pleving van werk
Midden-Oosten
„Gajij maar evsn'n
pilsje drinken, kan
ikopm'ngemak
winkelen."
taat gaat
►gen 10,5
lenen
procent
Managers te passief bij
maatschappij veranderingen
Appelhandel breekt
trieste records
ds Kalis verwacht aantal opdrachten
4t
te over hoogste punt heen
Christelijk werkgeversverbond:
Automatisme prijscompensatie
bemoeilijkt herstel economie
taring energie
»°o. erlichting
Stuwdam in Nairobi
Verlaging rente in VS
Hypotheekrente per 15 april
Vermaan op congres van directeuren
Actiegroepen gaan
20 mei vergadering
Shell bezoeken
Heexiijk,helderHeineken.
IDERDAG 17 APRIL 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
13
onze redactie economie
STERDAM In het Midden-Oosten onder andere in Saoedi-Arabië valt een
elijke opleving van de aktiviteiten waar te nemen. Het aannemingsconcern Bos Kalis'
minster verwacht zodoende, binnenkort een aantal middelgrote opdrachten te kunnen
:en.
n Zuid-Amerika en in (de rest
Juropa is het concern met in-
ven bezig. Dit bleek uit de toe-
ïg van voorzitter J. Kraaijeveld
emert van de raad van bestuur
et concern, gisteren in Amster-
lij de presentatie van het voor-
laarverslag.
nde zal de orderportefeuille
naar het buitenland verschui-
naar „niet drastisch".
H dels is begonnen met de aanleg
n ruim duizend kilometer lange
pleiding in Argentinië, welke
- inclusief de levering en bouw
mpressoren, meet- en regelsta-
en de exploitatie van het pro-
edurende vijftien jaar onge-
irie miljard gulden bedraagt.
wee jaar zal dit „uiterst interes-
DEN HAAG De PPR is verheugd,
dat de bouw van de haven El Ajoen
in de Westelijke Sahara is opge
schort. De partij voegt hieraan toe,
dat de vraag die overblijft is, waar
om het ministerie van Buitenlandse
Zaken niet heeft gewaarschuwd
voor de problemen die de bouw van
een haven in een omstreden gebied
kan opleveren. Deze vraag zal de
PPR aan de orde stellen tijdens
Tweede Kamerdebatten in de twee
de helft van volgende maand.
sant" project, zoals de heer Kraaije
veld van Hemert het noemde, zijn
voltooid.
De gasbuizen worden door bemidde
ling van Hoogovens (die ze in Duits
land moet kopen) geleverd, terwijl
daarnaast ongeveer een miljard gul
den in Nederland is te besteden.
Uit de woorden van de heer Kraaije
veld van Hemert viel op te maken,
dat de Argentijnse regering in de toe
komst waarschijnlijk nog enkele ke
ren een dergelijk groot werk „als poli
tiek gebaar" aan een buitenlandse
onderneming zal uitbesteden.
Droomplannen
ADVERTENTIE
VAN DER HOOP CO NV
ommissionairs in effecten sinds 1895
Lid van de Vereniging voor de Effectenhandel
bemiddelt in aan- en verkoop van uw
EFFECTEN en/of SPAARBRIEVEN
Prins Hendrikkade 123, 1011 AM Amsterdam
telef. 020-223131 (nabij Centraal Station).
ien onzer verslaggevers
'ERDAM De rente lijkt nu definitief over zijn hoogste
heen te zijn. Voldoende reden voor de minister van
iciën om het rentepercentage voor de nieuwe staatslening
ol punt lager te bepalen dan op de lening waarop op 11
jl. de inschrijving open stond.
april a.s. kan op een 10,5 pro-
20-jarige staatslening worden
ireven en wel volgens het zoge-
tendersysteem. Het bedrag
uitgiftekoers zullen na de in-
ing worden vastgesteld. De
g op de lening is uiterlijk 1
e lening zal worden afgelost in
larlijkse termijnen, voor het
p 1 juni 1991. Vervroegde ge-
ljke of algehele aflossing is
egestaan.
staatslening waarop dins-
9rW
in9e,l de storting moest hebben
'ik ;ehad, was een 10-jarige lening
1980 n rente van 11 >5 procent. Na de
ond jving werd het bedrag van
ming vastgesteld op één mil-
een record voor een
ening en de uitgiftekoers op
rocent.
iik a|re symptomen
symptomen van de aan de
ijnde daling van de rente zijn
ere afgiftekoersen voor pand-
ijd va' en spaarbrieven, die de hypo-
anken en handelsbanken nu
n van ten. Zo heeft de Rabohypo-
•erkz; ank woensdag de afgiftekoers
gd be ar 11,25-procent pandbrieven
meer er 1983-1988 verhoogd van 98
aadh procent, waarmee het effec-
is 9 endement nu ongeveer 11,50
iderdf bedraagt
lesch-Groningsche Hypotheek-
chaD n de Westland-Utrecht Hypo-
1 ank hebben de afgifte van hun
ents pandbrieven 1980 per
88 hervat tegen een koers van
talent (effectief rendement 11,28
stigd De WUH heeft voorts de
irijs van de 12-procents pand-
met
een
ve
naak
an dei
belai
die
80
nu 11,50 procent. De Nederlandsche
Middenstandsbank heeft de afgifte
koers van de 9-procents spaarbrieven
1979 per 1986 gesteld op 91,50 pro
cent, waarin begrepen de sinds 5 ok
tober 1979 opgelopen rente van
46,87 per nominaal 1000. Effectief
rendement 11,30 procent.
De Amrobank heeft tenslotte de af
giftekoers van de 11 procents spaar
brieven 1980-1986 verhoogd tot 99,70
procent, waarin de opgelopen rente
sinds 12 maart jl., groot 10,39 per
nominaal 1000, is begrepen. Het ef
fectief rendement wordt hierdoor ver
laagd van 11,50 tot 11,25 procent.
De Amerikaanse minister van finan
ciën, Miller, heeft verklaard te ver
wachten, dat de hoge rentetarieven in
zijn land dit jaar zullen dalen. De VS,
aldus Miller, zullen verder maar een
bescheiden economische recessie
doormaken vergeleken met de grote
economische problemen van 1974/75.
De kredietbehoefte van de Ameri
kaanse overheid zal, zo meent hij, de
komende zes maanden aanzienlijk af
nemen. Hierdoor zal meer geld voor
het particuliere bedrijfsleven vrij
komen.
Wat de mogelijkheden op de langere
termijn betreft werd gewezen op Chi
na. Er zijn signalen dat dit land de
plannen in de ijskast heeft gezet die
er dit jaar zeker niet uit zullen ko
men. Intussen worden wel contacten
onderhouden, waarbij het belangrijk
is dat China Nederland het meest
aangewezen land vindt om de werk
zaamheden uit te voeren. Bij Bos
Kalis Westminster bestaat de indruk,
dat het „een groot project is, dat over
een groot aantal jaren zal lopen, met
een grote Chinese deelname".
In het kader van de plannen op de
langere termijn („droomplannen",
zoals de heer Kraaijeveld van Hemert
die noemde, „omdat ze ééns komen"),
werden genoemd de bouw van de
Kanaaltunnel, eilanden in de Noord
zee en het winnen van mangaan-
knollen.
De meeste mogelijkheden op afzien
bare tijd liggen, naar het zich laat
aanzien, in de bouw van de Kanaal
tunnel, omdat de tijd daarvoor psy
chologisch rijp lijkt. Van belang hier
bij is de financiering van dit gigan
tisch karwei rond te krijgen.
Grote fout
De heer Kraaijeveld van Hemert zei
dat het concern een „grote fout" had
gemaakt, door bij de onderhandelin
gen over de bouw van een haven in
Westelijk Sahara, de (bevrijdingsbe
weging) Polisario niet geraadpleegd
te hebben. Dat overleg heeft overi
gens naderhand nog plaats ge
vonden.
De bouw van deze haven is uitge
steld, wegens „onaanvaardbare poli
tieke ontwikkelingen". Het wachten
is tot de tijd, waarop de politieke
waas is verdwenen. De indruk be
staat dat de partijen minder fel te
genover elkaar staan, dan hier wel
eens wordt aangenomen.
Een misrekening was ook de Nether
lands Offshore Company (NOC).
Hierop werd door Bos Kalis Westmin
ster 67,5 miljoen gulden verloren,
waarvan 38,2 miljoen liquidatiever-
lies.
Herstel winst
Gezien de huidige internationale po
litieke situatie en de sterke interna
tionale concurrentie, wordt het moei
lijk geacht een voorspelling te doen.
Van belang voor het resultaat is ook
de ontwikkeling van de voor Bos Ka
lis Westminster zo belangrijke bag-
germarkt, die nu op een bijzonder
laag niveau ligt. In Engeland lijkt die
wat beter te worden en wat Neder
land waar grote baggerwerkzaam-
heden uitblijven wordt gehoopt op
opdrachten voor het uitbaggeren van
de Westerschelde.
Intussen is het zeker, dat de winst dit
jaar hoger zal liggen dan vorig jaar,
waarbij ervan wordt uitgegaan dat
die winst dichter bij de vijftig miljoen
dan bij de tachtig miljoen zal uit
komen.
DEN HAAG (ANP) Een evenwichtige ontwikkeling van de
18 50 n°aareri029pro«nt (effectfe'i bestedingen bij een sterk gematigde economische groei in de
;ct vaèent 11,39 procent) en die van komende jaren valt niet goed te rijmen met het automatisme
>or di rocent spaarpandbrieven 1980 van de prijscompensatie. Daarbij zijn zowel de werkgelegen-
'•d^„als het peil van de collectieve voorzieningen in het
flement 11,44 procent op basis
nengestelde interest).
lene Bank Nederland heeft
van de spaarbiljetten
Dat staat in het blad „De Werkgever"
van het Nederlands Christelijk Werk
geversverbond (NCW) van deze week.
In het artikel wordt ervoor gepleit de
loononderhandelingen te voeren in
het licht van de effecten van de zoge
naamde ruilvoetontwikkeling.
Wanneer de ontwikkeling van de ex
portprijzen achterblijft bij die van de
de d ;m'
r 1984 gesteld op 100 procent
an 9 11,17 procent). De op-
1 (bot i rente is 6,88 per 100 nomi-
ld, of e Nederlandsche Credietbank
s afgifte hervat van haar 9,25-
i dan spaarbrieven 1979 per 1985
igent en koers van 93,40 procent,
begrepen de sinds 16 oktober
jkheK (gelopen rente van 45,35 per invoerprijzen, treedt ruilvoetverlies
al
1000. Effectief rendement
op. Er moet dan meer worden geëx
porteerd om de waarde van de import
te kunnen betalen. Hetzelfde gebeurt
als de prijzen van exportartikelen
worden gedrukt om de concurrentie
positie te verbeteren. Dat levert wel
meer produktie en meer werkgelegen
heid op, maar het nationaal inkomen
stijgt er niet door. Er ontstaat minder
inscttlNGEN (ANP) In een ee inkomensgroei en daardoor minder
nbaa In de Nederlandse Gasunie in ,v°°r bestedingen dan voort-
i en i
Jen loopt momenteel een
Katw °^ect' waarbij onderzocht
er i hoeverre er energie kan wor-
Jpaard op de verlichting. Dit
zal een jaar duren en zal een
tyj gulden kostenn Ruim 300,000
daarvan wordt gesubsidieerd
Europese Gemeenschap. De
kosten worden door de vele
lers aan dit project betaald.
vloeit uit de groei van de produktie.
Het verlies aan inkomen komt ten
goede aan het buitenland. Heel dui
delijk wordt dat geïllustreerd door
olieprijsstijgingen. De OPEC-landen
strijken een belangrijk deel van onze
verdiensten op, aldus het NCW-blad
Het systeem van de automatische
prijscompensatie zorgt ervoor dat
werknemers van dit ruilvoetverlies
Op 120 kilometer ten noordoosten van Nairobi (Kenia) wordt door
Bos Kalis Westminster meegebouwd aan een stuwdam voor een
landelijk irrigatiewerk. Op de foto: de vijfenzestig meter hoge
inlaattoren.
NEW YORK (AP) De Chase Man
hattan Bank, de op twee na grootste
bank van de Verenigde Staten heeft
de „prime rate" verlaagd van 20 tot
197. procent. De prime rate is de rente
die banken vragen van hun meest
kredietwaardige klanten. De Chase
Manhattan is de eerste grote bank in
de VS die de prime rate verlaagt na
de spectaculaire rentestijging van de
laatste maanden.
Naam
bank
Rente vast
gedurende
(in jaren)
Afsluitprov.
(procenten)
Rentepercentages
met zÖAder
gemeentegarantie
Opg
bank
werke
lijk
Opg.
bank
werke
lijk
Annuïteitenhypo:
ABN
heken
1 jaar
5 jaar
1.5
1.5
12.25
12.0
13.05
1277
12.25
12.25
13.05
1305
Amrobank
variabel
5 jaar
1.5
1.5
12.25
12.0
12.85
12.58
12.5
12.25
13.11
12.85
Bouwfonds
2 jaar
5 jaar
30 jaar
1.5
1.5
1.5
11.5
12.43
11.5
12.43
Centrumbank
5 jaar
1
11.75
12.24
11.75
12.24
NMB
3 jaar
5 jaar
1
12.2
13.3
12.3
13.65
13.42
13.65
Postgiro/RPS
5 jaar
1
11.9
12.72
ll.Ö
12.72
Rabobank
(adviesrente)
variabel
1.25
11.5
12.31
11.5
12.31
Rabo Hyp.bank
5 jaar
1.5
12.3
13.25
12.3
13.25
Spaarbank R'dair
1 jaar
3/5 jaar
2
1
11.0
12.0
11.57
12.5
11.0
12.0
11.57
12.5
Westland/Utrecht
standaard
5/10 jaar
2
12.0
13.23
12.2
13.46
Levenhypotheken
Centraal Beheer
10 jaar
11.9
12.44
11.9
12.44
Ennia
10 Jaar
11.6
12.11
11.6
12.11
NVL
5/10 jaar
-
11.6
12.11
11.6
12.11
De hypotheekrente is over het hoogtepunt heen en zal op een wat lager
niveau komen te liggen. Deze verlaging zal een beperkte omvang
hebben, maar wèl van blijvende aard zijn. Het algemene niveau van de
hypotheekrente blijft relatief hoog.
Tot nu toe hebben de volgende banken daadwerkelijke verlagingen
doorgevoerd: Amrobank (0,25%), ABN (0,25/0,5%), Bouwfonds Neder
landse Gemeenten (0,9%) en Bondsspaarbank Maastricht (0,25%).
Wij gaan er van uit, dat dit voorbeeld op korte termijn door andere
financiers zal worden gevolgd.
Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis (Amersfoort).
Van onze redactie economie
AMERSFOORT Nederlandse ondernemers falen als ze de buitenwereld duidelijk moeten
maken waar ze eigenlijk mee bezig zijn. „We moeten ons inspannen om als managers dat te
verdedigen waar we voor staan. Met deze woorden kritiseerde Fokker-topman F Swarttouw
de Nederlandse ondernemers die zijns inziens vaak onvoldoende inspelen op de structurele
veranderingen die in de maatschappij aan de gang zijn.
Swarttouw sprak op de jaarvergade
ring in Amersfoort van het Neder
lands Centrum van Directeuren
(NCD). De Fokker-man en ook presi
dent Kraaijeveld van Hemert van
Bos Kalis vinden de managers te pas
sief. Allerlei processen in de samenle
ving staan niet op zichzelf, daar kun
nen we invloed op uitoefenen, aldus
Swarttouw. In dit verband noemde
hij een voorbeeld uit zijn eigen onder
neming. Fokker is een sterk afhanke
lijk bedrijf. Niet alleen van toeleve
ranciers maar ook van politieke en
andere beslissingen buiten het be
drijsleven zelf. Voor deze vaak com
plexe vraagstukken had Fokker tot
voor kort echter geen specialist in
huis. een situatie waaraan Swarttouw
een einde heeft gemaakt.
Kraaijeveld van Hemert noemde als
problemen waar de manager de laat
ste tien jaar mee te maken heeft
gekregen de inspraak, de overheid die
zich met het bedrijf bemoeit, de
scherpere opstelling van de vakbon
den en de wetenschap die zich geheel
naast de behoeften van de bedrijven
ontwikkelt. „Bemoeit u zich met poli
tiek, want de politiek bemoeit zich
ook met u", zo zei Van Hemert tot zijn
gehoor van directeuren. Waarop hij
vervolgde: „als u deze problemen niet
aankan, dan moet u aftreden. En dan
niet met een gouden handdruk want
dat kost vooral een middelgrote on
derneming vaak veel te veel geld.
Doet u liever een stapje terug."
Innovatie
Op een conferentie over de manager
in een veranderende samenleving
kon men niet om het modewoord
innovatie heen. Daarover merkte
LEIDEN (ANP) De Stichting Mi
lieuwoningen wil dat particulieren en
organisaties zonder winstoogmerk,
investeringen die zij doen om energie
besparende voorzieningen in huis aan
te leggen, van de belasting kunnen
aftrekken.
voorzitter A. Maas van de raad van
bestuur van Hema op dat bij innova
tie te zeer de nadruk gelegd wordt op
technische vernieuwing. Over handel
en dienstverlening spreekt men in dit
verband te weinig. En dat terwijl in
novatie ook belangrijk kan zijn op
een gebied als service.
UTRECHT (ANP) De Werkgroep
K air os, het Komitee Zuidelijk Afrika
en Pax Christi zijn van plan om op de
aandeelhoudersvergadering van
Shell op 20 mei een resolutie in te
dienen. Hierin zal de oliemaatschap
pij worden gevraagd alle banden met
Zuid-Afrika en Namibië te verbreken.
De drie actiegroepen zijn in dit ver
band een actie gestart om houders
van aandelen Koninklijke Neder
landse Petroleum Maatschappij er
toe te bewegen de actiegroepen te
machtigen namens hen te spreken op
de aandeelhoudersvergadering. Vol
gens een woordvoerder van Kairos
hebben zich al aandeelhouders ge
meld, die aan de actie willen
meedoen.
De komende weken zal een folder,
waarin aandeelhouders worden opge
roepen, in een oplage van 50.000
exemplaren verspreid worden. Ook
worden belangstellenden opgeroepen
zich ter gelegenheid van de vergade
ring een aandeel „Koninklijke" aan
te schaffen.
Tijdens de aandeelhoudersvergade
ring van vorig jaar hadden de drie
actiegroepen tweehonderd mede
standers. Het stemmenaantal bleef
echter beperkt, omdat zich onder de
overige 500 aanwezigen veel groot
aandeelhouders bevonden, die over
zeer veel stemmen beschikten.
Maas stelde de vraag hoe een bedrijf
de kans op eigen nieuwe ideëen kan
vergroten. Daarvoor moet je een plat
tere organisatiestructuur scheppen,
meent Maas. Niet zeven maar bij
voorbeeld twaalf mensen direct on
der de directeur. Door kortere lijnen
in de organisatie is het bedrijf flexi
beler en komen nieuwe dingen beter
tot hun recht. Daarnaast ried de He-
ma-directeur aan meer vrouwen bij
de innovatie in te schakelen, vooral
bij consumentenprodukten. Van de
vier mensen die bij de Hema het.
assortiment bepalen zijn er twee
vrouwen.
Voor directeur Swarttouw van Fok
ker moet innovatie in de eerste plaats
komen van jonge mensen die nog op
vrij lage posities zitten. Bij Fokker is
een ploeg jonge mensen bezig met de
produktstrategie. Dat dit nog te wei
nig gebeurt komt, aldus Swarttouw,
omdat we in het westen erg aan een
hiërarchiecomplex lijden.
Miljoen fietsbanden
inzet kort geding
ARNHEM (ANP) Fietsenfa-
briek Unikap in Nieuwleusden
en bandenleverancier Vredes-
tein in Doetinchem hebben ruzie
om één miljoen fietsbanden. Gis
teren spande Unikap in Arnhem
een kort geding aan tegen Vre-
destein. Unikap verlangt, dat
Vredestein haar verplichtingen
nakomt. De uitspraak van het
geding is volgende week woens
dag (23 april).
Vredestein en Unikap sloten vo
rig jaar een contract over de le
vering van 500.000 binnen- en
500.000 buitenbanden. De ban
denfabriek zette de levering ech
ter stop nadat Unikap zich te
rugtrok uit het Centraal Bureau
voor de Rijwielhandel in Am
sterdam.
Unikap, vatte vervolgens de le
vering van fietsen aan super
marktbedrijven aan, wat vol
gens Vredestein in strijd is met
het contract. Daarin zou name
lijk de bepaling zijn opgenomen,
dat Unikap geen fietsen met Vre
desteinbanden mag verkopen
aan zogenaamde „branche
vreemde" bedrijven. Vredestein
vreest door de handelwijze van
Unikap, bij de wèl erkende rij
wielhandelaren een flink stuk
goodwill te verliezen.
Unikap eiste woensdag een
dwangsom van 100.000 gulden
voor elke dag dat Vredestein
geen banden levert. Er zouden
10.000 binnen- en buitenbanden
per week worden afgezet. Vre
destein eiste op haar beurt 1000
gulden per fiets.
DEN HAAG (ANP) Honderdduizend ton appels zijn dit jaar
nog voor één april uit de markt genomen. Vorig jaar op die
datum was dat minder dan de helft, en dat was al niet best.
Het Produktschap voor Groente en Fruit verwacht dan ook
dat dit jaar alle trieste records van vorig Jaar zullen worden
gebroken.
Volgens het Produktschap is deze
toestand het gevolg van een veel klei
nere afzet dan vorig jaar, zowel in
binnen- als buitenland. Bovendien, zo
valt uit de voorlopige gegevens op te
maken, was de import van appels
veel groter.
Op 1 april dit jaar was de appel voor
niets merken. De ondernemer moet,
aldus het blad, de relatief hogere kos
ten van het levensonderhoud vergoe
den aan de loontrekkers, maar aan de
andere kant, de opbrengstkant, ont
vangt hij een relatief lagere produk-
tieprijs. Aangezien in de komende
jaren een fors ruilvoetverlies te ver
wachten is, vormt volgens „De Werk
gever" het automatisme van de prijs
compensatie een belemmering voor
een beleid op middellange termijn,
dat tot economisch herstel zou moe
ten leiden.
Het Koninklijk Nederlands Onderne-
mersverbond schrijft in het orgaan
van het verbond dat de loonmaatre
gel een regelrechte aanslag is op het
functioneren van het midden- en
kleinbedrijf. Vooral de beslissing van
het kabinet om onderscheid te ma
ken tussen loonsverhogingen van
jongeren werkt volgens het verbond
verwarrend en is onbegrijpelijk. Voor
werknemers onder de 23 jaar kunnen
periodieke loonsverhogingen voor de
honderd procent doorgaan. Dit is een
extra zware druk voor de kleinere
ondernemers, die in verhouding veel
jongeren in dienst hebben, aldus het
blad van de KNOV
ADVERTENTIE
raad 152.000 ton, tegen 167.000 ton op
1 april vorig jaar. Eenderde van de
oogst moest dit jaar nog na die da
tum worden afgezet. De appelvoor-
raad bestaat voor ruim tweederde
deel uit Golden Delicious. Dit is even-
vdeel als vorig jaar. Twee Jaar gele
den bestond de voorraad voor tachtig
procent uit Golden Delicious.
De invoer van appels uit het buiten
land heeft van juli vorig Jaar tot en
met maart dit jaar 90.000 ton bedra
gen. De grootste leveranciers waren
de Fransen, die voornamelijk Golden
Delicious stuurden.
De gemiddelde veilingprijs voor alle
appels bedroeg dit seizoen 44 cent,
vorig seizoen 41 cent en in het seizoen
1977/78 (toen er geen interventie was)
93 cent. De laatste weken zijn de
appelprljzen, volgens het produkt
schap, wel iets beter geworden voor
de handel.In maart was de prijs ge
middeld bijna twee kwartjes per kilo,
tegen 38 cent in maart vorig Jaar.
Heh perenseizoen is volgens het Pro
duktschap redelijk goed afgesloten.
Van de handelsproduktie van 120.000
ton was op 1 april nog 12.000 ton, .tien
procent, in voorraad. Toch was het
aanbod te groot, want er ging nog
14.000 ton naar de interventie. De
export van peren stijgt nog. Van de
hele afzet ging tot nog toe eenderde
deel naar het buitenland. De veiling-
prijs (59 cent per kilo) is voor peren
dit Jaar acht procent lager dan vorig
jaar. De totale opbrengst voor de
'peretelers bleef daardoor op 64 mil
joen gulden
