0*0 un
BW"1" 5
muum
is'arrh
Joden in de diaspora hebben
veel moeite met kabinet Begin
uhvb
aalb;
,G 9 APRIL 1980
BUfTENLAND
TROUW/KWARTET
de Verenigde Staten lijken in staaat het standpunt van premier Begin in de
lomiebesprekingen te kunnen veranderen. De laatste tijd zijn binnen Israël
ir ontwikkelingen aan de gang die de houding van de premier ook tegenover
n volk steeds minder rechtvaardigen. Onlangs nog demonstreerden
duizenden aanghangers van de Vrede Nu-beweging langs de autoweg Tel Aviv-
Haifa tegen het nederzettingsbeleid van de regering. De politiek die Begin voert om
de veiligheid van zijn land te waarborgen is voor een toenemend aantal Israëliërs
geen antwoord op hun verlangen naar vrede.
rten Verhuist
nooit akkoord gaan met
van een Palestijnse
grenzen". Met defce
premier Begin van
aan dat hij terug-
uit de bezette gebieden
als in het belang van de
Ondanks de toenemen-
uit het Westen zegt de
geen verdere concessies te
on de onderhandelingen
voor de Palestijnse
op de Westelijke Jordaan-
de Gazastrook. Begin mag
weinig aantrekken
esterse kritiek, hij zal in de
Bt de groeiende oppositie in
jen land minder makkelijk
Ich neer kunnen leggen.
jet kabinet heett Begin te maken
Toep ministers die zich niet onver
tellen achter zijn politiek ten aan-
e bezette gebieden. Op het moment
e groep onder leiding van minister
Fzlch tegen de uitvoering van het
p Joden toe te staan zich te vestigen
Hebron, de op een na grootste stad
ltelijke Jordaanoever. Ook de stich-
[Blon Moreh op Arabisch grondge-
e op verzet binnen het regerings-
vestiging van Elon Moreh, die op
|et hooggerechtshof weer ontruimd
ir minister van buitenlandse zaken
i om af te treden. Het was voor
erbaar dat de regering de bij
tten opJudea en Samaria belang-
pd dan het streven naar een oplos-
fchet Palestijnse vraagstuk
nr
zakm die voor zijn opvolger Yitzhak
zwaar wegen. Integendeel, de
Hnteter van buitenlandse zaken
'le weken geleden bij zijn benoe-
jfd zich te verzetten tegen terug-
Israël naar de grenzen van voor
"ir heeft laten weten dat voortzet-
it nederzettingenbeleid, zoals dat
Itreden van Dajan wordt gevoerd,
geen weerstand zal ondervinden,
aftreden van de gematigde Dajan
onder invloed van de militante
inlem, nieuwe plannen gemaakt
':open en nederzettingen in de
'en. Het verzet van Weizman
>n voorkomen dat nu achten-
lent van de westelijke Jordaanoe-
>n ls van Israëlische landeige-
t verzet binnen het kabinet kan
gin in het parlement nog rekenen
Ie steun voor zijn inlijvlngspoli-
i de communistische Rakach en de
j keren zich fel tegen de nederzet-
Uek. De rest van de oppositie, de
>artij en de DASH-democraten.
Zij lijken voorlopig hun beurt
iten tot de verkiezingen volgend
niet zeggen dat Begin zijn tijd
uitzitten. Het kabinet blijft wan-
buiten het parlement roept zijn
meer weerstanden op.
veiligstellen van de Westelijke Jordaanoev-
der, terwijl een groot deel van de bevolking
vond dat het tijd is om meer aandacht te
besteden aan het leven en welzijn van de
Israëliërs.
Black Panthers
De opstandige boeren legden weliswaar (nog)
niet het verband tussen bezuinigingen en het
stichten van nieuwe nederzettingen, in ande
re protestacties gebeurde dat wèl. In novem
ber organiseerden de Black Panthers, een
beweging van merendeels arme, oriëntaalse
Joden, een demonstratie tegen de prijsstij
gingen, waarin eveneens de nederzettingen
politiek van de regering werd veroordeeld.
Deze demonstratie kreeg onverwachts de
steun van de grootste a-politieke vredesbe
weging in Israël. Vrede Nu (8Jalom Achsjav).
Tot twee Jaar geleden waren de Black Pan
thers de enige belangrijke groep die zich
verzette te gen het bezet houden van de
Arabische gebieden en de stichting van Jood
se nederzettingen in deze gebieden. Het start
sein tot een massaal verzet tegen de inlij-.
vingspolltiek van de regering werd op 7
maart 1978 gegeven door 350 reserveofficie
ren, die toen een protestbrief stuurden aan
premier Begin. In deze brief schreven de
officieren dat zij zich niet langer konden
verenigen met het bezet houden van en het
stichten van nederzettingen op de Weste
lijke Jordaanoever. Nog geen maand later
trokken 30.000 Israëliërs de straat op om te
demonstreren tegen de militaire Invasie te
Libanon.
Het was in die tijd, na het historische bezoek
van president Sadat aan Jeruzalem, dat de
Vrede Nu-beweging werd opgericht. De bewe
ging wilde premier Begin duidelijk maken
dat voor Israël het tijdstip was aangebroken
de geboden kans op vrede met beide handen
aan te pakken. Ht laatste Jaar keert de bewe
ging zich ook steeds meer tegen het bezet
houden van de in '67 veroverde gebieden.
„Vrede is beter dan het volledige land Israël,"
was een van de leuzen van Vrede Nu in een
demonstratie eind vorig jaar, waaraan meer
dan 100.000 betogers deelnamen. Geschat
wordt dat nu één op de zes Israëliërs het
streven van de vredesbeweging aanhangt.
m n nr ax arxn
?ïrxibiro~irt
33-3 ro tml
ttWHsmon
japon
Leden van de Vrede Nu Beweging demonstreren voor een soepeler houding van de Israëlische regering met betrekking tot het vredesproces.
Niet-politiek
Ondanks de groeiende steun voor Vrede Nu
moet het effect van hun activiteiten niet
worden overschat. Met nadruk stellen de
leiders van de beweging dat zij geen politieke
partij zijn en geen kant en klare vredesrege
lingen willen aandragen, maar dat hun doel is
de publieke opinie te beïnvloeden. Juist het
niet willen kiezen voor een politiek stand
punt is volgens critici de reden dat de acties
van de beweging nauwelijks effect hebben op
de regeringspolitiek. Vrede Nu spreekt zich
ook niet voor of tegen een Palestijnse staat
uit, maar laat dat open als een punt van
onderhandelingen.
Hoewel zij bij Elon Moreh wel protesteerde
tegen de onteigening van Arabisch land door
de Israëlische regering, schrikt Vrede Nu er
voor terug zich uit te spreken over het lot van
de ruim een half miljoen Arabieren die in
Israël wonen. Hiermee zou ze de grondvesten
van de Joodse staat aantasten, waarin onder
scheid wordt gemaakt tussen Joodse en Ara
bische Israëliërs. Vrede Nu zou haar aanhang
snel zien slinken als zij zich wel tegen de wijze
van behandeling van Arabische Israëliërs zou
uitspreken. De vredesbeweging presenteert
zich uitdrukkelijk als een zionistische organi
satie en wil geen contacten met de PLO (de
Palestijnse bevrijdingsorganisatie).
Wel proberen vertegenwoordigers van Vrede
Nu de laatste tijd steun te verwerven in het ,7jnntaten
'buitenland. Op hun reizen door de Verenigde
Staten en West-Europa, waarbij in januari
ook Nederland is bezocht, hebben Vrede Nu
leden opgeroepen de annexatiepolitiek van
de Israëlische regering te voordelen. De acti
viteiten van Vrede Nu en de kritiek uit het
westen hebben dan wel niet het gewenste
effect gehad, zij worden door de Israëlische
regering zeker niet in dank afgenomen.
Harry Hurwitch, adviseur van premier Begin,
trok in een artikel in de Jerusalem Post fel
van leer tegen „oppositiewoordvoerder en
Journalisten die in Israël en wat erger is in
•het buitenland een lastercampagne voeren
die onze tegenstanders bijna onbeperkt voor
ziet van materiaal." Tevens sprak hij zijn
bezorgdheid uit over de gevoeligheid van de
Israëliërs voor de wereldopinie: „Niet de we
reldopinie maar het nationale belang moet
>onze politiek dicteren," aldus Hurwitch.
nistlsche en democratische karakter van de
staat in gevaar te brengen. Juist de pro-
zionistische houding en de a-politeke koers
van Vrede Nu heeft bijgedragen tot het suc
ces van deze vredesbeweging. Oppositionele
groepen zoals Matzpen en Ipno Balat hebben
nooit veel aanhang gekregen door hun anlt-
zionlstlsche opstelling. Zij hebben eerder een
tegenovergesteld effect, omdat de regering
hen gebruikt als .reclame" voor het zionisme
en de staat Israël.
staan voor de Palestljnen op de Westelijke
Jordaanoever en de Gazastrook. Zij zijn dan
geen inwoners van Israël en vormen dan ook
geen gevaar voor de „Joodse meerderheid".
Volgens het plan van Begin zal Israël echter
een blijvend militair gezag blijven uitoefenen
over de gebieden die zelfbestuur krijgen. De
veiligheid van Israël ls dan op alle fronten
gewaarborgd: controle over de Palestljnen en
een gebied dat als buffer dient tegen de
oorlogsdreiging vanuit de Arabische buur-
'anden.
Ook Begin zelf ls niet gelukkig met de activi
teiten van Vrede Nu: „De aanhangers van
Vrede Nu zouden als goede burgers van de
staat Israël de regering in haar beleid moeten
steunen." Daarentegen verwijt Vrede Nu de
regering door haar inlijvingspolitiek het zlo-
Er zijn zionisten die zich bij Vrede Nu hebben
aangesloten omdat zij vrezen dat met an- WdntfOUWCn
nexatie van de bezette gebieden de Joden in
de toekomst niet meer in de meerderheid
zullen zijn. Het hoge geboortecijfer onder de
Arabieren zou dan een van de hoekstenen
van het zionisme, een staat met Joodse meer
derheid, in gevaar brengen. Het gevaar van
binnenuit ls dan groter dan van buitenaf.
Premier Begin probeert deze zionisten gerust
te stellen door een beperkt zelfbestuur toe te
geen twijfel dat een overgrote
van de Israëlische bevolking
voelt door een Arabische vijan-
armee is echter nog niet gezegd
Israëliërs de politiek van de
n. dat zij uit veiligheidsoverwe-
lijbelse aanspraken moeten vast-
de bezette gebieden. Zeker het
i nieuwe nederzettingen wordt
minder noodzakelijk geacht voor
d van het land. Hierbij speelt dat
ttingen veel geld kosten, dat bij-
t wordt door belastingen, die ner-
treld zo hoog zijn als in Israël. De
foor deze hogere belastingtarieven
niemand betwijfeld toen het ging
:ostigen van voorzieningen die de
tran Israël moesten waarborgen.
ie redenen die v r or de Israëliërs de
van het brengen van financiële
ben verminderd. Ten eerste ziet
raëllër geen verband tussen het
n nederzettingen en de veiligheid
nd. Ten tweede is de oorlogsdrei-
»et vredesverdrag met Egypte ver-
>it vredesverdrag wordt gezien als
weg naar een totale vrede waar-
leidsmaatregelen minder noodza-'*
ien geacht.
tkkellngen kunnen niet los gezien
li het verzet van ondernemers, vak-
enkele ministers tegen de bezuini-
mlnlster van financiën Horowitz
ren. Volgens Horowitz zijn nieuwe
trhogingen en een subsidiestop op
tee produkten noodzakelijk om de
e meer dan honderd procent per
tagt. tot staan te brengen. Zijn
adln, Levi en Katz voorzien massa-
in en prijsstijgingen die volgens
ron van sociale onrust zullen zijn.
{s gehouden demonstratie van-
ren. die ontaardde in een bestor-
het Israëlsche parlmentsgebouw,
worden als voorbode van de te
ionlusten. Het protest van de boe-
erlcht tegen minister SJaron van
nederzettingenbeleid. Hem
rten te veel aandacht te besteden
erzettingen in plaats van een gede-
wiwbeleld te voeren. Het verwijt
dres an Sjaron weerspiegelt het
mening tussen de bevolking en
ten aanzien van de bezette gebie-
rlng legt nog de nadruk op het
door James Dorsey
Het recht kritiek uit te oefenen op
Israël ls ln Joodse en Israëlische
kringen altijd een gevoelig onder
werp geweest. Vele Israëliërs
vroegen zich al of de Joden die
veilig in New York woonden, ln
plaats van de risico's en het onge
mak van het leven ln het beloofde
land te dragen, zich wel mochten
bemoeien met het ln Jeruzalem
uitgestippelde beleid.
De steeds grotere isolering van de staat
Israël ln het Westen en het schijnbare
onvermogen van premier Begin om zijn
ministers en zijn volk als sterke leider de
weg te wijzen, heeft de discussie over de
verhouding tussen Israël en de diaspora
echter nieuwe wind in de zeilen gegeven.
Israël verwacht morele, materiële en poli
tieke steun van de Joden in de verstrooi
ing. die de Joodse staat als een veilige
haven beschouwen. Maar het verdedigen
van een kabinet dat door interne ruzies
geleidelijk uiteen lijkt te vallen en van een
beleid dat eerder zelfvernietigend dan op
bouwend is, plaatst de Joden in het bui
tenland wat dat betreft in een onmogelij
ke positie.
De groeiende onvrede ln de diaspora is
onlangs tot uiting gekomen in de verkla
ringen van het Amerikaans-Joodse comité
en van de Britse opperrabbijn Immanuel
Jakobovlts. Eerder waren vertegenwoor
digers van de zionistische beweging in
West-Europa bijeen geweest, deze keer
niet om zich te beraden over de promotie
van de Israëlische zaak, maar over de
gevaren van het beleid van het kabinet
Begin. Daarbij komt dat de Vrede Nu
beweging begonnen is met een campagne
ln het buitenland.
Geen verdediging
Tijdens een recent bezoek aan Israël liet
een delegatie van het Amerikaans-Joodse
comité premier Begin weten niet in staat
te zijn diens beleid om Joden in de stads
kern van Hebron te vestigen te verdedi
gen. Ze zeiden zich niet tegen dat besluit
te zullen keren, maar dat zij hun gezag en
Invloed in de Verenigde 8taten niet op het
spel zouden zetten door zich achter derge
lijke stappen te stellen.
Joden buiten Israël laten er geen twijfel
over bestaan dat zij loyaal zijn aan en
solidair met Israël. Zij echter respect en
begrip voor hun positie. Het vraagstuk
van deze dubbele loyaliteit is iets waar
mee zij hebben leren leven. Maar uiteinde
lijk willen zij het recht hebben om zelf te
bepalen wat hun te doen staat. Deze stel
regel liet de Israëlische minister van bui
tenlandse zaken SJaron tijdens zijn recen
te bezoek aan de Verenigde Staten buiten
beschouwing. Hij oefende kritiek uit op de
Amerikaans-Joodse reactie op de Ameri
kaanse steun aan de resolutie van de
Veiligheidsraad waarin de nederzettings
politiek van de Israëlische regering werd
veroordeeld. Sjaron wenste een massale
demonstratie voor het Witte Huis te zien.
HIJ eiste daarmee Impliciet dat de Ameri
kaanse Joden zich openlijk aan de kant
van de Israëlische haviken zouden stellen
en dat zij zich tegen hun eigen president
zouden keren. SJarons verzoek werd afge
wezen. maar heeft bij vele Joden in de
Verenigde Staten een bittere smaak ln de
mond achtergelaten.
De Joden in de verstrooiing vrezen dat de
regering van premier Begin niet alleen de
Internationale positie van Israël ln gevaar
brengt, maar ook hun eigen positie be
dreigt. De Britse opperrabbijn Jakobo
vlts, die zich door zijn kritische uitlatin
gen de woede van vele Israëli's op de hals
heeft gehaald, schreef onlangs: „Ik maak
me wanhopig zorgen om de veiligheid van
Israël, niet alleen omdat ik een zoon en
drie Sabra-kleinkinderen heb wonen in
Jeruzalem en een broer onder de pioniers
van kibboets Lavi, maar omdat ik ervan
overtuigd ben, dat de veiligheid van de
Joden ln Engeland en op andere plaatsen
nu afhangt van Israëls veiligheid en de
beslissingen die in Jeruzalem worden ge
nomen; of zelfs omdat de centrale plaats
van Israël het kernpunt van het Joodse
leven is ln deze tijd."
Eerder had Jakobovlts geëist dat Israël
geen enkele mogelijkheid om vrede te
sluiten moet verwerpen. Bovendien deed
hij een felle aanval op de extreem nationa
listische GoesJ Emoenim beweging. Op
theologische gronden stelde hij vast dat er
in het Jodendom evenzeer ruimte is voor
een territoriaal compromis met de Arabie
ren als voor het opeisen van Israëls histo
rische rechten op Judea en Samaria. Vol
gens Jakobovlts „valt het niet te betwis
ten dat de toekomst van de Palestljnen
het kernpunt van het Arabisch-Israëlisch
conflict vormt, meer dan de bestemming
van de Slnaï-woestijn."
Zich verwerend tegen de enorme kritiek
op zijn uitlatingen schreef Jakobovlts:
„Zonder ook maar enigszins een Palestijn
se staat in overweging te nemen en ook
zonder het tot uiting brengen van welke
opvatting dan ook over de huidige auto
nomie besprekingen of over de nederzet
tingenpolitiek, heb ik geargumenteerd
dat alle opties zouden moeten open blij
ven na een periode van tien Jaar van
volledige normale betrekkingen met de
Arabieren, om Israël de ruimte te geven
adem te halen en om geleidelijk aan een
nieuw psychologisch klimaat van begrip
tussen de buurlanden en grotere sympat
hie van de wereldgemeenschap te ver
werven."
Alleen privé
In een artikel in de Jerusalem Post ver
woordde Avrham Avi Hai, bestuurslid van
het Joodse Agentschap, de Israëlische vi
sie op de Joodse kritiek. Volgens hem
heeft „elke Jood belang bij Israël en heeft
hij het recht zijn opvattingen op politiek
en militair gebied aan de Israëlische lei
ders in privé-gesprekken duidelijk te ma
ken. Degenen die echter de risico's van
Israël niet delen, hebben echter geen en
kel recht om publiekelijk kritiek te oefe
nen, een ander standpunt ln te nemen of
beleidsvoorstellen te doen." Volgens Avi
Hal krijgen Joden pas het recht zich actief
en openlijk in de Israëlische politiek te
mengen als zij naar Israël emigreren.
Critici van de regering-Begin schuiven
haar ook de schuld in de schoenen voor de
zich ontwikkelende crisis in de betrekkin
gen tussen Israël en de Joodse diaspora.
Zij wijzen op het feit dat wat de haviken
een „dlaspora-mentallteit" noemen ln we
zen een belangrijke bijdrage voor Israël
kan vormen. Rabbijn Jakobovlts zegt: „Ik
veronderstel dat ik veel militanter zou zijn
als ik daar (in Israël) zou wonen. Maar er
zijn factoren die noodzakelijkerwijs dui
delijker zichtbaar zijn ln het buitenland
en objectiever kunnen worden gesteld
door een grotere afstand, vooral als zij te
maken hebben met een over het algemeen
vijandige wereld, ver verwijderd van Is
raëls oorlogsgrenzen"
Zoals gezegd spreekt Vrede Nu zich niet uit
over de Israëlische Arabieren. Er bestaat ln
Israël echter een groep mensen die geloven
dat voor een oplossing van het Joods-Ara
bisch conflict belde volken eerst eikaars ver
trouwen moeten winnen. Joden en Arabieren
leven op het moment volstrekt langs elkaar
heen; zij ontmoeten elkaar alleen ln werkver
band. De meeste Joden wantrouwen de Ara
bieren en zien hen niet als gelijke. In de
kranten en op televisie komt men de Arabier
tegen als degenen die bommen legt op mark
ten en bij busstations. Er zijn slechts twee
organisaties ln Israël die proberen door mid
del van activiteiten het bestaande wantrou
wen te verminderen. Met relsen en cursussen
willen zij een dialoog tussen Joden en Arabie
ren op gang brengen. Het aantal leden van
deze organisaties is sinds het bezoek van
Sadat aan Jeruzalem enigszins toegenomen,
maar is nog altijd niet meer dan 10.000.
Gezien de voortdurende terroristische activi
teiten ls het echter niet waarschijnlijk dat
het wantrouwen tegenover de Arabieren
spoedig zal verdwijnen.
Het ls de Arabische bedreiging die de Israe
liërs tot op de dag van vandaag een onzeket
bestaan heeft gegeven en die voor de Israëli
sche regering de reden ls altijd het zeken
voor het onzekere te kiezen. Dat betekent
voor deze regering dat zij het vasthouden aar
de bezette gebieden als het enige middel ziet
om Israëls veiligheid te waarborgen. Begir.
heeft gezegd dat zijn belangrijkste taak i:
een oorlog in het Midden-Oosten te voorka
men en pas op de tweede plaats een alpeheh
vredesregeling. Dat Begin geen verband legl
tussen vrede en veiligheid, illustreert het
wantrouwen van de premier. Voor een oplos
sing van het Palestijnse vraagstuk zal Begin
dan ook niet zover willen gaan dat hij zijn
zekerheden opgeeft, zonder dat hij precle:
weet wat hij er voor terug krijgt. Dat hij
onderhandelingen niet beschouwt als een op^
lossing, blijkt uit zijn weigering concessies te
doen bij de autonomiebespreklngen, die wat
hem betreft nog maanden mogen duren. Wa
terdlchte veiligheidsvoorzieningen ziet Begin
(voorlopig) als de enige oplossing van een
uiterst ingewikkeld conflict.
Impasse
Veiligheidsoverwegingen en een groot wan
trouwen tegen de buitenstaanders die niet
dezelfde belangen hebben als het Joodse
volk, zijn op het ogenblik bepalend voor de
houding die Begin Inneemt in de autonomie
bespreklngen. De huidige Impasse ln de be
sprekingen kan alleen worden doorbroken
onder druk van de Verenigde 8taten of onder
invloed van de Israëlische publieke opinie
De kans op het laatste wordt groter nu er
sinds een paar Jaar in Israël een discussie aan
de gang is, waarin de Israëliërs laten zien dat
sjalom (vredei meer kan betekenen dan al
leen een dagelijkse groet.
