Waar zetelt de macht? Tekening van een lezer POLITIEK iedereen op zijne (partij-)wijs OUW Commentaar ie eens met Calvijn? tchirurg wil praten maar over ontslag Van der Klaauw: onderdrukking in Argentinië minder BIEDT MEER stuur 'n brief apartheid met hond mee ctfaïtnonie en fan fate )AG 12 APRIL 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Van Agt is al te optimis- let CDA moge weliswaar n feit zijn, het gaat wat ver gewagen van een geslaagde tussen de levensbeschou- van Rome en Calvijn en >edrt we| met een zo principiële a 'als het gokken. ft di den. aan?rrassende eensgezindheid besluit van het kabinet ;en met geld op speelauto- heef^oortaan maar toe te staan. De Ruiter van justitie op deze manier illegale lde en die de afgelopen jaren ilea van in land over hand zijn toege- nog het meest effectief te bestrijden. En inderdaad, del terliggende overwegingen E >p het eerste gezicht niet een ijk. Ietf< ut°o '»net heeft moeten vaststel- n vit de overheid illegale gok- en, zoals het uitbetalen j°ko 'e sPe'en' met een s'mPe' jeno n'et kan bestrijden. De wet logelijkheid leek daarmee ikei ken in de legale sfeer te >rdt l°e te staan ^us' zoc^at de d met behulp van een ver enstelsel en controle op de de verlieskansen voor xs zoveel mogelijk zal kun- ierken. De legalisering stelt heid bij voorbeeld in staat el de winst als de inzet zelf stellen. ft echter nog maar zeer de hoeverre illegale praktij die manier echt de kop in kunnen worden gedrukt. Als een kastelein nu al bereid is onder de tafel uit te betalen, wie garandeert dan dat hij dat straks ook niet zal doen, bij voorbeeld omdat zijn publiek het apparaat te mager af gesteld vindt? Ondertussen is dan wel het pad geëffend voor een verdere opmars van deze ergerniswekkende appa raten. Jongelui voor wie het ver bod nu nog een beletsel vormde en voor wie anderzijds een apparaat zonder geld niet aantrekkelijk was, zullen straks de clientele goklusti gen ongetwijfeld aanzienlijk gaan versterken. Trouwens de minister zou er raar van opkijken met welk een fanatisme mensen het spelen om kleine bedragen lang vol kun nen houden, vaak net zo lang tot de verliezen ook aanzienlijk mo gen heten. De nu voorgestelde regeling kan daarom moeilijk anders worden opgevat dan als een concessie aan de brood-en-spelenmentaliteit. Soortgelijke overwegingen hebben geleid tot het toestaan van brok- kenmakende casino's in ons land. Die lijn wordt en dat is mis schien nog wel het kwalijkst voortgezet naar met name de jeugd. We verwachten daarom dat in het parlement straks het calvinistische deel van het CDA heel wat minder optimistisch zal oordelen over deze vrijage tussen Rome en Calvijn, dan premier Van Agt. DEN HAAG Onderzoekingen naar de bronnen van de macht leveren steevast teleurstellingen en frustraties op. Want „echte" machthebbers zien meestal wel kans om hun macht te camoufleren en voorzover een enkele hardnekkige onderzoeker er toch in slaagt tot in hun bolwerken door te dringen, dan blijkt hun macht rechtmatig te zijn, te steunen op de wil van anderen, dan wel tot heil te dienen van het algemeen belang. De tweehonderd van Mertens, de vierde (ambtelijke) macht, de multi nationals, ze zijn nog nooit echt ont maskerd. Ze weten maar al te goed dat opzichtige machtsuitoefening in ons land niet wordt getolereerd en het waarschijnlijk ook niet goed mo gelijk is; macht roept tegenmacht op en ons politieke systeem schijnt de werking van dit mechanisme nog te bevorderen ook. door Willem Breedveld I onzer verslaggevers Hartchirurg dr. P.J. van is bereid om te praten jelijkheden, die leiden tot lere uitbreiding van het hart- i centrum De Klokkenberg [en verbetering van de werk- 'gheden daar. Dit heeft hij luur van De Klokkenberg gis- Jeen schriftelijke reactie ■ten. 4 het echter „niet opportuun" stemmen met een gesprek 1 ontslag. Hoewel het bestuur centrum tegenspreekt dat slag zou zijn aangezegd, leidt j Van der Schaar uit pers- bes af. dat er zo'n ontslag in Izit. I Schaar meldde zich afgelo- dag ziek en gaf daarmee foolg uit de uitnodiging van uur om te komen praten over we conflicten die er zijn ont- lij ziet geen aanleiding om I eventueel ontslag te praten. i er een rapport van de ge ldige inspectie over de gang Jen is besproken. „Met terzij- j van dit rapport te beslui- I een ontslag, waarvan met J gevolgen voor de patiënten panciële status van De Klok- liet zijn te overzien, noem ik Van onze parlementsredactie DEN HAAG Volgens minister Van der Klaauw (buitenlandse zaken) is de mensenrechtensituatie in Argenti nië de laatste tijd verbeterd. Het aan tal mensen dat om politieke redenen wordt vastgehouden, is afgenomen, aldus de bewindsman in antwoord op schriftelijke vragen van het PPR-Ka- merlid Waltmans. Deze stelde de minister vragen over een kredietgarantie van het departe ment van financiën voor de Bos-Ka- lis-Westminster Group, die betrok ken is bij de ontginning van een gas- veld in Argentinië. Volgens Van der Klaauw is er geen sprake vim verdwijningen van men sen. Hij zegt bij de Argentijnse auto riteiten te hebben aangedrongen op verbetering van de mensenrechtensi tuatie in dat land. onjuist", aldus de hartchirurg in zijn brief. De hartpatiëntenvereniging Henk Fievet heeft gisteren haar vertrou wen opgezegd in het bestuur van De Klokkenberg. Voorzitter K. Thies vindt het onverteerbaar, dat met de regelmaat van de klok de operaties worden stopgezet Sinds de Paasda gen zijn tot nog toe zo'n vijftig pa tiënten niet geholpen en hij vreest, dat bij het uitblijven van een oplos sing van het conflict op korte termijn dit aantal wel kan oplopen tot vier honderd. Het stond daarmee eigenlijk al op voorhand vast. dat het onderzoeks team van de Vrije Universiteit onder leiding van prof. dr J. van Putten, geen bevredigend antwoord zou kun nen geven op de vraag welke „Haagse machten" er nu eigenlijk precies aan de touwtjes trekken. De onderzoe kers zelf nelgen ertoe (met de nodige slagen om hun arm. want zelfs ge bruik makend van beperkende defini ties bleek ook voor hen het machts vraagstuk nog moeilijk grijpbaar) de feitelijke machtsuitoefening vooral toe te schrijven aan de met specifieke deskundigheid beklede ambtenaar. In samenspel met de Individuele mi nister zou hij vooral aan het langste eind trekken. De ministerraad, waarvan weieens wordt verondersteld dat die de heer schappij zou hebben over de indivi duele ministers (Van Maarseveen), bleek volgens het onderzoek niet op gewassen te zijn tegen deze machts factor. De adviesorganen waarvan ons land er met inbegrip van de eer biedwaardige Raad van State, enkele honderden telt, bleken er al helemaal niet aan te pas te komen. En ten slotte werd ook de opperste uitdruk king van onze democratie, de volks vertegenwoordiging als tegenspeler te licht bevonden. Baasjes Het parlement maakt volgens de on derzoekers weliswaar de indruk te bestaan uit druk doende overbelaste baasjes, zijn feitelijke invloed op het brede terrein van wetgeving is echter gering en als controlerend lichaam valt het parlement al evenzeer door de mand: op sociaal economisch ter rein worden de Kamerleden buiten spel gezet, hun controle op het over heidsbudget is beneden peil en aan het buitenlands beleid komen ze nau welijks te pas. Aldus kort samenge vat de voornaamste conclusies van het onderzoek. Het is triest dat het parlement bij het opmaken van de Haagse-machten- balans andermaal de zorgelijke sluit post is geworden. Op zijn minst geven de onderzoekers aldus voedsel aan een modieuze trend, volgens welke het parlement geen tanden heeft en het bijgevolg met onze democratie droef zou zijn gesteld. Deze minkukelige (denigrerende) be oordeling van het parlement blijkt welbeschouwd al zo oud te zijn als het parlement bestaat. Enoch Powel ves tigde er de aandacht op, dat klachten over de tanende invloed van het par lement op ieder willekeurig moment in de geschiedenis zijn geuit. Als de invloed van parlement daarom over eenkomstig deze klachten inderdaad telkens zou zijn afgenomen, dan zou den onze volksvertegenwoordigers al lang en breed met vakantie hebben kunnen gaan. Het is op zichzelf al een fenomeen, dat mensen zich voortdurend verkij ken op de invloed van het parlement, dat het toch echt wel heeft. Een ver klaring is wellicht dat die invloed meestal wordt gemeten in moment opnames. In het onderzoek van de VU ging het om een achttal concrete re geringsmaatregelen en de vragen die zaken. Voor zijn ministerschap gold hij als een buitengewoon bekwaam en deskundig ambtenaar Als minis ter maakt hij echter ln het parlement telkens weer een stuntelige indruk En niet ten onrechte Het blijkt dat er tussen de opvattingen van dit depar tement en die van de Kamer een behoorlijke kloof gaapt, die hoe on gaarne en neerbuigend vaak ambte naren van buitenlandse zaken daar over doen, overbrugd zal moeten wor den op straffe van steeds groter wor dende conflicten. Twijfel men zich stelde waren welke concrete invloed het parlement ter zake heeft gehad. De uitkomst is voorspelbaar: de bemoeienis van het parlement bleek in het niet te vallen bij die van de individuele minister en zijn amb tenaren. Als bewijsvoering schieten deze fei ten echter tekort. De onderzoekers zelf duiden al op die tekortkoming met de opmerking dat het parlement het wellicht zo gewild heeft, dan wel dat het op zijn minst in deze gang van zaken heeft berust. Of anders gezegd: zo er al van tanende invloed sprake is, dan is het parlement zelf de hoofd schuldige. Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859. 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. WJ BifDEN AMERIW'S B0ND6ENOTEN OLIE EH„. ALS ZE ONS STEUNEN.... W!) BIEDEN ONZE B0ND6ENOTEN BE STR'JO VOOR EENREHTVAARDiae- ZAAK ...FN EH... VvOLlE- Illllll! ■illlll Elk vogeltje zingt zoals het ge bekt is, ook als er een politiek deuntje uit dat bekje komt. Wie 's avonds om tien voor zeven, onder het eten of onder de afwas, regelmatig op Hilversum twee al- stemt, moet van de waarheid van deze uitspraak wel diep door drongen raken. Ze zijn er van tijd tot tijd allemaal, de politieke par tijen: de degelijke CDA'er, de over alles en nog wat bezorgde socialist, de door lange ervaring wijs geworden WD'er, de niet door tradities gehinderde D-66'er en al die anderen die nodig zijn om het typisch Nederlandse leg- puzzeltje compleet te maken. Ja, ook boer Koekoek zelf is er soms om ons (zoals hij onlangs aan kondigde) licht te verschaffen ln ingewikkelde vraagstukken waarop de kopstukken van de grote partijen die week tever geefs hadden zitten zweten Terwijl Je een nieuwe hap ln de richting van Je mond brengt of nóg een kopje onder het afwas- water dompelt denk Je: gelukkig is het land waar elkeen zo vrij ls zijn (al is het nog zo onzinnig) zegje te doen! Maar die gedachte belet je toch niet om zo af en toe eens een zinnetje dat uit de radio tot je komt op een goudschaaltje te wegen. Deze week was de CPN er bijvoorbeeld, stoer als altijd, de droom van een linkse eenheid bijna als een werkelijkheid af schilderend. Een dag eerder vul de de P8P die merkwaardige tien minuten en toen ging het er rauw toe: straaljagergegler en zelfs eenmaal gegil van mensen. Dat alles als achtergrond bij een ver handeling over wat er allemaal voor goeds zou kunnen gebeuren met de kostelijke miljarden die nu aan die vreselijke vliegtuigen uitgegeven worden. Het onder wijs kan beter, het welzijn kan beter, de huisvesting kan beter. Toen dat laatste aan de orde kwam gleed de enthousiaste PSP-spreker echter uit: we hoor den over „huisvesting die ln de grondwet verankerd ligt als een recht voor allen". De indruk dat de man er behoorlijk naast zat bleek juist: wie de grondwet er op nabladert vindt niets dat op een huisvestingsrecht lijkt. Een telefoontje naar het ministe rie van binnenlandse zaken hel dert de zaak verder op. De rege ring heeft voorstellen gedaan om naast de bekende vrijheden van meningsuiting, vereniging en ver gadering ook een aantal „sociale grondrechten" ln de gronwet op te nemen en daartoe behoort (be halve zaken als rechtsbijstand, werkgelegenheid en sociale ze kerheid) ook de zorg voor vol doende huisvesting (door de rege ring zo fraai omschreven als „een der primaire levensbehoeften van de mens") Dat voorstel heeft de Sta ten-Oenera al bereikt en er is ln dat college ook al over be slist. Omdat het een wijziging van de grondwet betreft moet het voorstel nog eens (ln tweede le zing) aangenomen worden en wel door nieuw-gekozen kamers en met een tweederde meerderheid (de eerste keer was een gewone meerderheid voldoende). Het feit dat nieuwe Kamers erover moe ten be lissen brengt mee dat de zaak pas na de verkiezingen van volgend Jaar afgerond kan zijn; dan wordt Immers niet alleen de Tweede Kamer vernieuwd, maar omdat er een grondwetswijziging aan de orde komt ook de Eerste Kamer. Tot die tijd zal het „recht op huisvesting" dus niet in de grondwet „verankerd" zijn. Ge woon een vergissing van de P8P of was de wens de vader van de gedachte? Of Je durft het bijna niet te veronderstellen paste het soms erg goed in een verhaal tje waarin ook de nood van de krakers aan de orde kwam? Zo'n ultglljdertje mag ons niet verhinderen de zaken des avonds te 18.50 ure nauwlettend te blij ven volgen. Wie weet horen we nog eens de galmende stem van Piet Steenkamp, de wat vaag en zacht klinkende van Plet van Zeil of de zelfverzekerde van minister Hans WiegeL Want veelkleurig zal ons vrij-denkende en vrij-pra- tende landje wel blijven. Met de volksdichter Jan Pleter Helje zou je, als Je 's avonds aan Je zakra- diotje gekluisterd zit, wel willen uitroepen: Bewaar dat erfdeel als uw kracht, OIJ volk der vrije Ne derlanden! Na een op 24 november vorig Jaar in de Zuldkoreaanse hoofdstad Seoel gehouden geweldloze poli tieke vergadering er werd op geroepen tot het uitvaardigen van een nieuwe grondwet om de mocratische verkiezingen te ver zekeren werden 123 mensen gearresteerd; twintig van hen zijn zwaar mishandeld volgens gedetailleerde berichten die Am nesty International ontvangen heeft In die meldingen over fol teringen is sprake van mensen die na hun arrestatie werden overgebracht naar de veiligheids dienst. Daar werden ze over hun hele lichaam zo geslagen en ge trapt, dat hun gezichten soms onherkenbaar verminkt waren. Een van hen zou drie tot vijf hechtingen ln het gezicht nodig gehad hebben, een ander zeven tien en velen verloren verscheide ne malen het bewustzijn, waarna ze bijgebracht en opnieuw ge marteld werden. Daarna werden de gevangenen overgebracht naar het hoofdkwartier van de landelijke politie en daar dagen lang ondervraagd; tijdens deze verhoren zijn ze weer geslagen en gedwongen om verklaringen te ondertekenen, waarin ze beloof den geen ruchtbaarheid te zullen geven aan hun behandeling, al dus de berichten. Achttien van de 123 arrestanten moeten nu te rechtstaan wegens het houden van illegale vergaderingen. Ne genenvijftig van hen werden in kort geding veroordeeld tot vrij heidsstraffen van vijftien tot twintig dagen, negentien zijn vrijgelaten en over de overigen is niets bekend. Gevreesd wordt dat zij die nog ln hechtenis zijn, ook aan martelingen blootge steld worden. Beleefd geformuleerde verzoeken in het Engels om onmiddel lijk maatregelen te treffen ter voorkoming van mishandeling van deze gevangenen kunnen ge richt worden aan: Hls Excellency President Choi Kyu-hah - The Blue House. Chogno-gu - 8eoul, Republic of Korea; en aan: Mr. Lee Hui-sung - Martial Law Com mander - Joint Investigation Headquarters - Seoul. Republic of Korea. De vrouwenwerkgroep van de Anti-Apartheids beweging Neder land houdt vandaag in Amster dam een congres rondom het the ma „Vrouwen tegen apartheid". Aanleiding voor het congres ls de VN-vrouwenconferentie in juli ln Kopenhagen. Daar zal het onder werp „Vrouwen onder apartheid" een belangrijk agendapunt zijn. Met het congres van vandaag wil de werkgroep de Nederlandse de legatie naar Kopenhagen duide lijk maken wat de relatie is tus sen de nationale bevrijdlngs- strijd en de vrouwenstrijd ln zui delijk Afrika. Aan het congres neemt een groot aantal Nederlandse vrouwen groepen deel. dat zich sinds een aantal Jaren bezighoudt met de situatie van vrouwen in zuidelijk Afrika. Wie zin heeft in een fikse wande ling mag morgen met de hond mee. Om twee uur 's middags vertrekken vele tientallen, mis schien wel honderden honden met hun begeleiders vanaf het Marktplein ln het Brabantse Olr- schot voor de jaarlijkse interna tionale hondenwandeling, de veertiende alweer. Deelnemende honden hoeven geen cent te beta len. Menselijke meelopers dienen vijf gulden de man neer te tellen en kunnen morgen van elf uur af bij het inschrijfbureau nabij de Olrschotse kerk terecht. Een die renarts is steeds bij de hand, on derweg krijgen de honden een gratis maaltje en een bak water, en er zijn nog prijzen te winnen ook; ln elk geval zit er voor leder een een routebeschrijving met bezienswaardigheden aan vast plus herinnering. De netto-op brengst ls als altijd bestemd voor een goed doel ln Oirschot zelf. Wie meegaat kan zich verzekerd weten van een prachtige wande ling (tien kilometer) dwars door natuurgebieden. Een enkele blaf zal wellicht de stilte af en toe verstoren, maar een kniesoor die daar op let. Ereburgeres De vorige maand werd ze tot ereburgeres van Ho- rokkanal op het Japanse eiland Hokkaido uitgeroepen. Ze werd toen 109 jaar, waarmee Koharoe Kodaira de oudste Inwoonster van Japan was. Ze ls het niet lang geweest, want nu ia ze overleden. Mevrouw Kodaira, ln 1871 gebo ren, kreeg acht kinderen. 54 kleinkinderen, 140 achterklein kinderen en 99 achter-achter kleinkinderen. Daarmee blijft echter de suggestie onaangetast dat de Invloed gering is en juist dót nu lijkt een onderschat ting van de werkelijke invloed en van het karakter ook van het parlement. Welbeschouwd is onze volksvertegen woordiging voor alles een publiek fo rum, dat zo goed en zo kwaad als dat gaat, de opvattingen van het volk tracht te weerspiegelen. Geen enkel ander orgaan in ons staatsbestel kan daar aanspraak op maken. In verge lijking daarmee ls macht van de amb tenaar vooral deskundige macht, en terecht is de Invloed daarvan niet gering. In tegenstelling tot het parlement heeft de ambtenaar het ln een ander opzicht heel wat gemakkelijker. De hitte des daags blijft hem bespaard en ln het ergste geval kan hij zich altijd nog verschuilen achter de mi nisteriële verantwoordelijkheid. De politicus daarentegen moet letterlijk de boer op. Hij moet het ook nog eens waarmaken voor zijn kiezer. Van Putten moge dan wel zijn twij fels hebben over deze machtsfactoren van het parlement, die ambtenaren als het ware dwingt vooruit te grij pen. te anticiperen op de opvattingen van het parlement, een béétje ver standige onderzoeker erkent deze in vloed van het parlement wel. als was het alleen al om veel narigheid te voorkomen. Het is precies ook deze machtsfactor van de Kamer, die de bron vormt van het uitgebreide lob by-wezen. De gesprekken ln de wan delgangen, het vooraf met de betrok ken woordvoerders in de kamer kwes ties bepraten, en noem maar op. On grijpbaar misschien als machtsfac tor, maar daarmee nog niet weg te poetsen. Maar nog afgezien daarvan noemen de VU-onderzoekers twee machtsfac toren, die de machtsbalans heel wat meer in de richting van het parlement doen slaan dan zij zelf toe willen geven. De eerste ls de kabinetsforma tie. Heel wat ambtenaren zullen al leen daarvan al slapeloze nachten be leven. Want niet alleen levert deze periode nieuwe en vaak andere be leidspunten op. Zij betekent ook de verschijning van een nieuwe baas op het departement, die de boel vaak aardig ondersteboven kan gooien. Vaak ook komt het voor dat tijdens een kabinetsformatie een departe ment compleet in tweeën wordt ge hakt dan wel dat oude onderdelen worden gefusioneerd tot een nieuw. De onderzoekers wijzen ten slotte op de paradox dat een zwakke minister ambtenaren bijna dwingt tot een machteloos achteroverleunen en dat omgekeerd een sterke minister hun machtspositie overeenkomstig ver sterkt. En zowel de sterke als de zwakke minister wordt ln belangrijke mate „gemaakt" door het parlement. Is daarmee het onderzoek van de VU overbodig geweest? Zeker niet. Greep Zondigen Het geestesgoed dat het parlement aldus verzamelt, reikt echter heel wat verder dan menig oppervlakkige waarnemer vermoedt. Ambtenaren en ministers mogen dan blijkens het onderzoek over veel feitelijke Invloed beschikken. Daar staat echter tegen over dat het niet goed denkbaar ls dat zij lang en hardnekkig kunnen zondigen tegen de opvattingen van het parlement. Hoe de werkelijke machtsverhoudin gen liggen, is daarom misschien nog wel het beste af te meten aan de slaapkamergesprekken, die de minis ter met zijn vrouw voert. Alleen al de noodzaak van publieke verantwoor ding zal hem menigvuldig slapeloze nachten bezorgen. Hij moge ogen schijnlijk vaak aan het langste eind trekken, vaak is de confrontatie met het zogenaamde minkukelige parle ment wel van dien aard, dat hij zich geen tweede keer aan dezelfde steen zal stoten. Een gave Illustratie van het boven staande is het optreden van minister Van der Klaauw van buitenlandse Het heeft inderdaad duidelijk ge maakt dat het parlement op tal van specifieke beleidsonderdelen bezig is zijn greep te verliezen. De overvolle Kameragenda, het uitpuilende com missiewerk. het chaotische karakter van de vergaderingen leveren vaak dagelijks getuigenis af van de tekort komingen van het parlement. Het is echter een misvatting daaraan de ta nende Invloed van het parlement af te meten. Die ontleent het vooral aan het vastleggen van algemene beleids lijnen, de bedding waarbinnen het meer specifieke beleid zich dient af te spelen. Van Put tens onderzoek mondt uit ln een pleidooi voor meer deskundig heid van het parlement. Hij zou deel- parlementen willen oprichten. Uit hetzelfde onderzoek blijkt echter dat ambtenaren de macht die ze op dat terrein hebben, zelden misbruiken. Het ligt daarom veel meer voor de hand dat het parlement zijn kracht zoekt ln de algemeenheid. Het zal generalisme tegenover specialisme moeten stellen en wel omdat het par lement in laatste instantie een pu bliek forum ls. Daaraan ontleent het parlement zijn macht. Het zal daar om ook moeten zorgen dat het de band met het publiek, de kiezer niet verliest door Frtzr Pijlman Braak Terreintjes waar men niets mee doet. achter een spoordijk of fabriek, ik word als ik er langs fietsen moet. vaak een beetje melancholiek. Een pony staat er cail gepind. Een auto-wrak dat roest Een speelterrein voor menig kind, onaangelegd en woest. Hoe weerloos tz zo'n stukje land. als straks de bulldozers komen die schuiven de rotzooi aan de kant, het struikgewas en de bomen. Elan wordt, wat er was. bedolven met zand en die plaati door beton ingenomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5