Draaiboek van inhuldiging
Tekening van een lezer
K RON I NG
rouw
Commentaar
..Aeruinl er-
maar Ae')
feestversiering is niet te zien
pee koninginnen
ef
irmindering overwerk
vert 500 banen op'
rJjH
4-
- - Óo>^ dio
^-puepapajj
ma
veranderd h.
'Journalisten behoren donker
kostuum met das te dragen'
brug
voorgevoel?
koningin moet
fries leren
ENSDAG 30 APRIL 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
is een menselijke behoefte te
iceren en ook de geschiedenis
;omt niet aan onze neiging om
lingen te maken. Wij verdelen
gretig in hanteerbare brok-
die ook al worden de
zen daarvoor soms heel wille-
ig getrokken ons toch de
genheid geven de onachter-
bare tijd wat overzichtelijker
wie weet, zelfs wat minder
htig te maken.
idaag zijn wij getuige hoe zo'n
in de geschiedenis van ons land
jt getrokken. Koningin Juliana
^dt terug als staatshoofd en op
ogenblik is koningin Be-
t met die waardigheid bekleed,
i is een gebeurtenis die het
s" diéuur van ons land niet wezenlijk
^hunr' want het konin£schap is in
arroajland juist bedoeld om symbool
zi($jn van de continuiteit van dat
een <juUr. Ministers komen en gaan,
wel tt de koningin blijft.
weg (dat opzicht zal de dag van
'ot l%en niet wezenlijk anders zijn
OTvandaag en is er sprake van
'willekeurig getrokken en niet
te beredeneren lijn.
b is de grote aandacht die deze
y\Qurtenis krijgt, terecht. Want
alleen verdelen we de geschie-
Is graag in perioden; we zijn
|fT-igeneigd die perioden bij voor-
inié namen te geven van mensen
pe tijd gestempeld hebben of er
•1 van zijn geweest. En wat
dan meer voor de hand lig-
die periode de namen van
rders te geven?
koningschap staat in ons land
meer buiten de discussie, maar
itaatkundig verschil tussen mo-
lie en republiek is tot zulke
nuances gereduceerd, dat
liscussie nauwelijks van belang
lij is alleen geschikt om ons er
|te herinneren dat er ook ande-
laten dan politiek en bestuur
lijk zijn om geschiedkundige
ikkelingen te meten en te be-
mt rijven,
t Sc\
nuances van heide staats-
df1611 Per se onder woorden wilt
de hflgen, dan zou je dat moeten
in termen van de republiek
in theorie althans een zake-
»t onptarakter heeft, waar tegenover
treftpionarchie zich wat zwevender.
W| irrationeler Iaat gelden,
versli
:orger
wC^cl binnen die discussie
ttingen deze karakteristieken ook
oonsa we| eens van partij wisselen,
as het om te bewijzen hoe
1 omi
ïikt
;che
ECHT (ANP» Het verminde-
Jvan de buitensporige hoeveelheid
werk bij de PTT tot nu toe circa
londerd nieuwe arbeidsplaaten
feleverd. Dat zei bestuurder E. G.
jotendorst van de Nederlandse
olijke Bond van Overheidsper-
ADVERTENTIE
flauw de verschillen zijn. Zo ver
dedigde de luidruchtige republi
keinse hoogleraar Van Maarsse-
veen uit Rotterdam ooit de monar
chie met een verwijzing naar de
publiciteit die Nederland interna
tionaal krijgt door het koning
schap; een voordeel dat met een
veelvoud van de begroting van het
koninklijk huis niet te koop zou
zijn. ..Een publiciteitsdeskundige
zou hiervan exacte berekeningen
kunnen maken. Een werkelijk
hard argument om zich voorstan
der van de vaderlandse monarchie
te verklaren, acht ik het econo
misch motief."
Irrationeel, maar dat betekent nog
niet automatisch: buiten de werke
lijkheid. Het is niet vreemd, dat
bijvoorbeeld de klassieke dichters
bij het zoeken naar uitdrukkings
mogelijkheden voor gewone men
selijke emoties het toneel bij voor
keur met heersers en koningen
hebben bevolkt. Op die manier
was het mogelijk de menselijke
ervaringen te styleren en te vergro
ten, zodat ze voor iedereen her
kenbaar waren en er zelfs sprake
kon zijn van verwantschap.
Het koningschap is uniek en verhe
ven, omdat een mens zo hoog
gesteld wordt. Het koningschap is
tegelijk menselijk, omdat iedereen
er in kan herkennen hoe grote
verplichtingen aan ieder van ons
gesteld worden en hoe grote ver
antwoordelijkheid ieder heeft voor
de algemene en bijzondere vrij
heid van de Nederlanders en hoe
zeer ieder van ons gehecht is aan
de algemene en bijzondere wel
vaart van dit land.
Ondanks alle theorieën over staat
en ambten kunnen wij in onze
koningin ook en vooral een per
soon, een mens zien één van
ons, geroepen om de eerste te zijn
en uitdrukking van wat ons allen
tussen Dollard en Schelde, bij alle
verschillen, toch samenbindt.
Vandaag neemt koningin Juliana
afscheid na een lange periode van
bijna 32 jaar. Vanwege die mense
lijke aspecten van haar ambt mo
gen wij haar van mens tot mens
danken voor de voortreffelijke ma
nier waarop zij al die tijd zich van
haar plicht gekweten heeft.
Vandaag begroeten we koningin
Beatrix. Vanwege diezelfde men
selijke aspecten wensen wij dat
haar een lange reeks van jaren
gegeven zal zijn om de door haar
vandaag te zweren eed werkelijk
heid te doen worden.
door Fred Lemmers
AMSTERDAM Uitslapen is er in de Amsterdamse binnen
stad vandaag niet bij. Om acht uur precies zal aan boord van
Harer Majesteits Fregat De Ruyter het eerste van 101 saluut
schoten worden afgevuurd, die de inhuldigingsdag van konin
gin Beatrix officieel inluiden. Anderhalf uur later treden bij
het paleis op de Dam de erewacht van het korps mariniers met
vaandel en vaandelwacht en de marinierskapel met tamboers
en pijpers aan. Op dezelfde tijd arriveren bij de paleisingang
aan de N.Z. Voorburgwal, waar een erewacht staat opgesteld
van de Studenten weerbaarheid en de politiekapel van Am
sterdam voor de muziek zorgt, degenen die aanwezig zullen
zijn bij de abdicatie van koningin Juliana.
Dat zijn behalve de leden van het
kabinet, de voorzitters van de Eerste
en Tweede Kamer, dr. Th. L. M. Thur-
lings en dr. D. Dolman; de vice-voor-
zitter van de Raad van State dr. M.
Ruppert; drs. B. M. Leito, gouverneur
van de Nederlandse Antillen; de heer
Croes, voorzitter van de Staten van
de Nederlandse Antillen; ir. Martina,
minister-president van de Nederland
se Antillen; drs. R. J. de Wit, commis
saris van de koningin in Noord-Hol
land; burgemeester W. Polak van
Amsterdam en mevrouw mr. F. M. de
Graaff, directeur van het kabinet der
koningin. Zij gaan regelrecht naar de
Mozes en A&ronzaal, waar koningin
Juliana en prinses Beatrix, prins
Bemhard en prins Claus om dertien
minuten voor tien binnenkomen
Klokslag tien uur begint de abdica
tieplechtigheid. De acte van abdica
tie wordt getekend door koningin Ju
liana. prinses Beatrix en de ministers.
Vanaf dat moment is Beatrix ko
ningin.
Klokken
Dat feit zal om twintig minuten over
tien wereldkundig worden gemaakt
door het luiden van alle Amsterdam
se kerkklokken, met uitzondering
van die van de Nieuwe Kerk. Elders
in het land zal dit klokgelui worden
overgenomen. Het is de bedoeling dat
het klokluiden een kwartier aan
houdt.
Terwijl in de Mozes en A&ronzaal de
verdere formaliteiten van de abdica
tie worden afgehandeld komen bene
den aan de Nieuwe Zijds-ingang de
buitenlandse missies aan dié de in-
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Nieuwe
Kerk zal vandaag één bloe
menzee zijn. Onder leiding van
de heren J. P. van Oostrom,
organisator van de Floriade
1982, en E. Mos, hoofd-tuinar-
chitect van de gemeente Am
sterdam is tot dinsdagavond
laat gewerkt om de arrange
menten gereed te krijgen. De
bloemen in de kerk zijn een
gezamenlijk geschenk van de
vereniging van de Nederland
se Bloemisterij, de Bloembol-
lenraad en Publiciteit
Holland.
Tot de duizenden bloemen die
in de kerk zijn verwerkt beho
ren 182 azalea's: 1600 rozen,
120 bossen tulpen; zeshonderd
andjers; honderd forsythia's:
660 lelies; zestig bossen lange
gele fresia's; 340 gele gerbera's
en 340 crème gerbera's; 25 bos
sen lange ledervaren; zeventig
bossen irissen; zeventig bos
sen trosanjers, zestig takken
prunus en honderd rode lelies.
Verder zijn in de kerk ge
bruikt sneeuwballen, gips-
kruid, columnea's, witte Fran
se heide, sonia's en narcissen,
om slechts een greep uit het
geheel te doen.
iWit' tZL -
HR MS De Ruyter en HR MS Van Kinsbergen (achtergrond) op het IJ te Amsterdam op weg naar de De
Ruyterkade, waar zij inmiddels zijn afgemeerd. Vanaf de De Ruyter zullen vanmorgen 101 saluut
schoten worden afgevuurd.
huidlgingsplechtigheid bijwonen
Koningin Beatrix en prinses Juliana
presenteren zich om elf uur op het
paleisbalkon. Evenals in 1948 haar
moeder deed, zal prinses Juliana dan
haar dochter voorstellen aan het Ne
derlandse volk. Ook prinses Beatrix
houdt een korte toespraak.
Prinses Juliana en prins Bemhard,
die evenals prins Claus gedurende
deze toespraak op het balkon zullen
staan, gaan dan naar binnen om
plaats te maken voor prins Willem
Alexander, de nieuwe prins van Oran
je. die zijn opwachting maakt in ge
zelschap van zijn broers Friso en Con-
stantijn Als het Wilhelmus ten geho
re is gebracht gaat Nederlands nieu
we koningspaaar naar de beneden
verdieping, waar in de Burgerzaal de
buitenlandse missies hun opwach
ting maken. De eerste die koningin
Beatrix zal gelukwensen is de Britse
kroonprins Charles.
In de Nieuwe Kerk, die om half een
open gaat, begint om een uur het
muzikale voorprogramma. Het Am
sterdams Kamerorkest, samenge
steld uit leden vah het Concertge
bouworkest, en de Mastreechter
Staar voeren daar onder meer Trum
pet tune van Purcell, werken van
HSndel, het Magnificat van J Nie-
land en een bewerking van ..Nun dan
ket alle Gott" uit
Tekeningen. bi| voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
soneel (NCBO) op een kaderbijeen
komst met PTT'ers in Utrecht
Volgens de NCBO zal overigens ln het
overwerk nog veel meer het mes moe
ten worden gezet voor een aanvaard
baar minimum is bereikt. De NCBO
vindt ook dat het met de hulsvesting
van het personeel van de posterijen
veelal droevig gesteld is. Veel post
kantoren voldoen al lang niet meer
aan de eisen van vandaag de dag. In
de kantoren ln Leiden, Utrecht, Hui
zen en Winterswijk is er sprake van
„middeleeuwse toestanden".
Volgens Grootenhorst kan de PTT
met de gelddiensten niet uit de voe
ten omdat het kabinet erg laks om
springt met de wetgeving over de
nieuwe Postbank. De NCBO vindt
dat de postbank er snel moet komen
en dat het hoofdkantoor in Amster
dam zou moeten worden gevestigd.
Ook zou de Postbank onderdeel van
de PTT moeten blijven.
De leden van de Sta ten-Generaal, die
eerder in de middag met de „Oranje-
trein" op het Amstelstation zijn gear
riveerd, komen om tien over een aan
bij het paleis.
De leden van de Raad van State, de
ministers en de staatssecretarissen,
die elders ln de stad hebben geluncht,
stappen om vijf minuten voor twee
het palels binnen. Terwijl zij bij de
ingang aan de N.Z. Voorburgwal bin
nenkomen. gaan de volksvertegen
woordigers aan de andere kant het
palels uit om via de pergola naar de
Nieuwe Kerk te lopen.
De ministers en leden van de Raad
van State gaan om vijf over half drie
ter kerke, gevolgd door de buiten
landse gasten. ZIJ maken evenmin als
prinses Juliana, prins Bemhard en de
drie zoons van koningin Beatrix ge
bruik van de pergola, maar komen
aan bij de hoofdingang op de N.Z.
Voorburgwal.
In de Nieuwe Kerk begint de plech
tigheid eerst goed om vijf voor twee,
als rondom het podium, waarop het
koninklijk paar plaats zal nemen, mi
litaire vaandels en standaarden wor
den opgesteld. Met het lulden van een
koperen bel zal de verenigde zitting
van de Sta ten-Generaal om één mi
nuut voor half drie worden geopend.
Verzetsmensen
De koninklijke stoet begint om vijf
vóór drie aan de korte wandeling
naar de Nieuwe Kerk. Eerst twee her
auten van wapenen, die tot taak heb
ben als de inhuldiging een felt Is dit
bulten de kerk bekend te maken
Voor deze aankondiging zijn uitgeko
zen oud-Engelandvaarder J. B. Ub-
bink en mevrouw M. S. Wlllinge-Slig-
cher. draagster van de verzetsster
Zuid-Oost Azië, die zich in en kort na
de oorlog in Indonesië verdienstelijk
heeft gemaakt. Zij worden gevolgd
door de twee koningen van wapenen
(beiden dragers van de Militaire Wil-
lems Orde); mr. Eric Hazelhoff Roelf-
zema, oud-adjudant van koningin
Wilhelmlna, en Rob Scheepstra, een
van de oprichters van de Landelijke
Knokploegen. Kapitein ter zee buiten
dienst P W. Osieck, ceremoniemees
ter van de koningin, gaat vooraf aan
een groepje leden van de hofhouding,
zoals de secretaris van de nieuwe
koningin mr Froger; de directeur van
het Koninklijk Huisarchief, de heer
L. van Dorp; de intendant van de
koninklijke paleizen in Amsterdam
en Soeatdijk. de heer J. G C van Dijk
van 't Velde; de financieel adviseur
van de koningin, dr. Plerson; de eer
ste stalmeester W. F. K. Bischoff van
Heemskerck en hofmaarschalk mr
R. J, E. M. van Zlnnicq Bergmann.
Luchtmachtgeneraal en chef defen
siestaf A. J. W. Wijting draagt het
rijkszwaard omringd door enige adju
danten waartoe de tweede luitenant
der Koninklijke Marechaussee me
vrouw M. P. Ruedlsuëli, als vertegen
woordigster van de vrouw ln de
krijgsmacht
Oeneraal-majoor H. C de Bruyn
voert de Koninkrijksstandaard mee
in de stoet. Voorafgegaan door de
grootmeester van het Huls van H M
de Koningin mr. C. J. van Schelle
volgen dan koningin Beatrix en prins
Claus, Vier adjudanten dragen de
sleep van de hermelijnen konings
mantel.
Dan begint de inhuldlgingsplechtlg-
heid, die om half vijf voor wat het
koninklijk paar betreft wordt afgeslo
ten (de vergadering gaat nog een
kwartier door) Onder het zingen van
„Wat de toekomst brengen moge"
vertrekken Beatrix en Claus. Op dat
moment zullen alle carillons van de
stad het Wilhelmus ten gehore bren
gen. Als prinses Juliana, prins Ber-
nhard, de ministers, leden van de
Raad van State en buitenlandse mis
sies zijn vertrokken wordt opnieuw
de koperen bel geluid en zal professor
Thurlings de vergadering sluiten. Het
ls de bedoeling dat het koninklijk
paar na terugkeer in het paleis op
nieuw op het balkon komt
Koud buffet
Tussen kwart over vijf en kwart over
zeven ontvangen koningin Beatrix en
prins Claus de leden van de Eerste en
Tweede Kamer tijdens een koud buf
fet m het paleis De buitenlandse
vorstelijke personen, die de Inhuldi
ging hebben bijgewoond komen om
acht uur naar het paleis voor een
informeel samenzijn bij een hapje en
een drankje. Om half tien gaan zij
met de nieuwe koningin per auto
naar de aanlegsteiger bij het Victoria
hotel voor een rondvaart door de
grachten, die eindigt op het IJ Aan
boord van de „Prinses Beatrix", die
anders de verbinding tussen Hoek
van Holland en Harwich onderhoudt,
wordt gekeken naar het vuurwerk dat
om half elf wordt aangestoken
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM „Voor de publiciteitsvertegenwoordigcrs geldt op
deze dag het dragen van een donker kostuum met das als voorgeschre
ven" staat in het draaiboek, dat de Rijks Voorlichtingsdienst voor
vandaag gemaakt heeft
Op de vraag hoe het dan moet met vrouwelijke journalisten die de
feestelijkheden voor hun kranten moeten bijwonen, antwoordt een van
de voorlichters in het Amsterdamse perscentrum „Dat is typisch weer
iets voor de RVD. Helemaal geen rekening gehouden met de vrouwen
Erg ongeëmancipeerd
Verder weet hij mee te delen dat vrouwelijke journalisten in een
middagjapon of een mantelpakje dienen te komen, als het kan met een
met te grote hoed op het hoofd. Die hoed is overigens niet verplicht
Vorige week stond het al in deze
krant; vandaag wordt de droom
van veel actievoerders werkelijk
heid. Niet van de krakers, maar
van de groep die alle auto's het
liefst zo snel mogelijk uit het
centrum van Amsterdam ziet
verdwijnen. Een flink deel van de
binnenstad is voor dit ene dagje
echt autovrij. Zo autovrij dat ook
de mensen die er wonen hun auto
elders moesten zien kwijt te ra
ken. Ook geen voetganger mag in
dit gebied komen; iedereen moet
buitenom, .voorzover je daar niet
over de hoofden zal moeten
lopen
Voor mensen die binnen dat afge
zette gebied wonen, is deze dag
dan ook niet één en al pret. Zij
moeten zich legitimeren om van
of naar huis te kunnen, en aan
het officieelste identiteitsbewijs,
hun paspoort, hebben ze ln dit
geval niets: er moet een adres op
staan, waarmee ze kunnen bewij
zen dat ze binnen de tijdelijke
grenzen thuishoren. Winkeliers in
dit gebied hoeven vandaag niets
leuks in hun etalages te zetten:
geen feestganger die het kan
zien. Maar sommigen hadden dat
al gedaan, nog voordat ze wisten
dat niemand hun bijdrage aan de
feestvreugde zou kunnen bewon
deren
De curiosa winkel in de Molsteeg
bij voorbeeld, direct naast het
hoofdpostkantoor, is voor niets
versierd. Drie etages vol foto's en
voorwerpen, gewijd aan het
Oranjehuis, oorlog en bevrijding.
Een hele dag is er hard gewerkt
om met deze eigen collectie
(waarvan niets verkocht wordt)
eindelijk eens leuk voor de dag te
kunnen komen, want een echt
geschikte gelegenheid was er tot
nu toe nooit, zegt de eigenaar, de
heer Dusarduyn. En nu het einde
lijk zo ver is kan niemand er bij
komen. Enthousiast somt hij op
wat er alzo in de etalages te zien
is: veel foto's natuurlijk, maar
ook borden, tegels, bekers en
glaswerk met de wapens van de
prinsessen, van hun ouders, een
litho van Wllhelmina in Friese
klederdracht („een bekende
prent die Je vaak in het buiten
land ziet. maar dan weet nie
mand dat het Wllhelmina is"), en
achter de deur een grote gravure
met de begrafenisstoet van ko
ning Willem III. En dan zijn er
diverse voorwerpen uit de oorlog
en van vlak na de bevrijding
schoenen die de mensen in de
oorlog zelf gemaakt hebben van
houten zolen en afvalstukjes leer.
lucifersdoosjes met „Oranje bo
ven". een doos sigaren in karton
nen huisjes met de opschriften
..Wllhelmina" en „Herrijzend Ne
derland". een asbak gemaakt van
een Zweeds voedselblikje van
vlak na de oorlog.
Al dat fraais ligt nu midden in
het afgesloten stuk Amsterdam
weggestopt; er is geen enkel plek
je. waar vandaan je er een glimp
van kunt zien. Eén troost voor de
heer Dusarduyn: hij Ls niet de
enige in de buurt. Zijn Oranje
etalages blijven nu tot en met
bevrijdingsdag, maandag. Intact
Dan zal de „bezetting" opgehe
ven zijn en mag iedereen weer
vrij rondlopen
Of ze in Sneek op deze koningin
nedag gewacht hebben daar
wordt de oude Koningtnnebrug
opgevolgd door een nieuwe De
brug voldeed zo slecht dat ie „de
brug der zuchten" genoemd
werd. Het „aftreden" van de oude
brug duurt wat langer dan dat
van de koningin, want de slopers
hebben er behoorlijk wat werk
aan De nieuwe Koninginnebrug.
lezen we in de Leeuwarder Cou
rant, wordt een mooie, beweegba
re. die bijna twee miljoen gaat
kosten Een heel bedrag, maar
met het gezucht is het dan ten
minste afgelopen
Dit is pen curieuze prentbrief
kaart die in 1904 van Rockanje
naar Rotterdam verstuurd Is. Op
de kaart (eigendom van de heer
Poll in Amsterdam) staat een
afbeelding van het bezoek van
koningin Emma „in amaionecos-
tuum gaande naar de legerrevue
op de Renkummer Heide". Die
gebeurtenis viel in het eerste
jaar van haar regentschap, in
1890 dus. Helemaal bovenaan
staat „Kroningsvoorstelling"
met het getal 1980. Op de adres-
zijde zijn twee poststempels te
zien, van Rotterdam en Roe kan-
je. plus een postzegel van één
cent. De kaart is er een uit een
serie van deselfde vorm en van
dezelfde afmeting, maar een
nummer hebben ze geen van alle.
Dat „1980" een nummer zou kun
nen zijn kunnen we dus wel ver
geten. Waarschijnlijk hebben we
hier met een drukfout te maken:
in plaats van 1890 werd het per
ongeluk 1980. Of zouden ze er
toen al een voorgevoel van heb
ben gehad dat 19M ook een in
huldigingsjaar sou worden?
Dat is toch te gek een Neder
landse koningin die geen Fries
spreekt' Dat vinden de Friezen
tenminste. Met name de voorzit
ter van de AFUK. de algemene
Friese onderwijscommissie die
officieel Aigemiene Fryske Un-
derrjocht Kommisje heet. is daar
nogal verbolgen over. Op de Jaar
vergadering van de commissie zei
voorzitter Hiemstra dat het voor
de AFUK hoogst belangrijk is
dat de „tweede rijkstaal" in ko
ninklijke kringen de nodige aan
dacht krijgt. Bij Beatrix' bezoek
onlangs aan Leeuwarden was vol
gens hem weer overduidelijk ge
bleken wat zij en de Friezen nu
ontberen. Begrijpen we het be
richt ln de Leeuwarder Courant
goed. dan zit er maar één ding op
de nieuwe koningin zal zo gauw
mogelijk Fries moeten leren Om
het haar makkelijker te maken,
denkt de commissie er over haar
een cursus Fries op grammofoon
platen te sturen
