bemiddeling Israël bij
onflict Haddad-Unifil
Verzet Liberia
smeulde allang
ak ziet zijn kans schoon om Iran te wippen
bba vreest ziekten
ambassade Peru
Irak betuigt steun
aan rebellen Iran
Sadat: Initiatief
VS-Europa mogelijk
[én VN-militair en drie burgers gedood
Willy Claes zoekt
uitweg voor België
Mogelijk gesprek
Vance en Gromiko
Staking New York voorbij
Iran op zoek naar
imam Moessa Sadr
Stappen tegen
Iran geëist
ÏT
3 SS
IDAG 14 APRIL 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
AVIV, BEIROET (Reuter, AP, AFP) Hoge milities in het zuiden van Libanon en de
lesmacht van de Verenigde Naties (Unifil) kwamen gisteren bijeen in Nazareth in een
Ing de spanning in het gebied te verminderen. Over wat er door de militaire leiders is
isproken was gisteren nog niets bekend. Wel kwam de Veiligheidsraad van de Verenigde
fes gisteravond in spoedzitting bijeen om zich over de situatie in het zuiden van de
non te beraden.
besprekingen In Nazareth wa-
ianwezig de leider van de onaf-
lijk opererende christelijke mi-
I in het zuiden van Libanon, ma-
Haddad, de opperbevelhebber
Unifil. generaal Erksine en de
van van het Israëlische noorde-
I leger, generaal majoor Avigdor
Gal De bijeenkomst was hard
g om de het afgelopen weekeinde
opgelopen spanningen tussen
|l enerzijds en leden van de chris-
e milities anderzijds enigszins te
jeren.
pen zaterdag kwamen bij ge
in een militair van de Fiji-eilan-
drie Libanese burgers om het
Over de toedracht van het inci-
waarbij de slachtoffers vielen,
de lezingen nogal uiteen. De
ilijke milities houden het erop
irse militairen met schieten zijn
ien bij het dorp Al Tiri, toen
jongeren in die plaats een de-
ratie hielden. Volgens de lezing
tnifil werden de jongeren tot een
itratie tegen de vredesmacht
mgen door leden van Haddads
Tegelijk met de demonstratie
Haddads militairen op Ierse
i in het dorp geschoten heb-
tonnet mortieren en granaten. Toen
(ren terugschoten zouden enkele
(toffers gevallen zijn. Volgens de
probeerde majoor Haddad het
t08r °P 116 Unifil veroveren.
ris teren gehouden bijeenkomst
kennelijk een poging van Israël
iff ftfe verhitte gemoederen tussen
py Vöad en Unifil te klameren, overi-
]Zonder dat Israël ophoudt met
t_iun aan Haddad. Een woord-
i^jer van de Israëlische regering
gisteren na het kabinetsbe-
|mee dat de Israëlische regering
,d niet laat vallen. Overigens
de Israëlische militairen die
week het zuiden van Libanon
itrokken na. een Palestijnse
.1 op een Israëlische kibboets
It weekeinde geheel hebben te-
okken. Volgens de Unifil ging
aan ongeveer 350 man met pant-
igmijgens.
heUdesrnacht van de verenigde
die op verschillende punten
lortieren bestookt werd, was
nog steeds in de hoogste
iweers! van paraatheid. Ook de Neder-
schieff stafcompagnie bij Haris
t wèl a onder vuur te liggen, maar
i word
avanl
ie bij|
ind^
inter*
ymfoi
end ci
daarbij raakte niemand gewond. Wel
is wat materiële schade aangericht,
aldus een woordvoerder van de leger-
voorlichtingsdienst. Bij een hevige
Ie COt
Irak herhaalde zijn eis, die het eerder
had gesteld in een brief aan secretaris
Waldheim van de Verenigde Naties,
gisteren in een schrijven aan Fidel
Castro, als leider van de beweging
van nlet-gebonden landen. Iraakse
kranten publiceerden een telegram
van opstandelingen in de provincie
Khoezestan, die de laatste tijd toneel
is van aanslagen op olie-installaties,
waarin zij president Saddam Hoes
sein vragen om de provincie gewa
penderhand te bevrijden van de „ra
cistische moordenaars", waarmee
kennelijk gedoeld wordt op het Iraan-
se leger. Het is voor het eerst dat Irak
zo openlijk aangeeft dat het solidair
is met de verzetsbeweging in de
Iraanse provincie.
In de aan Khoezestan grenzende pro
vincie Kermansjah zouden guerrilla
strijders de afgelopen week drie maal
een aanslag hebben gepleegd op olie
installaties, zo melden revolutionaire
gardisten. De guerrillastrijders zou
den zich daarna op Iraaks grondge
bied hebben teruggetrokken. Inmid
dels zijn in Iran al zeker 2.000 Iraki's
van Iraanse komaf aangekomen, na
dat zij door de Iraakse autoriteiten
als staatsvijandige elementen de
grens waren overgezet.
Van Iraanse zijde is de neiging tot een
compromis met Irak bepaald ook niet
groot. De Iraanse minister van bui
tenlandse zaken Ghotbzadeh weiger
de gisteren elke bemiddeling, terwijl
r)0 reispasjes verstrekt
te t
IANA (Reuter, AP, AFP) De Cubaanse autoriteiten
|en het afgelopen weekeinde aan 3500 van de ongeveer
uizend Cubanen in de Peruaanse ambassade een pas
of vrijgeleide verstrekt. Deze mensen, en een kleine
finderd die bij nader inzien toch maar hebben besloten
t emigreren, hebben het ambassadeterrein verlaten.
riteiten hebben aan tafels bij
ibassadegebouw in Havana de
uitgeschreven. Men was bang
[et uitbreken van een epidemie
de hygiëne in het gebouw
nerhand onhoudbaar is. Vol-
i verslaggever is de omgeving
J met uitwerpselen, waarvan de
ot op enkele blokken van de
iade is te ruiken.
Jibaanse arts, die in een nood-
tegen het gebouw zieken
belt. heeft de omstandigheden
Irlijk" genoemd en ervoor ge-
]huwd dat als het aantal opeen
gepakte kandidaten voor emigratie
niet snel zou verminderen er ziekten
uitbreken of zelfs doden zouden val
len. De politie heeft het ambassade-
terrein afgesloten van de rest van de
stad.
Peru houdt inmiddels op de luchtha
ven van de hoofdstad Lima vliegtui
gen paraat om een deel van de emi
granten uit Cuba op te halen. Peru
heeft toegezegd duizend Cubanen te
zullen toelaten. Ook andere Latljns-
amerikaanse landen, de VS, Spanje
en West-Dultsland willen een deel
opnemen.
BRUSSEL (AP. AFP) De Belgische
koning Boudewijn heeft de demissio
naire minister van economische za
ken Willy Claes gevraagd te zoeken
naar een oplossing voor de huidige
kabinetscrisis. Willy Claes werd offi
cieel tot informateur benoemd. Hij
moet een onderzoek instellen naar de
mogelijkheid om zo spoedig mogelijk
een regering te vormen die in staat is
om zowel de begrotingsproblemen als
de taalkwestie, die een grondwetswij
ziging vergt, op te lossen. Claes is lid
van de Vlaamse socialistische partij.
Aangenomen wordt dat hij een po
ging zal doen om de liberalen in de
regering te halen.
Een coalitie van socialisten, liberalen
en christen-democraten zou over een
zeer grote meerderheid beschikken in
het parlement, waardoor een defini
tieve regeling van de taalkwestie mo
gelijk wordt. Aangenomen wordt dat
de liberalen, die zich nu in een sleutel
positie bevinden, wel zware eisen zul
len stellen voor hun deelname. Poli
tieke commentatoren verwachten
dan ook een lange politieke crisis en
mogelijk vervroegde algemene ver
kiezingen als Claes er niet in slaagt
zijn opdracht tot een goed einde te
brengen.
WASHINGTON (Reuter) Het Ame
rikaanse ministerie van buitenlandse
zaken weet niets van voorbereidingen
voor een ontmoeting tussen de minis-'
ters van buitenlandse zaken van de
Sowjet-Unie en de Verenigde Staten,
Gromiko en Vance. Overigens sloot
het ministerie een dergelijke ontmoe
ting, volgende maand in Wenen tij
dens de viering van het vijfde lu
strum van de overeenkomst over de
neutraliteit van Oostenrijk, niet uit.
Deze viering zal door Vance en moge
lijk ook door Gromiko bijgewoond
worden. Berichten over een ontmoe
ting tussen Vance en Gromiko kwa
men afgelopen vrijdag in de wereld
door een mededeling daarover van de
Westdultse bondskanselier Schmidt.
NEW YORK (Reuter) De staking
van het Newyorkse openbaar ver
voer is voorbij. Na elf dagen zijn de
33.000 personeelsleden van de metro
en de busdiensten akkoord gegaan
met een loonsverhoging van 17 pro
cent, verdeeld over twee jaar. De
staking heeft New York ruim twee
miljard gulden gekost.
Het akkoord tussen de stadsver
voermaatschappij en de transport-
bond TWU is uiterst wankel. Van de
leiding van de bond, die over de
verhoging onderhandelde, was pre
cies de helft voor het compromis en
de andere helft vond het onvoldoen
de. De TWU gaat nu een schriftelijke
stemming onder de leden houden.
Het zal zeker drie weken duren voor
dat daarvan de uitslag bekend is.
Terwijl een deel van de bond het
compromis te mager vond, was bur
gemeester Ed Koch van New York
van mening dat de verhoging te ver
ging. Hij verweet de onderhande
laars van de maatschappij dat zij
voor de personeelsleden door de
knieën zijn gegaan. De New Yorkers
zullen nu de prijs moeten betalen via
hogere belastingen of vervoersta-
rieven.
Koch heeft de afgelopen tien dagen
het moreel van de burger geprobeerd
te versterken door hem op bruggen
en straten te vragen vol te houden.
Dat is hem goed gelukt; nergens was
iets te merken van chaos en de men
sen schikten zich in hun lot en gin
gen te voet, op de fiets of de rol
schaats naar het werk. „De New Yor
ker won de strijd op straat en de
vervoersmaatschappij verlopr hem
aan de onderhandelingstafel'*! riep
de burgemeester zaterdag.
Koch was zo fel tegen het compromis
omdat hij vreest dat het de 300.000
ambtenaren van de armlastige stad,
die de komende maanden over de
arbeidsovereenkomsten gaan onder
handelen, ertoe zal brengen dezelfde
hoge looneisen te stellen.
artilleriebeschieting op het hoofd
kwartier van Unifil in Nakoera vielen
evenmin gewonden. Hier werken on
geveer twintig Nederlanders.
BEIROET, BAGDAD (Reuter, AFP) De spanning tussen
Iran en Irak loopt verder op. Irak heeft zijn eis herhaald dat
Iran de drie eilandjes die het sedert 1971 bezet houdt in de
Perzische Golf, onmiddellijk moet teruggeven en heeft voor
het eerst openlijk steun betuigd aan opstandige elementen in
de Iraanse provincie Khoezestan.
in de Iraanse pers berichten de ronde
deden als zou de leider van de Iraakse
sjiieten, ayatollah Bakr el Sadr, ge
dood zijn. Volgens andere berichten
zou hij door de Iraakse autoriteiten in
een gevangenis in Bagdad worden
vastgehouden.
Bewoners van het Libanese dorp Bint J'Bail dragen het lichaam
van een 16-jarige jongen ten grave, die om het leven kwam bij een
botsing tussen Unifil-troepen en de christelijke militie van majoor
Haddad. De bewoners schoten tijdens de begrafenis in de lucht en
riepen om wraak aan het adres van de troepen van de Verenigde
Naties.
CAIRO, TRIPOLI (Reuter, AFP, AP) Mocht het vredeso
verleg in het Midden-Oosten tussen Israël en Egypte voor 26
mei geen concreet resultaat opleveren, dan bestaat er een
goede kans voor een gemeenschappelijk vredesoffensief van
de Verenigde Staten en een aantal Westeuropese landen. Dit
zei de Egyptische president Sadat dit weekeinde voor zijn
vertrek uit de Verenigde Staten.
Het Egyptische staatshoofd deed zijn
mededeling in het weekblad Al Sias-
si. In hetzelfde interview zei hij dat er
geen plannen bestaan voor een nieu
we topconferentie tussen Begin, Sa
dat en Carter. Er werd rekening mee
gehouden dat een dergelijke topont
moeting eventueel zou worden ge
houden na de gesprekken tussen de
Israëlische premier en president
Carter.
Begin vertrekt vandaag naar de Vere
nigde Staten, maar de verwachting
dat deze besprekingen iets concreets
zullen opleveren met betrekking tot
de autonomie voor de bezette gebie
den is niet hoog gespannen. Begin
zou zich in Washington willen verzet
ten tegen het daar na het vertrek van
Sadat gelanceerde idee om een soort
marathon-debat te houden tussen
Egyptische, Israëlische en Ameri
kaanse bewindslieden om toch nog
voor 26 mei tot een concreet resultaat
te komen. Gisteren vergaderde het
Israëlische kabinet over de door Be
gin te volgen koers. Over de inhoud
daarvan zijn geen mededelingen
gedaan.
Omweg
De Egyptische president is gisteren
met een omweg via Groot-Brittannlë
naar huis teruggevlogen na berichten
over een poging tot een aanslag op de
president door aanhangers van de
Libische leider Khadaffi. Aanvanke
lijk was het plan dat Sadat op de
Azoren een tussenlanding zou maken
en de aanslag zou daar hebben moe
ten plaats vinden, aldus de ge
ruchten.
Het verzet in de Arabische wereld
tegen het vredesinitiatief probeerde
zich dit weekeinde te reorganiseren.
De vijf leden van het Arabische afwij
zingsfront, Libië, Algerijë, Syrië.
Zuid-Jemen en de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie. vergaderden giste
ren in de Libische hoofdstad Tripoli.
Helemaal zonder problemen was dit
overleg niet gezien de moeizame rela
tie tussen de Libische leider Khad-
daffl en de Palestijnse leider Arafat.
Khaddaffi vindt dat de PLO maar
slap optreedt en de PLO vindt de
harde acties die de Libische leider
voorstelt maar niets en belastend
voor het goede imago dat de PLO in
het Westen probeert op te bouwen.
Jasser Arafat wordt in Tripoli verge
zeld door de leiders van twee radicale
stromingen binnen de PLO, Nayef
Hawatmeh en George Ha bas j. De Sy
rische leider Assad zou in Tripoll zijn
best willen doen de onderlinge span
ningen binnen het standvastheids-
front weg te poetsen. De conferentie
wordt vandaag voortgezet
Van een onzer redacteuren
De staatsgreep in Liberia mag voor veel waarnemers als een
verrassing zijn gekomen, het verzet tegen het bewind van
president William Tolbert bestond al geruime tijd. De leider
van de oudste zwart-Afrikaanse staat had daarop dan wel
gereageerd met het achter de tralies wegbergen van oppositio
nele figuren, de oorzaak een verslechtering van de sociale
omstandigheden verdween daarmee niet.
Liberia gold tot enkele Jaren geleden
als een van de stabielste en meest
westers georiënteerde staten van
Afrika. Bevrijde slaven hadden er in
1822 de fundamenten van een onaf
hankelijke staat gelegd. De invloed
van het „moederland" was zo groot
dat na 1847, toen Liberia een staat,
werd. dit stuk Afrika al snel „het
hoekje Amerika" ging heten. De
grondwet van Liberia was op Ameri
kaanse leest geschoeid, alsmede het
onderwijs en ln feite het hele maat
schappelijke bestel.
Niet alleen Tolbert had als kleinzoon
van een slaaf banden met de V8. voor
zijn voorganger gold hetzelfde. En de
naam van de enige politieke partij in
deze „democratie" was ook al ont
leend aan het Amerikaanse systeem:
de True Whig Partij- De zwarte slaven
vormden slechts een heel klein deel
van de bewoners van het land en voor
hun nakomelingen geldt nog hetzelf
de. Op 50.000 na behoren de bijna 2
miljoen bewoners tot analfabete
stammen.
Ook Tolbert heeft de kloof tussen zijn
eigen ontwikkelde minderheid en de
overige Llberianen niet overbrugd.
Dat kwam begin vorig Jaar heel dui
delijk aan het licht toen de regering
de rijstprijzen verhoogde om de pro-
duktie te bevorderen en de landeige
naren en zakenlieden, waartoe de
zeer rijke Tolbert zelf behoorde, de
gelegenheid te geven zich verder te
verrijken. Na een demonstratie van
de linkse Progressieve Volkspartij
braken er onlusten uit gevolgd door
plunderingen. De veiligheidstroepen
openden na opdracht van Tolbert het
vuur op de plunderaars. Officiëel wa
ren er 44 doden maar officieus meer
dan honderd. De leiders van de PVP
verdwenen in de vangenis.
Enkele maanden later liet Tolbert de
oppositieleiders, die anders zeker de
doodstraf had gewacht, weer vrij en
hij gaf ze om de spanningen weg te
nemen zelfs de gelegenheid legaal te
opereren. De slechte sociale omstan
digheden bleven en zouden volgens
de Progressieve Volkspartij pas ver
dwijnen met de val van Tolbert en
zijn partijgenoten, wier True Whigs
sinds 1878 onafgebroken aan de
macht was geweest
Soldij
De vermoorde president begreep zelf
ook wel de ernst van het verzet, dat
met name diep geworteld was aan de
universiteiten en in het leger, waar de
gewone soldaat slecht betaald werd.
Wat dat betreft ls het tekenend dat
een van de eerste daden van het nieu
we regime het verhogen van de soldij
ls geweest. De politieke onrust noop
te hem eind vorig jaar de burgemees
tersverkiezingen voor de hoofstad
Monrovia al te gelasten en begin vori
ge maand ging de oppositie, inclusief
leider Baccus Matthews weer de ge
vangenis in wegens „verraad en op
ruiing". Via de leider van de coup van
het afgelopen weekeinde, sergeant
Samuel Doe bestuurt zij nu Liberia.
TEHERAN (Reuter) Iran stuurt
een hoge regeringsdelegatie naar Ita
lië en Libië om een onderzoek in te
stellen naar de spoorloos verdwenen
sjlietlsche Libanese leider Imam
Moessa Sadr. Moessa Sadr, een per
soonlijk vriend van ayatollah Kho
meini. verdween medio 1978, onder
nog onopgehelderde omstandighe
den ergens tussen Libië en Italië.
Vervolg van pagina 1
Een
groot deel van de verlangens van de
Amerikaanse president kan worden
Ingewilligd, maar met veel andere
kan dat maar tot op zekere hoogte.
Over een mogelijke militaire actie
tegen Iran ter bevrijding van de gijze
laars zei Schmidt dat dit in het kader
van de NAVO niet mogelijk ls. aange
zien het verdragsgebled niet het Mid
den-Oosten omvat.
Inmiddels heeft Carters oproep ln zo
verre succes gehad dat de meeste
Europese landen hun ambassadeurs
voor overleg terug naar huls hebben
geroepen. Overigens wezen Frankrijk
en Duitsland er nadrukkelijk op dat
deze daad van politieke verontwaar
diging niet betekent het begin van de
verbreking van de diplomatieke be
trekkingen. De ministers van buiten
landse zaken van de negen landen
van de Europese Gemeenschap ko
men volgende week maandag ln
Luxemburg bijeen om gezamenlijk
onder ogen te zien wat ze kunnen
doen voor de gijzelaars in Teheran.
De ambassadeurs van de negen plus
Japan hadden voor hun vertrek een
gesprek met de Iraanse president
Bani Sadr. In dat gesprek hebben ze
de Iraanse president gevraagd een
uiterste datum te noemen voor de
vrijlating van de gijzelaars, maar dat
kon Bani Sadr niet. In plaats daarvan
dreigde hij dat Iran zijn oiieleveran-
tles aan West-Europa aan Japan zou
stoppen als deze landen zoudeh over-
gaan tot een handelsboycot tegen
Iran.
lan<
be
d tol
cHei
rman Amelink
■id,
ijkhei
de
staal
belett
zorgei
IJ Cel
ren
e dag
aanse 8
eboet
an v:
)f en
art vi
e. me
Volv
:n Iran staan weer, evenals voor de verzoening tussen belde landen
iart 1975 in Algiers, als kemphanen tegenover elkaar. Inzet is de
ile hegemonie ln het gebied van de Perzische Goll. Nu Iran door
(erne chaos zijn greep op de gebeurtenissen ln de Goll is kwijt
ziet de regering in Bagdad eindelijk haar kans om de eerste
te gaan spelen.
mi ia]
I M la'
in
üonnii
schad
ar wf
azers
kreei
rafflr
werd
anski
l
ls ui
alsa
onvi1
Peril
a! kant
ndelljke taal die belde landen tegen
uitslaan liegt er niet om. De regering
lad beschuldigt de Iraanse regering
a samenwerking met Washington de
in de Amerikaanse ambassade ln
ïezet te hebben om de Verenigde
een voorwendsel te geven voor de
ig van hun macht in het gebied
trzische Golf. Het aardigste verwijt
(t van Teheran is dat het in maart
issen de toenmalige sjah en het
bewind tot stand gekomen ak-
het werk van de zionisten en de
listen was. Khomeini spreekt open
verdenking uit dat Irak met de
anen onder een hoedje speelt.
woordenstrijd tussen Irak en Iran
rmakelijke kanten, veel ernstiger
^et nu beide landen zich ook van
geweld beginnen te bedienen. Aan
b van beide landen hebben al ver-
le botsingen plaats gehad en veel
van Iraanse afkomst hebben al
al dan niet gedwongen door de
iltf autoriteiten) hun toevlucht gezocht
Nu ook de vloten van belde landen
in staat van paraatheid zijn gebracht, moet
een uitbreiding van de vijandelijkheden ge
vreesd worden.
Ideaal
Het grote ideaal van Irak ls al vele Jaren om
een doorslaggevende rol te kunnen spelen
in het Midden-Oosten. Die ambitie werd
door allerlei factoren tegengewerkt. Het
land had te kampen met ernstige interne
problemen, leefde in een voortdurend wisse
lende haat-llefde-verhoudlng met het buur
land Syrië en kreeg ln de Golf geen voet aan
de grond, omdat de door de Verenigde Sta
ten op poten gezette marine van de sjah
daar oppermachtig was.
Lange tijd trok Irak zich terug in een vrij
sterk Isolement, van waaruit het met een
zekere regelmaat radicale orakeltaal liet
horen. Dankzij het met de sjah gesloten
akkoord slaagden de leiders ln Bagdad erin
het probleem van de opstandige Koerden
onder controle te krijgen. Zo wist het land
een redelijke mate van Interne stabiliteit op
te bouwen onder leiding van Saddam Hoes
sein, die sedert zomer vorig Jaar niet alleen
maar de sterke man maar ook prsldent van
Irak is.
Naarmate Iran de laatste tijd door het bin
nen- en buitenlandse beleid sterker in een
isolement raakt, zijn de Iraakse leiders be
zig zich uit hun Isolement te bevrijden.
Sedert de Russische inval ln Afghanistan
neemt de regering ln Bagdad steeds meer
afstand van Moskou en een eenzijdige op
zegging van het vriendschaps- en samen
werkingsverdrag dat Irak als enige land in
het Midden-Oosten met Moskou heeft, ls op
den duur onvermijdelijk. Bagdad heeft zich
tot tolk gemaakt van de landen rondom de
Perzische Golf die door de aanwezigheid
van in omvang toenemende vloten van de
Verenigde Staten en de Sowjet-Unie vrezen,
dat hun gebied het toneel van een nieuwe
koude oorlog of erger gaat worden.
Neutralisering
In februari kwam president Saddam Hoes
sein met een plan voor een nationaal Ara
bisch handvest, waarin de daarbij samen
werkende Arabische landen zouden afspre
ken dat er geen vreemde (nlet-Arabische)
troepen meer op hun grondgebied gestatio
neerd zouden worden. Gematigde landen
als Saoedi-Arablë, Koeweit en de Verenigde
Arabische Emiraten hebben dit Idee Inmid
dels al toegejuicht, maar de leden van het
radicale afwijzingsfront (Syrië, Libië, Zuid-
Jemen. Algerije en de PLO) zien er niets ln,
behalve een streven van Irak om de baas te
spelen. De laatste manoeuvre die wijst op
een toenadering van Irak tot de gematigde
Arabische landen ls het besluit om het
kantoor van het Moskou-getrouwe Demo
cratisch Volksfront voor de Bevrijding van
Palestina van Najef Hawatmeh ln Bagdad
te sluiten.
Toen Irak ln 1975 een akkoord sloot met
Iran, kreeg het land een golf van kritiek uit
de Arabische wereld te verwerken. Irak
stond toen een deel van 8jat el Arab, het
gebied ten oosten van Euphraat en Tigris
vanaf het punt waarop deze twee rivieren
samenvloeien tot aan de Golf, aan Iran af.
In ruil daarvoor zette de sjah de steun aan
de opstandige Koerden stop, wat enige tijd
daarna leidde tot een totale ineenstorting
van het verzet onder leiding van Moestafa
BarzanL De Arabische wereld beschuldigde
Irak toen van uitverkoop van Arabisch
grondgebied.
Goedmaken
Die smaad is Bagdad nu aan het goedma
ken. Nu het van het door Iran geïnspireerde
verzet van de Koerden weinig meer heeft te
vrezen, heeft Bagdad het akkoord van Al
giers opgezegd en de aanspraken op SJat el
Arab nieuw leven Ingeblazen. Bovendien
"heeft de Iraakse regering Teheran gemaand
drie kleine eilandjes aan de mond van de
Perzische Golf terug te geven aan de Ver
enigde Arabische Emiraten. Toen een aan
tal kleine oliestaatjes op het Arabische
schiereiland zich in 1971 aaneensloot, pikte
de sjah de drie eilandjes in, tot groot onge
noegen van de Arabische wereld. Daarmee
kreeg Iran een effectieve controle over de
8traat van Hormoez, de monding van de
Perzische Golf. Door nu aan te dringen op
teruggave van deze eilandjes doet Irak de
oude tegenstelling tussen de Perzische en
de Arabische wereld herleven en dat
spreekt de landen rondom de Perzische
Golf, die een op Iran georiënteerde sjllti-
sche minderheid ln hun midden hebben,
zeker aan. De vrees dat het religieuze vuur
zal overslaan naar de andere kant van de
Perzische Golf is levensgroot aanwezig bij
de ollestaten.
Behalve SJat el Arab, de drie eilandjes en de
Koerdische kwestie spelen nog twee facto
ren een rol in de hernieuwde confrontatie
tussen Iran en Irak. In Irak leeft een grote
sjiltlsche gemeenschap, die zo'n zestig pro
cent van de bevolking uitmaakt, maar die
nauwelijks enige Invloed heeft ln de Bafith-
regering. Deze sjilten onder leiding van de
al regelmatig lastiggevallen ayatollah Bakr
el-8adr voelen zich sterk aangesproken
door de herleefde religieuze waarden ln Iran
en zetten zich af tegen het wereldlijke socia
listische bewind van president Saddam
Hoessein. Inmiddels hebben Iraakse modja-
heddien. sjUtische guerrillastrijders, al de
verantwoordelijkheid op zich genomen voor
een aantal aanslagen ln Irak.
Het tweede element is de grote Arabisch
sprekende minderheid ln de Iraanse olie-
provincie Choezestan. die zich veel meer
Arabieren dan Perzen voelen en daarom
naar een grotere zelfstandigheid streven
Irak roert de laatste tijd flink ln deze onrus
tige provincie, waar regelmatig bomaansla
gen worden gepleegd op olie-Installaties
Leger
De kans op een grootscheepse uitbarsting
van geweld tussen Iran en Irak ls groot. Irak
beschikt over een goed georganiseerd sterk
leger, terwijl de samenhang ln de Iraanse
strijdkrachten steeds geringer wordt. De
Iraanse vloot ls momenteel nog groter dan
de Iraakse, maar gezien het tempo van de
aanschaf van nieuwe oorlogsschepen door
Bagdad, kan op dit punt binnen enkele
Jaren een totale wijziging van de krachts
verhoudingen plaatsvinden Voor belde lan
den ls een conflict een welkom middel om
de interne samenhang te versterken Het
aantal strijdpunten waarover een conflict
uitgevochten kan worden ls legio Dat een
eventuele totale oorlog tussen Iran en Irak
zonder gevolgen zal blijven voor de olie-
aan voet voor het Westen valt nauwelijks
aan te nemen. 4