Rebellie tegen Begin
naar nieuw hoogtepunt
Jewetensvol architect
eknopt in beeld gebracht
'n Eigen
Piefe-Fijn- rekening?
Prëjstreffer
Krantenbezorger los Pieters
kiest voor de Nutsspaarbank.
aterwingebied ernstig
>or benzine vervuild
NUTSSPAARBANK
in Salomonson in Stedelijk in Amsterdam
TROUW/KWARTET
H 11
,„r
it "ft
HI
I I
■si H
door James Dorsey
JERUZALEM Klaarblijkelijk hebben Israels ministers nog
wat moeite met het naleven van de door hen zeil onlangs
vastgestelde gedragscode. Hoewel aan de vooravond van
premier Begins reis naar Washington besloten werd de „lek
ken" naar de pers te dichten, viel hiervan nog weinig te
merken na afloop van het eerste kabinetsberaad sinds de
terugkeer van de premier.
.menwerking met Rik Egberts ontwierp Hein Salomonson het bejaardenhuls Beth Shalom (1978)
n Amsterdam-Osdorp staat.
Vrijwel onmiddellijk erna hing de
vuile was van de regering alweer bul
ten. Nadat Begin ln het kabinet ver
slag had uitgebracht over de bespre
kingen met president Carter, be
schuldigde minister van landbouw
Arrtk SJaron hem ervan op grote
schaal concessies te hebben gedaan
en de richtlijnen van de regering voor
de autonomle-onderhandellngen te
hebben overschreden.
„Hij weet niet waarover hij praat",
snauwde Begin, wit van woede. De
premier vond het echter beneden zijn
waardigheid om op SJarons beschul
digingen ln te gaan. Dit liet hij over
aan de minister zonder portefeuille,
Mosje Nisslm.
SJaron lijkt zich er bewust van te zijn
dat hij binnen het kabinet over wei
nig aanhang beschikt HIJ liet weten
geen stemming te hebben geelst „om
dat lk ln dit kabinet toch altijd ln de
minderheid verkeer als het gaat om
Judea en Samaria".
Peter Karstkarel
ITERDAM Hein Salomonson is een Nederlands archi-
die nagenoeg tevergeefs in de handboeken over de
ltectuurgeschiedenis wordt gezocht. Ter gelegenheid van
70-ste verjaardag werd een beknopt overzicht van zijn
Te samengesteld en voor velen zal de tentoonstelling een
je kennismaking zijn met een architect die niet tot
mbarende, wel tot zeer afgewogen resultaten kwam.
ke relaties het duidelijkst, maar ook
de bescheidener woonhuizen bezitten
deze architectonische helderheid.
De uitgekiende materiaalkeuze en -
behandeling wordt op de tentoonstel*
Peres
Veel ernstiger voor Begin ls de oproep
van minister van defensie Ezer Weiz-
man tot vervroegde parlementsver
kiezingen en het onderhoud vandaag
ln het Witte Huis tussen oppositielei
der SJimon Peres en president Carter. Coalitie
Hoewel Peres verklaarde ln dit ge
sprek de nadruk te zullen leggen op
zaken waarover ln Israël nauwelijks
verschil van mening bestaat Jeru
zalem als de eeuwige hoofdstad van
Israël, het verzet tegen de stichting
van een onafhankelijke Palestijnse
zoek aan Straatsburg, zei Khaled al
Hassan, een van de oprichters van Al
Fatah, de grootste Palestijnse guer
rilla-organisatie, dat het een voor de
PLO aanvaardbaar scenario zou zijn
als Israël zich eerst uit de ln 1967
bezette gebieden terugtrekt. Deze
zouden dan voor een periode van zes
maanden door een internationale vre
desmacht of door de VN gecontro
leerd worden. Daarna zou het Pales
tijnse recht op zelfbeschikking moe
ten worden verwezenlijkt en zouden
Israël en de Palestljnen over de nog
uitstaande problemen kunnen onder
handelen. Al Hassan voorspelde dat
vlak na de onafhankelijkheid van de
Palestljnen een confederatie met Jor
danië zou worden aangegaan.
In Jeruzalem vreest men dat Carter
veel sympathieker zal staan tegen
over de voorstellen van Peres dan
tegenover het als niet flexibel ervaren
dogmatisme van premier Begin. Het
zou ertoe kunnen lelden dat Carter
zich uiteindelijk van Begins enge uit
leg van autonomie voor de Palestlj
nen niets zal aantrekken. Peres wil de
autonomleplannen bij voorbeeld al
vast ln de Oazastrook tot uitvoering
brengen. Misschien vormt dit ook de
achtergrond voor het gesprek van
daag tussen Carter en Peres.
Premier Menachem Begin van Israël en zijn minister van defenlse Ezer
Welzman ln een tijd dat er van wantrouwen nog geen sprake was. (Overigens
ls het een Latijns-Amerikaans gebruik om elkaar bij een begroeting zó
hartelijk te begroeten en te betasten dat een onder de kleding verborgen dolk
moeilijk verborgen kan blijven.)
ling direct getoond met een aantal; staat en de weigering om met de
intoonstelllng ln het 8tedelijk
Urn ln Amsterdam draagt het
)gen karakter van de architect
telaas niet zijn uitgebalanceerde
rging. De beperkte ruimte bij de
)p van de grote trap ls er onge
ld debet aan. Juist Salomonson
pmerkelljke ruimten maken die
entueerd werden met een ultge-
e lichtval. De gangen zijn hier
hangen met foto's en tekenln-
voorzien van toelichtende tek-
èn ln de enige echte ruimte zijn
n podium enkele van de uitge-
e meubelontwerpen gezet. Het
'1 draagt het rommelige karak-
fan een architectenwinkel, al
i het gebodene niet op de voor-
aangeprezen.
Balomonson stamt van de twee-
peratle architecten die het Nieu-
ouwen voorstonden; de bouw
ers die het functionalisme niet
dogmatische wijze doordre-
iar de uitgangspunten van een
Ie technische, economische en
Iksfunctie wisten te vertalen ln
irpen die dichter bij de eisen
omfort van de opdrachtgevers
len. Uit deze compromissen
len dan ook veel particuliere
chten voor woonhuizen voort.
rende de Jaren-'20 ontving Salo-
t>n zijn eerste opleiding aan de
ie MTS en raakte bekend met
Igenstrljdige opvattingen van
Ingen (expressionisme) en De
absolute zakelijkheid). Van 1930
132 studeerde hij te Wenen aan
telier van Josef Hoffmann om
a voor korte tijd aan een archi-
ibureau te werken. In 1933 ver-
talomonson naar Parijs om enl-
1 aan het bureau van Le Corbu-
e werken. Door de ongenadige
hitte moest het atelier worden
len en Salomonson keerde naar
land terug, de ideeën over Het
re Bouwen meenemend. Hij
oe tot de architectengroep „de
onderhield contacten met de
uwgroep en rationalisten als
a, Stam en Merkelbach. Bodon
hij op toen hij de winkel van
der en Dupont (thans Galerie
Collection d'Art) aan de Keizers
gracht 516 te Amsterdam had gezien.
Met hem verzorgde hij de inrichting
van een uitbreiding van het Boy
mans-museum, onder meer het res
taurant dat nu evenals de aangebo
den waar nog slechts vergane glorie
uitstraalt
Aan het einde van de Jaren *30 regen
de het geen opdrachten en na enkele
kleine interieurwerken uitgevoerd te
hebben, ontving Salomonson ln 1938
pas de eerste opdracht om een woon-/
huis te bouwen, ln Blaricum. Gedu
rende de eerste jaren van de oorlog
kon hij nog les geven aan de mlddel-l
bare Joodse kunstnijverheidsschool,
maar de rest van die tijd moest hij
onderduiken. Kort na de oorlog!
stichtte hij een eigen bureau en vond'
zijn portefeuille vooral gevuld met
particuliere opdrachten voor de
„happy few". Economisch functiona
lisme zal bij die woonhuisplannen
nauwelijks een rol gespeeld hebbeni
en toch wist Salomonson steeds tot'
een ingetogen, zelfs sobere architec
tuur te komen, waarbij de rijkdom»
met een grote verfijning ln materiaal
gebruik en detaillering uitgedrukt ls.
De bejaardenwoningen die de archi
tect in 1955 voor het Seringenpark ln
Aalsmeer ontwierp, wist hij eveneensl
ln die verfijnde soberheid vorm te
geven. Op de tentoonstelling wordt
niet duidelijk de werken worden er
niet geanalyseerd wat bulten deze
architectonische aristocratie, de sty-
listische zijde, verder aan de bouw
werken te beleven valt. Van de foto's
en schetsen is op te maken dat Salo
monson zich de mogelijkheden vani
de ruimtelijke verbanden vooral aan
trok. Niet alleen van een verband
tussen binnen- en buitenruimten,'
zoals hij die gerealiseerd heeft bij
enkele grote opdrachten met patio's,
maar ook die van gebruiks- en ver
keersruimten. Het kantoorgebouw
van Turmac (1966) waarin de Stuyve-
sant-kunstcollectle ls ondergebracht
en het Joods Amsterdams bejaarden
centrum „Beth Shalom" (1978), beide
te Amsterdam vertonen de ruimtelij-
meubelen. Ook hier heeft Salomon
son een soberheid betracht die de
kenmerken van het materiaal en de
eisen van het gebruik elementair sa
menvatten. Salomonson heeft zich
zelf te kort gedaan met de tentoon
stelling hij stelde haar zelf samen
door te vermoeden dat zijn helder
heid zonder analyse door ieder zou
kunnen worden begrepen. De optel-'
som van citaten vertroebelt zijn wei
nig spectaculaire, maar zeer gewe
tensvolle carrière.
Palestijnse bevrijdingsbeweging te
onderhandelen zal lüj ook zijn stel
ling verdedigen dat Israël tachtig
procent van de Westelijke Jordaanoe-
ver aan Jordanië dient terug te geven.
Aangenomen wordt dat Peres beseft
dat geen enkele serieuze politicus ln
Israël zich voorstander kan tonen van
onderhandelingen met de PLO. Maar
goed Ingelichte kringen in Jeruzalem
menen dat Peres via de Jordaanse
koning Hoessein indirect tot zaken
met de Palestljnen wenst te komen.
Tot en met 11 mei, dagelijks van 9.301 Volgens deze kringen zou de PLO hier
tot 17 uur en zondags van 13 tot 17 niet geheel afwijzend tegenover
uur te bezoeken. staan. Dit weekeinde tijdens een be-
Met spanning wacht men in Israël
tevens de uitkomst al van een partij
raadsvergadering van de Democrati
sche Beweging, die zondag gehouden
zal worden, en van de verkiezingen ln
de liberale partij, die deel uitmaakt
van de Likoed, voorafgaand aan het
partijcongres begin mei. Beide partij
en, coalitiegenoten van premier Me
nachem Begin, staan kritisch tegen
over het doen en laten van de rege
ring. Met Welzmans oproep tot ver
vroegde parlementsverkiezingen heb
ben zij nieuwe wind ln de zeilen ge
kregen
Naaste medewerkers van Welzman
menen dat hij er zeer mee Ingenomen
ls dat hij Israéls populairste politicus
is. HIJ zou niet afwijzend staan tegen
over de gedachte leider te worden van
tlsche Beweging. Sommigen menen
dat Welzman daarom nu vervroegde
verkiezingen heeft voorgesteld. Ge
speculeerd wordt ook dat een derge
lijke partij misschien ook de terug
keer in de politiek van Weizmans
zwager, oud-minister van buitenland
se zaken Mosje Dajan, zou inluiden.
En voor het geval de nieuwe centrum
partij niet van de grond komt, heeft
Weizman voor alle zekerheid vast la
ten weten eventueel bereid te zijn als
minister van defensie te dienen ln een
kablnet-Peres. Met deze toezegging
op zak ls de roep van de Arbeiders
partij om vervroegde verkiezingen
luider geworden, en reisde Peres vol
zelfvertrouwen naar Washington.
De Democratische Beweging van vi-
ce-premler Jlgal Jadln moet zondag
besluiten of ze wel of niet de regering
gaat verlaten. Jadln heeft hier ln het
verleden vaker mee gedreigd, maar
koos uiteindelijk altijd eieren voor
zijn geld.
Welzmans oproep kwam echter op
een ogenblik dat de voorstanders bin
nen de Democratische Beweging van
vertrek hun standpunten net leken te
matigen. ZIJ verkeren nu in een moei
lijke positie, omdat het op een na
belangrijkste lid van het kabinet een
gebrek aan vertrouwen ln de regering
aan de dag heeft gelegd. Jadin zal
pogen de standpunten met de libera
le partij te coördineren. Wanneer vt-
ce-premler Slmcha Ehrlich succesvol
uit de verkiezingen ln de liberale par-
een nieuwe Centrumpartij ln Israël,' yj tevoorschijn komt, zijn openingen
gevormd door een belangrijk deel van jn de richting van Welzman bepaald
de liberale partij en van de Democra- ^et uitgesloten.
Door zijn uitspraken heeft Welzman
zich de woede op de hals gehaald van
Begins CheroetpartlJ. In Cheroetkrin-
gen meent men dat Welzman nu zijn
kans verspeeld heeft om Begins op
volger te worden. De opvolging bij de
voor volgend jaar mei geplande parle
mentsverkiezingen leek Welzman'
vóór zijn controversiële vraaggesprek
voor de Israëlische televisie al ln zijn
zak te hebben.
De Cheroet heeft deze week haar be
raad over Weizmans uitspraken met
twee weken uitgesteld. In deze perio
de verblijft de minister van defensie
ln de Verenigde Staten. Begin zou de
affaire-Weizman op een laag pitje wil
len houden De premier meent dat
het overbodig is om de Israëliërs op
nieuw aan Weizmans uitspraken te
herinneren. Bovendien ls hij zich be
wust van de dreigementen van de
Democratische Beweging en van de
liberalen om de regering ten val te
brengen als Welzman voor zijn op
merkingen ter verantwoording wordt
geroepen.
Tenslotte menen medewerkers van
Begin dat wanneer de premier de
Impulsieve minister van defensie vol
doende touw geeft, deze zich uitein
delijk zelf zal ophangen. Maar zelfs al
past Weizman in de komende weken
zorgvuldig op zijn stappen, aangeno
men wordt dat Begin hem niet zo
maar zal vergeven en hem meer dan
ooit zal wantrouwen. Dit ls volgens
medewerkers van Begin „de straf
voor elke politieke vijand van de pre-
mièr".
nering zal zeker tien jaar duren
onze correspondent
DHOVEN Het waterwingebied tussen Eindhoven en
t is ernstig door benzine vervuild. Minstens twintigdui-
I liter benzine ls door een lek in een tank bij een benzine-
on in de grond gekomen.
ring van het verontreinigde
Eater zal zeker tien jaar duren,
ide wordt geschat op ruim een
gulden. De drinkwatervoor-
Ig ln Eindhoven is door deze
iramp tien tot twintig procent
gelopen. De dienst gemeentebe-
in heeft namelijk zes drlnkwa-
>nnen moeten droogleggen om
Drkomen dat vervuild drinkwa-
Drdt verspreid.
tn onderzoek van gemeentebe-
E blijkt dat om het grondwater
orme benzinepias drijft. De
helaag is plaatselijk 1.70 meter
De gemeente Eindhoven heeft
pte diepte een nieuwe drinkwa-
t geslagen om tijdens de zomer
voldoende water te kunnen be
ken. Als Eindhoven toch nog
tekort komt zullen Philips en
ftterlcldlng5maatschapplj zuid-
Irabant bijspringen.
Inmiddels ls de gemeente druk bezig
het waterwingebied te zuiveren. De
gemeente heeft bijna zevenduizend
liter benzlne-watermengsel laten af
zuigen. Verder zal ongeveer vijfdui
zend kubieke meter grond rondom
het benzinestation worden afgegra
ven. Ook zal het verontreinigde ge
bied tien jaar lang worden gedrai
neerd om het benzinemengsel te ver
dunnen.
Het lek ln de tank van het benzinesta
tion ls vermoedelijk al ln 1976 ont
staan. Pas in 1978, nadat de vorige
eigenaar het tankstation had overge
daan aan de benzinemaatschappij
Aral, werd het lek ontdekt Aral heeft
het lek destijds gedicht maar heeft
het niet gemeld bij autoriteiten. De
gemeente Eindhoven wil zowel de
voormalige eigenaar als Aral voor de
schade aansprakelijk stellen.
Moet je weten: andere keus had 'ie
eigenlijk niet. Want de Nutsspaarbank is
nou net de énige bank die, als speciale
dienstverlening voor de jeugd van 11 tot
18 jaar, de mogelijkheid van een eigen
bankrekening biedt:
de Piek-Fijn-
rekening.
Kun je vragen:
wat moeten tieners
met een bank
rekening? Nou, da's
simpel: hun zak-en
kleedgeld
bijschrijven, de
extraatjes van ooms
en tantes, hun bij
verdiensten uit
krantenwijk, statie
geld, oud papier,
auto's wassen, baby-sitten of vakantie
werk. Ook: hun betalingen mee verrich
ten (abonnement op hun „lijfblad",
hun contributie voor sportclub of ballet
school).
Kortom: de Piek-Fijn-rekening is
gewoon hun gecombineerde bank/
7VD5l'JP8'J
<?P£AJWGr P/eX-F'JtJ
RBPGW'
/AJCéGr-P&SWe
MN F7-50
spaarrekening op eigen naam. Met een
altijd hógere rente dan op een
normale rekening plus een extra premie
aan het eind van het jaar waarin ze 16
worden. Reken maar, dat dat sparender
wijs aantikt!
Trouwens: nóg
zoiets moois is het
Zilvervlootspaar-
plan. Jongens en
meisjes vanaf 15 jaar
kunnen daar aan
meedoen. Scoren ze
zomaar èn een hoge
rente èn nog 's een
overheidspremie van
liefst 10°/o!
Goed. Tot zover wat de Nutsspaar
bank biedt aan bijzondere spaarmogelijk-
heden speciaal voor de jeugd. Want dat
daarnaast ook meer „volwassen" spaar-
vormen mogelijk zijn, spreekt vanzelf.
In dit verband:
een mens zou best 's wat nader zijn licht
erover kunnen opsteken. Gewoon doen!
Tofte werkmansbroek van 13 ounce
blue denim
mt 116(29.75)-
176(35.-)
mt 116
Alleen deze week
Grole Marktstraat 34, Den Haag -
Rozemari|n 19-23, Leidschendam
Haarlemmerstraat 115-117, Leiden