De inhuldiging eenplezante chaos'?
dieren san Salvador lijden mee
Troüw Commentaar
Overheid laat niets aan het toeval over
iropese boycot
jjit moeilijke Japans'
Hdinder doden in verkeer
vergeten
popvrouw
DERDAG 24 APRIL 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
beslissing van de Europese Ge
nschap om pas na 17 mei eco-
ische boycotmaatregelen te-
Iran te nemen, als de gijzelaars
Amerikaanse ambassade dan
I niet zijn vrijgelaten, is weer
I fraai staaltje van de manier
|rop het niet zo verenigde Eu-
in netelige kwesties politiek
[ijft. De onderlinge eenheid
Europa is overeind gebleven
een beslissing op termijn te
[en. Het feit dat de ministers
de Negen desondanks voor dit
jit een halve dag meer nodig
>en gehad dan aanvankelijk
voorzien, onderstreept nog
i de moeizame manier waarop
lopa tot beslissingen komt.
perste reacties uit de Verenigde
en op de Europese beslissing
lerh^ul'cn nauwelijks de enorme
jurstelling die hierover aan de
(ere kant van de Atlantische
uitgaan bestaat. De Europese be-
JJ* Ming is nu niet direct een blijk
et Al onverdeelde steun aan de hou-
Tkesg die de Amerikaanse president
«riön dusver in de gijzelingszaak
JBCft ingenomen.
'is het geen wet van Meden en
De j^en dat West-Europa iedere
zeeriissing van de Amerikaanse
MJejident zonder kritiek volgt. In
kolommen is al eerder be
id dat West-Europa en dan
iet bijzonder de Westduitse
Iskanselier Helmut Schmidt
matigende en bemiddelende
Xan spelen in de sedert Afgha-
^^*n steeds heviger wordende
Ie oorlog tussen de Sowjet-
en de Verenigde Staten. In
;westie Iran gaat het echter om
schending van fundamentele
itsregels in het internationale
matieke verkeer. In dat per-
ief moet de Luxemburgse be
ng dan ook als uiterst mager
alificeerd worden.
1 Europese beslissing om Iran
1 ultimatum op termijn te stel-
biedt dat land nu de mogelijk-
om in de tussentijd maatrege-
t de f
len te nemen om de gevolgen van
de Europese boycot op te vangen.
De eerste berichten wijzen erop
dat de regering in Teheran haar
heil zoekt bij de Sowjet-Unie en
haar Oosteuropese bondgenoten.
Zo zou Iran al een principe-ak
koord met de Sowjet-Unie geslo
ten hebben en zouden verscheide
ne Oosteuropese landen Iraanse
olie gaan afnemen.
Daarmee doet de merkwaardige
ontwikkeling zich voor dat twee
conflicten van een wereldwijde
schaal elkaar nu gaan versterken.
Hielden de ontwikkelingen in Af
ghanistan en Iran elkaar aanvanke
lijk redelijk in evenwicht door ge
lijkelijk verdeelde woede jegens
Moskou en Washington, nu begint
het ernaar uit te zien dat de Sow
jet-Unie van de gevolgen van de
gijzeling gebruik maakt om het
Westen een hak te zetten voor de
houding die het heeft aangenomen
na de Russische inval in Afghanis
tan. Het is aan te nemen dat deze
ontwikkeling zich echter eveneens
zou hebben voorbedaan als de Eu
ropese landen tot een onmiddellij
ke boycot zouden hebben be
sloten.
Een bijkomend gevolg van de
Luxemburgse beslissing is dat de
leiding in het Kremlin nu zal trach
ten er achter te komen hoe hecht
de verhouding tussen West-Euro
pa en de Verenigde STaten nog is.
Nu West-Europa zowel in de kwer
tie Afghanistan als in de kwestie
Iran slechts schoorvoetend en te
genstribbelend achter de Ameri
kaanse opstelling is gaan staan,
moet Moskou de indruk krijgen
dat het in staat is het Atlantische
bondgenootschap uit elkaar te spe
len. Het bezoek van de Russische
minister van buitenlandse zaken
Gromiko aan Prijs duidt op een
poging in die richting. De enige
duidelijke conclusie kan dan ook
zijn dat de Luxemburgse beslissing
de relaties tussen de Sowjet-Unie,
de Verenigde Staten en West-Eu
ropa nog diffuser maken dan ze al
zijn.
ie bewindslieden in het buiten-
I blijven een punt van aanhou-
ède zorg van de bevolking, om
rtekst van de grondwet even te
iëren.
i Agt, die op dit punt al enkele
fende wapenfeiten op zijn
m heeft, weet zich opnieuw in
publiciteit te brengen nu
lit Tokio.
is beter, zo laat hij ons weten,
het gemeentebestuur van Ara-
ipjdam toch maar bij de oor-
mkelijke plannen blijft en het
iwe operagebouw laat verrijzen
de Ferdinand Bolstraat, naast
Japanse Okurahotel. Dat zul-
de Japanners erg waarderen en
•Jjschien willen ze dan ook nog
situ Ier investeren in ons land. „Als
sterdam Okura laat barsten,
I HAAG (ANP) In het algelo-
jaar zijn minder voetgangers ver
rukt: in totaal kwamen er 1985
n om het leven bij verkeerson-
heH< kken, 309 minder dan in 1978. Dit
t uit een overzicht van het CBS.
Ellen
In git eveer driekwart van deze daling
len r
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Inhuldiging van prinses Beatrix op 30 april ln Amsterdam moet aan twee
voorwaarden voldoen: er mogen zich geen ongeregeldheden voordoen en het moet voor
iedereen een feestdag zijn. Een schier onmogelijke opgave voor de organisatoren. De zorg om
de veiligheid weegt zo zwaar dat er ln ieder geval op de Dam nauwelijks van spontaan
feestvieren sprake kan zijn.
„We willen er geen gepantserde stad
van maken", verklaarde een van de
organisatoren, de Amsterdamse ge
meentesecretaris W. Lemstra, ln een
interview. „En al zal er een rookbom-
metje worden gegooid, of een span
doek ontrold, wat dan nog. We maken
ons daar niet zo'n zorg over. Het zal
een plezante chaos worden. Typisch
Amsterdams." En burgemeester W
Polak zei bij een andere gelegenheid:
Als er mensen zijn die de zaak
willen gaan versjteren, dan vind ik
dat wij ons daar niet zó op moeten
gaan voorbereiden, dat Amsterdam
een soort politiestaat wordt." Maar
het is de vraag hoe zwaar de stem van
het gemeentebestuur telt.
De verantwoordelijkheid voor de vei
ligheid ligt vooral bij de regering en
die schijnt niet veel te voelen voor
een „plezante chaos". Er worden vei
ligheidsmaatregelen getroffen die
voor Nederlandse begrippen onge
kend zijn. Niettemin moet het, zoals
minister Wiegel bij herhaling heeft
verordenneerd, een feestdag worden.
De Oranjeverenigingen hebben dan
ook het volk opgeroepen zich mas
saal naar de Dam te begeven om
afscheid te nemen van Juliana als
koningin en haar opvolgster toe te
Juichen. Of dat ook werkelijk kan, is
een tweede. Wie niet tot de selecte
groep van genodigden behoort en
toch iets van het gebeuren in levende
lijve wil meemaken, dient te rekenen
op ontberingen.
Autovrij
Allereerst is de binnenstad van Am
sterdam op 30 april autovrij een
droom van vele actievoerders wordt
voor één etmaal werkelijkheid. Het
gebied dat grofweg begrensd wordt
door Herengracht. Munt, Kloveniers
burgwal en Prins Hendrikkade, wordt
afgesloten voor elk doorgaand rijver-
keer. In een iets kleiner gebied (Sin
gel. Spui, Oude ZIJds Voorburgwal,
Prins Hendrikkade) mag zelfs geen
auto geparkeerd staan. De politie
sleept elk voertuig dat op 29 april na
acht uur 's avonds zich nog binnen
die grenzen bevindt, weg. Aan de
rand van de stad worden haastig par
keerterreinen voor 7.000 auto's ln ge
reedheid gebracht Vandaar rijden op
30 april pendelbussen naar het
centrum.
De bewegingsvrijheid voor voetgan
gers rondom de Nieuwe Kerk en het
palels op de Dam is ook beperkt.
Vrijwel alle stegen, straten en grach
ten die naar de inhuldigingsplek lei
den worden afgesloten. Mensen te
voet kunnen de Dam alleen bereiken
vla het Damrak. Rokln en Dam
straat. Het gebied ten westen daar
van is taboe. Wie binnen deze gordel
woont kan, volgens de politie, op ver
toon van een deugdelijk legitimatie
bewijs vrijelijk rondlopen. Mensen
met „strikt noodzakelijke bezighe
den" ln het gebied op 30 april moeten
bij het politiebureau Warmoesstraat
een pasje halen. Volgens de adjudant
die zich daarmee bezig houdt is het
opgeven van naam. adres en geboor
tedatum voldoende Ook krakers die
in het gebied wonen kunnen een pas-
Je krijgen. „Het interesseert me hele
maal niets of het krakers zijn, als ze
maar een legitimatiebewijs hebben."
Het probleem is alleen dat krakers
om Juridische redenen hun identiteit
en adres niet prijs willen geven. Er
wordt nog onderhandeld over het ver
strekken van pasjes aan deze Amster
dammers waar alleen maar nummers
op staan.
Schoolkinderen
Wie er in slaagt op tijd de Dam te
bereiken is aangewezen op het ach
terste gedeelte van het plein. De voor
ste helft, afgeschermd met dranghek
ken. is bestemd voor achthonderd
Amsterdamse schoolkinderen en zes
honderd mensen uit het gehele land.
Elke gemeente mocht twee mensen
naar de hoofdstad afvaardigen Hun
identiteit is bekend bij de organisato
ren. „Het voorste gedeelte van de
Dam is eigenlijk gereserveerd voor
het 'verplicht toejuichen," zegt een
woordvoerder van de politie ironisch.
„Er blijft een klein gedeelte over voor
het 'spontaan' toejuichen."
„De binnenstad zal niet vergeven zijn
van de politie," verzekerde burge
meester W. Polak gisteren nog. De
politiemensen die er zijn zullen ln
feestelijk tenu verschijnen, wist een
woordvoerder van de politie te mel
den. Maar terwijl agenten met witte
handschoenen en stropdas bij de af
zettingen staan, zijn leden van Mo
biele Eenheden ln overall en met
helm en schild elders wel paraat. Hoe
veel veiligheidspersoneel die dag in
Amsterdam ln touw is. wil de politie
„om begrijpelijke redenen" niet
kwijt. Het zullen er duizenden zijn.
De twee ziekenhuizen van de univer
siteit van Amsterdam, het Wilhelmi-
naGasthuis en het Binnen Gasthuis,
zijn aangewezen voor de opvang van
eventuele gewonden. Het eerste voor
hooggeplaatste bezoekers en het
tweede voor anderen, bevestigde een
woordvoerder van de universiteit.
Een deel ls al dagenlang actief in
Amsterdam. De Koninklijke Mare
chaussee bewaakt dag en nacht het
palels en de Nieuwe Kerk. Regelma
tig cirkelen er helikopters boven de
stad, en de politie heeft een uitge
breid buurtonderzoek gehouden. Vol
gens bewoners zijn strategische
plaatsen vooral op daken van be
drijfsgebouwen gereserveerd voor po
litiemensen. „Scherpschutters" ver
duidelijken ze, maar ook daar geeft
de politie geen commentaar op. Het
luchtruim is op 30 april voor elk
luchtverkeer, behalve dat van de poli
tie, gesloten.
Het zijn verregaande maatregelen die
maar gedeeltelijk ontlokt lijken door
de krakersleus „Geen woning, geen
kroning". Er circuleren pamfletten en
oproepen ln krakerskringen, maar
hun eventuele acties lijken er niet op
gericht de Inhuldiging direct te ver
storen. Buitenlandse terroristische
groeperingen baren meer zorgen.
Burgemeester Polak: „Er komen veel
buitenlandse gasten. Ik heb wel eens
ironisch gezegd: elke buitenlander
neemt zijn eigen vijanden met zich
mee. Daarom moet er rekening wor
den gehouden met terroristische ac
ties."
formeerden drie functionarissen naar
hun plannen voor 30 april. „Toen we
zelden dat we niets van plan waren
geloofden ze ons niet. Ze hadden ge
hoord dat er verfbommen ln het huis
waren."
Het enige voornemen van de circa 90
bewoners van het pand was op eigen
wijze bij te dragen aan de feestvreug
de. „Wij wilden binnen de grenzen
van het toelaatbare laten zien wat
een poppenkast zo'n inhuldiging ia en
dat dat geld beter aan woningbouw
besteed kan worden." Er zijn al
wachthuisjes beschilderd en panelen
vervaardigd met leuzen. Volgens Lau
ra ls er op het hoofdbureau nog een
hele discussie gevoerd over de tek
sten. „Trix is een rotwijf, mocht bij
voorbeeld niet. Maar „geen woning,
geen kroning" nog wel
Kraakpand
Eén kraakpand biedt de politie ech
ter wel zorgen: het voormalige Han
delsbladgebouw dat schuin tegen
over de achterkant van het paleis
staat. Bewoners werden vorige week
ontboden op het hoofdbureau van
politie. Volgens kraakster Laura in
zat Nederland de reputatie krijgen
van een land waarmee geen be
hoorlijke afspraken kunnen wor
den gemaakt."
Een gaaf voorbeeld van wat de
Amsterdammers een gotspe noe
men. Heeft het gemeentebestuur
van Amsterdam eerst op advies
en later met de nadrukkelijke ze
gen van de regering de plannen
voor het stadhuis zodanig gewij
zigd dat er een goedkope en ener
gie-besparende combinatie van
stadhuis en opera op het Water-
looplein tot stand kwam, en dan
opeens fietst daar de (naar wij
hopen) best ingelichte man van
Nederland tussendoor.
Wie zal ons deze raadselen verkla
ren? We houden het er maar op
dat Japans een heel moeilijke taal
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
trad op in het eerste kwartaal toen er
als gevolg van het strenge winterweer
minder en voorzichtiger werd gere
den dan gewoonlijk. Ook in het twee
de en vierde kwartaal deed zich een
daling voor van het aantal verkeers
doden. In het derde kwartaal was het
aantal overleden verkeersslachtof
fers vrijwel gelijk aan dat van 1978.
De politie wilde ook op 30 april toe
gang tot het gekraakte pand hebben
omdat „het de laatste schakel in de
veiligheids ring was". Maar de bewo
ners weigerden. „De politie heeft nog
nooit iets voor ons gedaan. Ze treedt
altijd tegen krakers op. behalve als ze
Je nodig heeft."
Voor de krakers geldt, zeggen ze zelf
op 30 april maar één parool: kraken
net als op elke andere dag De Am
sterdamse woningbouwverenigingen
gaan als voorzorgsmaatregel zo snel
mogelijk al hun leegstaande wonin
gen bulten de gemeente om toewijzen
aan leden. Bij menig complex van
leegstaande koopwoningen staat per
soneel van particuliere bewakings
diensten. Zo bereidt ledereen zich op
zijn eigen wijze voor op 30 april.
VOETGANGERSSITUATIE BINNENSTAD
30 oprit von
730-18 00 uur
n
"-O,
vult voöiD
Af «lult ingen
voor voet -
gongere
Het daverend geluid van ontplof
fende bommen en zwaar geweer
vuur weerklinkt in 8an Salvador,
de hoofdstad van El Salvador. In
de dierentuin timmert olifant An
gela bonkend met haar slurf op
de grond, steekt de slurf vervol
gens in de lucht en trompettert
alles bij elkaar. Boy, de baviaan,
stampt wild door zijn kool. hyste
risch krijsend en woest aan de
tralies rukkend. De meeste ande
re van de vijfhonderd dieren ln
San Salvadors dertig Jaar oude
dierentuin houden zich rustig.
„Ze zijn aan het schieten gewend
geraakt, net als de meeste men
sen in de stad," zegt directeur
Carlos Hidalgo. „Alleen Angela
en Boy niet; die zijn erg gevoelig.
Het lawaai gaat zo'n beetje de
hele dag door, want hier vlakbij
ligt een militair oefenterrein."
Net als de mensen gewend aan
het lawaai dus, maar ook aan de
ontberingen. Oorlog brengt dat
met zich mee, zoals ook de Neder
landers van boven de veertig de
zer dagen weer duidelijk voor de
geest zal staan. De dieren van
San Salvador doen noodgedwon
gen mee: onder de Salvadorenen
zijn (dit Jaar al meer dan duizend)
slachtoffers gevallen, onder de
dieren ook. Veel mensen hebben
niet genoeg te eten, de dieren
evenmin. Twee Jaar geleden huis
vestte de dierentuin nog acht
honderd dieren. 81nds die tijd
zijn driehonderd van hen het
slachtoffer van de omstandighe
den geworden, meestal afge
maakt. „We moesten de oudere
vaak wel opofferen om de Jongere
meer kans op overleven te ge
ven," zegt Hidalgo. Onder die „of
ferdieren" veertien leeuwen; de
enige zebra stierf van ouderdom
en werd niet vervangen. Apen en
vogels zijn nu de meest voorko
mende bewoners van de tuin.
De overgebleven dieren maken
moeilijke tijden door en de direc
tie van de dierentuin heeft het
minstens even zwaar. Die moet
met een subsidie van 5500 per
maand zien rond te komen; vol
gens kenners zou er zeker tien
duizend gulden bij moeten om de
vijfhonderd dieren plus het park
te onderhouden en bovendien het
personeel te kunnen betalen. In
komsten uit het bezoek zijn er
niet. Het dierenpark is altijd vrij
toegankelijk geweest, en nu een
toegangsprijs heffen zou het park
van de regen ln de drup brengen:
dat bezoek ls de laatste twee jaar
toch al teruggelopen van een mil
joen tot krap honderdduizend.
Het gevolg van het veel te lage
maandgeld is, dat de dieren on
voldoende te eten krijgen. „We
kunnen ze maar half zoveel geven
als ze gewend waren," zegt direc
teur Hidalgo. „We hebben ge
woon geen geld voor meer. De
leeuwen zitten geregeld een hele
week zonder vlees, en als er weer
gevochten wordt in de stad krij
gen andere dieren soms een hele
dag helemaal niets, omdat onze
mensen niet naar de markt kun
nen om in te kopen." Olifant An
gela heeft de gedwongen honger-
kuur tot nog toe alleen maar
goed gedaan, vindt hij. „Ze was
een echte vetzak, veel te dik ei
genlijk, en nu ze nog maar een
kleine zeventig kilo fruit per dag
krijgt is ze een stuk afgeslankt,
wat in feite al veel eerder had
moeten gebeuren."
Directeur Hidalgo heeft toch nog
de stille hoop meer geld voor zijn
dieren los te krijgen. Misschien
van de nieuwe minister v*n on
derwijs, die het ook over de die
rentuin voor het zeggen heeft.
Weliswaar ls dat alweer de derde
minister binnen een half Jaar op
die post, maar zolang hij niet
opstapt hoopt Hidalgo iets voor
zijn dieren te kunnen verbeteren.
Geheel in de stijl van deze tijd
heeft een stel koolmezen in Am
stelveen een onderkomen 'ge
kraakt': voor het tiende Jaar al
bexetten te de brievenbus van de
familie Van de Brink, die nu
noodgedwongen de post uit een
aan de deur opgehangen plastic
aak moet halen. Een 'lustrum-
bordje' met 'verhuurd', een vo
geltje en '10 x' er op verwijst alle
brieven- en drukwerkbexorgers
naar de aak. Ergens in Haarlem
heeft een duif ook een comforta
bele plaats voor haar nest gevon
den in een grote neonletter: lek
ker warm, stevig en nog gratis
licht ook.
verdal, die sinds 1973 de bijbeho
rende oorkonde tijdens het (al
tijd gratis toegankelijke) jaarlijk
se popfestival ln NiJ verdal aan de
uitverkorene uitreikt, heeft 'me
vrouw Dolman' als popvrouw
aangewezen „omdat zij met hu
mor en openhartigheid de gren
zen tussen man en vrouw weet te
overschrijden en te relativeren",
om iet* uit het Juryrapport te
citeren. De popvrouw zal worden
uitgenodigd om tijdens het festi
val, eind juli, de oorkonde op de
popvrouwzetel in ontvangst te
komen nemen. In vorige Jaren
zaten daar onder meer Oermaine
Oroenler, oud-minister en oud
wethouder Irene Vorrink en actri
ce Mimi Kok, prinses Irene, een
paar Jaar geleden tot popvrouw
uitgeroepen, kon niet komen en
liet zich in NIJverdal vertegen
woordigen door een vrouwelijke
Spaanse tolk die in Nederland
werkt. De allereerste die deze
'pop-eer' te beurt viel, was konin
gin Juliana. Zij liet na het festival
iets van zich horen, omdat zij dat
Jaar haar handen vol had aan
haar 25-Jarig regeringsjubileum
pen gevonden die Je er een paar
Jaar geleden nog niet zag. zakre-
kenmachlentjes. diplomatenkof
fertjes, tennisrackets, betaalche
ques en ook paspoorten bij de
vleet In voorbije Jaren vonden
beambten van het openbaar ver
voer haast uitsluitend herenpara
plu's. waarvan elke echte gentle
man er minstens twee schijnt te
bezitten. Maar vorig Jaar waren
er onder de 150.000 gevonden
voorwerpen maar 26 000 para
plu's. een absoluut diepterecord
volgens het Londense vervoerbe
drijf. Vermoedelijk is de verkla
ring dat de meeste heren ln deze
dagen een opvouwbare paraplu
in hun tassen en koffertjes stop
pen. Maar als ze die koffertjes
dan in hun geheel achterlaten,
moeten er toch ook weer even
veel paraplu's gevonden worden,
zou Je zeggen. Ze zoeken het
maar uit
Voor het eerst sinds de Instelling
van de (Jaarlijkse) onderschei
ding is een man tot 'popvrouw
van het Jaar' uitgeroepen. Het. is
Paul Haenen, voor radio (Stad
AmsterdamMulsteraars en t.v.
(Sonja's Ooed Nieuws Show)-klJ-
kers beter bekend als mevrouw
Margreet Dolman. De Stichting
Sociaal Jongerencentrum ln N1J-
Mlsschien komt het doordat ze te
gehaast leven, ln elk geval wor
den ook de Engelsen met de dag
slordiger en vergeetachtiger. In
de Londense metro treinen en
dubbeldeks bussen worden te
genwoordig tenminste voorwer-
