Religieuzen hebben
veel sleutels in handen
Kloosterordes: meer
eenheid, minder kleur
Ruth en de actualiteit
941041
CNV-
Trouw
'Dominees horen niet in
Afrikaner broederbond'
Huis geschilderd.
SPIERPIJN!
Kritiek op bisschoppensynode
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
DONDERDAG 1 MEI 1980
KERK
TROUW/KWARTET
2
door Pieter van der Ven
Het document van de bijzondere bisschoppensynode heeft in
de Nederlandse rooms-katholieke kerk geen warm onthaal
gekregen. De bisschoppen hebben zich vanaf februari beij
verd om duidelijk te maken dat al die kritiek niet terecht was.
De negatieve ontvangst werd vooral toegeschreven aan een
zijdige berichtgeving, onbegrip en onwelwillendheid; een paar
bisschoppen erkenden slechts dat de formulering van het
document hier en daar door de haast wat ambtelijk was
gebleven.
Maar niet alleen de pers en vele daar-
op vertrouwende leken reageerden
zuinig op de synodebesluiten. Ook uit
de kring van „beroepskatholieken"
kwam stevige kritiek. De St. Willi-
brordvereniging voor oecumene
kwam na grondige studie tot de zuini
ge bevinding dat de schade alsnog
een beetje beperkt kan worden. Het
kerkelijk topkader en vele pastoraal
werkenden hadden scherpe kritiek,
maar van hen kan men zeggen dat zij
persoonlijk belang hadden bij een
andere uitkomst en dat zij eenvoudig
protesteren tegen de inperking van
hun macht. Ze zouden slechte verlie
zers zijn. Ook van de kant van de
religieuzen hebben de bisschoppen
weinig lol geoogst voor hun synode-
avontuur. Van meet af aan heerste er
skepsis in die kring. Men vond wel
dat er iets moest gebeuren, maar dan
hier en niet in Rome. En ook vond
men dat als de bisschoppen dan zo
moeilijk met elkaar konden praten,
ze niet moesten worden opgesloten
alleen met mensen die heel wat ande-'
re oogmerken hadden dan hun ge
sprek vergemakkelijken. De aanwezi
ge paus en curiekardinalen zaten er
immers niet als onpartijdige agogen,
maar als beleidsmakers.
Nieuwe brandstof
De religieuzen hebben het document
van de synode zorgvuldig besproken.
De provinciaal van de jezuïeten, dr.
Hans van Leeuwen, is tevens vice*
voorzitter van het samenwerkings
verband van priesterreligieuzen
(SNPR). Hij wil het best positief
waarderen dat de bisschoppen seri
eus proberen enkele concrete proble
men op te lossen. Maar het geheel ziet
hij negatief als „nieuwe brandstof
voor polarisatie". Volgens hem is het
grote punt hoe Je de kerkelijke situa
tie beoordeelt. Vind je de ontwikke
lingen sinds het concilie vooral posi
tief (met mogelijkheden voor correc
ties) of vooral negatief (met erken
ning van een goede bedoeling hier of
daar)? Van Leeuwen vindt dat het
document eenzijdig negatief beoor
deelt. Daarmee hangt samen een een
zijdige visie op kerk, ambt, theologie,
pastoraat. De bedoeling van de syno
de heette te zijn; de ontwikkelingen
evalueren in het licht van het tweede
Vaticaans concilie, maar de bedoe
ling was in feite: de ontwikkelingen
van na het concilie recht, stil en terug
te zetten. „Het is de blauwdruk van
een stap terug", schreef de theoloog
Van den Hoogen uit Heerlen onlangs
in „Streven".
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
tele* 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned Credietbank
Rekeningnr 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
lel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand f 16,98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vri|dag. Op
zondag van 18-20 uur telef 020-
913456.
Opgave rmm-advertenties tel
020-936868 of schriftelijk aan
Mim-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzingen uitsluitend schnf-
teiijk aan onze Amsterdamse
De religieuzen wilden niet alleen
maar stelling nemen tegen de synode.
De SNPR heeft een alternatief aange
dragen met eigenlijk maar één direc
te kritische opmerking over de syno
de: dat er zo weinig in te vinden is
over de wereld en de wereldpro
blemen.
In hun document schaart de SNPR
zich „achter de hoofdlijnen in de ver
nieuwende ontwikkelingen"; zoekt
naar „kritisch antwoord op eigentijd
se vragen"; pleit voor ruimte voor
leken, eigen mondigheid, gezag in
openheid, overleg op alle niveaus, op
de toekomst gerichte pastoraal, ver
breding van ambtsvisie. Speciaal
staan de opstellers van de verklaring
stil bij de noodzaak om alle binnen
kerkelijke problemen te plaatsen te
gen een veel diepere en wijdere maat
schappelijke achtergrond. Van Leeu
wen vertelt dat hij hoorde van de
moord op. aartsbisschop Romero toen
ze over het synodedocumnet in be
raad waren. De ongerijmdheid daar-.
van drong zich toen dramatisch aan
de vergaderaars op.
Omstreden
De SNPR stelt zich nadrukkelijk ach
ter de bestaande ambtsopleidingen.
Deze instituten (in Nijmegen, Am
sterdam, Utrecht, Tilburg en Heerlen)
zijn zeer omstreden. Ze leveren nau
welijks priesters af; ze worden gezien
als broedplaatsen van onkerkelijk
heid, modemisme en zedelijke los
bandigheid; van de vereiste Vati
caanse goedkeuring voor statuut en
onderwijsprogramma komt niets te
recht. Op het punt van de ambtsop
leiding waren de meningsverschillen
tussen de bisschoppen zo hoog opge
lopen dat de bisschop van Roermond
inmiddels in Rolduc zijn eigen semi
narie is begonnen en dat hij en zijn
Rotterdamse collega eigenlijk geen
mensen van elders meer moeten.
De synode moest deze zaken aanpak
ken. Er is nog niets beslist maar de
tendens is richting Rolduc. De religi
euzen wijzen dit af. Rolduc levert
weliswaar priesters en heeft het suc
ces van het getal, maar volgens Van
Leeuwen geen toekomst. Het model-
Rolduc met zijn isolatie van priester
studenten deugt niet, het klimaat is
griezelig. De religieuzen kiezen voor
het model van de vijf genoemde in
stellingen, al valt daar best 't klimaat
te verbeteren. De synode wil het aan
tal priesters opvoeren. Het gebrek
aan gegadigden is voor de bisschop
pen een grote zorg. maar ze spreken
hun vertrouwen uit in de „Heer van
de oogst die arbeiders in zijn oogst zal
zenden" en daar worden dan celiba-
taire priesters mee bedoeld.
De religieuzen zijn daarentegen rea
listischer of pessimistischer. Zij wil
len bouwen aan een kerk die minder
afhankelijk is van die priesters. Zij
stellen daarom vormingswerk, vol
wassencatechese en kadertraining
als hun belangrijkste opdrachten
voor dit moment. Alleen als werkelijk
wordt gewerkt aan toerusting van de
leken, neem je de mondigheid van
alle gelovigen ernstig.
Vorming wordt ook erg noodzakelijk
geacht voor de eigen mensen, oud en
Jong. De laatste jaren werd nadruk
gelegd op persoonlijke groei, het ik en
het Jij kregen veel aandacht. Er lijkt
nu een verschuiving naar theologie,
spiritualiteit en maatschappij. Zo'n
ontwikkeling valt af te leiden uit het
cursusaanbod en uit de onderwerpen
die worden aangesneden in typisch
religieuzen-tijdschriften als Speling,
Reliëf, Ons geestelijk leven, Tijd
schrift voor geestelijke leven enzo
voorts.
Basisbeweging
Ook bij de losser van de kerken
staande „basisbeweging" wordt vor
ming benadrukt; in die kring wordt
vaak het wat politiekere woord
„scholing" gebruikt. Er zijn al wel
eens schoorvoetende contacten over
en weer (sommige religieuzen zijn
trouwens erg actief in die basisbewe
ging), maar toch lijken de religieuzen
wat huiverig om in zee te gaan met
groepen die zo echt buiten de hiërar-
door Pieter van der Ven
De grootste groep georga
niseerde roomskatholieken
in Nederland zijn de religi
euzen: paters, broeders en
zusters, samen ongeveer
30.000. Ieder van hen is lid
van één van de 150 orders
en congregaties. Sommige
daarvan zijn heel klein, an
dere hebben nog vele hon
derden leden; alle zijn in de
loop van de laatste jaren
kleiner geworden en ver
grijsd.
Religieuzen hebben zich „voor het
leven" aan hun orde of congrega
tie verbonden; ze hebben de zoge
noemde „geloften van armoede,
zuiverheid en gehoorzaamheid"
afgelegd, in de roomskatholieke
traditie heten dat kortweg „de
evangelische raden". Deze gelof
ten onderscheiden de religieuzen
niet alleen van de leken, maar ook
van de „gewone" priesters, vooral
wat betreft de armoede. Men
noemt hen „wereldheren" of „se
culiere geestelijken"; ze kunnen
gewoon privé-vermogen hebben,
veel, weinig of niks. In kloosters
geldt daarentegen in beginsel: ge
lijke monniken, gelijke kappen.
Wereldheren zijn dus geen religi
euzen, ze horen niet bij een kloos
ter en hebben alleen met him bis
schop te maken.
De ordes en congregaties zijn in de
loop van vijftien eeuwen ontstaan.
Sommigen voor een bepaald soort
werk of doelgroep, andere om
eenneigen vorm van samenleven
te beoefenen, weer andere om zich
toe te leggen op gebed en medita
tie. Alle hebben op die drie gebie
den (spiritualiteit, werk, leefwijze)
hun eigen gezicht en aantrek
kingskracht ontwikkeld. Zo zijn er
beschouwende ordes, bedelordes,
congregaties voor onderwijs, mis
sie, ziekenverpleging en dan nog
mengvormen. De ene schittert in
het koorgebied (benedictijnen), de
ander in de armoede (capucijnen),
weer een ander munt uit in ge
hoorzaamheid (jezuïeten). Toch
zijn ae religieuzen de laatste tijd
steeds meer op elkaar gaan lijken.
De veelkleurige kleren, sluiers,
koorden en kappen verdwenen.
Een bruine pater franciscaan, een
zwarte augustijn en een witte do
minicaan van twintig jaar geleden
lopen nu in hetzelfde confectie
pak. Maar ook in het werk loopt
alles veel meer door elkaar heen
en wat de leefwijze betreft: velen
wonen niet meer in oude kloos
ters, maar alleen, getweeën of in
een kleine groep, op een flat of in
een huis, gewoon „tussen de men
sen" in.
Dwars doorheen
Tegenstellingen zijn er wel, maar
ze lopen niet langs de ordesgren-
zen, maar dwars er doorheen.
Vroeger was er sprake van scherpe
theologische meningsverschillen
tussen jezuïeten en dominicanen.
Nu wordt de dominicaan Schille-
beeckx bestreden door zijn mede
broeder Van der Ploeg en de jezu
ïet Schoonenberg door de jezuïet
Galot enzovoorts. De situatie lijkt
wel wat op die van de kerken in
het algemeen, waar vele tegenstel
lingen meer binnen dan tussen de
kerken spelen.
In de rk kerk van Nederland heb-'
ben conflicten de laatste jaren ge
leid tot verstoorde verhoudingen.
Terwijl echter de bisschoppen
steeds verkrampter tegenover el
kaar stonden en uiteindelijk vrij
wel alle vernieuwingswil in Rome
moesten inleveren om de eenheid
te herstellen, raakten de gezamen
lijke oversten van de religieuzen
steeds intensiever met elkaar in
gesprek.
Aanvankelijk spraken ze elkaar
vooral over gemeenschappelijke
problemen als oudedagsvoorzie
ning. maar gaandeweg is er inhou
delijk een grote saamhorigheid ge
groeid. Paters, broeders, actieve
en beschouwende zusters hebben
ieder hun eigen samenwerkings
verband, maar in veel overleg en
activiteiten zijn allen vertegen
woordigd.
Hun groeiende eenheid is een
kracht van betekenis, temeer nu
de religieuzen steeds onmisbaar
der zijn geworden op de gebieden
die vanouds door de wereldheren
worden beheerst: het basispasto
raat (parochies) en het bestuurlijk
topkader. Bij gebrek aan eigen
priesters hebben de bisschoppen
steeds meer beroep moeten doen
op religieuzen om parochies draai
ende te houden, hoewel deze vorm
van pastoraat door religieuzen zel
den als prioriteit wordt aange
merkt. Vrijwel alle bisschoppen
hebben al een of meer religieuzen
als vicaris of op andere kader
plaatsen en eerdaags zal er zelfs
wel een bisschop uit religieuze
kring worden gerecruteerd.
Dr. Hans van Leeuwen s.j.
chie willen staan.
De kloosters dreigen uit te sterven.
Sociologen tonen aan dat priester- en
kloosterroepingen dalen als toetre
ding geen statusverhoging meer ople
vert en als er voldoende ander aan
bod van onderwijs is. Dit gebrek aan
Jong bloed wordt uiteraard ook door
de religieuzen als pijnlijk ervaren. Er
gebeurt nog wel van alles: de genoem
de vorming, pastoraat onder zwakke
groepen, jongerenwerk, industrie,
derde wereld. Maar geen enkele orde
of congregatie kan uit eigen kring
voldoende mensen leveren om de za
ken draaiende te houden. Van Leeu
wen heeft de indruk dat Jongeren zich
niet „voor eeuwig" willen binden, niet
aan een partner, maar zeker niet aan
een kerkelijk instituut als een kloos
terorde is.
Sommige religieuze groeperingen
hebben zich al neergelegd bij de on
vermijdelijke afloop („Wil de laatste
het licht uitdoen?"). Bij andere leeft,
net als bij de bisschoppen, de hoop op
ingrijpen van Boven. Weer andere
willen het hoofd boven water houden
en vermoeden dat de sterkste zullen
overleven. Verschillende ordes en
congregaties prijzen zich nu weer bij
de jongeren aan. Er verschijnen fraai
gedrukte foldertjes, er worden open
weekends voor belangstellenden ge
houden en men stelt jongeren weer de
vraag of het religieuze leven mis
schien iets voor hem of haar is.
„Derde weg"
De vormgeving van het religieus le
ven is volop in beweging. Over eigen
tijdse beleving van de geloften en
over hun maatschappelijke betekenis
nu is inmiddels al heel wat geschre
ven onder meer door de politieke
theoloog J. B. Metz. Er is ook geëxpe
rimenteerd, vooral wat betreft het
celibaat, „de gelofte van zuiverheid".
Töt voor kort was het duidelijk: in
kloosters streefde men de zuiverheid
der engelen na, men leefde geestelijk,
sexloos, zonder intimiteiten. Maar nu
wordt kortheidshalve gesproken van
de „derde weg": in allerlei schakerin
gen onderhouden kloosterlingen wel
bewust bijzondere relaties, intieme
vriendschappen, sommigen hebben
een exclusieve verhouding.
Rome maakt zich daar ernstig zorgen
over. Niet dat het gebeurt, daar kan
men in Italië gemakkelijk vrede mee
hebben, zolang men formeel maar
kan doen alsof het niet gebeurt. Maar
ze gaan er openlijk over praten, ze
beginnen het aan te moedigen als een
nieuwe invulling van het kloosteride
aal, in plaats van het hooguit als een
zwakheid door de vingers te zien.
Enkele curiekardinalen hebben door
gedreven dat de „derde weg" op de
synode met evenveel woorden is afge
wezen. De religieuzen wilden het niet
op de agenda. Ze vonden het niet de
taak van de bisschoppen om uit te
maken hoe de religieuzen met hun
geloften omgaan. Bovendien konden
de bisschoppen beter de hand in ei
gen boezem steken, want onder hun
priesters speelt het evenzeer, maar
vaak stiekem en minder bespreek
baar. De bisschoppen blijken er ook
weinig van te begrijpen. Bisschop.
Zwartkruis sprak over „snoepen van
door dr. C. Rijnsdorp
Een denkbeeldige quiz. De vraag
luidt: „In een bepaald boekje van 56
bladzijden komen de volgende woor
den voor, die hier in alfabetische vol
gorde worden genoemd. Die woorden
zijn: aandeelhouder, ANP-joumaal.
belangenpolitiek, belastingen, beur-
saandelen, beursberichten, brand
weer, emigranten, foto-album, gastar
beider, hongerwinter, hoogseizoen,
immigranten, investeren, jackpot,
kapitaalvlucht, KNMI, koerswaard^,
ontwikkelingssamenwerking, prole
tariaat, regisseur, reportage, roest-
vrijstaal, status-symbool, transistor-
radio's, tweedehands bontjas, verre
gende vakantie. Met wat voor boekje
hebben we te doen?"
Ik verklap u het antwoord: met be
schouwingen over het oudtestamen
tische boek Ruth. Het werkje heet
God en het lot, geschreven door ds.
R. S. Elgersma, uitgegeven bij Kok te
Kampen en geprijsd voor 8,90. De
auteur heeft „in de ene hand de krant
en in de andere hand de bijbel" (bl.
53). Nu. dat is na het bovenstaande
wel duidelijk. Het is heus nog zo'n
gek boekje niet, want ik schrijf voor u
een op bl. 45 voorkomende volzin
over, waarin het begrip 'lot' wordt
omschreven. Die zin luidt zo: „Het lot
draagt een chaotisch karakter.
Schuld, weeffouten in het karakter,
de vorm van het gezicht, de lengte
van het lichaam, de opvoeding, de
opleiding van het onderwijs, de mis
leiding van de informatie en nog veel
meer, vormen samen de factoren die
de grilligheid van het menselijk lot
bepalen" Wie zoiets kan schrijven
dient serieus te worden genomen.
Wat ik dan ook doe Maar juist het
ernstig nemen van dit geschrift
maakt kritische vragen los. In de eer
ste plaats over de manier van bij de
tijd brengen, de actualisering van het
bijbelboek in kwestie. En dat ten
tweede de rol die de schrijver toekent
aan het lot, een abstracte instantie
die min of meer onafhankelijk van
God schijnt te opereren en waaraan
ADVERTENTIE
BELDEBOND
WAAR IE STEM
WORDT GEHOORD.
WORD LID, 030
SAMEN OP DE GOEDE WEG
Christelijk Nationaal Vakverbond
Benedictus en zijn tijd door Walter
Nigg. Het tweede Benedictusboek in
het Nederlands in dit 1500ste geboor
tejaar van „de vader der westerse
monniken". De bekende protestantse
hagiograaf W. Nigg beoefent zijn ge
liefde genre in dit essay weer met
warmte en verve. Het boek bevat een
vijftigtal fraaie kleurenfoto's, toege
licht uit de levensbeschrijving van
Gregorius de Grote en de regel van
Benedictus. Uitg. De Nederlandsche
Boekhandel. 120 pagina's, prijs
34.50
veel in de schoenen kan worden ge
schoven. Dit laatste is een heel moei
lijk theologisch vraagstuk, waaraan
ik me niet ga vertillen en dat ik ter
discussie aan meer bevoegden over
laat. Maar het eerste ligt wel op mijn
terrein: de manier van actualiseren
van bijbelse stoffen in prediking en
meditatie.
Bezwaren
Ik heb namelijk principiële bezwaren
tegen de hier gevolgde methode van
actualiseren. De middeleeuwer zag
veel uit de bijbel zich in eigen tijd en
tijdskostuum afspelen; hij kende
niets anders, of verruimde zijn visie
met fantasie. Renaissance en barok
wisten af van de Grieks-Romeinse
oudheid, maar veroorloofden zich
vrijheden tot in het fantastische toe.
Eerst dus globaal gesproken na
tuurlijk een primitieve actualise
ring en vervolgens een antikiserende.
Wat beide manieren kenmerkt is on
bevangenheid die vandaag totaal
zoek is. Er zit iets krampachtigs in de
poging lezer en kerkganger bijbelse
stoffen bij te brengen door die in te
bedden in het jargon van de heden
daagse media. Ten diepste moet men
niet de bijbel bij de mensen brengen,
maar de mensen bij de bijbel. De
oudjoodse, agrarische, Palestijnse
wereld van Ruth nbiedt nauwelijks
enige raakvlak met de ongezellige
wereld, die vandaag de onze is.
De enige overeenkomst ligt in de
menselijkheid, die onder het tijds
kostuum dezelfde is gebleven. Moet
de bijbel dan niet op de actualiteit
worden toegepast? Ongetwijfeld,
maar dan niet zoals in dit boekje
gebeurt. Het actualiseren eebeurt te
haastig en gaat in wezen oppervlak
kig te werk. Een bijbelboek heeft er
recht op zichzelf te zijn en te blijven,
het wil als monument geëerbiedigd
worden. Er haastig handenvol termen
uit de actualiteit tegen aan gooien,
heeft naar mijn lekenoordeel met
exegese niets te maken. Eerst als de
bijbel ten volle in zijn eigen, gecom
pliceerde maar tevens (met excuus
voor de Duitse term) 'einheitliche'
karakter wordt erkend en gekend,
kan men zich gaan afvragen hoe de
boodschap aan de hedendaagse mens
moet, respectievelijk kan, worden
overgebracht.
twee walletjes". Religieuzen, bewan
delaars van de „derde weg" of niet,
vinden deze bisschoppelijke opper
vlakkigheid erg irritant. Of ze die
derde weg zien zitten of niet, velen
erkennen dat in eigen kring het ge
sprek daarover heel wat meer niveau
en nuance heeft.
Grensverleggend
Veel religieuze groeperingen zijn ge
boren uit radicale of profetische initi
atieven. Benedictijnen, franciscanen,
broeders en zusters van Charles de
Foucauld waren in oorsprong be
paald geen bevestiging van het ker
kelijk systeem. Zijn de religieuzen
van nu in staat om hun kritische
houding tegenover de bisschoppen en
hun synode waar te maken? Dat
hangt ervan af of en in hoever zij
bereid en in staat zijn opnieuw grens
verleggend in hun kerk te werken.
Naar het zich laat aanzien kunnen de
vrouwen daarbij wel eens in moed en
creativiteit vooropgaan.
De zo eensgezinde oversten hebben te
maken met achterbannen waardoor
ze worden afgeremd. Vaak hebben ze
hun handen vol aan het probleem van
de bejaardenzorg van hun orde voor
nu en de naaste toekomst en ook dat
slokt creativiteit op. Bovendien staan
religieuzen en hun oversten tegen
over het kerkinstituut weliswaar
vaak met een stevige dosis kritiek,
maar ook vrijwel altijd loyaal. Tij
dens de bisschoppensynode heeft de
religieuzenvertegenwoordiger Ad van
Luyn wel gesputterd maar ook gete
kend: een voorspelbare loyaliteit die
strategisch zwak is. Verder wordt veel
van wat religieuzen doen en zeggen
niet gekenmerkt door scherpe analy
se of helderheid. Tenslotte moeten ze
erkennen dat ook zij met al hun
ideeën en plannen nog geen zichtbaar
nieuw elan en religieuze vitaliteit
hebben ontketend.
Daartegenover staat dat de gezamen
lijke religieuzen nog heel wat vermo
gen in huis hebben dat kan worden
ingezet: niet aLeen financieel, maar
ook deskundigheden, werkkracht en
idealisme. Met een beetje inspanning
kunnen ze verder een werkzaam
bondgenootschap vormen met de ge
noemde basisbeweging, met de vere
niging van pastoraal werkenden en
wellicht nog anderen.
Er is in de kerkgeschiedenis al heel
wat ruzie gemaakt over de vraag wie
nu de sleutels heeft van het rijk der
hemelen. Velen zijn geneigd dat rijk
gelijk te stellen met hun bepaalde
kerk. Wat daarvan zij, in de huidige
rooms-katholieke kerk van Neder
land hebben de religieuzen nog heel
wat sleutels in handen om deuren en
ramen open te houden. Voor kerken
en samenleving kan dat van belang
zijn.
De grens over
We gaan nu een grens over, een land
scheiding. De vader heeft gesproken
van dood en leven, van verloren zijn
en gevonden worden, hij heeft zijn
hymne gezongen en ze zijn begonnen
feest te vieren. Vaak heeft men het
hierbij gelaten, 't Was wel goed zo:
een verloren zoon die zich bekeert
van de dwalingen zijns weegs en een
genadige vader vindt, wat wil de
christen die gerustgesteld wil worden
meer? Maar het verhaal is niet uit.
Nog lang niet. Er komt nog iets heel
kritisch. „Zijn oudste zoon was echter
op het veld." Ja, die is er ook nog, de
vader had immers twee zonen. Wij
kunnen ons niet zo gemakkelijk van
hem ontdoen. Is hij niet bij het feest
geroepen? Heeft de vader hem geen
boodschap gestuurd? Bijna onvoor
stelbaar. We moeten bedenken dat
het verhaal heel compact verteld
wordt. Elke mededeling is zwaar gela
den. In het huis is feest, daar zijn de
vader en de jongste zoon maar de
oudste is op het veld. Het verhaal laat
de afstand uitkomen. De vader heeft
staan uitkijken. Hij heeft zich nooit
kunnen neerleggen bij het vertrek
van zijn zoon. De oudste, zijn broer, is
niet meer betrokken bij wat daar
gebeurt. Het gaat hem niet aan. Zijn
leven is één lange dag van de arbeid
en van de plicht. Hij heeft het ver
driet niet meegemaakt en daarom
heeft hij ook niet uitgezien naar de
vreugde. Er komt een moeilijk stuk.
Ik denk dat 't wat gemakkelijker is,
zoals o.a. Augustinus doet, om van
die oudste zoon de jood te maken, die
de heiden de vreugde van het heil niet
gunt. Centraal staat de beiden om
vattende genegenheid van de vader.
Daar gaat het om. Wie zich in de
eerste zoon herkend heeft is nog niet
klaar. Er is nog een portret. Het por
tret van de mens die het feest niet
verwacht heeft en het dan ook niet
meemaakt. De mens die ondergaat in
zijn werk en daar zijn gerechtigheid
in zoekt. Op het veld. Ik hoor er netzo
iets in als „in een ver land". Ook hij is
niet thuis
Billy Graham
De Amerikaanse evangelist Billy
Graham heeft te kennen gegeven, dat
hij bij de presidentsverkiezingen in
zijn land deze keer zich voor geen van
de kandidaten zal uitspreken. Bij vo
rige gelegenheden had Billy Graham
zich bij voorbeeld ingezet voor de
latere presidenten Eisenhower, John
son en Nixon. Hij geldt als persoonlij
ke vriend van de twee voornaamste
kanshebbers van het moment Jimmy
Carter en Ronald Reagan. Graham
sprak geruchten tegen, als zou hij
„met een been in het graf staan"
vanwege een ernstige ziekte. Wel
moet hij kalmaan doen, maar dat
komt omdat hij in januari drie ribben
gebroken heeft. Hij is bezig met een
boek over de eindtijd, dat „Tot Arma
geddon" zal heten, en leidt in juni een
evangelisatiecampagne in Thailand.
Van onze correspondent
PRETORIA De blanke nederduitse gereformeerde kerk
moet zichzelf de vraag stellen, of het lidmaatschap door haar
predikanten van geheime organisaties als de Afrikaner broe
derbond en de vrijmetselarij de geloofwaardigheid van de
kerk niet aantast.
Dit zei professor Tom de Koning tij-
dens een media-beraad, dat door de
NG kerk was belegd in Pretoria. De
Koning doceert communicatieweten
schap aan de Randse Afrikaanse uni
versiteit.
De broederbond is de machtige gehei
me organisatie van super-Afrikanen,
die metterdaad Zuid-Afrika regeert.
De 12.000 leden zijn zorgvuldig gese
lecteerd. Bijna de helft van de domi
nees van de Afrikaans sprekende ker
ken hgoort erbij. Daarom is al vaak
gezegd, dat deze kerken in de eerste
plaats de belangen van de broeder
bond en de nationale partij dienen.
Het is hoogst ongewoon, dat de nau
we relaties tussen de NG kerk, de
regering en de broederbond aange
vallen worden op een kerkelijke ver
gadering. Weinig Afrikaners durven
dat. De vrijmetselarij is overigens
geen punt. Het is nauwelijks te ver
wachten, dat dominees van de NG
kerk daarbij zijn aangesloten.
Prof. De Koning zei, dat niets wat
volgens Gods Woord gebeurt, geheim
hoeft te blijven. De recente openbaar
making van namen van leden van de
broederbond, onder wie een groot
aantal predikanten, leidt tot verden
king en groepsvorming binnen de
kerk, zei De Koning. Dat schaadt de
eenheid van de kerk. Hij vervolgde,
dat de geloofwaardigheid van de kerk
wordt ondermijnd vanwege de ver
denking, dat Góds geboden onderge
schikt worden gemaakt aan groeps-
ideeën.
De zwakheden van de broederbond
treffen nu ook de kerk, Ebor het
lidmaatschap van de broederbond
zijn de dominees nu ook _rantwoor-
delijk voor de „grote leugen' .vname-
lijk dat bepaalde personen elka&F^e
baantjes toespelen. De broederbond;x
zo waarschuwde De Koning, strijdt
niet echt voor de belangën van de
Afrikaners, maar speelt Afrikaners
tegen Afrikaners uit.
Ruth, uit de Mart Kempers-bijbel
van het Nederlands bijbelgenoot
schap
ADVERTENTIE
Er zijn allerlei manieren om spierpijn
op te lopen. Dat is zó gebeurd.
Gelukkig is er .ook een 'voortreffelijke
manier om er snel weer vanaf te
komen. Inwrijven met Algesal maakt
de spieren los en soepel. Algesal
brandt niet op de huid, geeft geen
vlekken en heeft gelukkig een
heel aange naam parfum. Zorg dat
u altijd een tube in huis hebt. Algesal
is uitsluitend verkrijgbaar bij apotheker
en drogist. Lees vooraf de gebruiks
voorschriften. Algesal als bewegen
pijn doet.