Religieuzen hebben veel sleutels in handen Kloosterordes: meer eenheid, minder kleur Ruth en de actualiteit 941041 CNV- Trouw 'Dominees horen niet in Afrikaner broederbond' Huis geschilderd. SPIERPIJN! Kritiek op bisschoppensynode VANDAAG VOORBIJGANGERS DONDERDAG 1 MEI 1980 KERK TROUW/KWARTET 2 door Pieter van der Ven Het document van de bijzondere bisschoppensynode heeft in de Nederlandse rooms-katholieke kerk geen warm onthaal gekregen. De bisschoppen hebben zich vanaf februari beij verd om duidelijk te maken dat al die kritiek niet terecht was. De negatieve ontvangst werd vooral toegeschreven aan een zijdige berichtgeving, onbegrip en onwelwillendheid; een paar bisschoppen erkenden slechts dat de formulering van het document hier en daar door de haast wat ambtelijk was gebleven. Maar niet alleen de pers en vele daar- op vertrouwende leken reageerden zuinig op de synodebesluiten. Ook uit de kring van „beroepskatholieken" kwam stevige kritiek. De St. Willi- brordvereniging voor oecumene kwam na grondige studie tot de zuini ge bevinding dat de schade alsnog een beetje beperkt kan worden. Het kerkelijk topkader en vele pastoraal werkenden hadden scherpe kritiek, maar van hen kan men zeggen dat zij persoonlijk belang hadden bij een andere uitkomst en dat zij eenvoudig protesteren tegen de inperking van hun macht. Ze zouden slechte verlie zers zijn. Ook van de kant van de religieuzen hebben de bisschoppen weinig lol geoogst voor hun synode- avontuur. Van meet af aan heerste er skepsis in die kring. Men vond wel dat er iets moest gebeuren, maar dan hier en niet in Rome. En ook vond men dat als de bisschoppen dan zo moeilijk met elkaar konden praten, ze niet moesten worden opgesloten alleen met mensen die heel wat ande-' re oogmerken hadden dan hun ge sprek vergemakkelijken. De aanwezi ge paus en curiekardinalen zaten er immers niet als onpartijdige agogen, maar als beleidsmakers. Nieuwe brandstof De religieuzen hebben het document van de synode zorgvuldig besproken. De provinciaal van de jezuïeten, dr. Hans van Leeuwen, is tevens vice* voorzitter van het samenwerkings verband van priesterreligieuzen (SNPR). Hij wil het best positief waarderen dat de bisschoppen seri eus proberen enkele concrete proble men op te lossen. Maar het geheel ziet hij negatief als „nieuwe brandstof voor polarisatie". Volgens hem is het grote punt hoe Je de kerkelijke situa tie beoordeelt. Vind je de ontwikke lingen sinds het concilie vooral posi tief (met mogelijkheden voor correc ties) of vooral negatief (met erken ning van een goede bedoeling hier of daar)? Van Leeuwen vindt dat het document eenzijdig negatief beoor deelt. Daarmee hangt samen een een zijdige visie op kerk, ambt, theologie, pastoraat. De bedoeling van de syno de heette te zijn; de ontwikkelingen evalueren in het licht van het tweede Vaticaans concilie, maar de bedoe ling was in feite: de ontwikkelingen van na het concilie recht, stil en terug te zetten. „Het is de blauwdruk van een stap terug", schreef de theoloog Van den Hoogen uit Heerlen onlangs in „Streven". waarin opgenomen: De Rotter dammer, met Dordts Dagblad, Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidse Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tamminga Directeur ing. O. Postma HOOFDKANTOOR Postbus 859 1000 AW Amsterdam Wibautstraat 131 Amsterdam tel 020-913456 tele* 13006 Postgiro 66 0000 Bank Ned Credietbank Rekeningnr 23 00 12 574 REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam tel 010-115588 (abonnementen en bezorging) tel 010-115588 (redactie) tel 115700 (uitsluitend voor advertenties) Westblaak 4 Rotterdam REGIO DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101 2501 CC Den Haag lel 070-469445 (abonnementen en bezorging) tel 070-469445 (redactie) tel 070-468864 (uitsluitend voor advertenties) Parkstraat 22 Den Haag REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND (abonnementen en bezorging Postbus 3 8000 AA Zwolle tel 05200-17030 Melkmarkt 56 Zwolle Abonnementsprijzen: Per maand f 16,98 Per kwartaal 50,95 Per half jaar 101.90 Per jaar 201.60 Advertentietarieven op aanvraag Telefonische abonnementenop drachten (zie adressen boven) Opgave familieberichten 9-19 30 van maandag t/m vri|dag. Op zondag van 18-20 uur telef 020- 913456. Opgave rmm-advertenties tel 020-936868 of schriftelijk aan Mim-Adv afdeling, postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Adreswijzingen uitsluitend schnf- teiijk aan onze Amsterdamse De religieuzen wilden niet alleen maar stelling nemen tegen de synode. De SNPR heeft een alternatief aange dragen met eigenlijk maar één direc te kritische opmerking over de syno de: dat er zo weinig in te vinden is over de wereld en de wereldpro blemen. In hun document schaart de SNPR zich „achter de hoofdlijnen in de ver nieuwende ontwikkelingen"; zoekt naar „kritisch antwoord op eigentijd se vragen"; pleit voor ruimte voor leken, eigen mondigheid, gezag in openheid, overleg op alle niveaus, op de toekomst gerichte pastoraal, ver breding van ambtsvisie. Speciaal staan de opstellers van de verklaring stil bij de noodzaak om alle binnen kerkelijke problemen te plaatsen te gen een veel diepere en wijdere maat schappelijke achtergrond. Van Leeu wen vertelt dat hij hoorde van de moord op. aartsbisschop Romero toen ze over het synodedocumnet in be raad waren. De ongerijmdheid daar-. van drong zich toen dramatisch aan de vergaderaars op. Omstreden De SNPR stelt zich nadrukkelijk ach ter de bestaande ambtsopleidingen. Deze instituten (in Nijmegen, Am sterdam, Utrecht, Tilburg en Heerlen) zijn zeer omstreden. Ze leveren nau welijks priesters af; ze worden gezien als broedplaatsen van onkerkelijk heid, modemisme en zedelijke los bandigheid; van de vereiste Vati caanse goedkeuring voor statuut en onderwijsprogramma komt niets te recht. Op het punt van de ambtsop leiding waren de meningsverschillen tussen de bisschoppen zo hoog opge lopen dat de bisschop van Roermond inmiddels in Rolduc zijn eigen semi narie is begonnen en dat hij en zijn Rotterdamse collega eigenlijk geen mensen van elders meer moeten. De synode moest deze zaken aanpak ken. Er is nog niets beslist maar de tendens is richting Rolduc. De religi euzen wijzen dit af. Rolduc levert weliswaar priesters en heeft het suc ces van het getal, maar volgens Van Leeuwen geen toekomst. Het model- Rolduc met zijn isolatie van priester studenten deugt niet, het klimaat is griezelig. De religieuzen kiezen voor het model van de vijf genoemde in stellingen, al valt daar best 't klimaat te verbeteren. De synode wil het aan tal priesters opvoeren. Het gebrek aan gegadigden is voor de bisschop pen een grote zorg. maar ze spreken hun vertrouwen uit in de „Heer van de oogst die arbeiders in zijn oogst zal zenden" en daar worden dan celiba- taire priesters mee bedoeld. De religieuzen zijn daarentegen rea listischer of pessimistischer. Zij wil len bouwen aan een kerk die minder afhankelijk is van die priesters. Zij stellen daarom vormingswerk, vol wassencatechese en kadertraining als hun belangrijkste opdrachten voor dit moment. Alleen als werkelijk wordt gewerkt aan toerusting van de leken, neem je de mondigheid van alle gelovigen ernstig. Vorming wordt ook erg noodzakelijk geacht voor de eigen mensen, oud en Jong. De laatste jaren werd nadruk gelegd op persoonlijke groei, het ik en het Jij kregen veel aandacht. Er lijkt nu een verschuiving naar theologie, spiritualiteit en maatschappij. Zo'n ontwikkeling valt af te leiden uit het cursusaanbod en uit de onderwerpen die worden aangesneden in typisch religieuzen-tijdschriften als Speling, Reliëf, Ons geestelijk leven, Tijd schrift voor geestelijke leven enzo voorts. Basisbeweging Ook bij de losser van de kerken staande „basisbeweging" wordt vor ming benadrukt; in die kring wordt vaak het wat politiekere woord „scholing" gebruikt. Er zijn al wel eens schoorvoetende contacten over en weer (sommige religieuzen zijn trouwens erg actief in die basisbewe ging), maar toch lijken de religieuzen wat huiverig om in zee te gaan met groepen die zo echt buiten de hiërar- door Pieter van der Ven De grootste groep georga niseerde roomskatholieken in Nederland zijn de religi euzen: paters, broeders en zusters, samen ongeveer 30.000. Ieder van hen is lid van één van de 150 orders en congregaties. Sommige daarvan zijn heel klein, an dere hebben nog vele hon derden leden; alle zijn in de loop van de laatste jaren kleiner geworden en ver grijsd. Religieuzen hebben zich „voor het leven" aan hun orde of congrega tie verbonden; ze hebben de zoge noemde „geloften van armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid" afgelegd, in de roomskatholieke traditie heten dat kortweg „de evangelische raden". Deze gelof ten onderscheiden de religieuzen niet alleen van de leken, maar ook van de „gewone" priesters, vooral wat betreft de armoede. Men noemt hen „wereldheren" of „se culiere geestelijken"; ze kunnen gewoon privé-vermogen hebben, veel, weinig of niks. In kloosters geldt daarentegen in beginsel: ge lijke monniken, gelijke kappen. Wereldheren zijn dus geen religi euzen, ze horen niet bij een kloos ter en hebben alleen met him bis schop te maken. De ordes en congregaties zijn in de loop van vijftien eeuwen ontstaan. Sommigen voor een bepaald soort werk of doelgroep, andere om eenneigen vorm van samenleven te beoefenen, weer andere om zich toe te leggen op gebed en medita tie. Alle hebben op die drie gebie den (spiritualiteit, werk, leefwijze) hun eigen gezicht en aantrek kingskracht ontwikkeld. Zo zijn er beschouwende ordes, bedelordes, congregaties voor onderwijs, mis sie, ziekenverpleging en dan nog mengvormen. De ene schittert in het koorgebied (benedictijnen), de ander in de armoede (capucijnen), weer een ander munt uit in ge hoorzaamheid (jezuïeten). Toch zijn ae religieuzen de laatste tijd steeds meer op elkaar gaan lijken. De veelkleurige kleren, sluiers, koorden en kappen verdwenen. Een bruine pater franciscaan, een zwarte augustijn en een witte do minicaan van twintig jaar geleden lopen nu in hetzelfde confectie pak. Maar ook in het werk loopt alles veel meer door elkaar heen en wat de leefwijze betreft: velen wonen niet meer in oude kloos ters, maar alleen, getweeën of in een kleine groep, op een flat of in een huis, gewoon „tussen de men sen" in. Dwars doorheen Tegenstellingen zijn er wel, maar ze lopen niet langs de ordesgren- zen, maar dwars er doorheen. Vroeger was er sprake van scherpe theologische meningsverschillen tussen jezuïeten en dominicanen. Nu wordt de dominicaan Schille- beeckx bestreden door zijn mede broeder Van der Ploeg en de jezu ïet Schoonenberg door de jezuïet Galot enzovoorts. De situatie lijkt wel wat op die van de kerken in het algemeen, waar vele tegenstel lingen meer binnen dan tussen de kerken spelen. In de rk kerk van Nederland heb-' ben conflicten de laatste jaren ge leid tot verstoorde verhoudingen. Terwijl echter de bisschoppen steeds verkrampter tegenover el kaar stonden en uiteindelijk vrij wel alle vernieuwingswil in Rome moesten inleveren om de eenheid te herstellen, raakten de gezamen lijke oversten van de religieuzen steeds intensiever met elkaar in gesprek. Aanvankelijk spraken ze elkaar vooral over gemeenschappelijke problemen als oudedagsvoorzie ning. maar gaandeweg is er inhou delijk een grote saamhorigheid ge groeid. Paters, broeders, actieve en beschouwende zusters hebben ieder hun eigen samenwerkings verband, maar in veel overleg en activiteiten zijn allen vertegen woordigd. Hun groeiende eenheid is een kracht van betekenis, temeer nu de religieuzen steeds onmisbaar der zijn geworden op de gebieden die vanouds door de wereldheren worden beheerst: het basispasto raat (parochies) en het bestuurlijk topkader. Bij gebrek aan eigen priesters hebben de bisschoppen steeds meer beroep moeten doen op religieuzen om parochies draai ende te houden, hoewel deze vorm van pastoraat door religieuzen zel den als prioriteit wordt aange merkt. Vrijwel alle bisschoppen hebben al een of meer religieuzen als vicaris of op andere kader plaatsen en eerdaags zal er zelfs wel een bisschop uit religieuze kring worden gerecruteerd. Dr. Hans van Leeuwen s.j. chie willen staan. De kloosters dreigen uit te sterven. Sociologen tonen aan dat priester- en kloosterroepingen dalen als toetre ding geen statusverhoging meer ople vert en als er voldoende ander aan bod van onderwijs is. Dit gebrek aan Jong bloed wordt uiteraard ook door de religieuzen als pijnlijk ervaren. Er gebeurt nog wel van alles: de genoem de vorming, pastoraat onder zwakke groepen, jongerenwerk, industrie, derde wereld. Maar geen enkele orde of congregatie kan uit eigen kring voldoende mensen leveren om de za ken draaiende te houden. Van Leeu wen heeft de indruk dat Jongeren zich niet „voor eeuwig" willen binden, niet aan een partner, maar zeker niet aan een kerkelijk instituut als een kloos terorde is. Sommige religieuze groeperingen hebben zich al neergelegd bij de on vermijdelijke afloop („Wil de laatste het licht uitdoen?"). Bij andere leeft, net als bij de bisschoppen, de hoop op ingrijpen van Boven. Weer andere willen het hoofd boven water houden en vermoeden dat de sterkste zullen overleven. Verschillende ordes en congregaties prijzen zich nu weer bij de jongeren aan. Er verschijnen fraai gedrukte foldertjes, er worden open weekends voor belangstellenden ge houden en men stelt jongeren weer de vraag of het religieuze leven mis schien iets voor hem of haar is. „Derde weg" De vormgeving van het religieus le ven is volop in beweging. Over eigen tijdse beleving van de geloften en over hun maatschappelijke betekenis nu is inmiddels al heel wat geschre ven onder meer door de politieke theoloog J. B. Metz. Er is ook geëxpe rimenteerd, vooral wat betreft het celibaat, „de gelofte van zuiverheid". Töt voor kort was het duidelijk: in kloosters streefde men de zuiverheid der engelen na, men leefde geestelijk, sexloos, zonder intimiteiten. Maar nu wordt kortheidshalve gesproken van de „derde weg": in allerlei schakerin gen onderhouden kloosterlingen wel bewust bijzondere relaties, intieme vriendschappen, sommigen hebben een exclusieve verhouding. Rome maakt zich daar ernstig zorgen over. Niet dat het gebeurt, daar kan men in Italië gemakkelijk vrede mee hebben, zolang men formeel maar kan doen alsof het niet gebeurt. Maar ze gaan er openlijk over praten, ze beginnen het aan te moedigen als een nieuwe invulling van het kloosteride aal, in plaats van het hooguit als een zwakheid door de vingers te zien. Enkele curiekardinalen hebben door gedreven dat de „derde weg" op de synode met evenveel woorden is afge wezen. De religieuzen wilden het niet op de agenda. Ze vonden het niet de taak van de bisschoppen om uit te maken hoe de religieuzen met hun geloften omgaan. Bovendien konden de bisschoppen beter de hand in ei gen boezem steken, want onder hun priesters speelt het evenzeer, maar vaak stiekem en minder bespreek baar. De bisschoppen blijken er ook weinig van te begrijpen. Bisschop. Zwartkruis sprak over „snoepen van door dr. C. Rijnsdorp Een denkbeeldige quiz. De vraag luidt: „In een bepaald boekje van 56 bladzijden komen de volgende woor den voor, die hier in alfabetische vol gorde worden genoemd. Die woorden zijn: aandeelhouder, ANP-joumaal. belangenpolitiek, belastingen, beur- saandelen, beursberichten, brand weer, emigranten, foto-album, gastar beider, hongerwinter, hoogseizoen, immigranten, investeren, jackpot, kapitaalvlucht, KNMI, koerswaard^, ontwikkelingssamenwerking, prole tariaat, regisseur, reportage, roest- vrijstaal, status-symbool, transistor- radio's, tweedehands bontjas, verre gende vakantie. Met wat voor boekje hebben we te doen?" Ik verklap u het antwoord: met be schouwingen over het oudtestamen tische boek Ruth. Het werkje heet God en het lot, geschreven door ds. R. S. Elgersma, uitgegeven bij Kok te Kampen en geprijsd voor 8,90. De auteur heeft „in de ene hand de krant en in de andere hand de bijbel" (bl. 53). Nu. dat is na het bovenstaande wel duidelijk. Het is heus nog zo'n gek boekje niet, want ik schrijf voor u een op bl. 45 voorkomende volzin over, waarin het begrip 'lot' wordt omschreven. Die zin luidt zo: „Het lot draagt een chaotisch karakter. Schuld, weeffouten in het karakter, de vorm van het gezicht, de lengte van het lichaam, de opvoeding, de opleiding van het onderwijs, de mis leiding van de informatie en nog veel meer, vormen samen de factoren die de grilligheid van het menselijk lot bepalen" Wie zoiets kan schrijven dient serieus te worden genomen. Wat ik dan ook doe Maar juist het ernstig nemen van dit geschrift maakt kritische vragen los. In de eer ste plaats over de manier van bij de tijd brengen, de actualisering van het bijbelboek in kwestie. En dat ten tweede de rol die de schrijver toekent aan het lot, een abstracte instantie die min of meer onafhankelijk van God schijnt te opereren en waaraan ADVERTENTIE BELDEBOND WAAR IE STEM WORDT GEHOORD. WORD LID, 030 SAMEN OP DE GOEDE WEG Christelijk Nationaal Vakverbond Benedictus en zijn tijd door Walter Nigg. Het tweede Benedictusboek in het Nederlands in dit 1500ste geboor tejaar van „de vader der westerse monniken". De bekende protestantse hagiograaf W. Nigg beoefent zijn ge liefde genre in dit essay weer met warmte en verve. Het boek bevat een vijftigtal fraaie kleurenfoto's, toege licht uit de levensbeschrijving van Gregorius de Grote en de regel van Benedictus. Uitg. De Nederlandsche Boekhandel. 120 pagina's, prijs 34.50 veel in de schoenen kan worden ge schoven. Dit laatste is een heel moei lijk theologisch vraagstuk, waaraan ik me niet ga vertillen en dat ik ter discussie aan meer bevoegden over laat. Maar het eerste ligt wel op mijn terrein: de manier van actualiseren van bijbelse stoffen in prediking en meditatie. Bezwaren Ik heb namelijk principiële bezwaren tegen de hier gevolgde methode van actualiseren. De middeleeuwer zag veel uit de bijbel zich in eigen tijd en tijdskostuum afspelen; hij kende niets anders, of verruimde zijn visie met fantasie. Renaissance en barok wisten af van de Grieks-Romeinse oudheid, maar veroorloofden zich vrijheden tot in het fantastische toe. Eerst dus globaal gesproken na tuurlijk een primitieve actualise ring en vervolgens een antikiserende. Wat beide manieren kenmerkt is on bevangenheid die vandaag totaal zoek is. Er zit iets krampachtigs in de poging lezer en kerkganger bijbelse stoffen bij te brengen door die in te bedden in het jargon van de heden daagse media. Ten diepste moet men niet de bijbel bij de mensen brengen, maar de mensen bij de bijbel. De oudjoodse, agrarische, Palestijnse wereld van Ruth nbiedt nauwelijks enige raakvlak met de ongezellige wereld, die vandaag de onze is. De enige overeenkomst ligt in de menselijkheid, die onder het tijds kostuum dezelfde is gebleven. Moet de bijbel dan niet op de actualiteit worden toegepast? Ongetwijfeld, maar dan niet zoals in dit boekje gebeurt. Het actualiseren eebeurt te haastig en gaat in wezen oppervlak kig te werk. Een bijbelboek heeft er recht op zichzelf te zijn en te blijven, het wil als monument geëerbiedigd worden. Er haastig handenvol termen uit de actualiteit tegen aan gooien, heeft naar mijn lekenoordeel met exegese niets te maken. Eerst als de bijbel ten volle in zijn eigen, gecom pliceerde maar tevens (met excuus voor de Duitse term) 'einheitliche' karakter wordt erkend en gekend, kan men zich gaan afvragen hoe de boodschap aan de hedendaagse mens moet, respectievelijk kan, worden overgebracht. twee walletjes". Religieuzen, bewan delaars van de „derde weg" of niet, vinden deze bisschoppelijke opper vlakkigheid erg irritant. Of ze die derde weg zien zitten of niet, velen erkennen dat in eigen kring het ge sprek daarover heel wat meer niveau en nuance heeft. Grensverleggend Veel religieuze groeperingen zijn ge boren uit radicale of profetische initi atieven. Benedictijnen, franciscanen, broeders en zusters van Charles de Foucauld waren in oorsprong be paald geen bevestiging van het ker kelijk systeem. Zijn de religieuzen van nu in staat om hun kritische houding tegenover de bisschoppen en hun synode waar te maken? Dat hangt ervan af of en in hoever zij bereid en in staat zijn opnieuw grens verleggend in hun kerk te werken. Naar het zich laat aanzien kunnen de vrouwen daarbij wel eens in moed en creativiteit vooropgaan. De zo eensgezinde oversten hebben te maken met achterbannen waardoor ze worden afgeremd. Vaak hebben ze hun handen vol aan het probleem van de bejaardenzorg van hun orde voor nu en de naaste toekomst en ook dat slokt creativiteit op. Bovendien staan religieuzen en hun oversten tegen over het kerkinstituut weliswaar vaak met een stevige dosis kritiek, maar ook vrijwel altijd loyaal. Tij dens de bisschoppensynode heeft de religieuzenvertegenwoordiger Ad van Luyn wel gesputterd maar ook gete kend: een voorspelbare loyaliteit die strategisch zwak is. Verder wordt veel van wat religieuzen doen en zeggen niet gekenmerkt door scherpe analy se of helderheid. Tenslotte moeten ze erkennen dat ook zij met al hun ideeën en plannen nog geen zichtbaar nieuw elan en religieuze vitaliteit hebben ontketend. Daartegenover staat dat de gezamen lijke religieuzen nog heel wat vermo gen in huis hebben dat kan worden ingezet: niet aLeen financieel, maar ook deskundigheden, werkkracht en idealisme. Met een beetje inspanning kunnen ze verder een werkzaam bondgenootschap vormen met de ge noemde basisbeweging, met de vere niging van pastoraal werkenden en wellicht nog anderen. Er is in de kerkgeschiedenis al heel wat ruzie gemaakt over de vraag wie nu de sleutels heeft van het rijk der hemelen. Velen zijn geneigd dat rijk gelijk te stellen met hun bepaalde kerk. Wat daarvan zij, in de huidige rooms-katholieke kerk van Neder land hebben de religieuzen nog heel wat sleutels in handen om deuren en ramen open te houden. Voor kerken en samenleving kan dat van belang zijn. De grens over We gaan nu een grens over, een land scheiding. De vader heeft gesproken van dood en leven, van verloren zijn en gevonden worden, hij heeft zijn hymne gezongen en ze zijn begonnen feest te vieren. Vaak heeft men het hierbij gelaten, 't Was wel goed zo: een verloren zoon die zich bekeert van de dwalingen zijns weegs en een genadige vader vindt, wat wil de christen die gerustgesteld wil worden meer? Maar het verhaal is niet uit. Nog lang niet. Er komt nog iets heel kritisch. „Zijn oudste zoon was echter op het veld." Ja, die is er ook nog, de vader had immers twee zonen. Wij kunnen ons niet zo gemakkelijk van hem ontdoen. Is hij niet bij het feest geroepen? Heeft de vader hem geen boodschap gestuurd? Bijna onvoor stelbaar. We moeten bedenken dat het verhaal heel compact verteld wordt. Elke mededeling is zwaar gela den. In het huis is feest, daar zijn de vader en de jongste zoon maar de oudste is op het veld. Het verhaal laat de afstand uitkomen. De vader heeft staan uitkijken. Hij heeft zich nooit kunnen neerleggen bij het vertrek van zijn zoon. De oudste, zijn broer, is niet meer betrokken bij wat daar gebeurt. Het gaat hem niet aan. Zijn leven is één lange dag van de arbeid en van de plicht. Hij heeft het ver driet niet meegemaakt en daarom heeft hij ook niet uitgezien naar de vreugde. Er komt een moeilijk stuk. Ik denk dat 't wat gemakkelijker is, zoals o.a. Augustinus doet, om van die oudste zoon de jood te maken, die de heiden de vreugde van het heil niet gunt. Centraal staat de beiden om vattende genegenheid van de vader. Daar gaat het om. Wie zich in de eerste zoon herkend heeft is nog niet klaar. Er is nog een portret. Het por tret van de mens die het feest niet verwacht heeft en het dan ook niet meemaakt. De mens die ondergaat in zijn werk en daar zijn gerechtigheid in zoekt. Op het veld. Ik hoor er netzo iets in als „in een ver land". Ook hij is niet thuis Billy Graham De Amerikaanse evangelist Billy Graham heeft te kennen gegeven, dat hij bij de presidentsverkiezingen in zijn land deze keer zich voor geen van de kandidaten zal uitspreken. Bij vo rige gelegenheden had Billy Graham zich bij voorbeeld ingezet voor de latere presidenten Eisenhower, John son en Nixon. Hij geldt als persoonlij ke vriend van de twee voornaamste kanshebbers van het moment Jimmy Carter en Ronald Reagan. Graham sprak geruchten tegen, als zou hij „met een been in het graf staan" vanwege een ernstige ziekte. Wel moet hij kalmaan doen, maar dat komt omdat hij in januari drie ribben gebroken heeft. Hij is bezig met een boek over de eindtijd, dat „Tot Arma geddon" zal heten, en leidt in juni een evangelisatiecampagne in Thailand. Van onze correspondent PRETORIA De blanke nederduitse gereformeerde kerk moet zichzelf de vraag stellen, of het lidmaatschap door haar predikanten van geheime organisaties als de Afrikaner broe derbond en de vrijmetselarij de geloofwaardigheid van de kerk niet aantast. Dit zei professor Tom de Koning tij- dens een media-beraad, dat door de NG kerk was belegd in Pretoria. De Koning doceert communicatieweten schap aan de Randse Afrikaanse uni versiteit. De broederbond is de machtige gehei me organisatie van super-Afrikanen, die metterdaad Zuid-Afrika regeert. De 12.000 leden zijn zorgvuldig gese lecteerd. Bijna de helft van de domi nees van de Afrikaans sprekende ker ken hgoort erbij. Daarom is al vaak gezegd, dat deze kerken in de eerste plaats de belangen van de broeder bond en de nationale partij dienen. Het is hoogst ongewoon, dat de nau we relaties tussen de NG kerk, de regering en de broederbond aange vallen worden op een kerkelijke ver gadering. Weinig Afrikaners durven dat. De vrijmetselarij is overigens geen punt. Het is nauwelijks te ver wachten, dat dominees van de NG kerk daarbij zijn aangesloten. Prof. De Koning zei, dat niets wat volgens Gods Woord gebeurt, geheim hoeft te blijven. De recente openbaar making van namen van leden van de broederbond, onder wie een groot aantal predikanten, leidt tot verden king en groepsvorming binnen de kerk, zei De Koning. Dat schaadt de eenheid van de kerk. Hij vervolgde, dat de geloofwaardigheid van de kerk wordt ondermijnd vanwege de ver denking, dat Góds geboden onderge schikt worden gemaakt aan groeps- ideeën. De zwakheden van de broederbond treffen nu ook de kerk, Ebor het lidmaatschap van de broederbond zijn de dominees nu ook _rantwoor- delijk voor de „grote leugen' .vname- lijk dat bepaalde personen elka&F^e baantjes toespelen. De broederbond;x zo waarschuwde De Koning, strijdt niet echt voor de belangën van de Afrikaners, maar speelt Afrikaners tegen Afrikaners uit. Ruth, uit de Mart Kempers-bijbel van het Nederlands bijbelgenoot schap ADVERTENTIE Er zijn allerlei manieren om spierpijn op te lopen. Dat is zó gebeurd. Gelukkig is er .ook een 'voortreffelijke manier om er snel weer vanaf te komen. Inwrijven met Algesal maakt de spieren los en soepel. Algesal brandt niet op de huid, geeft geen vlekken en heeft gelukkig een heel aange naam parfum. Zorg dat u altijd een tube in huis hebt. Algesal is uitsluitend verkrijgbaar bij apotheker en drogist. Lees vooraf de gebruiks voorschriften. Algesal als bewegen pijn doet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 2