Dost-Nederland bekoorlijk
nodel voor menig schilder
ie opium-oogst is weer binnen
mm
39.-
Ik voel me al
thuis in Brugge
Prijstreffer
jortsachtige activiteit in Gouden Driehoek
Egyptische overheid
stelt eisen aan
vakantierijbewijzen
Wim Kooiman (SHO):
I
IDERDAG 10 APRIL 1980
TROUW/KWARTET
H t5
r Jac. Lelsz
5CHEDE In Oost-Nederland hebben
in dat is opvallend in de loop der
wen nauwelijks grote kunstenaars van
n bodem geopereerd. Op een paar uit-
leringen na: Gerard ter Borch. Hen-
k ten Oever en. mogelijk. Barent Aver-
p. Verondersteld wordt wel dat het aan
lechte sociaal-economische omstandig-
en heeft gelegen. Intussen reisden wel
kunstenaars uit Holland naar het oos-
if om er hun schetsen te maken, aan de
hand waarvan zij dan later in hun atelier
weer hun schilderijen vervaardigden.
De resultaten hiervan, althans voor een
deel. zijn öp het moment te zien in het;
rijksmuseum Twenthe te Enschede. Schil
derijen uit de 17de eeuw en de 19de eeuw.
met daartussenin een enorm gat. want in de
18de eeuw hebben de kunstenaars om welke
oorzaak dan ook blijkbaar geen belangstel
ling voor dit gebied gehad. Dat wil zeggen:
er zijn vrijwel geen schilderijen van enige
importantie bekend. Wat grafisch werk be
treft ligt het anders. Figuren als Jan de
Beyer, Comelis Pronk. Abraham de Haen.
Aart Schouman. Hendrik Spilman en Hen
drik Tavenier waren in die tijd wel actief in
het Oostnederlandse.
„Oost-Nederland model" is het motto van
de tentoonstelling die tot 26 mei in het
rijksmuseum Twenthe wordt gehouden.
Daar zijn twee redenen voor. Het feit dat
het museum vijftig jaar bestaat en de hero
pening na twee jaar nieuw-, aan- en ver
bouw. In verband met deze expositie is een
fraaie catalogus uitgegeven, die voor 22.50
verkrijgbaar is Daarin komen 72 afbeeldin
gen van schilderijen voor terwijl de ten
toonstelling 71 nummers omvat. Hoe kan
dat? Omdat het een doek betreft, waarvan
de identiteit pas kortgeleden opnieuw is
i: Cornells Springer: De Brink met de Waag te Deventer, 1861, particulier bezit.
vastgesteld en omdat het één van de weini
ge schilderijen van Twente uit de 17de eeuw
is dat de natuurlijke situatie van die tijd
lijkt weer te geven. Een doek van Jacob van
Ruysdael, waarvan voorheen werd aange
nomen dat het een duintafereel voorstelde,
maar waarin men inmiddels een gezicht op
Ootmarsum heeft herkend. De Alte Pinako-
thek te München. die het in eigendom heeft,
kon zoals dat heet het schilderij ..om be-
houdstechnische redenen" niet ter beschik
king stellen.
Herkenbaarheid
Herkenbaarheid, identificatie in geogra
fisch of topografische zin was een van crite
ria, die aan het ten toon te stellen werk
werden gesteld. Een ander criterium is sti
listisch bepaald. De werken mochten niet
sterk afwijken van de realistische werke
lijkheidsopvatting. Zodoende vielen, bij
voorbeeld, de 16de eeuw en de 20ste eeuw
met respectievelijk de wat onwerkelijke
voorstellingen en de meer persoonlijke uit
drukkingsmanieren af.
Er een puur Twentse tentoonstelling van
maken, was niet goed mogelijk omdat dit
landsdeel, evenals Drente, destijds zeer arm
was, een vergeten gebied, door moerassen
omringd. Daarom werd het Oost-Nederland
plus zelfs een stukje aangrenzend Duits
gebied. Want kunstenaars, die uit het wes
ten naar het oosten kwamen, namen dat
dikwijls meteen even mee. Zo komt men
een nogal zwaarmoedig, heroïsch schilderij
van Jacob van Ruysdael tegen („Rotsland
schap met het Slot Bentheim"), een heel
fijn schilderij met scherpe contouren en
uiterst gedetailleerde uitwerking „hy
schilderde ieder steentje in de gebouwen"
schreef Anton van Houbraken^l van Jan
van der Heyden („De waterpoort te Emme
rik") en een voor zijn doen kleurig schilderij
van Jan van Goyen („Landschap met molen
en gezicht op Elten").
Een van de routes, waarlangs nogal wat
schilders in de 17de eeuw zich vanuit Hol
land oostwaarts begaven, voerde langs de
Rijn. Tot hen behoorde Jan van Goyen, die
onder meer met enige Arnhemse doeken in
het van hem bekende, intrigerende mo
nochrome genre, geelbruin, aanwezig is.
Voorzover bekend hebben alleen Jacob van
Ruysdael en diens leerling Meyndert Hob-
bema Twente bezocht. Of ze dat samen
deden, staat niet vast. Meyndert Hobbema
is present met een uit The National Gallery
te Londen afkomstig schilderij van de wa
termolens te Slngraven bij Denekamp. Een
verrukkelijk doek, een in laatbarokke sfeer
vastgelegde plek, die nog altijd bestaat en
die ook in 1980 nog velen bekoort door haar
Cornelis Springer: De kerk en het stadhuis te Hasselt (O), 1863, particulier
bezit.
schilderachtigheid. Andere 17de eeuwers.
waarvan schilderijen opgehangen werden,
zijn Anthon Beerstraten, Nicolaas Ber-
chem, J. van der Haagen en Salomon van
Ruysdael.
IJsselsteden
De 19de eeuw is, kwantitatief, aanmerkelijk
sterker vertegenwoordigd. Vooral de IJssel
steden hebben velen aangelokt. Natuurlijk
is Jan Voerman erbij, die vooral in de omge
ving van Hattem heeft geschilderd. De
meeste doeken in dit opzicht zijn van Cor
nelis Springer. Geen IJsselstad of hij heeft
er gewerkt, evenals in Arnhem trouwens.
Kampen, Zwolle, Zutphen, Deventer. Het
zijn allemaal steden waarmee een schilder
uit de voeten kan. Speciaal ook De Waag in
Deventer trok velen aan. Landschapschil
ders hadden veel belangstelling voor de
Zuidveluwezoom (er was zelfs een „Ooster-
beekse School"). Zo hangt er een prachtig
herfstschilderij uit de contreien van Wolfhe-
ze van Théophile de Bock. Er is ook nog «en
schilderijtje van Fits Mondriaan, de oom
van Piet Mondriaan, „Gezicht op het Huls
Twickel bij Delden", dat nog romantische
aanknopingspunten heeft. Het meest recen
te schilderij is „De Vlspoort te Harderwijk
van Suze Robertson, en met dit doek. de
manier waarop het onderwerp is behandeld,
zijn we al op weg naar het Expressionisme.
Andere namen zijn onder anderen J. W.
Bilders. A. J. Couwenberg Jzn. J. J. Cremer,
P. J. C. Gabriél, M. Maris, Ch. Rochussen,
W. Roelofs en W. B. Tholen.
De expositie „Oost-Nederland model",
waarvoor het materiaal ter beschikking
werd gesteld door musea en particulieren
in Nederland, Duitsland, Frankrijk en En
geland, is van dinsdag t/m zaterdag te
bezichtigen van 10 tot 17 uur, op dinsdag en
donderdag bovendien van 19 tot 22 uur en
op zondag van 14 tot 17 uur.
-
GKOK In de jungle van de Gouden Driehoek", waar de grenzen van Birma, Laos en
land samenkomen, heerst weer een koortsachtige activiteit onder de opiumhandelaren,
lergbewoners hebben hun oogst binnen, een kleverige substantie die uit ingekerfde
verhollen wordt gewonnen. De muilezels staan klaar om het goedje naar de Thais-
aanse grens te transporteren, waar in clandestiene laboratoria eerst basis-morfine,
na heroïne wordt gemaakt.
ordt weer een drukke tijd. De
11
Hel<
igang
ist zal
om
plaats
e Huis
rebellenlegertjes uit het
losten van Birma, restanten
iet Chinese nationalistische
hin-tangleger. plaatselijke en
Rationale handelaren, allen zijn
:ig. waarbij zij elkaar scherp
„_ten houden om hun handel
overvallen door concurrerende
i te beschermen. Daarbij moe-
ok nog proberen uit handen te
van de patrouilles van het
inse en het Thaise leger.
it tot 2
i, scho
handel zijn alle trucs toegela-
r staan immers miljarden op
el. In 1979 kostte tien kilo opi-
de „Gouden Driehoek" 4.000
Zo'n hoeveelheid is goed voor
o zuivere heroïne die, verdund,
Amerikaanse illegale markt een
dollar opbracht.
iot vi)rcjpnjzen
worden nieuwe recordprijzen
ht. want vorig ja^r was de
oogst voor het tweede opeenvolgende
seizoen slecht. „Een kilo opium die
drie jaar geleden honderd dollar kost
te, werd vorig jaar voor vierhonderd
dollar verkocht en dit jaar zal zo'n
hoeveelheid wel duizend dollar moe
ten opbrengen", zegt generaal Chava
lit Yodmani, secretaris-generaal van
het Thaise bureau voor de drugsbe
strijding in een interview, met het
Franse persbureau AFP.
De heroïneprijzen zijn eveneens sterk
de hoogte in gegaan. Begin 1979 kost
te een gram heroïne in Bangkok tien
dollar, nu wordt er vijftig dollar voor
betaald en nog dit jaar zal de prijs
waarschijnlijk tot honderd dollar stij
gen. Niet 'alleen de droogte was ver
antwoordelijk voor de slechte papa-
veroogst van vorig jaar. Ook de hard
nekkige strijd tegen de papaverteelt
speelde daarbij een rol.
Gouden Driehoek
De „Gouden Driehoek" is heden niet
langer de voornaamste bron van clan
destiene opium. De jaarlijkse pro-
duktie, die tot 1978 circa zevenhon
derd ton bedroeg, zal volgens ramin
gen dit jaar slechts tussen de 200 en
250 ton bereiken.
Volgens generaal Chavalit is dit jaar
in Thailand al 17 tot 20 ton geoogst,
dat is ongeveer een tiende van de
normale produktie. Voor Birma
wordt de huidige oogst op 150 tot 200
ton geschat en voor Laos op twintig
ton.
De wereldproduktie van illegale opi
um voor dit jaar wordt geraamd op
1.200 ton, waarvan 800 ton uit Paki
stan en Afghanistan.
Maar de handelaars zijn nog niet
werkloos. Vanuit het noordoosten
van Birma, waar de meeste opium
vandaan komt. wordt deze drug ver
voerd naar de grootste clandestiene
laboratoria van Azië. gelegen aan de
Thais-Birmaanse grens.
Volgens generaal Chavalit zijn er in
die streek vijf tot vijftien raffinaderij
en, die echter niet gelijktijdig wer
ken. Om veiligheidsredenen trekken
de karavanen nu eens naar het ene,
dan weer naar het andere laboratori
um. Niet zonder reden geniet de
grensstreek de voorkeur, want in ge
val van alarm is men snel de grens
over. Dat gebeurde bijvoorbeeld eind
februari, toen 200 rebellen van het
„Shan United Army" (SUA) uit het
noordoosten van Birma onder leiding
van „drugkoning" Khun Sa over de
Thailandse grens vluchtten om aan
het Birmaanse leger te ontsnappen.
Kwo-min-tang
Volgens deskundigen hebben de
Kwo-Min-Tang-groepen, die in 1949
uit communistisch China naar Birma
zijn gevlucht, sedert een aantal jaren
hun monopolie op de drugsmarkt ver
loren. De 49-jarige Khun Sa, een
Shan uit Birma, heeft de leiding over
genomen en sindsdien zijn greep op
de markt aanzienlijk weten te verste
vigen.
Om aan de Birmaanse en de Thaise
legers te ontsnappen gebruiken de
handelaren tegenwoordig een nieuwe
smokkelroute naar de oostkust van
Birma, vanwaar de opium naar de
Thais-Maleisische grens wordt ver
scheept. De laatste twee jaar zijn in
de streek al verscheidene raffinade
rijen ontdekt.
De regering van Thailand wordt in
haar strijd tegen de drugshandel ook
door de Verenigde Naties geholpen
^Met VN-steun is in dertig dorpen van
de ongeveer vierhonderd die opium
produceren campagne gevoerd om de
bevolking ertoe te bewegen over te
schakelen op de teelt van koffie,
groenten en fruit. Toen bleek dat
koffie evenveel kan opbrengen als
opium kwamen daar nog eens 45 dor
pen bij die belangstelling hadden.
Specialisten waarschuwen dat het
nog jaren kan duren voor er zichtbare
resultaten zijn. Eeuwenoude gebrui
ken kunnen niet in een handomdraai
worden veranderd. Voor de bergbe
woners is opium een koopwaar als elk
ander produkt. Ook de wetten moe
ten worden aangepast. Momenteel
riskeert iemand die meer dan hon
derd gram heroïne in zijn bezit heeft
de doodstraf, maar mensen als Khun
Sa zijn praktisch ongrijpbaar. Hij
draagt nooit ook maar een gram van
deze drug bij zich.
DEN HAAG (ANP) Het is voor
toeristen die minder dan dertig dagen
in Egypte verblijven niet meer moge
lijk in dat land een rijbewijs te halen.
Dit heeft een woordvoerder van het
ministerie van verkeer en waterstaat
gisteren bekendgemaakt.
De Egyptische overheid heeft on
langs bepaald dat rijexamenkandida
ten ten minste een maand voor het
indienen van de examenaanvraag In
Egypte moeten hebben gewoond. In
het paspoort van de buitenlandse
aanvrager in Egypte moet bovendien
een verblijfsvergunning van meer
dan een maand zijn gestempeld. Ais
aan deze voorwaarden niet is vol
daan. wordt geen rijbewijs afgegeven.
De maatregel van de Egyptische au
toriteiten staat los van de maatregel
die de minister van verkeer en water
staat binnenkort zal treffen ten aan
zien van alle buitenlandse rijbewij
zen.
>ETER WILSCHUT
ele
fen a
fi al<
p va
cn>« s
rou'
aat
;°d on EIJERLAND - Eigenlijk
im Kooiman, de 19-jarige aan-
'an SHO, die volgend seizoen
t Belgische Cercle Brugge zal
en, de voetballerij boven alles,
ele Nederlandse jongens heeft
i altijd gedroomd van een
als profvoetballer. Met het
van een contract, bij Cercle
e jaar. ziet hij zijn Jongens
per 1 juli in vervulling gaan.
irugge heeft zeer snel gehan-
het het aantrekken van de
ide middenvelder betreft:
twee weken geleden kreeg
een in Oud-Beijerland woon-
kennis van Cercle de uitnodi-
dagen proef te gaan trainen
De afgelopen week verbleef
in België, alwaar hij dins-
ensdag en donderdag met de
mcntrainde. die geleid wordt
Nedenander Leo Canjels.
speelde Kooiman met het B-
gen RWDM. en bij terugkeer
derland had hij een voorlopig
op zak. Saillant detail is
is dat Cercle Brugge Kooi-
vrijdai
ikelenl
ik.
en m<
sve
man benaderd had. als zijnde linker
spits. Tijdens de onderhandelingen is
echter duidelijk geworden dat hij de
voorkeur geeft aan een middenveld
positie. Zondag tekende Koounan, na
afloop van de wedstrijd Cercle Brug-
ge-RWDM zijn definitieve contract.
Over zijn verwachtingen in Belgié:
„In de paar dagen dat ik er geweest
ben. heb ik een zeer goede indruk van
de club gekregen. De komende twee
jaar zie ik als een gewenningsperiode
in het profmilieu. Ik zal er in ieder
geval keihard voor werken, en verder
is het voorlopig afwachten Ik voelde
mij wel direct thuis, toen ik er vorige
week kwam. maar ik zal pas in wed
strijden kunnen zien. of ik genoeg
kwaliteiten heb. Als dat zo is, wil ik
naar de top. Ik zal er alles voor doen
om dat te bereiken. Zo zal de conditie
flink moeten worden opgevoerd,
want het tempo zal ongetwijfeld ho
ger liggen. Ik vind het verschil tussen
eerste en tweede klasse amateurs al
erg groot. Ook aan de hardheid zal^ijj
moeten wennen, maar ja dat hooi"
allemaal bij. De komende tijd rrupfik
hard werken aan mijn rechtsq«?en.
dat erg zwak is. en aan de snellMd op
de eerste meters. Ik denk dat mijn
sterke punten een vrij hard schot en
mijn kwaliteiten in de lucht zijn."
Op 1 juli zal Kooiman alleen afreizen
naar België, waar zijn nieuwe club
hem een huis ter beschikking heeft
gesteld. Zijn status als full-prof is
trouwens de hoofdreden geweest voor
Cercle Brugge te kiezen. Naast de
Belgische club, hadden Feyenoord,
Sparta en FC den Bosch interesse
voor de aanvaller. Hij zegt: „Ik wilde
erg graag full-prof worden en bij Fey
enoord zag ik dat niet zo zitten, om
dat ik mij daar in één wedstrijd zou
moeten waarmaken. Zo'n club moet
elk Jaar kampioen worden. Cercle
Brugge is een middenmoter en ik
denk dat ik daar voldoende kansen
zal krijgen mij in het eerste te spelen.
Ze zullen, gezien mijn full-prof con
tract, mij niet hebben aangetrokken
.om mij op de bank te zetten." Gezien
de clubsjaal thuis in de huiskamer
van Cercle stelt Kooiman zich wel
veel voor van zijn Belgische avon
iur. Oorzaak hiervan zal ongetwij-
'eld de warme hartelijkheid zijn die
hij vorige week genoten heeft: „Ik
voelde mij meteen thuis in Brugge
De scout, bij wie ik gelogeerd heb
behandelde mij als een zoon. en ook
de spelers waren allervriendelijkst. Ik
ga alleen wonen in Brugge, maar ik
kan bij de scout, die mij vorige week
in huis genomen heeft, altijd aan
kloppen. Wat dat betreft voorzie ik
echt geen problemen
Programma
EERSTE KLASSE A RWH-Kozakken Boys
(3001. OWIOS-DOVO (300). Zwart Wlf28-RCL
(3.00). DETO-Spakenburg <3 00), Vitesse Delft-Ba
rendrecht. Nuns peet-Noord wijk (3.00). Altena
WHC (3.00) EERSTE KLASSE B RIJnsburgse
Boys-Volendam. Umuiden-8pljkenl.vse (3.00).
Quick Boys-Harkemasc Boys (3 00). IJssclmccrvo
gela-ACV 13.00), ONS-Bennekom (3 00), SDCP-hui-
zen (3 00). DOSK-ZwaJuwen (3.001
TWEEDE KLASSE A De Zwervers-S8C-S5 (2.00).
NSW-PiershU. Oranje Wlt-8HO (3 00). Amemui-
den-WHS, 8SS-AZW- NEO'25-Roda Boys (3 00)
TWEEDE KLASSE B Jodan Boy.vExcelslor M.
Be Fair-Lyra, Splrlt-Llsser Boys. Nieuw Lekker-
land-Bolnes. PPSC-RiJsoord, ASWH-DOTO
TWEEDE KLASSE C Oelnoord ZCFC (3 00),
D08C-W00 (200). ND8M-Ter Leede. DSW-
8DVB, OVW-ZOB (3 00). Marken-NSC
DERDE KLASSE A Vlaardlngen-Excelsior P
Helnenoord-Meerkerk (3 00). Unlcum-de AJblas.
TSB-Oroot Ammers, Schoonhoven-CapeUe. De
Zwerver-DSO (3.00). DERDE KLASSE B 's Gra-
venzandse SV-ARC. Die Haghe-SV35, Xerxes-
JAC, DUNO-KatwlJk. SC Voome-SVPTT. Koude
kerk-DSSVO.
VIERDE KLASSE A Randstad 8port-HVO (3.00)
Loosduinen-Maasdijk, MW27-HBSS, Hoekse
Boys-DSVP, Duinoord-TOOR, SVOEB-Neald
wijk VIERDE KLASSE B Hazerswoudse Boys-
DEVJO. 8pcl Lisse-DORR (2.001, Schevenlngen-
Oegitgeest, SEV-De Sleutels (2 00>, KMD-ROH-
DA 76. Monster-s Gravenzande VIERDE
KLASSE C 8NS-Oroote Llndt. Zuidland-Pell-
kaan. Stellendam-Rozenburg (3 15). Herkingen-
WFB (3.00). ZBVH-Maasdam NTW-Hillegersberg
•32 VIERDE KLASSE D OJ8-Bergambacht
WNC-8ateUiet (3 00>. SV Hoogvliet-WOR, Amei
de-LRC '4 15). WOZ-ASH. Arkel-Hermandad
(300i
Aanvang alle wedstrijden 2 3* u
r. teuij ander»
IP>
lil
Uitstekende herenpantalon met riem.
Staat goed, zit lekker en is oersterk
Volledig wasbare T revira polyester
Kleuren d blauw, bruin, zwart, beige,
grijs, d.bruin
Mt 46-56. 48V.-54".
Alleen deze week.
Grote Marktstraat 34. Oen Haag -
Rozemarijn 19-23. letdschendam
- Haarlemmerstraat 115-117 Leiden
