingen na afsluiting Amsterdams kruispunt
Wiegel: de politie
trad beheerst op
Duizenden bij
alternatief
krakersfeest
Necrlands nieuwste kaas
heet Maaslander.
De Maaslander;
minder zout,
méér smaak!
Duizenden traangasgranaten weinig effectief
Reinigingsdienst
vindt 100 vaten
giftig afval
Trouw
Dagelijks geschiedenis
Gespannen sfeer bij inhuldiging tweemaal doorbroken
Beatrix hoopt
op kracht
uit geloof
Bezorg Trouw een nieuwe abonnee
Lees een krant met overtuiging: TrOUW
DONDERDAG 1 MEI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
HS 3
ADVERTENTIE
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De ongeregeldheden in Amsterdam begonnen gistermorgen op de hoek
Bllderdljkstraat/Klnkerstraat waar de Mobiele Eenheid gedurende een uur enkele felle
charges uitvoerde tegen een groep mensen die kort daarvoor een leegstaand kantoorpand
hadden gekraakt. Ter gelegenheid daarvan wilden zij op straat feest vieren, waartoe zij de
directe omgeving voor autoverkeer hadden afgesloten.
De kraakactie. die omstreeks elf uur
plaatsvond, was georganiseerd door
buurtbewoners en de Werkgroep
Straat, die toezicht houdt op de leef
baarheid van de Kinkerbuurt. De ac
tie had een tweeledig doel: in de eer
ste plaats om de acute woningnood
van een dertigtal mensen op te lossen
en in de tweede plaats om „de aan
dacht te vestigen op de plannen die
de gemeente in samenwerking met
speculanten, beleggers en pensioen
fondsen met de Kinkerbuurt heeft".
Blokkade
In plaats van betaalbare nieuwbouw
en winkels voor de kleine midden
standers heeft de gemeente een ver
gunning verleend voor de bouw van
één grote winkelruimte met daarbo
ven vier etages luxe kantoren. Vol
gens de krakers had de gemeente
beloofd dat het pand zou worden be
stemd voor winkeliers en bewoners
uit de Kinkerstraat die vanwege de
stadsvernieuwing daar tijdelijk on
dergebracht zouden worden.
Uit protest tegen de nieuwe plannen
trok een groep van enkele honderden
mensen gistermorgen naar het pand
aan de Bilderdijkstraat, dat door en
kele tientallen krakers in bezit werd
genomen. Kort daarna verschenen
ruim honderd man van de Mobiele
Eenheid. Het kruispunt was inmid
dels geblokkeerd door de actievoer
ders met onder meer informatie
stands. Wel gaven zij te kennen dat
het openbaar vervoer zou worden
doorgelaten. De Mobiele Eenheid
probeerde daarop de actievoerders
met dranghekken zover terug te drin
gen dat het kruispunt vrij bleef. Bij
de eerste charges werd de politie be
kogeld met stenen, verf- en rookbom
men. Het strijdtoneel verplaatste
zich daarna naar de Kinkerstraat en
verder de Bilderdijkstraat in, waarbij
de politie ook paarden, auto's en een
waterkanon inzette.
Om ongeveer twaalf uur probeerde de
Mobiele Eenheid opnieuw een charge
uit te voeren bij de Jacob van Len-
nepkade. Daar werden met drang
hekken en boomstammen barricades
AMSTERDAM (ANP) Minister
Wiegel zei woensdagavond voor de
NOS-radio dat hij volledig achter het
optreden van de Amsterdamse politie
staat. Volgens hem is de politie „zeer
beheerst" opgetreden. Wiegel vroeg
zich af waarom „moest worden gepro
beerd met geweld bepaalde afzettin
gen te doorbreken, waarom moest
worden geprobeerd in de Kinkerstaat
tot provocaties over te gaan".
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Enkele duizen
den mensen hebben gisteren In
het Amsterdamse Sarphatipark
het zogenoemde „Braakfestijn"
bijgewoond. Dat was door de
kraakbeweging in de hoofdstad
georganiseerd als tegenhanger
voor het feest op de Dam, dat
plaatsvond „temidden van woon-
ellende en de daarmee samenhan
gende sociale wantoestand".
De bezoekers werden tijdens het
festijn voorgelicht over kraken en
alles wat daar mee te maken heeft
Ook werden zij op de hoogte ge-
houden van het verloop van de
kraakacties in Amsterdam en an
dere protesten. De kritiek op de
overheid werd bewust op luchtige
wijze gebracht. Op het program
ma stonden satirische theater
voorstellingen, optredens van
popgroepen, films, clown en een
kleine show van cabaretier Freek
de Jonge.
Ook vlak bij de afzetting werd op
alternatieve wijze feest gevierd.
Het Spui bood een circusachtige
aanblik, terwijl men er tegen beta
ling van vijf gulden een zoge
naamd lid van de mobiele eenheid
in elkaar kon slaan. Een gebeuren
dat door de aanwezige fotograaf
op de gevoelige plaat werd vastge
legd. Tijdens een alternatief Bea-
trix-feest op de Nieuwmarkt dat
door de Amsterdamse Heli's An
gels was georganiseerd moest de
mobiele eenheid enkele malen in
actie komen. De schade was hier
beperkt.
opgeworpen van waaraf de politie op
nieuw met stenen en rookbommen
werd bestookt. Op dat moment kreeg
de mobiele eenheid van loco-burge
meester Sinnige de opdracht zich te
rug te trekken. De gemeente liet we
ten geen opbrekingen en versperrin
gen van straten toe te laten, maar een
„ludieke" actie wel te accepteren. Na
overleg met de actievoerders werd
toch toestemming gegeven het kruis
punt tot gisteravond acht uur voor
autoverkeer afgesloten te houden. De
festiviteiten bij het kraakpand wer
den toen naar binnen verplaatst.
Daar hebben zich inmiddels zo'n 30
krakers gevestigd. Sinnige had laten
weten dat de actie van de mobiele
eenheid niet ten doel had het pand te
ontruimen.
'Onbegrijpelijk'
Tijdens een persconferentie noemden
de gezamenlijke kraakgroepen in
Amsterdam de charges van de ME
onbegrijpelijk. „Op het punt waar 's
ochtends werd gevochten, werd
's middags met toestemming van de
gemeente muziek gemaakt. Dat was
precies de situatie zoals die in de
ochtend was voordat de Mobiele Een
heid kwam. Er is niet geïnformeerd
naar onze voornemens. De politie is
veel te vroeg opgetreden. De rel in de
Kinkerbuurt is dan ook een duidelijk
voorbeeld van geweld dat door de
politie is uitgelokt", aldus een woord
voerster.
Elders in de Kinkerbuurt werden gis
teren nog vier woningen en drie luxe
appartementen gekraakt. Volgens de
krakers is bij de rellen aan de zijde
van de actievoerders één gewonde
gevallen, die rugletsel opliep door een
trap van een paard. Onder de politie
mensen vielen zes gewonden.
Rond de andere bekende gekraakte
panden in de hoofdstad (Groote Key-
ser, Vondelstraat, Singel 186 en Wete
ringschans) bleef het de hele dag rus
tig. Wel werden de diverse kraakpan
den spandoeken opgehangen met
teksten gericht tegen de festiviteiten
op de Dam.
vuistje!
'n Bovenste beste
natuurkaas uit het land
van Maas en Waal.
Volgens de bes te ambach
telijke tradities] van verse
dasmelk bereid en 25% minder^
zout dan gebruikelijk.
Een traktatie voor de liefhebbers, I
zowel op/»-^sdeboterham als uit het'
(In de winkels waar het goed kaas kopen is, komt u m vast wel tegen.)
Van onze verslaggevers
AMSTERDAM In de Amsterdamse binnenstad hebben zich gisteren de grimmigste rellen
sinds tientallen jaren afgespeeld. Nadat 's morgens een kraakactie in de Kinkerbuurt uit de
hand was gelopen, raakte de politie 's middags en 's avonds in gevecht op verscheidene
plaatsen in de binnenstad Er vielen in totaal tegen de tweehonderd gewonden, onder
wie 92 politieagenten.
De Blaauwbrug bij het Waterlooplein biedt de aanblik van een slagveld.
Gisteravond had de politie nog grote
moeite om enkele honderden mensen
op het Rokin de doorgang naar de
Dam te beletten. De politie gebruikte
duizenden traangasgranaten die ech
ter weinig effect hadden doordat de
tegenpartij de granaten zo snel moge
lijk in het water gooide. Urenlang
stond de politie op het Rokin in een
„patstelling" tegenover een grote me
nigte, die overigens voor het meren
deel uit kilkers bestond
Nadat winkels op het Rokin werden
geplunderd, greep de politie fel in.
Met sterker traangas (dat door poli
tiemensen ter plekke „braakgas"
werd genoemd) en heftige uitvallen
werden stenengooiers teruggedron
gen. De rellenschoppers hadden in
middels op de Vijzelstraat, vlak bij de
ambswoning van burgemeester Po
lak, barricades opgeworpen. Deze
werden in brand gestoken. Met een
enorme hoeveelheid materieel dreef
de politie de menigte uiteen en wer
den barricaden geslecht. Het strijdto
neel verplaatste zich daarna naar het
Rembrandtsplein. Na vele langdurige
vechtpartijen slaagde de politie erin
ook daar de straten schoon te vegen.
De rellen braken voor het eerst uit op
het Waterlooplein, waar enkele dui
zenden demonstranten werden tegen
gehouden door de Mobiele Eenheid.
De demonstratie, georganiseerd door
een groep die zich de „Autonomen"
noemt en niet door de kraakbeweging
zoals is gesuggereerd, was begonnen
op het Jonas Daniël Meijerplein bij
de Dokwerker. Na amper tweehon
derd meter te hebben gelopen werden
de demonstranten op het Waterloop
lein bij de Blaauwbrug tegengehou
den. De politie wilde voorkomen dat
zij naar de Dam zouden trekken. De
demonstranten die onmiddellijk met
stenen en rookbommen gingen gooi
en werden uiteengedreven met traan
gas. de lange wapenstok, twee water
kanonnen en een ongeveer vijfen
twintig ruiters die in galop de menig
te op het Waterlooplein te lijf gingen.
Twee ruiters werden van hun paard
getrokken. Ook zij werden het doel
wit van stenen en andere projec
tielen.
Even later, om ongeveer drie uur,
braken op en rondom de Dam en op
het Rokin onlusten uit. Terwijl ko
ningin Beatrix naar de Nieuwe Kerk
liep, voerde de Mobiele Eenheid char
ges uit. De toespraak van Beatrix, die
via luidsprekers op de Dam te horen
was. werd bijna overstemd door ge
joel, geschreeuw en geronk van poli-
tie-helikopters. Met busjes zat de po
litie de relschoppers achterna. Nog
tijdens de toespraak van de koningin
werd het op de Dam weer wat rus
tiger.
Op het Rokin, op enkele honderden
meters afstand van de Dam, gingen
de rellen tot gisteravond laat door
Het Rokin, waar 's morgens en in de
voormiddag, tientallen kraampjes
met allerlei waar hadden gestaan,
werd binnen enkele minuten herscha
pen in een slagveld. Verscheidene
marktkramen werden vernield Op
een enkele uitzondering na, maakten
de kooplieden zich met hun waar snel
uit de voeten tussen de charges van
de politie door
Van drie uur tot half acht 's avonds
stonden de relschoppers en de politie
op vrijwel dezelfde plek op het Rokin
tegenover elkaar. Bij de Munt ston
den naar schatting een duizendtal
mensen te kijken. De politie, die con
tinu werd bekogeld met stenen en
met traangasgranaten die werden
terruggegooid, verdreef de menigte
niet, uit vrees dat de rellen zich dan in
de stad zouden verspreiden
Vlak voor de eerste linies van de
Mobiele Eenheid werden brandende
barricades opgeworpen met verkeers
borden, een aanhangwagentje en drie
politiemotoren, die door gevallen
agenten waren achtergelaten. De
donkere rookwolken van de branden
de barricade vermengde zich met de
witte mist van de rookbommen waar
door het Rokin af en toe geheel aan
het gezicht was onttrokken. Ook in
de zijstegen van de Rokin hield de
politie met traangas en charges rel
schopper zoveel mogelijk op een
afstand.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Tijdens bagger
werkzaamheden door de stadsreini
ging van Amsterdam zijn honderd
vaten met chemisch afval gevonden
in de Volgermeerpolder bij Zunder-
dorp.
Onderzoek heeft inmiddels uitgewe
zen dat het gaat om het giftige po-
lychloorbenzeen, een stof die vrijwel
niet in water oplosbaar is. Daardoor
is de kans dat hij in het drinkwater
terecht komt vrijwel uitgesloten, al
dus de heer Cley van de afdeling
hinderwet en milieuzaken van de ge
meente.
De stortplaats is eigendom van Am
sterdam. De vaten zijn in de jaren '63.
'64 en '65 door de firma Philips Dup-
har aangevoerd en door de stadsreini
ging op de stortplaats gedeponeerd
Het gaat hier niet om illegale stortin
gen, aldus de heer Cley.
Aan de stortingen is tegen het einde
van de jaren zestig een einde ge
maakt Wat er na de opgraving met
de vaten moet gebeuren is nog niet
bekend.
Ongeregelde toestanden dus. Het zou comfortabel zijn
geweest om daarvoor de ogen te sluiten, maar dat was
onze functie niet. Een kind kon het zien aankomen, het
gebeurde dus ook. en wij waren er. Overal De krant van
een bewogen dag. Om te bewaren
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Een inhuldiging van een nieuwe Oranjevorst verloopt in
grote lijnen volgens een tevoren nauwkeurig omschreven protocol. Zo ook
gisteren bij koningin Beatrix. Toch waren er duidelijk twee momenten, die
niet waren gepland, maar zich spontaan voordeden. Beide keren kreeg onze
afgetreden koningin, nu prinses Juliana, van de aanwezigen in het kerkge
bouw applaus.
Dat gebe urde voor het eerst
tijdens a» inhuldigingsrede
van Beatri> 'oen deze zei dat
de 30st<^a]; ook in de toe
komst*. Kmnginnedag zal
blijven „ui diepe dankbaar-
.hflina" voo de wijsheid, het'
medelevex«n de moederliefde
van Juliaja-
Wie erme-begon is moeilijk te
zeggen, raar in een mum van
tijd waser een daverend ap
plaus. D oude koningin werd
er verleen van, haar opvolg
ster ginlachte dankbaar in
de ricbing van haar moeder.
Ook ben prinses Juliana na
afloopvan de plechtigheid de
Nieuw Kerk verliet gingen de
handn op elkaar. Dat waren
de w«nige «nontans ogenblik
ken ijdei e inhuldiging.
Er heerste een gespannen
stee in het kerkgebouw door
de gebeurtenissen eerder op
de dag en ook tijdens de in-
hiidiging. Terwijl Beatrix
hiar rede uitsprak cirkelde
e»n helikopter boven de kerk
«n reden ambulances met
beiende sirenes buiten rond.
Het was in de kerk allemaal
duidelijk hoorbaar.
Op de perstribune zaten een
paar van mijn collega's, die
een draagbare radio met oor
telefoon bij zich hadden. Zij
gaven regelmatig fluisterend
de laatste berichten door
„Er wordt gevochten op het
Rokin" en even later: „Ze ruk
ken op en zijn nu in de Dam
straat". Berichten over ge
wonden drongen op die ma
nier ook tot de kerk door. Het
maakte dat ik tijdens de toe
spraak van onze nieuwe ko
ningin met het zweet in mijn
handen zat, mijn aandacht
verdelend tussen de woorden
van de koningin en het lawaai
buiten. Zou Beatrix haar rede
kunnen uitspreken of zou hal
verwege een deur worden in
geduwd en zouden actievoer
ders de kerk binnenstormen?
Bij gebrek aan verdere infor
matie leken dat toen allemaal
reële mogelijkheden.
Sirenes
Het zal ook door koningin
Beatrix zijn heengegaan. Ook
zij moet de helikopter en sire
nes hebben gehoord. Het was
een duidelijke illustratie van
haar uitspraak: „Als vandaag
de dag iets zeker is, dan is het
een gevoel van onzekerheid,
een voorgevoel dat de toe
komst niet eenvoudig ontwik
keling en groei van het be
staande kan zijn."
Precies op tijd was de konink
lijke stoet de kerk binnenge
komen. De andere aanwezi
gen waren al veel eerder pre
sent. Velen aten eerst een hap
je of namen een hartverster-
kertje in Krasnapolsky, dat
niet alleen perscentrum was,
maar ook de plaats vanwaar
tal van bekende landgenoten
de overstap naar de Nieuwe
Kerk waagden.
Dat was geen „alledaagse"
wandeling. Dat merkte ik
toen rijksvoorlichtingsman
Willem van den Berge om
kwart voor één de binnen- en
buitenlandse journalisten ver
zamelde, die de inhuldiging
mochten bijwonen. „Is ieder
een naar het toilet gewèest?
Het wordt een zit van vier
uur", riep hij in de hal van
Krasnapolsky. Even later
stapte hij als eerste naar bui
ten. „Op naar de kerk", een-
uitroep die hij ten gerieve van
de buitenlanders nog even in
het Engels herhaalde.
Langs allerlei omwegen ko
men we op de Nieuwendijk
terecht. Voordat het zover is
zijn onze toegangskaarten al
diverse keren gecontroleerd
door politiemannen, mare
chaussees, veiligheidsmensen
of andere militairen.
Sabels
Bij de hoofdingang van de
kerk nog eens een driedubbele'
controle, voordat we de mare
chaussees. die met blinkende
sabels bij de deur staan voor
bij zijn. De kerk is al groten
deels gevuld. Op het podium
staan eenzaam de twee zetels
voor het koninklijk paar. De
rijkskroon en rijksappel glan
zen op rood-fluwelen kussens
in de zon in het schip van de
kerk. Terwijl de leden van het
corps diplomatique in hun
veelal kleurige gewaden bin
nenkomen krijgt de loper nog
vlug even een schoonmaak
beurt.
Willem van den Berge geeft de
fotografen nog enige instruc
ties. „Tijdens de toespraken
wordt niet gefotografeerd",
zegt hij vermanend. Dat recht
is aan een paar andere foto
grafen voorbehouden. Maar
als het moment daar is zijn ze
zoals te horen is. die verma
ningen vergeten
De leden van de Staten-Gene-
raal, de dames soms in opval
lende creaties zorgen ook voor
de nodige afwisseling. De Kro
ningsmis van Mozart weer
klinkt. Daarna een afwach
tende stilte. Voorzitter Thur-
lings opent de verenigde ver
gadering van de Staten-Gene-
raal, de leden van het kabinet
verschijnen in de hal, door de
hoofdingang stappen de ko
ninklijke gasten binnen prin
ses Paola en prins Albert van
België; prins Charles van En
geland in fraai uniform en een
paar Scandinavische prinses
sen Dan de Nederlandse ko
ninklijke familie, koningin Ju
liana zichbaar opgewekt na de
emoties eerder op de dag. In
de stoet ook mevrouw Von
Amsberg. de moeder van
prins Claus. Zij is zichbaar
ouder geworden. Nederland
krijgt haar slechts zelden te
zien. Prins Willem-Alexander
begeleidt haar als oudste
kleinzoon zorgvuldig.
Dan een hoornsignaal: de bre
de deuren zwaaien opnieuw
open en vanuit de kerk duide
lijk zichbaar verschijnt de
nieuwe koningin in beeld
Langzaam loopt zij, gehuld in
de koningsmantel Even gaan
de deuren dicht Beatrix
wacht in het kerkportaal. Dan
loopt zij aan de arm van prins
Claus terwijl het volkslied
weerklinkt, tot bij de tafel
met de rijksregalia. Even
wacht zij, dan neemt zij plaats
op de verhoging. Soberheid,
eenvoud en toewijding heb
ben de regering van Juliana
gekenmerkt. Koningin Bea
trix wil haar opdracht vervul-
len in een nieuwe tijd. „Het is
niet uit eigen kracht, dat Ik de
taak die mij is toegedacht be
gin. In mijn geloof hoop ik die
kracht te vinden. Zo liggen
mijn allerdiepste wortels in
ons volkslied: „Mijn schild
ende betrouwen zijt Gij o
God. mijn Heer"
Het zijn die woorden die na
klinken als koningin Beatrix
om kwart over vier, voorafge
gaan door minister van Staat
Marga Klompé, die op een
roodfluwelen kussen met gou
den kwasten een bijzonder
exemplaar van de grondwet
meevoert, langzaam onder de
pergola verdwijnt op weg naar
het paleis.
Boetseerset (A)
Boetseerklei mei verf in 3 kleuren en
penseelije Wordi zonder oven
ovenhard
Schroevedraaierset <B)
Grote, kleine en kruiskopschroeve-
draaier in een Handgreepje met
omslagmechaniek, voor extra gemak.
Authentiek Slavisch
kleedje (C)
met fraai diermonel Als ondei
legger of voor de sier
4 Houten eietdopjes (Dl
op sierlijk blankhouten hang-
plankje plus een zandlopenie als
garantie voor zacht gekookte eieren
Maak iemand abonnee op Trouw, hel ochtendblad met een over
tuiging. Uit erkentelijkheid onhangt u een van deze kadoos naar
keuze
Naam nieuwe abonnee:
Adres nieuwe abonnee:
Postcode en plaats:Giro
Uw naam
Uw adres
Postcode en plaats
- Tel
Voor het kwartaalabonnement geldi voor de eerste betaalperiode
een welkomstkomng van 7.50
Kado naar keuze DA. OB DC OD «aankruisen a u h I
Bon in een open envelop zonder postzegel zenden aan Trouw
Antwoordnummer 2792.1000 PA Amsterdam
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven)
Voor bezorginformalie 020-913456
