Hulpverleners moeten meer
oog hebben voor geloof
S
Uit brieven van lezers
Hoe gaat het
met je kinderen?
Trouw
Conferenties
Priesters achter
pastorale werkers
Handreiking
marxisme is
onvoldoende
Dominee in China
vrij na 23 jaar
werkkampen
CJV-actie voor
vluchtelingen
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
ïu
iez
Us
Boodschap van paus
aan Libanon
n
KERK IN DE WERELD
'Onze' NCRV
zendt die
muziek helaas
niet uit
WOENSDAG 2 APRIL 1980
TROUW/KWARTET
2 WOEI
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE In de maatschappelijke dienstverlening ls te weinig oog voor de betekenis van
geloof en levensbeschouwing. Maatschappelijk werkers verwijzen hun cliënten niet of
nauwelijks naar hun pastor. Met name ln de opleiding en de werkbegeleiding van de
maatschappelijk werkenden zou daar wat aan gedaan moeten worden. Dit zegt dr J. Hendriks,
godsdienstsocioloog aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, in het tijdschrift Praktische
Theologie.
Hendrik* bespreekt een onderzoek,
dat ln de Jaren 1974 tot 1978 in drie
plaatsen in Brabant en Limburg
i Eindhoven-Woensel, DeurneSome-
ROTTERDAM (ANP) De priester
raad ln het r.k. bisdom Rotterdam
deelt niet de bezorgdheid van de bis
schoppen over de pastorale werkers
De meerderheid der priesters wil lie
ver spreken van „goede zaak en ze
gen" dan van „probleem en bedrei
ging" De priesters hebben dit uitge
sproken ln hun vierde vergadering,
aansluitend op het bezoek, dat bis
schop 81monla heeft gebracht aan de
veertien dekenaten van zijn bisdom
ter bespreking van de synodebe
sluiten
ren en Qeleen) ls Ingesteld naar de
verhouding tussen levensbeschou
wing en maatschappelijk werk. Aan
leiding tot dit onderzoek was, dat in
de Jaren zestig de meeste levensbe
schouwelijke instellingen voor maat
schappelijk werk (rooms-katholle,
hervormd, gereformeerd en andere),
zijn opgegaan tn algemene. De vor
ming van grote en algemene instellin
gen zou meer herkenbaarheid van het
maatschappelijk werk opleveren,
grotere deskundigheid en meer conti
nuïteit ln de hulpverlening.
Daarachter lag de overweging-, dat
het tot de beroepsvaardigheid van de
maatschappelijk werker behoort, de
levensbeschouwelijke dimensie ln de
nood te herkennen en daarmee ook te
werken. In die gevallen waarin het
gaat om specifiek religieuze proble
men zou verwijzing naar een pastor
voor de hand Liggen. Het onderzoek in
Brabant en Limburg diende onder
meer, om na te gaan hoe deze „gevul
de algemeenheid" (bekende term van
zo n tien Jaar terug) ln de praktijk
werkte.
Samenhang
Het onderzoek heeft nog weer eens
onderstreept, dat levensbeschouwing
en maatschappelijke nood zo met el
kaar verweven zijn, dat zij niet afzon
derlijk aan de orde kunnen komen.
Wie deze dingen scheidt, gaat aan de
concrete werkelijkheid voorbij. Toch
bleek het besef van deze samenhang
tussen levensbeschouwing en nood
bij de maatschappelijk werkenden
niet vanzelfsprekend aanwezig. Het
tegendeel is het geval, aldus dr Hen
driks.
Het doorzien van deze samenhang
wordt belemmerd door allerlei facto
ren, zoals gewoonten, bepaalde me
thodieken, vooroordelen over de
functie van het geloof en dergelijke.
BIJ dit laatste spelen vaak ook nega
tieve ervaringen ln het verleden van
de helpers zelf een rol. Nog moeilijker
dan dit signaleren blijkt het omgaan
met levensbeschouwing en geloof te
zijn in de hulpverlening. Dr Hendriks
vindt dit een zaak om zeer ernstig te
nemen, te meer daar van samenwer
king met en verwijzen naar de pastor
nauwelijks sprake blijkt te zijn.
De praktijk klopt niet met de theorie
van de gevulde algemeenheid, aldus
dr Hendriks. HIJ ziet niet zoveel in de
suggestie van de stuurgroep van het
Brabants-Limburgse onderzoek om
agogisch geschoolde theologen aan
de teams van maatschappelijk wer
kenden toe te voegen Opleiding en
werkbegeleiding zouden volgens hem
verbeterd moeten worden en er dient
naar gestreefd te worden, de blokka
des weg te nemen, die er zijn om naar
de pastores te verwijzen.
Oeze rubnek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
benchten. artikelen en commentaren, en met voor open brieven, gedichten,
oproepen ot reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) Oe redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wi| helaas met corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859,1000
AW Amsterdam Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld
Onbehagen (2)
Het was mij uit het hart gegrepen,
dat mevrouw en de heer Schulte-
Nordholt op het gevaar wezen van
vervlakking bij het vieren van het
Avondmaal door de Ingeslopen ele
ment van gezelligheid, huiselijkheid,
alledaagsheid en burgelljkheld. waar
bij Je net zo goed koffie zou kunnen
drinken. Van Rllke ls de versregel: en
nergens ls meer heilige grond. Het
kan geen kwaad dat Je tenminste in
Wolfshond (slot)
Klaasje de Boer (Trouw 25 maart)
vindt het eng. dat een hond drie kilo
vlees, één kilo fruit en een heel brood
krijgt Al lijkt dit veel, er zit niks
meer bij dan nodig is. Het voedsel dat
deze hond krijgt is uitgekiend met de
hoogst nodige voedings(bouw)-stof-
fen om te leven. Er zitten geen choco
laatjes, snoep, koekjes etc. bij, de
onnodige stoffen die miljoenen men
sen per dag gebruiken. Daarom wil ik
öe-«k, bij het Avondmaal. noe le« Klauje vragen: löa eenf na hoeveel
i- non h or Ie lole bon oon Irn/alt. -
5^1 Van. hier ls iets van een kwali
tatief andere orde aan de gang dan
wat „de wereld" biedt. Doe dus Je
sandalen maar eens uit. Hier is Iets
van het numineuze. wee mij. Ik
verga iJesaJa 6). Terwijl Je tegelijker
tijd hoort van vergeving der zonden
en verzoening en dat hoor Je ner
gens ter wereld Maar mevrouw en de
heer Schulte Nordholt gaan me wel te
ver wanneer zij zeggen dat God „tast
baar" bij het Avondmaal naar ons
toekomt Dat lijkt me Juist ln strijd
met het numineuze. het onzichtbaar
heilige In laatste instantie zien wij
niet op het zichtbare, maar op het
onzichtbare (2 Corlnthe 4 vers 18),
waarover wel eens vaker mocht wor
den gepreekt'
Leeuwsreden L. J. van der Kam
JIJ per dag eet Vergelijk dit eens met
bij voorbeeld de schijf van vijf (of
vier, voor vegatiêrs) of een voedlngs-
voorllchtlngsboekje. Tel alle onnodi
ge produkten die Jer per dag krijgt op
(snoep, wijn, sigaretten etc.) en ver
menigvuldig dat met een paar mil
joen" Ik weet niet ln hoeverre ik dit
op Jou kan doortrekken, maar als Je
onze consumptie-maatschappij be
kijkt, dan zul Je Inderdaad tot de
conclusie komen dat we een eng stel
letje mensen zijn. Maar niet omdat
een hond een klein gedeelte van al
het voedsel gebruikt om aan zijn oer-
instlnct gehoor te geven, namelijk:
overleven!
Dalfsen
Manila Feenstra
waarin opgenomen: Oe Rotter
dammer. met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
Posttxrs 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
lel 020-913456
telei 13006
Postgiro 66 00 00
Bsnk Ned CedtertN»-*
Rahemngnr 23 00 12S74
Gemeentegiro Amsterdam
*11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rnnprdam
lel 010-t 15568 (aboonemertien
en bezorg<ng)
Ie' 010-15588 (redact»)
te' 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westbfaah
Rotterdam
REGIO DEN HAAG'LEIDEN
PostDus 101
2501 CC Oen Haag
te' 0^0-469445
(abonnementen en bezorging)
lei 070-469445 (redacliel
te' 070-468864 (uisluitend voor
advertenties)
Penstraat 22 Deo Haag
REGIO NOORD OOST-NEDERLAND
iboonemenlen en bezorging
p.isiöus 3
0000 AA ZnO'n
te» 05200-1 7030
Meam-vut 56 Z«0"*
Abonnementsprijzen
Per maand t 16.9»?
P«r kwartaal f 50 95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201 60
Adverteneetêneven op
aanvraag
Tmeioniscfie aoonnemantenop-
achten (z» adressen onsen,
Opgave famrtteöancMan 9 19 30
«an maandag l m vf jdag Op
zondag van 18-20 uv teie» 020-
9t 3456
Opgave m«v-advertenties tei
020-936868 ot aan
Mw-Adv atde'.rsg. postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswvmgen utsMtand
teNh aan ante Amsterdamse
adres san
Romero
Kruisigt Hem, kruisigt Hem! Bijna
twintig eeuwen geleden was dit het
oordeel van de door Pilatus en de
Joodse geestelijkheid verzamelde
massa over het lot van Jezus. Sinds
dien ls vele navolgers van Hem ln hun
strijd voor rechtvaardigheid voor
goed het zwijgen toegebracht. Zo
werd ds Martin Luther King doorzijn
strijd tegen het rassendlscrimlneren-
de denken van Amerika in 1968 door
een kogel lafhartig vermoord. En zo
ging in de „lijdensweg 1980" aartsbis
schop Romero van San Salvador:
Dood hij ls niet meer'? „Song for
my Brother" zong Mahalla Jackson
aan het graf van ds Martin Luther
King Vele miljoenen mensen zulle nu
in haar geest weer met haar mee
zingen bij de dood van Romero, van
wie velen met gebalde vuisten. De
geest van Jezus, maar ook van Martin
Luther King. Romero en vele anderen
of wel het solidair zijn met onze „min
ste broeders en zusters", waar ook ter
wereld ls echter niet te doden.
Van een onzer verslaggevers
NIEUWERKERK De hervormde
kerkeraad van Nieuwerkerk aan den
IJssel meent, dat de handreiking van
de hervormde raad voor kerk en theo
logie „Het Marxisme" volstrekt on
voldoende getuigt van een bijbelse
visie.
De handreiking werd eind 1978 door
de synode aangeboden aan de ge
meenten. Om de discussie te stimule
ren, heeft de Nleuwerkerkse kerke
raad een stuk gepubliceerd, gericht
aan de synode, met zijn bezwaren.
Marxisme en christendom staan in
wezen diametraal tegenover elkaar,
aldus de kerkeraad, die alle marxis
me zelfverlossing noemt van en door
de soevereine mens.
„De bijbel toont ons de weg van de
verlossing in Jezus Christus. Het is de
tragiek van de wereld dat dit ons
onvoldoende aanspreekt; ja zelfs in
het opperste orgaan van de Neder
landse hervormde kerk niet of nauwe
lijks aan de orde komt in een handrei
king aan de kerken en aan de ge
meenten. Onderschatten we niet
schromelijk de kracht van het Woord
en van de Geest?" aldus de kerke
raad, die wel erkent, dat het marxis
me een analytisch Instrumentarium
heeft ontwikkeld voor wat er in de
economische structuur aan de gang
was, maar daaraan toevoegt: „De
wonden, die ln de wereld veroorzaakt
zijn door kapitalisme en kolonialisme
kunnen wél door het marxisme wor
den blootgelegd, maar nimmer ge
nezen."
Werkoverleg voor werkers ln de
gezondheidszorg, 21-23 april. Vlnea
Domini, Wltmarsum (tel. 05175-1444).
ERMELO De Chinese dominee
Wang Ming Dao ls op 10 Januari vrij
gelaten na een periode van 23 Jaar in
gevangenissen en werkkampen. Dit
bericht bereikte gisteren de Neder
landse organisatie Kruistochten, die
zich richt op bijbeltransport naar
China.
Dominee Wang, die op 27 Juli tachtig
jaar wordt, ls een van de bekendste
protestantse voorgangers ln China
HIJ wordt vaak samen genoemd met
Watchman Nee, die enkele Jaren gele
den in de gevangenis stierf. De eerste
westerling die Wang in Sjanghai na
zijn vrijlating ontmoette, meldt dat
de oude christen, die al lang dood
gewaand werd, met moeite kon lopen.
Hij was meer dood dan levend en kon
moeilijk zien.
Gedurende de 23 Jaar dat Wang ge
vangen zat. had hij geen bijbel of
christelijke lectuur gezien. Toch ci
teerde hij vele bijbelgedeelten en ver
telde hij de westerling, dat deze vele
Jaren ln gevangenschap „een lange
huwelijksreis met Jezus" waren ge
weest. Mevrouw Wang, die vijftien
Jaar ln gevangenissen verbleef, was
reeds twee Jaar geleden vrijgelaten.
Zij is nu blind.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Het christelijk
jongerenverbond (CJV) viert dit Jaar
een internationaal Jubileum en doet
dat door een extra actie te voeren
voor het vluchtelingenwerk.
In 1855. 125 Jaar geleden dus, werd ln
Parijs door afgevaardigden uit tien
landen de wereldbond van YMCA's
opgericht. (YMCA: de internationaal
gebruikelijke afkorting van het En
gelse Young Men's Christian Associ
ation"). Thans zijn er YMCA's ln 86
landen en een van de belangrijkste
taken van de wereldbond is het
vluchtelingenwerk. Het bedrag, dat
daar jaarlijks aan wordt besteed (1,75
miljoen gulden), wil de wereldbond
dit Jaar verdubbelen.
In Nederland voert het CJV hier on
der meer de actie „Een uur voor Je
verre buur" voor. Ieder die maar iets
met het CJV te maken heeft, wordt
gevraagd een uur van zijn bruto-inko
men af te staan. De actie wordt afge
sloten met een manifestatie op de
Ernst Sillem Hoeve, Lage Vuursche,
op 8 november.
ADVERTENTIE
Waddinxveen
J. Oosthoek
INTERKERKELIJKE REISORGANISATIE DRIEBERGEN
zie art. pag. 6 Trouw 31 mrt j.l., de reisorganisatie van ds
Pieter de Vries
heeft nog enkele plaatsen in reizen naar
Israël, Kameroen, Turkije,
Roemenië en een jongerenreis.
Inforinatle:
IRO, P B. 91, Orleborgon, tel. 03438-2957.
Zo schilderde M. Oppenheim de viering van de vrijdag-avond in
een joods gezin. Abba zegent de kinderen.
door Jac. B. Looijen
Altijd weer als je in Israël
komt, vragen joodse vrien
den meteen: hoe gaat het
met je kinderen? Joden, die
je voor het eerst ontmoet
willen graag zo gauw moge
lijk weten of je ook kinde
ren hebt. Waarom toch die
opvallende belangstelling
voor het hebben van kinde
ren? Een joodse landbou
wer in opper-Galilea legde
met het eens uit. Hij zei:
kinderen zijn onze toe
komst en in hen leeft onze
vaste hoop op betere tijden
voort. Je kunt ook denken
aan Jezus, die volop jood
was en die zei, laat de kin
deren bij me komen en hou
ze niet tegen, want de toe
komst waarin God de baas
zal zijn, is voor hen. Ik ver
taal wat vrij.
De bijbel vertelt geweldig veel
over kinderen. In de Joodse fees
ten lopen kinderen dan ook voor
op. Om hen gaat het. Zojuist zijn
de Joden hun paasweek begonnen
met een avondmaal. Daar komt
brood en wijn aan te pas. Er staan
ook lamsboutjes, bitterkruiden op
de smetteloos witgedekte tafel. Er
ls zout, er is zuur en er is aan het
eind veel zoetigheid. Alles heeft
z'n symbolische betekenis en abba
(dat is vader) moet het allemaal
uitleggen, maar de moeilijkste
vraag komt aan het eind van het
avondmaal: pa, wat heeft dat nou
allemaal voor ons te betekenen,
waarom ls deze avond voor pascha
anders dan alle andere avonden.
Die vraag stelt een van de kin
deren.
Feesten
Joden vieren veel feesten. Ze ken
nen ook hun treurdagen en het
heeft allemaal met hun bijbelse
geschiedenis te maken. Dat ls op
een sublieme wijze ln beeld ge
bracht door M. Oppenheim, een
kunstschilder die ln de vorige
eeuw in Frankfurt aan de Main
werkte. De beroemde Goethe
vond z'n werk zo goed, dat hij
Oppenheim professor maakte aan
de universiteit van zijn stad. Op-
penheims schilderijen verschenen
ln 1882 ln een verzamelband bij
Eisendrath in Amsterdam en
thans stelt Amphora Books, een
kleine uitgeverij van Joodse signa
tuur ln Amstelveen ons ln staat
opnieuw kennis te nemen van het
magnifieke werk van Oppenhelm.
Van zijn „Tafereelen uit het oud-
Joodsche familieleven" verzorgde
deze uitgeverij een prachtige her
druk ln facsimilé en daarin zijn
ook de bij de reprodukties beho
rende opstenen van ae Utrechtse
rabbijn J. Hoofiën opgenomen.
Die rabbijn schreef, geheel in de
stijl van zijn tijd nogal lyrisch en
je zou al die verklaringen van de
schilderijen ln onze tijd iets zake
lijker en minder breedsprakig wil
len opzetten. Maar mooi is de rab
binale taal wel. Even dit: het al
bum kost 49,50.
Intimiteit
Er staan twintig zwart-witte re
produkties van Oppenheim in en
hoe moet je die karakteriseren?
De kunstenaar bekeek de intimi
teit van het joodse huiselijke le
ven en hij schilderde dat met veel
liefde en met een uitdrukkings
kracht die bijzonder boeiend Is.
Moet je dat impressionisme noe
men of expressionisme? Nee, met
die Franse termen uit de vorige
eeuw kom Je er niet uit bij Oppen
heim. Hij fotografeerde met z'n
penseel. Impressie en expressie
gaan bij hem samen. Maar genoeg
over de stijl. Wat ik wilde vertellen
is, dat ln al die schilderijen van
het Joodse gezinsleven kinderen
spelen, vragen, luisteren, snoepen
en ga zo maar door.
Vrijdagaonvd
Veel indruk maakte op mij de
weergave van de viering van de
vrijdagavond, dat ls het wekelijk
se feest waarop ln goede Joodse
gezinnen de komst van de sjabbat
wordt begroet. Abba, terug ge
keerd uit de synagoge, zegent
hoopvol z'n kinderen: de Here ze-
gene Jullie. Moeder steekt met een
gebed de sjabbatskaarsen aan en
pa laat de beker met wijn rond
gaan, ledereen krijgt een teug. Hij
breekt een brood, zegent het en
geeft iedereen een brokje. Nee, de
kindercommunie waar ze ln som
mige christelijke synodes al sinds
Jaren mee tobben vormt in Joodse
hulzen geen enkel probleem. Kin
deren horen er bij. Helemaal.
Chocolaatjes
Het zou te ver voeren die hele
vrijdagavond-viering te beschrij
ven. Ik had het voon-echt er her
haaldelijk bij te zijn ln Israël en
mij werd zelfs gevraagd toen er op
zo'n vrijdagavond een wat subtiel
hoofdstuk uit Leviticus aan de
orde was, en dat ging over de
reinigingswetten, enige uitleg te
geven. Want, zelden de kinderen.
Jij bent toch een christen en chris
tenen weten alles beter dan wij. Ik
wrong me ln allerlei bochten om
een verklaring te geven van het
zinvolle van die wetten maar de
kinderen keken wat ongelovig.
Gelukkig kwam de moeder van
het gezin aanzetten met heerlijke
chocolaatjes uit de cacaofabriek
in Nazareth. De aandacht voor
mijn meditatie was prompt ver
dwenen en ik kon opgelucht amen
zeggen.
HIJ KWAM TOT ZICHZELF
En nu dan de grote wending ln het
verhaal. „En hij kwam tot zichzelf."
Tot zichzelf komende, zei hijzo-
Iets staat er. Ook dat hoort bij de
gelijkenis. Mensen hebben dat
eigenaardig vermogen om zich als 't
ware ln tweeën te splijten. Ze gaan
een gesprek met zichzelf aan. Je ziet
het wel eens op straat: iemand loopt
ln zichzelf te praten. Een vreemd
gezicht en toch tegelijk iets heel
echts. Mensen die alleen wonen
zullen dat vaak doen, denk lk. En ze
hebben gelijk. Je hebt die
mogelijkheid, Je wordt Je eigen
gesprekspartner. Toch ls hier meer
aan de hand. In die gesprekken op
straat en thuis ls de mens bij zichzelf.
HIJ ls een eenheid en tegelijk kan hij
met zichzelf spreken. Maar hier ls Iets
anders. Hier ls Iemand een dolle
woeste eenheid een z.g. vrijheid
geweest. Hij verkwistte de boel, d.w.z.
hij werd een opmaker. Vervreemd
van z'n eigen mens-zijn. Want de
mens ls hier niet om krampachtig te
potten, maar evenmin om de boel
stuk te slaan. In belde gevallen ls die
mens verkrampt ln zichzelf, op de
ego-toer. Dan ls de mens wel een
eenheid, maar tegelijk een halve
eenheid. Hij is van iets wezenlijks ln
zichzelf vervreemd, nl. van dat deel
dat we Juist „zichzelf" noemen. En
dat ging maar door. Eerst ln dat
opmaken van alles wat hij had en
toen in de ellende, verdoofd ln z'n
eenzaamheid en verlatenheid en
ongelukkig lot. En dan komt het als
een bliksem in z'n leven. HIJ kwam
tot zichzelf. Ineens die ontdekking: lk
ben dit halve niet. Ik ben deze
mislukkeling niet. Er ls meer ln mij.
Ik ben voor mezelf aanspreekbaar.
De vervreemding ls opgeheven. Hij is
bij zichzelf. In de Vulgaat (de latijnse
vertaling van de bijbel) lees lk: In
zichzelf echter teruggekeerdDe
eerste thuiskomst. Bij zichzelf. Nog
vóór dat hij bij de vader komt. Er
begint iets te gloren.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Beverwijk (toez.): G. J.
de Vries te Voorburg; te Akker- en
Murmerwoude: T. Lekkerkerker te
Ede; te Helloo: G. Zonneveld te Ca-
pelle a.d. IJssel; te Llenden: J. Bos te
Otterloo; te Rijnsburg (toez.): J. C.
Plaat te Zwolle.
Bedankt voor 's-Grevelduln-Capelle:
J. Westland te Amersfoort.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Den Haag-Zuid: H. v.
Veen, kand. te Kampen.
NED. GEREF. KÉRKEN
Beroepen te IJsselmulden: A. Beef-
tink te Neede-Aalten.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Groningen: D. Rietdijk
te Vlaardingen; te Saint Catharines
(Can.) en te Randburg (ZA): J. J. van
Eckeveld te Zeist, die bedankte voor
Arnhem.
Gereformeerde kerk: beroepen te Ge
leen: W. Westerveld te IJsselstljn CU).
JTRE
iventi
raar dl
mdsf
letrok
enen
lucen
iet gt
lerdel
oofdl
lerbo:
erkla
he
jistei
ras e
Ie wi
BEIROET (ANP) Bij zijn bezoek
aan Libanon heeft kardinaal Casaro-
li, leider van het Vaticaanse staatsse
cretariaat, een pauselijke boodschap
overhandigd aan president Sarkls.
De paus wil de Llbanezen oproepen
om hun conflicten te beëindigen en
met de wettige regering samen te
werken. Naar verluidt zou de paus
een actieve bemiddelingsrol ln Liba
non willen spelen; het Vatlcaan heeft
sinds het begin van de burgeroorlog
in 1975 al verscheidene hoogwaardig
heidsbekleders naar Beiroet ge
stuurd.
Kardinaal Casaroli heeft ook overleg
gevoerd met minister Boetros van
buitenlandse zaken en met hoge gees
telijken van de christelijke en mo
hammedaanse gemeenschappen.
)EN
reer
an
ins 1
oor:
eau
iet t
én 1
oek'
chij
iaal(
roei
de
uilen
oor
oed
lleen
ng
ie bu
het
ezets.
fel p:
tad.
alt. 2
door Aldert Schipper
In de jaren vijftig trof ik mijn groot
vader. die nu alweer lang geleder,
gestorven ls, licht ontroerd aan bij
het radiotoestel Hij luisterde naar
koorzang en orgelspel De sfeer van
Jesus Joy of man s desiring Grootva
der reageerde bij mijn binnenkomst
een beetje als een betrapte schooljon
gen. want hij zat naar de AVRO te
luisteren
De reden van zijn ontroering begreep
lk even later, toen het welluidende
stemgeluid van Jan van Herpen, of
diens voorganger als omroeper, mee
deelde dat we zojuist hadden geluis
terd naar het Salt Lake City Taberna
cle Choir „Onze" NCRV zendt zulke
muziek niet uit. zei grootvader met
spijt in zijn stem De omroep met de
Bijbel ging met een grote boog om dit
toch wel imposante koor heen en zelfs
het nog Indrukwekkender orgel uit
dezelfde kerk liet de NCRV niet ho
ren. Want de tabernakel waar al dat
heerlijks te horen was. vormde het
centrum van de mormomen in de
wereld. En daar moesten wij gerefor
meerden ver van blijven. De Delftse
dominee H Mulder schreef ln waar
schuwende bewoordingen over de
mormonen ln „Bouwen en Bewaren".
„We gaan stilzwijgend voorbij aan
wat de mormonen leren aangaande
God Dat alles is zo goddeloos, dat
men beter doet. hieraan geen woor
den te wijden", schreef hij en dan
wisten-wij genoeg
In het begin van de Jaren twintig van
de vorige eeuw beweerde een opge
schoten Jongen, Joseph Smits, dat
hem een engel verschenen was. die
hem vertelde dat er niet ver van zijn
woonplaats, ln een heuvel bij Man
chester ln de staat New York, gouden
platen verborgen waren Hij moest
vier Jaar wachten, eer hij de platen
mocht zoeken HIJ vond ze gelukkig
meteen, maar hij mocht ze niet mee
nemen.
Op de platen stonden onbekende let
tertekens Samen met een vriend die
kijk had op assyrisch schrift vertaal
de Joseph Smith de platen Drie jaar
later, ln 1830. verscheen bij een uitge
ver In Palmyra het Boek van Mor
mon. Een uiteenzetting van gebeurte-
Dt dood van Imrph Smith dted de Kerk
n.rt ten onder gaan. zoal» mn vnanden
hadden gehoopt De Heiligen waren be
roofd van hun geliefde leider mau de
autonirit bleef in het bezit »an de Twaalf
Aportelen, die het werk voortzetten Het
wa» goed. dat een man alt Brigham Young
aan hel hoofd Jlond. die door het volh als
hun rechtmatige leider erkend werd.
Aflevering 41 uit „De geschiede
nis van de kerk", een in 1947
verschenen strip voor de mor-
moonse jeugd.
nlsse, beginnend zes eeuwen voor
Christus en eindigend ongeveer 400
na Chr 8mlth en zijn vriend Cowdery
stichtten een kerkgenootschap
Het boek van Mormom gold in hun
ogen als een nieuwe goddelijke open
baring. In het boek staat een geschie
denis van de oudste bewoners van
Amerika. De buitenwereld reageerde
schamper en vijandig op Smiths acti
viteiten, maar toch lukte het om ln
enkele weken 127 proselieten te win
nen en te dopen. Een Jaar na zijn
stichting had de kerk van Smith al
ongeveer duizend leden.
De mormomen besloten een reusach
tige tempel te bouwen ln Klrtland.
Maar de schulden liepen op en Smith
vluchtte de stad uit om het vege lijf te
redden. Het was slechts het begin van
een onzeker bestaan als profeet. Her
haaldelijk moest Smith vluchten,
maar tegelijk groeide zijn aanhang
Tot hij zich ln 1844 kandidaat stelde
voor het presidentschap van de VS.
Er deden ln die dagen geruchten de
ronde dat hij het met de goede zeden
niet zo nauw nam. Vooral veelwijverij
werd hem verweten. De staat Illinois
arresteerde hem. maar moest hem op
borgtocht weer vrijgelaten. Op dat
moment greep het grauw van de
straat ln en werden Joseph en zijn
broer gelyncht.
In de Jaren 1840 en later kwamen uit
Europa herhaaldelijk grotere groe
pen mensen, die zich bij de mormo
nen voegden. In 1863 vertrok een deel
van de zogenaamde Zwljndrechtse
nieuwlichters, die ook onder meer
voor vrije liefde waren, op uitnodi
ging van de mormonen naar Ameri
ka. Het aantal Nederlanders onder de
mormonen was een tijdlang zo groot,
dat er een apart weekblad verscheen,
de Utah-Nederlander. Maar toen had
den de mormonen zich na een barre
tocht van 20 000 kilometer dwars
door het Amerikaanse continent al in
de droge staat Utah gevestigd.
Eigenlijk waren de mormonen die ln
1847 de beroemde mars in de zout-
woestijn van Utah volbrachten, niet
de „oer-mormonen". De achter-ach
terkleinzoon van Joseph Smith is de
leider van de rivaliserende „gereorga
niseerde kerk", die in Independence
in Missouri gevestigd is en die 150.000
leden ln de VS telt. Deze gereorgani
seerde kerk gaat regelrecht terug op
de stichter Joseph Smith, terwijl de
„officiële kerk van Jezus Christus van
de Heiligen der Laatste Dagen" groot
gemaakt is door Brigham Young.
De huidige leider van de mormonen
heet Spencer W Kimball, een 84-Jari-
ge grijsaard, die reeds nu als profeet
en heilige wordt vereerd door de In
middels vier miljoen mormonen in de
wereld
De kerk is een schilderachtig geheel.
Tot 1890 stond de kerk veelwijverij
toe. Pas sinds kort worden niet-blan-
ken tot het priesterschap toegelaten.
De kerk is wereldberoemd om haar
„tabemakelkoor", het reusachtige or
gel en haar prestaties op het gebied
van het achterhalen van stambomen.
De mormonen hebben een sobere le
vensstijl en doen veel aan zending op
de traditionele manier. Het zijn brave
mensen en zeer rechtlijnig, maar of
hun beweging nu als een christelijke
kerk, een sekte of als een typisch
Amerikaanse subcultuur aangeduid
moet worden ls niet duidelijk. De
Amerikaanse kerkhistoricus Sydney
Ahlstrom zegt; „Waarschijnlijk van
alles een beetje."
De kerk met de lange naam bestaat 6
april 150 Jaar en heeft inmiddels in
Amerika een bepaalde mate van res
pect gekregen. Een republikeins pre
sidentskandidaat was, als lk het wel
heb, zelfs mormoon. Het ls met de
kerk net zo gegaan als het vermoede
lijk ook zal gaan met de scientology
kerk, de beweging van Baghwan en
de kerk van Moon. Na een tijdje
wordt het gewoon, maar dan gaat de
groei er ook uit. Helaas brengen deze
sekten niet zulke ontroerende muziek
voort, dus hoeft de NCRV zich niet af
te vragen of ze hen kan toelaten tot
de ether.
