utonomie-overleg gered
:!wart Zuid-Afrika eist vrijlating Mandela
Laos schendt rechten van de mens
Yanse ex-minister
daagt linksen aan
VS overwegen meer sancties tegen Iran
Amnesty International:
Egypte, Israël en VS gaan door met onderhandelingen
Opnieuw tumult om moord op prins
1
Justitie commissie
wil praten over
uitlevering Belg
GIRO 26655
Zimbabwe
onafhankelijk
PLO ontkent
contact met
Rode Brigades
Eerste Cubaanse
vluchtelingen
naar Costa Rica
Schmidt gaat
naar Moskou
ONDERDAG 17 APRIL 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
an onze Haagse redactie
DEN HAAG Amnesty In-
irnational is gisteren een we-
ildwijde actie begonnen
jor de vrijlating van duizen-
»n politieke gevangenen in
£os, het buurland van Cam-
jja en Vietnam. Volgens
ïesty zitten er sinds de
mngswisseling in 1975
sen tien en vijftien dui-
voormalige regerings-
ïctionarissen vast in zoge-
ïde heropvoedings-
ipen
l een gisteren verschenen,1 eerste
[pport over Laos snreekt Amnesty
van verschillende schendingen van
de mensenrechten in dit door de com
munistisch gezinde Pathet Lao gere
geerde land.
Duizenden mensen worden, blijkens
het rapport, zonder aanklacht of
vorm van proces gevangen gehouden.
Verder worden er arrestaties verricht
op politieke gronden en ontbreken er
juridische waarborgen voor de poli
tieke gevangen. Ook is er een gebrek
aan behoorlijke medische verzorging
voor gevangenen die een specialisti
sche of voortdurende behandeling
nodig hebben. Het gevolg hiervan is
dat hun gezondheid achteruit gaat,
aldus Amnesty.
Het rapport vermeldt verder de af
zondering van gevangenen van hun
gezinnen. Amnesty beschikt zelf over
een lijst van meer dan honderd indi
viduele politieke gevangenen, van
wie de meeste meer dan vier jaar in
de heropvoedingskampen hebben
doorgebracht zonder enig familiebe
zoek te hebben ontvangen. Amnesty
meldt ook het verdwijnen van gevan
genen.
In een brief aan de premier van Laos,
Kaysone Phomvihane, heeft de orga
nisatie gevraagd alle gevangenen vrij
te laten die wegens hun functie onder
de vroegere regering, hun geloof of
politieke activiteiten worden vastge
houden.
Laos kreeg een ander bewind (ae ra-
the t Lao) kort na de regeringswisse
lingen in Cambodja en Zuid-Vietnam
in maart en april 1975. Sinds 1973 had
Laos een coalitieregering (de voorlo
pige regering van nationale eenheid)
nadat er een staakt-het-vuren was
bereikt tussen de regering van
Vientiane en de Pathet Lao. Toen in
mei '75 echter op grote schaal werd
gedemonstreerd tegen de Ameri
kaanse aanwezigheid en tegen de
rechtse ministers in de coalitierege
ring, legden deze bewindslieden hun
ambt neer en nam de Pathet Lao in
feite de macht over.
Volgens de voormalige premier van
de coalitieregering, prins Souvanne
Phouma, die nu regeringsadviseur is,
zijn er sindsdien tien tot vijftien dui
zend ambtenaren en militairen ge
vangen gezet In heropvoedings
kampen.
De omstandigheden in deze kampen
zijn, blijkens het rapport van Amnes
ty. ronduit slecht te noemen. Er
wordt zwaar lichamelijk werk ver
richt, voeding en hygiëne zijn onvol
doende en de gevangenen worden
vrijwel dagelijks onderworpen aan
„politieke opvoeding" en „zelfkri
tiek".
SHINGTON-CAIRO
leuter, AFP, AP) Egypte
Israël bullen onmiddellijk
besprekingen over de Pa-
tijnse autonomie op de be
te Westelijke Jordaan-oe-
en de strook van Gaza
atten om alsnog te probe-
n voor 26 mei tot een over-
wa nkomst te komen. Dit werd
isfteren meegedeeld door de
nerikaanse president Jim-
Carter en de Israëlische
jemier Menachem Begin, die
êV°e ee dagen met Carter over-
i bi :d heeft.
ln J; rter zei dat de Egyptische presi-
an it Anwar Sadat met de hervatting
aëg i het overleg akkoord was. De Ver-
'sj gde Staten zullen „volledig deel-
v nen aan de besprekingen", aldus
ans
>ist
plat
gri
elt
In
IRIJS (AFP, Reuter) De voormalige Franse minister van
nenlandse zaken Michel Poniatowski heeft een aanklacht
ediend wegens laster tegen de communistische en socialis-
che partij in Frankrijk. Deze partijen hebben zijn naam in
rband gebracht met de moord op prins Jean de Broglie, eind
16.
sel
le
len
-Wei
niet
Carter. Het voorstel werd dinsdag
naar voren gebracht door premier Be
gin en Carter maakte gisteren de in
stemming van Sadat bekend na zijn
derde en laatste gesprek met Begin.
Het voorstel houdt in dat van nu af
aan voortdurende onderhandelingen
moeten plaatsvinden over het vraag
stuk van het Palestijnse zelfbestuur,
die deels in Egypte en deels in Israël
gehouden zullen worden. Het mara
thon-gesprek heeft tot doel de oor
spronkelijk in Camp David afgespro
ken datum van 26 mei vast te houden.
Met deze overeenkomst is een voor
stel dat president Sadat vorige week
tijdens gesprekken in Washington
deed blijkbaar van de baan. Sadat
wilde een deel van de onderhandelin
gen laten plaatsvinden in Washing
ton waar de Amerikanen druk zouden
kunnen uitoefenen op Israël om meer
concessies te doen.
Zowel Carter als Begin waren na de
gesprekken optimistisch. Carter had
het over „zeer opbouwende en pro-
duktieve" onderhandelingen en Be
gin zei dat „iedereen zijn uiterste best
zal doen om volledige autonomie te
verlenen aan de Westelijke Jordaan-
oever en de Gaza-strook". Maar deze
uitspraken zijn niet nieuw, zowel Be
gin en Sadat hebben zich in het verle
den beroepen op de akkoorden van
Camp David en elkaar verweten
daarvan af te wijken. Zij houden er
allebei verschillende interpretaties
op na, waarbij Sadat de Palestijnen
in Gaza en op de westelijke oever
wetgevende en uitvoerende bevoegd
heden wil geven, terwijl Begin zoiets
veel te dicht in de buurt vindt komen
van een onafhankelijke Palestijnse
staat, waar Israël tot op heden niets
van wil wéten. Gisteren werd niet
duidelijk of de standpunten hierover
gewijzigd waren, hoewel Carter en
Begin zeiden dat er nog wel obstakels
zijn op de weg naar een volledige
overeenstemming, maar dat, om die
op te lossen geen maanden van touw
trekken meer nodig zijn. Begin hield
gisteren als vanouds vast aan „de
eisen die de militaire veiligheid van
Israël stelt".
Hij voegde daaraan toe dat Israël
nooit zijn nederzettingenpolitiek op
de Westelijke Jordaan-oever en de
Gaza-strook zal wijzigen. „De neder
zettingen zijn van levensbelang voor
de veiligheid van de Hebreeuwse
staat. Zij vormen een bolwerk tegen
terrorisme en zijn volledig legaal en
een onvervreemdbaar recht van het
volk van Israël," aldus Begin.
Anwar Sadat zal er anders over den
ken en opnieuw rijst de vraag hoe
Israël en Egypte nu voor de 26-ste mei
tot overeenkomst over de Palestijnse
autonomie moeten komen.
DEN HAAG (ANP) De Justitie-
commissie uit de Tweede Kamer wil
op korte termijn overleg met staats
secretaris Haars van justitie over de
zaak van de Belg Noel Poledor Lee-
naert. Eind vorig jaar besliste de
Hoge Raad dat uitlevering van de
Belg aan zijn land toelaatbaar is.
Staatssecretaris Haars zal op korte
termijn beslissen over de gevraagde
uitlevering.
ADVERTENTIE
zaak-De Broglie heeft de politieke
anAnoederen in Frankrijk ruim drie
na de dood van de prins weer
lig verhit, nadat onlangs het week-
d Le Canard Enchaïné onthulde
de politie van Parijs op de hoogte
van de plannen hem te vermoor-
Directe aanleiding voor de aan-
:ht wegens laster was een voorstel
de communisten en socialisten in
Nationale Vergadering om ex-mi-
n dijter Poniatowski voor het hoogste
itieke gerechtshof te dagen: het
i lai lementaire hooggerechtshof, dat
>vin taat uit afgevaardigden en sena-
ati(
imuil
van liatowski beschouwt de in dit
derij irstel geformuleerde beschuldigin-
urat i aan zijn adres als een lasterlijke
ot itasting van zijn goede naam. De
nmunisten en socialisten betich-
hem ervan dat hij in zijn hoeda-
olgeiheid als minister van binnenland-
nde laken inlichtingen heeft achterge-
esta iden over de moord in Parijs op de
duistere financiële zaken verwik-
stuv de prins Jean de Broglie. Ponia-
eolg 'ski heeft steeds ontkend dat hij
ter evens heeft verdonkeremaand of
te k i tevoren heeft afgeweten van een
ordkomplot tegen De Broglie.
iend
liatowski eist van de socialisti-
en de communistische partij ie-
2,5 miljoen gulden, en van een
svaardigde een half miljoen. Als
linkse voorstel in de Nationale
gadering ontvankelijk wordt ver-
ard, zal Poniatowski van iedere
evaardigde die het onderschrijft
000 gulden eisen. De ex-minister
it verklaard dat hij het geld wil
gebruiken voor „zijn" kandidaat in
de komende presidentsverkiezingen.
Dat zal waarschijnlijk het zittende
staatshoofd Giscard D'Estaing zijn,
een vriend van hem.
Het parlementaire hooggerechtshof
is tot dusverre slechts eenmaal bijeen
geweest onder voorzitterschap van
De Broglie. Het veroordeelde toen
een minister van het Vichy-regime.
Het is overigens niet waarschijnlijk
dat er een beschuldiging tegen Ponia
towski zal worden ingebracht, aange
zien daarvoor een absolute meerder
heid is vereist. Dat lijkt er niet in te
zitten. De gaullisten, die toch als uit
gesproken tegenstanders van Ponia
towski gelden, hebben in dit geval
slechts de heropening van het gerech
telijk vooronderzoek voorgesteld. De
socialisten en communisten hebben
de steun nodig van minstens 45 gaul
listen om de benodigde meerderheid
van 264 stemmen te behalen voor hun
voorstel.
Het Franse weekblad Le Quotldien
de Paris veronderstelde gisteren dat
de communisten zich nu wreken voor
de beschuldigingen aan het adres van
hun leider Marchais, die werd verwe
ten tijdens de tweede wereldoorlog te
hebben gewerkt in Nazi-Duitsland.
De communisten zouden nu via Poni
atowski president Giscard op de kor
rel willen nemen.
Le Canard Enchaïné zorgde gisteren
opnieuw voor opschudding. Het blad
publiceerde een brief van de gaullisti
sche minister van justitie Pyrefitte,
waarin hij president Giscard enige
tips aan de hand doet voor een strate
gie tegen de leider van de gaullisten
Jacques Chirac.
Een belangrijke stap vooruit bij de
bevrijding van Zuidelijk Afrika.
Maar Uw steun blijft nodig, giro
2.66.55 t.n.v. Bevrijdingsfonds,
Amsterdam.
Donderdagavond 17 april, 8 uur,
feestelijke bijeenkomst in Amidtia,
Westeinde 16, Den Haag.
Komltee Zuidelijk Afrika,
Oa Costastraat 89,
Amsterdam, tel. 020-183598.
Vluchtelingen uit Haïti wachten in hun overvolle boot op toestem
ming van de Amerikaanse autoriteiten om aan land te mogen. In
het vijftien meter lange bootje waagden 135 vluchtelingen de
oversteek van hun door dictator Duvalier geregeerde eiland naar
het Amerikaanse vasteland. Sinds het begin van dit jaar hebben al
meer dan drieduizend Haïtianen de oversteek gewaagd.
WASHINGTON, MOSKOU (Reuter, AFP, AP) De Ameri
kaanse president Jimmy Carter overweegt nog deze week
meer economische en politieke maatregelen te treffen tegen
Iran. Waarschijnlijk maakt de president deze sancties van
daag bekend als hij een persconferentie geeft die door de
Amerikaanse televisie over het hele land zal worden uitge
zonden.
Wltte-Huis-woordvoerder Jody Po
well ontkende echter het bericht in
een Amerikaanse krant als zou Carter
de Westeuropese bondgenoten heb
ben laten weten dat hij half mei een
marine-blokkade rond Iran zou in
stellen als tegen die tijd de impasse in
de gijzelingszaak nog niet is doorbro
ken. In de Amerikaanse ambassade
in Teheran zitten sinds 4 november
vorig jaar vijftig Amerikaanse gijze
laars, vastgehouden door radicale
studenten.
Het bericht over de blokkade stond in
de Boston Globe, die „betroubare
bronnen" liet zeggen dat de Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken Cyrus Vance van plan was spoe
dig naar WestrEuropa te vertrekken
om er daar over te praten en mogelij
ke gevolgen te beoordelen. In het
Westduitse Bonn werd gisteren even
eens ontkend dat Carter Bonn op de
hoogte had gesteld van de komende
blokkade.
Powell ontkende ook dat Carter sanc
ties zou overwegen tegen bondgeno
ten die handel blijven drijven met
Iran. Over de mogelijke nieuwe sanc
ties die Carter tegen Iran zou willen
treffen, werd niets meegedeeld. Car
ter verbrak op 7 april de diplomatieke
betrekkingen met Iran en stelde een
handelsembargo in met uitzondering
van de handel in voedsel en medi
cijnen.
Carter heeft aan de bondgenoten ge
vraagd hetzelfde te doen. Tot op he-
'den met weinig succes. Wel heeft de
Westduitse minister van economi
sche zaken, graaf Otto Lambsdorf,
gisteren door laten schemeren dat
zijn land klaar stond om economi
sche sancties in te stellen ook als de
Europese Gemeenschap niet tot een
gezamenlijke actie zou kunnen be
sluiten.
De EG staat onder druk van het
Europese parlement, waar een meer
derheid achter een resolutie staat die
het verbreken van de betrekkingen
met Iran beoogt. Het europarlement,
heeft gisteren besloten vandaag al
over de verschillende moties te stem
men. De moties variëren van econo
mische boycot van Iran en verbre
king van de betrekkingen tot wat
Amerikaanse diplomaten een „sim
pel handen wringen dat niet verder
gaat dan een veroordeling van het
Iraanse beleid" noemden. De voorzit
ter van de Europese ministerraad (de
ministers van buitenlandse zaken
van de negen EG-lidstaten), de Itali
aanse minister van buitenlandse za
ken, Emilio Colombo hield gisteren in
Straatsburg een rede die bol stond
van verontwaardiging over het Iraan
se optreden en van solidariteit met
het Amerikaanse volk, maar waarin
geen concrete toezeggingen gedaan
werden.
Het blad van de Russische commu
nistische partij de Prawda heeft gis
teren tegengesproken dat Russische
troepen zijn samengetrokken langs
de Iraanse grens. De Prawda zegt dat
de Amerikaanse veiligheidsadviseur
Zbigniew Brzezinski, die eerder deze
week dit bericht in de openbaarheid
bracht, de informatie gewoon uit zijn
duim heeft gezogen. Maar ook de
Iraanse chef-staf van de strijdkrach
ten, Mohammed Hadi Sjadmehr, zei
gisteren dat de Russen manouevres
hadden gehouden langs de Iraanse
noordgrens. Maar hij verwachtte niet
dat de Russen Iran zouden binnen
vallen.
Tot slot heeft de leider van de radica
le fractie in Irans Revolutionaire
Raad. ayatollah Mohammed Behesh-
ti, laten weten dat het komende
Iraanse parlement zeer waarschijn
lijk niet voor juli zal gaan praten over
de gijzelaars in de ambassade ln
Teheran.
ROME (DPA) De Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie PLO heeft giste
ren ln Rome ontkend wapens te heb
ben geleverd aan de Italiaanse extre
mistische organisatie Rode Brigades.
Een voormalig lid van de Rode Briga
des, Patrizio Peci, had tegenover de
Italiaanse justitie verklaard dat de
PLO zijn organisatie wapens had ge
leverd,
Peci werd in februari gearresteerd op
verdenking van medeplichtigheid
aan de moord op de vroegere minis
ter-president van Italië Aldo Moro
Het bureau van de PLO in Rome
verklaarde dat PLO-leider Jasser
Arafat het terrorisme in Italië steeds
ten scherpste heeft veroordeeld. Ara
fat zag ln de christen-democraat
Moro een vriend van het Palestijnse
volk en riep destijds de ontvoerders
van Moro op hun slachtoffer vrij te
laten.
HAVANA (AP, Reuter) Met twee
vliegtuigen hebben gisteren 236 Cu
baanse vluchtelingen hun land verla
ten. Zij zijn overgebracht naar de
Midden-Amerikaanse staat Costa
Rica. Naar verwachting zullen de
twee vliegtuigen in een pendeldienst
vandaag en morgen nog eens 1200
vluchtelingen naar Costa Rica
brengen.
De vluchtelingen behoorden tot de
ongeveer tienduizend Cubanen die
asiel zochten in de Peruaanse ambas
sade in Havana, nadat de Cubaanse
regering daartoe de weg had vrijge
maakt. De meeste vluchtelingen die
gisteren in Costa Rica aankwamen
waren Jonge mannen van tussen de
twintig en dertig jaar. Op het vlieg
veld Jose Marti bij Havana werden zij
uitgejouwd door enige tientallen
landgenoten.
De Cubaanse regering heeft inmid
dels ongeveer zesduizend paspoorten
uitgereikt aan asielzoekers, die in af
wachting van him vertrek het overbe
volkte ambassadeterrein hebben ver
laten. Rondom en in het gebouw zou
den nog ongeveer vierduizend men
sen kamperen. Verschillende landen
hebben toegezegd in totaal zesdui
zend mensen op te willen nemen.
BONN, BRUSSEL (Reuter,
AP) De Westduitse bonds
kanselier Helmut Schmidt zal
nog deze zomer naar Moskou
reizen om met president
Breznjew te praten over ont
spanning. Dit is gisteravond
bevestigd door een woord
voerder van de Westduitse re
gering.
De beslissing van Schmidt komt na
dat de Russische ambassadeur in
Bonn het afgelopen weekeinde een al
eerder gedane uitnodiging hernieuw
de. Waarnemers noemden deze uitno
diging verrassend, omdat de Duitse
regering naar aanleiding van de Rus
sische inval in Afghanistan van me
ning is dat West-Duitsland niet naar
de Olympische Spelen in Moskou
moet gaan. Volgens woordvoerder
Grünewald is nog niet bekend wan
neer precies de reis van Schmidt zal
plaatsvinden. Dat zou onder meer
afhangen van de ontwikkeling van de
Oost-Westverhoudingen. Diplomatie
ke bronnen in Bonn voorspelden ech
ter dat het begin Juni zal worden.
In NAVO-kringen is gisteren veront
waardigd gereageerd op het voorstel
van bondskanselier Schmidt het uit
bouwen van het arsenaal midden-lan
ge afstandsraketten ln Europa te be
vriezen. Het uitstel van een paar Jaar
zou moeten worden gebruikt voor on
derhandelingen tussen Oost en West
over wederzijdse beperkingen in de
bewapening. NAVO-diplomaten we
zen op een in december genomen
besluit om pas met dergelijke onder
handelingen te beginnen als er eerst
aan deze zijde kan worden begonnen
met de ontwikkeling en plaatsing van
574 kruisraketten en Pershing-2 ra
ketten.
or Hennie Serfontein
HANNESBURG Een man van wie al zeventien jaar geen uitspraak
g worden aangehaald, wiens portret taboe is en die een levenslange
angenisstraf uitzit op Robben Eiland domineert momenteel de
itiek in Zuid-Afrika. Nelson Mandela, de 62-jarige leider van het
ikaanse Nationale Congres (ANC), spreekt nu kennelijk meer tot de
beelding dan in 1954, toen hij in Pretoria werd veroordeeld.
ANC is Zuid-Afrika's oudste politieke
lij van de zwarten. In 1961 werd de partij
>oden en vele zwarten zitten gevangen
lat ze er toch lid van waren.
&ngs is een campagne op voor Zuid-
ka ongekend grote schaal gestart om
idela vrij te krijgen. Maar de mislukking
so staat nu al vast. Minister Louis le
nge van politie zei dinsdag dat de rege
er niet over peinst Nelson Mandela op
voeten te stellen. De indruk wordt
ekt, aldus Le Grange, dat Mandela
voor vrede en orde. ,,En nu kiest de
tiële oppositie de zijde van die interna
tte groeperingen, waarvan sommige
fgewinterd communistisch zijn, die
idela vrij willen hebben. Het antwoord
1 de regering is kort en simpel Nee
euwe hoop
ijn twee redenen waarom dit keer zoveel
achtenswaardige organisaties zowel van
zwarten als van blanken zich voor Man
dela inspannen. Allereerst is er de overwin
ning van Robert Mugabe ln Zimbabwe en
de vernederende nederlaag van bisschop
Abel Muzorewa. De uitslag van de verkie
zingen heeft Zuid-Afrika geschokt en heeft
de zwarten nieuwe hoop gegeven op politie
ke veranderingen in de republiek. Ten twee
de was er de raketaanval van tien ANC-
guerrillastrijders op een politiebureau op
slechts acht kilometer van het centrum van
Johannesburg. Het was de vierde aanslag in
een jaar tijd en de tweede in een blank
gebied. Daarbij werden pamfletten ver
spreid waarin de vrijlating van Mandela en
andere leiders van het ANC werd geëist.
De uitslag in Zimbabwe is ongetwijfeld de
belangrijkste drijffeer voor de Mandela-
campagne. Onmiddellijk na het bekend
worden van Mugabe's winst wezen rege
ringsgezinde kranten in Zuid-Afrika erop
dat het land lering kon trekken uit de
gebeurtenissen ln het buurland: de zwarte
leiders die de steun van de blanke overheer
sers genieten vertegenwoordigen de zwarte
meerderheid niet, en Zuid-Afrika zal te zij
ner tijd ook met de „echte" leiders moeten-'
gaan onderhandelen. Het dagblad Beeld,
nauw verwant met premier Botha, sugge
reerde al dat dr. Ntato Motlana uit Soweto
en de jeugdige zwarte leider Thozamile Bot
ha, wiens bewegingsvrijheid onlangs sterk
is beperkt, als „echte leiders" zouden moe
ten worden erkend.
Dertig Jaar lang heeft de regering haar
eigen zwarte leiders aangewezen en de „ra
dicalen". die de apartheid afwezen, gevan
gen gezet of afgezonderd.
Oprechte poging
Inhakend op de verwarring in het blanke
kamp pleitte hoofdredacteur Percy Qoboza
op 9 maart in de zwarte krant Sunday Post
voor de vrijlating van Mandela en het bij
eenroepen van een nationale conventie.
Geen samenleving is op den duur bereid
leiders die haar zijn opgedrongen te blijven
steunen, schreef hij. En bij een latere gele
genheid voegde hij daaraan toe dat de cam
pagne voor Mandela „een oprechte poging
is die tevens wel eens de laatste zou
kunnen blijken te zijn om de vrede veilig
te stellen voor een bijeenkomst zonder het
bloedvergieten dat andere landen met ver-
Nelson Mandela
gelijkbare omstandigheden heeft geken
merkt."
De actie voor Mandela geniet de steun van
allerlei belangrijke zwarte leiders, zoals bis
schop Desmond Tut, dominee Sam Buti,
chief Gatsha Buthelezi en leiders van de
zwarte bewustzijnsbewegingen zoals
Azapo.
Opvallend was dat ook enkele blanken en
hun organisaties de campagne onderschre
ven. Daarbij waren een beweging van vrou
wen voor gelijke rechten. Black Sash, het
behoedzame Zuidafrikaanse Instituut voor
Rassenbetrekkingen en een vertegenwoor
diger van de conservatieve South Africa
Foundation, al werd die vervolgens op de
vingers getikt. En radicale blanke studen
ten op verscheidene universiteiten hielpen
bij het verspreiden van petities waarin werd
aangedrongen op Mandeia's vrijlating.
Zoals verwacht mocht worden was de blan
ke oppositiepartij PFP verdeeld. Parle
mentslid Alex Boralne steunde de campag
ne openlijk, maar zijn collega Japie Basson
was ertegen. En PFP-leider Van Zyl Slab
bert hield het er op, dat Mandela moest
worden vrijgelaten om een nationale con
ventie te kunnen bijwonen, op voorwaarde
dat hij af zou zien van het gebruik van
geweld.
Bastion
De hele campagne heeft de regering politiek
en moreel in problemen gebracht. Want nog
maar zes Jaar geleden dwong zij zelf het
bewind van Ian Smith ln Salisbury om
Mugabe en andere zwarte leiders vrij te
laten. De laatste tijd komen de regeringsge
zinde kranten terug van hun emotionele
reacties op de overwinning van Mugabe. In
Ingewikkelde hoofdartikelen betogen zij
dat Mandela geen echte leider Is en niet
vergeleken kan worden met Mugabe, aange
zien Mandela erop uit is een wettige rege
ring omver te werpen
Een week geleden zag premier Botha zich
gedwongen op de campagnes te reageren
tijdens een ontmoeting met studenten ln
Stellenbosch, een bastion van Afrikaans
nationalisme.
HIJ maakte daar Mandela uit voor een pre
diker van geweld en een marxist die door
buitenlandse krachten wordt gesteund. Het
viel daarbij op, dat Botha kritisch werd
aangepakt door enkele Afrikaanse studen
ten op zichzelf al hoogst ongebruikelijk
ln Zuid-Afrika om aan het woord van de
eerste minister te twijfelen. Ze wezen hem
op de overeenkomsten tussen Mugabe en
Mandela. En de student Chris Heymans
vroeg Botha waarom hij sommige feiten
over Mandela uitzijn betoog had gehouden.
Heymans onderstreepte dat Mandela pas
voor geweld had gekozen nadat hij het ANC
jarenlang een vreedzame weg had laten
bewandelen.
De campagne voor vrijlating van Mandela
is ook op langere termijn een belangrijke
ontwikkeling voor de Zuidafrikaanse poli
tiek, want zij vestigt de aandacht van het
gehele land op de beslissende vraag of de
regering ln staat is een ontwikkeling als in
Rhodeslë te voorkomen en bereid is de door
haar aangewezen zwarte leiders te vervan
gen door de „echte" leiders De uitlatingen
van minister Le Grange laten voorlopig waf
dat betreft weinig te hopen
