Rebellie tegen Begin naar nieuw hoogtepunt Jewetensvol architect eknopt in beeld gebracht 'n Eigen Piefe-Fijn- rekening? Prëjstreffer Krantenbezorger los Pieters kiest voor de Nutsspaarbank. aterwingebied ernstig >or benzine vervuild NUTSSPAARBANK in Salomonson in Stedelijk in Amsterdam TROUW/KWARTET H 11 ,„r it "ft HI I I ■si H door James Dorsey JERUZALEM Klaarblijkelijk hebben Israels ministers nog wat moeite met het naleven van de door hen zeil onlangs vastgestelde gedragscode. Hoewel aan de vooravond van premier Begins reis naar Washington besloten werd de „lek ken" naar de pers te dichten, viel hiervan nog weinig te merken na afloop van het eerste kabinetsberaad sinds de terugkeer van de premier. .menwerking met Rik Egberts ontwierp Hein Salomonson het bejaardenhuls Beth Shalom (1978) n Amsterdam-Osdorp staat. Vrijwel onmiddellijk erna hing de vuile was van de regering alweer bul ten. Nadat Begin ln het kabinet ver slag had uitgebracht over de bespre kingen met president Carter, be schuldigde minister van landbouw Arrtk SJaron hem ervan op grote schaal concessies te hebben gedaan en de richtlijnen van de regering voor de autonomle-onderhandellngen te hebben overschreden. „Hij weet niet waarover hij praat", snauwde Begin, wit van woede. De premier vond het echter beneden zijn waardigheid om op SJarons beschul digingen ln te gaan. Dit liet hij over aan de minister zonder portefeuille, Mosje Nisslm. SJaron lijkt zich er bewust van te zijn dat hij binnen het kabinet over wei nig aanhang beschikt HIJ liet weten geen stemming te hebben geelst „om dat lk ln dit kabinet toch altijd ln de minderheid verkeer als het gaat om Judea en Samaria". Peter Karstkarel ITERDAM Hein Salomonson is een Nederlands archi- die nagenoeg tevergeefs in de handboeken over de ltectuurgeschiedenis wordt gezocht. Ter gelegenheid van 70-ste verjaardag werd een beknopt overzicht van zijn Te samengesteld en voor velen zal de tentoonstelling een je kennismaking zijn met een architect die niet tot mbarende, wel tot zeer afgewogen resultaten kwam. ke relaties het duidelijkst, maar ook de bescheidener woonhuizen bezitten deze architectonische helderheid. De uitgekiende materiaalkeuze en - behandeling wordt op de tentoonstel* Peres Veel ernstiger voor Begin ls de oproep van minister van defensie Ezer Weiz- man tot vervroegde parlementsver kiezingen en het onderhoud vandaag ln het Witte Huis tussen oppositielei der SJimon Peres en president Carter. Coalitie Hoewel Peres verklaarde ln dit ge sprek de nadruk te zullen leggen op zaken waarover ln Israël nauwelijks verschil van mening bestaat Jeru zalem als de eeuwige hoofdstad van Israël, het verzet tegen de stichting van een onafhankelijke Palestijnse zoek aan Straatsburg, zei Khaled al Hassan, een van de oprichters van Al Fatah, de grootste Palestijnse guer rilla-organisatie, dat het een voor de PLO aanvaardbaar scenario zou zijn als Israël zich eerst uit de ln 1967 bezette gebieden terugtrekt. Deze zouden dan voor een periode van zes maanden door een internationale vre desmacht of door de VN gecontro leerd worden. Daarna zou het Pales tijnse recht op zelfbeschikking moe ten worden verwezenlijkt en zouden Israël en de Palestljnen over de nog uitstaande problemen kunnen onder handelen. Al Hassan voorspelde dat vlak na de onafhankelijkheid van de Palestljnen een confederatie met Jor danië zou worden aangegaan. In Jeruzalem vreest men dat Carter veel sympathieker zal staan tegen over de voorstellen van Peres dan tegenover het als niet flexibel ervaren dogmatisme van premier Begin. Het zou ertoe kunnen lelden dat Carter zich uiteindelijk van Begins enge uit leg van autonomie voor de Palestlj nen niets zal aantrekken. Peres wil de autonomleplannen bij voorbeeld al vast ln de Oazastrook tot uitvoering brengen. Misschien vormt dit ook de achtergrond voor het gesprek van daag tussen Carter en Peres. Premier Menachem Begin van Israël en zijn minister van defenlse Ezer Welzman ln een tijd dat er van wantrouwen nog geen sprake was. (Overigens ls het een Latijns-Amerikaans gebruik om elkaar bij een begroeting zó hartelijk te begroeten en te betasten dat een onder de kleding verborgen dolk moeilijk verborgen kan blijven.) ling direct getoond met een aantal; staat en de weigering om met de intoonstelllng ln het 8tedelijk Urn ln Amsterdam draagt het )gen karakter van de architect telaas niet zijn uitgebalanceerde rging. De beperkte ruimte bij de )p van de grote trap ls er onge ld debet aan. Juist Salomonson pmerkelljke ruimten maken die entueerd werden met een ultge- e lichtval. De gangen zijn hier hangen met foto's en tekenln- voorzien van toelichtende tek- èn ln de enige echte ruimte zijn n podium enkele van de uitge- e meubelontwerpen gezet. Het '1 draagt het rommelige karak- fan een architectenwinkel, al i het gebodene niet op de voor- aangeprezen. Balomonson stamt van de twee- peratle architecten die het Nieu- ouwen voorstonden; de bouw ers die het functionalisme niet dogmatische wijze doordre- iar de uitgangspunten van een Ie technische, economische en Iksfunctie wisten te vertalen ln irpen die dichter bij de eisen omfort van de opdrachtgevers len. Uit deze compromissen len dan ook veel particuliere chten voor woonhuizen voort. rende de Jaren-'20 ontving Salo- t>n zijn eerste opleiding aan de ie MTS en raakte bekend met Igenstrljdige opvattingen van Ingen (expressionisme) en De absolute zakelijkheid). Van 1930 132 studeerde hij te Wenen aan telier van Josef Hoffmann om a voor korte tijd aan een archi- ibureau te werken. In 1933 ver- talomonson naar Parijs om enl- 1 aan het bureau van Le Corbu- e werken. Door de ongenadige hitte moest het atelier worden len en Salomonson keerde naar land terug, de ideeën over Het re Bouwen meenemend. Hij oe tot de architectengroep „de onderhield contacten met de uwgroep en rationalisten als a, Stam en Merkelbach. Bodon hij op toen hij de winkel van der en Dupont (thans Galerie Collection d'Art) aan de Keizers gracht 516 te Amsterdam had gezien. Met hem verzorgde hij de inrichting van een uitbreiding van het Boy mans-museum, onder meer het res taurant dat nu evenals de aangebo den waar nog slechts vergane glorie uitstraalt Aan het einde van de Jaren *30 regen de het geen opdrachten en na enkele kleine interieurwerken uitgevoerd te hebben, ontving Salomonson ln 1938 pas de eerste opdracht om een woon-/ huis te bouwen, ln Blaricum. Gedu rende de eerste jaren van de oorlog kon hij nog les geven aan de mlddel-l bare Joodse kunstnijverheidsschool, maar de rest van die tijd moest hij onderduiken. Kort na de oorlog! stichtte hij een eigen bureau en vond' zijn portefeuille vooral gevuld met particuliere opdrachten voor de „happy few". Economisch functiona lisme zal bij die woonhuisplannen nauwelijks een rol gespeeld hebbeni en toch wist Salomonson steeds tot' een ingetogen, zelfs sobere architec tuur te komen, waarbij de rijkdom» met een grote verfijning ln materiaal gebruik en detaillering uitgedrukt ls. De bejaardenwoningen die de archi tect in 1955 voor het Seringenpark ln Aalsmeer ontwierp, wist hij eveneensl ln die verfijnde soberheid vorm te geven. Op de tentoonstelling wordt niet duidelijk de werken worden er niet geanalyseerd wat bulten deze architectonische aristocratie, de sty- listische zijde, verder aan de bouw werken te beleven valt. Van de foto's en schetsen is op te maken dat Salo monson zich de mogelijkheden vani de ruimtelijke verbanden vooral aan trok. Niet alleen van een verband tussen binnen- en buitenruimten,' zoals hij die gerealiseerd heeft bij enkele grote opdrachten met patio's, maar ook die van gebruiks- en ver keersruimten. Het kantoorgebouw van Turmac (1966) waarin de Stuyve- sant-kunstcollectle ls ondergebracht en het Joods Amsterdams bejaarden centrum „Beth Shalom" (1978), beide te Amsterdam vertonen de ruimtelij- meubelen. Ook hier heeft Salomon son een soberheid betracht die de kenmerken van het materiaal en de eisen van het gebruik elementair sa menvatten. Salomonson heeft zich zelf te kort gedaan met de tentoon stelling hij stelde haar zelf samen door te vermoeden dat zijn helder heid zonder analyse door ieder zou kunnen worden begrepen. De optel-' som van citaten vertroebelt zijn wei nig spectaculaire, maar zeer gewe tensvolle carrière. Palestijnse bevrijdingsbeweging te onderhandelen zal lüj ook zijn stel ling verdedigen dat Israël tachtig procent van de Westelijke Jordaanoe- ver aan Jordanië dient terug te geven. Aangenomen wordt dat Peres beseft dat geen enkele serieuze politicus ln Israël zich voorstander kan tonen van onderhandelingen met de PLO. Maar goed Ingelichte kringen in Jeruzalem menen dat Peres via de Jordaanse koning Hoessein indirect tot zaken met de Palestljnen wenst te komen. Tot en met 11 mei, dagelijks van 9.301 Volgens deze kringen zou de PLO hier tot 17 uur en zondags van 13 tot 17 niet geheel afwijzend tegenover uur te bezoeken. staan. Dit weekeinde tijdens een be- Met spanning wacht men in Israël tevens de uitkomst al van een partij raadsvergadering van de Democrati sche Beweging, die zondag gehouden zal worden, en van de verkiezingen ln de liberale partij, die deel uitmaakt van de Likoed, voorafgaand aan het partijcongres begin mei. Beide partij en, coalitiegenoten van premier Me nachem Begin, staan kritisch tegen over het doen en laten van de rege ring. Met Welzmans oproep tot ver vroegde parlementsverkiezingen heb ben zij nieuwe wind ln de zeilen ge kregen Naaste medewerkers van Welzman menen dat hij er zeer mee Ingenomen ls dat hij Israéls populairste politicus is. HIJ zou niet afwijzend staan tegen over de gedachte leider te worden van tlsche Beweging. Sommigen menen dat Welzman daarom nu vervroegde verkiezingen heeft voorgesteld. Ge speculeerd wordt ook dat een derge lijke partij misschien ook de terug keer in de politiek van Weizmans zwager, oud-minister van buitenland se zaken Mosje Dajan, zou inluiden. En voor het geval de nieuwe centrum partij niet van de grond komt, heeft Weizman voor alle zekerheid vast la ten weten eventueel bereid te zijn als minister van defensie te dienen ln een kablnet-Peres. Met deze toezegging op zak ls de roep van de Arbeiders partij om vervroegde verkiezingen luider geworden, en reisde Peres vol zelfvertrouwen naar Washington. De Democratische Beweging van vi- ce-premler Jlgal Jadln moet zondag besluiten of ze wel of niet de regering gaat verlaten. Jadln heeft hier ln het verleden vaker mee gedreigd, maar koos uiteindelijk altijd eieren voor zijn geld. Welzmans oproep kwam echter op een ogenblik dat de voorstanders bin nen de Democratische Beweging van vertrek hun standpunten net leken te matigen. ZIJ verkeren nu in een moei lijke positie, omdat het op een na belangrijkste lid van het kabinet een gebrek aan vertrouwen ln de regering aan de dag heeft gelegd. Jadin zal pogen de standpunten met de libera le partij te coördineren. Wanneer vt- ce-premler Slmcha Ehrlich succesvol uit de verkiezingen ln de liberale par- een nieuwe Centrumpartij ln Israël,' yj tevoorschijn komt, zijn openingen gevormd door een belangrijk deel van jn de richting van Welzman bepaald de liberale partij en van de Democra- ^et uitgesloten. Door zijn uitspraken heeft Welzman zich de woede op de hals gehaald van Begins CheroetpartlJ. In Cheroetkrin- gen meent men dat Welzman nu zijn kans verspeeld heeft om Begins op volger te worden. De opvolging bij de voor volgend jaar mei geplande parle mentsverkiezingen leek Welzman' vóór zijn controversiële vraaggesprek voor de Israëlische televisie al ln zijn zak te hebben. De Cheroet heeft deze week haar be raad over Weizmans uitspraken met twee weken uitgesteld. In deze perio de verblijft de minister van defensie ln de Verenigde Staten. Begin zou de affaire-Weizman op een laag pitje wil len houden De premier meent dat het overbodig is om de Israëliërs op nieuw aan Weizmans uitspraken te herinneren. Bovendien ls hij zich be wust van de dreigementen van de Democratische Beweging en van de liberalen om de regering ten val te brengen als Welzman voor zijn op merkingen ter verantwoording wordt geroepen. Tenslotte menen medewerkers van Begin dat wanneer de premier de Impulsieve minister van defensie vol doende touw geeft, deze zich uitein delijk zelf zal ophangen. Maar zelfs al past Weizman in de komende weken zorgvuldig op zijn stappen, aangeno men wordt dat Begin hem niet zo maar zal vergeven en hem meer dan ooit zal wantrouwen. Dit ls volgens medewerkers van Begin „de straf voor elke politieke vijand van de pre- mièr". nering zal zeker tien jaar duren onze correspondent DHOVEN Het waterwingebied tussen Eindhoven en t is ernstig door benzine vervuild. Minstens twintigdui- I liter benzine ls door een lek in een tank bij een benzine- on in de grond gekomen. ring van het verontreinigde Eater zal zeker tien jaar duren, ide wordt geschat op ruim een gulden. De drinkwatervoor- Ig ln Eindhoven is door deze iramp tien tot twintig procent gelopen. De dienst gemeentebe- in heeft namelijk zes drlnkwa- >nnen moeten droogleggen om Drkomen dat vervuild drinkwa- Drdt verspreid. tn onderzoek van gemeentebe- E blijkt dat om het grondwater orme benzinepias drijft. De helaag is plaatselijk 1.70 meter De gemeente Eindhoven heeft pte diepte een nieuwe drinkwa- t geslagen om tijdens de zomer voldoende water te kunnen be ken. Als Eindhoven toch nog tekort komt zullen Philips en ftterlcldlng5maatschapplj zuid- Irabant bijspringen. Inmiddels ls de gemeente druk bezig het waterwingebied te zuiveren. De gemeente heeft bijna zevenduizend liter benzlne-watermengsel laten af zuigen. Verder zal ongeveer vijfdui zend kubieke meter grond rondom het benzinestation worden afgegra ven. Ook zal het verontreinigde ge bied tien jaar lang worden gedrai neerd om het benzinemengsel te ver dunnen. Het lek ln de tank van het benzinesta tion ls vermoedelijk al ln 1976 ont staan. Pas in 1978, nadat de vorige eigenaar het tankstation had overge daan aan de benzinemaatschappij Aral, werd het lek ontdekt Aral heeft het lek destijds gedicht maar heeft het niet gemeld bij autoriteiten. De gemeente Eindhoven wil zowel de voormalige eigenaar als Aral voor de schade aansprakelijk stellen. Moet je weten: andere keus had 'ie eigenlijk niet. Want de Nutsspaarbank is nou net de énige bank die, als speciale dienstverlening voor de jeugd van 11 tot 18 jaar, de mogelijkheid van een eigen bankrekening biedt: de Piek-Fijn- rekening. Kun je vragen: wat moeten tieners met een bank rekening? Nou, da's simpel: hun zak-en kleedgeld bijschrijven, de extraatjes van ooms en tantes, hun bij verdiensten uit krantenwijk, statie geld, oud papier, auto's wassen, baby-sitten of vakantie werk. Ook: hun betalingen mee verrich ten (abonnement op hun „lijfblad", hun contributie voor sportclub of ballet school). Kortom: de Piek-Fijn-rekening is gewoon hun gecombineerde bank/ 7VD5l'JP8'J <?P£AJWGr P/eX-F'JtJ RBPGW' /AJCéGr-P&SWe MN F7-50 spaarrekening op eigen naam. Met een altijd hógere rente dan op een normale rekening plus een extra premie aan het eind van het jaar waarin ze 16 worden. Reken maar, dat dat sparender wijs aantikt! Trouwens: nóg zoiets moois is het Zilvervlootspaar- plan. Jongens en meisjes vanaf 15 jaar kunnen daar aan meedoen. Scoren ze zomaar èn een hoge rente èn nog 's een overheidspremie van liefst 10°/o! Goed. Tot zover wat de Nutsspaar bank biedt aan bijzondere spaarmogelijk- heden speciaal voor de jeugd. Want dat daarnaast ook meer „volwassen" spaar- vormen mogelijk zijn, spreekt vanzelf. In dit verband: een mens zou best 's wat nader zijn licht erover kunnen opsteken. Gewoon doen! Tofte werkmansbroek van 13 ounce blue denim mt 116(29.75)- 176(35.-) mt 116 Alleen deze week Grole Marktstraat 34, Den Haag - Rozemari|n 19-23, Leidschendam Haarlemmerstraat 115-117, Leiden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 11