icht optimisme
n kledingindustrie
uishoudbeurs
n nieuwe opzet
Oliestroom stagneert in Iran
Machinefabriek wil 90 man kwijt
Wie waagt die wint
ging niet bij zilver op
Miljard besteed aan
merkartikelenreclame
Trouw
Olie nog
duurder
kerkgelegenheid neemt toe
Amsterdam
dankt
zijn Canadezen
Dollar en goud
in de lift
Aan geld voorlopig nog geen gebrek
Olieprijs sinds '78
meer dan
verdubbeld
^TjjlNSDAG 1 APRIL 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET PRH 11 - S
an onze redactie economie
MSTERDAM De reorganisatie van de confectie- en tricotage-Industrie ln ons land begint
e eerste vruchten af te werpen. Er zijn daarom redenen de toekomst met enig optimisme
■gemoet te zien. Al zullen er nog wel eens bedrijven zijn die de poorten voorgoed moeten
uiten; hiertegenover staan andere ondernemingen die zullen uitbreiden.
e lieve
jp werd gisteren door algemeen
•taris L. Kusters vtm deze be-
IJfstak de aandacht gevestigd, tlj-
ns de persconferentie ln verband
tt de komende Huishoudbeurs.
Ikers noemde het opvallend, dat de
nfectle- en trlcotagebedrijven de
its te Jaren een toenemende bereid-
tid tot Investeren aan de dag leggen,
wel ln gebouwen als ln apparatuur,
i gevolg hiervan ls personeel nodig
dit op alle niveaus.
zijn momenteel bijna tweeduizend
tn en die een bedrijfsopleiding vol-
n, terwijl de belangstelling voor
i hts-opleldlng voor de kledlngin-
is trie toeneemt
roblemen
1) alle vertrouwen, bestaan niette-
iln problemen. Een van de moeilljk-
tden waarvoor de kledingindustrie
oplossing moet zien te vinden ls
irsoneel. Er blijkt personeel nodig
zijn op alle niveaus, zowel voor de
Irecte produktie als voor het hoger
q middenkader.
de confectie-industrie ln ons land
rken thans ruim twintigduizend
ensen bij 361 bedrijven (met tien of
wr werknemers). In de tricotage
dus trie verdienen ongeveer vieren-
Btlghonderd mensen hun brood bij
bedrijven (met tien of meer werk-
mers). Dan zijn er ln ons land nog
le kleinere bedrijven ln de confec-
waar ruim vierduizend mensen
erken.
I] elkaar geteld biedt de kleding- en
Hcotage-lndustrle dus werk aan on-
tveer eenendertigduizend mensen.
Se terugloop van de werkgelegenheid
ïde kledingindustrie ls de afgelopen
pn geleidelijk minder geworden,
een stabilisatie vtm deze be-
tak eindelijk ln zicht lijkt te
;n. Hierbij kan worden a an ge te-
hl dat de werkgelegenheid ln de
Uetog- en tricotage-Industrie de af-
n vijftien Jaar tot ongeveer een
ie vtm de vroegere omvang is te
gelopen.
ins ls het zo, dat ongeveer drleën-
tig procent van de kleding die
rdt verkocht, door de Nederlandse
lustrle wordt gemaakt. De overige
ïnzestig procent wordt ingevoerd.
■d in
iole-
MSTERDAM De Huishoudbeurs, die van vrijdag 11 tot en
et zondag 20 april ln de RAI ln Amsterdam wordt gehouden,
left als thema „vertrouwd raken met de Jaren tachtig",
[eruit blijkt, dat de opzet anders ls dan de afgelopen jaren
it geval was. Er zal zoals gebruikelijk veel te zien en te
lop zijn, maar daarnaast wordt en dit is nieuw de
ndacht gevestigd op allerlei te verwachten ontwikkelingen.
irn
ln met dit laatste te beginnen: op
Iringende maar ludieke wijze zul-
de bezoekers kennis kunnen ma
in met veranderende consumenten-
irmatie (voorlichting via het
na hetkeldscherm), onveiligheid ln en om
;chooo>ft huls (inbraak), verminderd com-
ïrcieel denken (grotere sociale be-
igstelling), toenemende vrije tijd
leltljd-banen, creativiteit), stijgen-
energieprljzen (isolatie, vakantie
eigen land) en de versterkte hang
ar romantiek.
erop wordt uiteraard ook ln ge
teld door de exposanten van meu-
'in, vloer- en wandbekledlng, ver-
Jhting, verwarming en sanitair,
tijdeni Ee groep heeft de grootste ruimte
gehuurd. Op de tweede plaats
iar oppervlakte komen de expo-
nten van eten en drinken, gevolgd
or de groep doe-het-zelf, huishou-
"ike apparaten, mode en verzor-
en toerisme en recreatie.
tientallen eigen mensen en vrijwilli
gers Inzet.
Voor het eerst ls voor gastarbeiders
uit Italië, Spanje, Turkije en Marok
ko ln hun taal Informatie-materiaal
over de Huishoudbeurs beschikbaar.
Dit ls mogelijk geworden door de
medewerking van het Nederlands
Centrum Buitenlanders ln Utrecht.
Dank zij de medewerking van
de Huishoudbeurs is daar een
stand (kiosk) van de Stichting
„Amsterdam dankt zijn Cana
dezen". In die stand, „be
mand" door vrijwilligsters or
ganisatie van oud-Marva's, is
te koop de uitgaven ltJE WAS
ER NIET BIJ"
Dit is het boek, dat inmiddels
een derde oplaag heeft bereikt
en een presentatie vormt van
de vier voormalige verzetsbla
den: Het Parool, Trouw, De
Waarheid en Vrij Nederland.
Het boek, met een voorwoord,
kost 9,Voorts is de her
denkingsdas, vervaardigd ter
gelegenheid van de komst van
350 Canadese veteranen de
bevrijders van Amsterdam
van 1945 aanwezig, alsmede
stickers.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Het verko
pen van grootmoeders zilve
ren bestek heeft door de jong
ste ontwikkelingen rond de
zilverprijs veel van zijn glans
verloren. Na een ongekende
hoogtevlucht, waarbij de zil
vernotering binnen één jaar
tijd omhoogging van 6 dollar
tot 50 dollar per ounce (31,1
gram) is de prijs nu aangeland
op ongeveer 13 dollar per oun
ce, na vorige week donderdag
zelfs tijdelijk tot beneden de
11 dollar te zijn gezakt. Daar
mede verloor de zilverprijs vo
rige week op één enkele dag
ruim één-derde van zijn waar
de. Sedert eind januari van
dit jaar is er nu bijna drie
kwart van de prijs afgegaan.
De gebeurtenissen, die zich vorige
week voordeden en die het zilverde
bacle Inluidden, zijn Interessant ge
noeg om er nog wat uitgebreider bij
stil te staan dan wij eerder al deden.
Zij vormen een duidelijke illustratie
van het feit, dat het motto dat opgeld
doet bij speculanten, namelijk, „wie
waagt die wint", ook wel eens anders
kan uitpakken. Eén man is er, die
daarvan nu zeker weet mee te praten.
Dat is de Amerikaanse multimiljo
nair Nelson Bunker Hunt (54) uit
Texas.
Nelson Hunt (150 kilo zwaar, die noch
rookt noch drinkt) en zijn broer Her-
bert (51) veroorzaakten vorige week
een soort aardbeving op de goederen
beurs van New York. waarvan de
schokgolven zich over de gehele we-,
reld voortplantten en waardoor één
van de grootste makelaarsfirma's uit
de Verenigde Staten aan de rand van
de afgrond raakte.
Nelson en Herbert Hunt, op de goede
renmarkten in de wereld geen onbe
kenden, en met nog enkele familiele
den erfgenamen van het gigantische
fortuin dat hun vader H. L. Hunt, de
„olieboer" uit Texas, hun naliet, kwa
men enkele Jaren geleden de fami
lie Hunt bezat ooit eens de grootste
zilvermijn van de VS op de gedach
te dat niet alleen ln olie maar ook ln
zilver wat te verdienen moest zijn.
Reden waarom zij op grote schaal
zilver begonnen te kopen.
Destijds (ln 1973) nog voor een leuk
prijsje, te weten zo'n drie dollar per
ounce. ZIJ stopten pas met het kopen
van zilver toen zij een zeer grote
hoeveelheid zilver hun eigendom
mochten noemen. Zilver, dat zij ook
werkelijk bezaten. Normaal is het zo
op de goederenmarkten, dat men het
daar gekochte meestal alleen maar
op papier bezit Zo niet de gebroeders
Hunt Doordat zij het zilver ook in
natura wilden hebben om het vervol
gens veilig weg te stoppen zo wil
althans het verhaal op een boot
midden ln een meer ergens ln Texas,
waren zij ln staat het zilveraanbod
krap te houden en dus de prijs hoog.
Enkele Arabische sjeiks die dit soort
spelletjes ook kenden vanuit hun
eigen oliepraktijken, en die ook nog
wel wat (oliegeld) te beleggen hadden
kwamen ln contact met de gebroe
ders Hunt wat leidde tot de oprich
ting van de International Metal In
vestment met zetel wie zal het
verwonderen op de Bermudas.
Het ls deze Amerikaans-Arabische
groep die, naar verluidt de beschik
king heeft over een slordige 200 mil
joen ounces zilver ln natura, die zich
ook op grote schaal ging bewegen op
het terrein van de termljnhandel ln
zilver. Het mag bekend worden ver
ondersteld, dat met de termljnhandel
met betrekkelijk kleine bedragen
grote winsten kunnen worden ge
maakt. Het omgekeerde ls echter ook
het geval. Dat omgekeerde nu ge
beurde vorige week.
De International Metal Investment
maakte afgelopen woensdag bekend,
dat zij voornemens was een obligatie
lening uit te geven (gedekt door haar
zllvervoorraad) ter grootte van 500
miljoen dollar. Voor de zilverspecu
lanten, die toch al waren geconfron
teerd met een daling van de zilver
prijs mede door de sterk stijgende
rente in de VS, gingen velen uit het
zilver (en het goud) om van deze hoge
rente te profiteren was er maar een
conclusie mogelijk: Hunt had geld
nodig en zou ook wel zilver moeten
verkopen.
Dit om te kunnen voldoen aan de
voorschriften van de goederenbeurs,
die bij dalende prijzen bepaalde
„marge-stortingen" eisen. Eenvoudig
gezegd, komt dit erop neer, dat toen
de daling van de zilverprijzen Inzette
de gebroeders Hunt telkens weer bij
stortingen moesten verrichten op
hun termijncontracten in zilver. Vol
gens ingewijden zo'n 20.000 contrac
ten, elk goed voor de aankoop van
5000 ounces zilver op termijn.
Om aan de verplichtingen van de
goederenbeurs te kunnen voldo
moesten de broers een kleine tw
honderd miljoen dollar bijpassen,
hadden echter maar 100 miljoen d
lar beschikbaar. Vandaar, dat koor
achtlg werd gezocht naar een weg
deze ontbrekende miljoenen op ta
te krijgen. De lening van de Ami,
kaans-Arablsche groep zou ultkor
moeten bieden. De aankondiging
van had echter een averrechtse
werking. De zilverprijs ging nog
der omlaag en er bleef Hunt en
zijnen niet anders over dan op gr
schaal zilvertermijncontracten te
quideren. en aandelenpakketten
tal van bedrijven.
Gevolg: de noteringen op de zllv
markt en ln het kielzog daarvan i
voor andere goederen maakten c
ferme duikeling en ook de Newyork
effectenbeurs kreeg het zwaar te v
duren. Nadat de Dow-Jones lnd
donderdag eerst met bijna 26 punt
was omlaag geschoten, trad later e
herstel ln zodat het verlies tot ie
meer dan 2 punten kon word*
beperkt
De rust op de zilvermarkten ls Inmi.
dels weer wat teruggekeerd, wat oc
blijkt uit de stijging van de noterir
van iets meer dan tien dollar tot ie
boven de dertien dollar per ounc
Met een kater zitten de gebroede:
Hunt Zij hebben echter één troost: 2
hebben niet alleen zilver ln hui.
maar nog wel wat meer. En wie vei
heeft, kan veel verliezen voordat h.
op de blaren komt te zitten.
Zo niet de „kleine man", die zie
heeft laten verleiden mee te gokke
met de grote zilverspeculanten in d
hoop een graantje te kunnen meepik
ken. Het zou wel eens een hele tiji
kunnen duren voordat hij de zilver
prijs weer op dat peil ziet staan, waar
op hij met zijn spaarcentjes in d
markt stapte om mee te doen met di
„grote broers".
SNEEK De machinefabriek Hubert-Sneek, behorende tot het Estel-concern, wil de
personeelsbezetting met negentig man verminderen. Het bedrijf geeft als oorzaak, aanhou
dende verliezen, die een aantal organisatorische en kostenbesparende maatregelen nodig
maken.
Omslag van de „lesbrief" van de Stichting Vakopleiding Confectie
Industrie. Het is een publikatie van de Stichting School en Bedrijf,
Postbus 58, Den Haag.
Tegenover deze grote Import staat ln de gezinsuitgaven. Ongeveer 6,5
een export van (Nederlandse) kle- procent van het besteedbare lnko-
dlng, die ongeveer twintig procent men, overeenkomende met een kleine
van de productie omvat elf miljard gulden, wordt daaraan uit
gegeven. Dat komt overeen met ruim
Kleding vormt een belangrijke post 750 per Inwoner per jaar.
Bij Hubert-Sneek werken 550 men
sen. Het is de bedoeling de produktie
in de fabrieken in Sneek en Staveren
samen te voegen. Voor de vestiging in
Surhuisterveen wordt getracht vóór
het eind van dit jaar een andere op
lossing te vinden.
Aan de ondernemingsraad is advies
gevraagd omtrent deze plannen, ter
wijl de vakorganisaties hiervan op de
hoogte zijn gebracht
Uit het bericht blijkt voorts, dat de
afgelopen twee Jaar verliezen zijn ge
leden. BIJ een ongewijzigd beleid, zo
Van onze redactie economie
AMSTERDAM De goudprijs heeft
het maandag beter gedaan dan de
voorgaande week. In Londen werd ln
de loop van de morgen de prijs vast
gesteld op 503,25 dollar per ounce
(31,1 gram), nadat het slot vrijdag
middag 490 dollar had bedragen. De
officiële notering van maandagmid
dag was met 507,50 dollar weer ruim
boven de 500 dollar. In Amsterdam
was de goudprijs maandag 33.660-
34.360, tegen vrijdag 32.850-33.550
per kilo.
Naast de Krugerrand (precies één
ounce goud) en de halve Krugerrand,
gaat Zuld-Afrika de komende herfst
nu ook een kwart Krugerrand oun
ce goud) en ééntiende Krugerrand
ounce goud) uitgeven. Dit om te kun
nen voldoen aan de wensen van klei
ne beleggers.
Met de dollar ging het maandag ver
der bergopwaarts. Gestimuleerd door
de nog steeds verder oplopende ren
tetarieven in de VS kwam de Ameri
kaanse munt ln Amsterdam uit op
ƒ2,1270, tegen vrijdag 2,11.
wordt hieraan toegevoegd, worden
voor dit Jaar en daarna ook verliezen
verwacht
Het blijkt dat de groei van de belang
rijkste verkoopmarkten is achterge
bleven bij de verwachtingen.
Hubert-Sneek heeft een belangrijke
positie op het gebied van de zuiverin
gen van huishoudelijk en industrieel
afvalwater. Voorts levert het bedrijf
prod uk ten voor filtratie- en schei
dingstechnieken en machines voor de
zuivel- en steenindustrie.
BALLAST NEDAM verdiende vo
rig jaar ƒ24,3 miljoen tegen ƒ24,1
miljoen ln 1978. Omzet 2,2 (was 1,68)
miljard terwijl de orderportefeuille
exclusief omzetbelasting daalde van
4,49 tot 2,7 miljard. Dividend: onver
anderd 5,40.
VAN REEUW1JK (woninginrich
ting) nad een tegenvallende omzet,
een gevolg van de algemene toestand
in de woning- en textielbranche. Het
bedrijfsresultaat was negatief maar
per saldo was er geen verlies omdat er
winst werd geboekt buiten de han
delssfeer. De omzetstijging van 15
procent tot ƒ57 miljoen was groten
deels te danken aan ondernemingen.
Als gevolg van genomen maatregelen
denkt het bedrijf dit Jaar rendabeler
te draaien. De omzet ln het eerste
kwartaal nam vijf procent toe.
BANK MEES HOPE heeft de
uitgiftekoera van de nieuwe 12 pro
cent tienjarige obligatielening van
150 miljoen vastgesteld op 99,50
procent. Het rendement wordt daar
door 12,1 procent
ADM Beheer (scheepsreparatle)
keert voor het eerst sinds enkele Ja
ren dividend uit: 5 per aandeel van
100. Er was ln 1979 een winst van
Van onxe redactie economie
AMSTERDAM Aan reclame voor merkartikelen en diensten, bijvoor
beeld door reisbureaus, is vorig jaar 1,02 miljard uitgegeven. Vergeleken
met 1978, toen 942 miljoen werd besteed, een stijging van 9 procent Van
reclame die fabrikanten van voedingsmiddelen en dranken, warenhuizen,
banken, kledingbedrijven etc. maakten kwam 485 miljoen of 47 procent
terecht bij dagbladen. Die worden op grote afstand gevolgd door de
televisie (19 procent), damesbladen (13 procent) en radio/televisiebladen (5
procent). De radio ontving 3 procent van de advertentie uitgaven. In
familiebladen en opiniebladen werd in 1979 veel meer reclame gemaakt dan
in het voorafgaande jaar maar op de percentuele verdeling tussen de media
had dit geen enkele invloed.
Het grootst waren de uitgaven in de voedingsmiddelenbranche met 95,5
miljoen van de ruim 1 miljard. De vervoerssector (vooral advertenties
voor auto's) kwam op de tweede plaats en het bankwezen was goed voor een
derde plaats. In dagbladen zijn verkopers van auto's de grootste adverteer
ders, gevolgd door de banken. Radio en TV moeten het in de eerste plaats
hebben van de fabrikanten van voedingsmiddelen. Opmerkelijk is dat het
reclameverbod voor tabaksartikelen op radio en TV niet geheel waterdicht
is. Ten behoeve van sigaren of sigaretten werd vorig jaar 395.000 uitgege
ven voor TV-reclame en voor de radio 51.000.
0,8 miljoen na een verlies van 5'
miljoen in 19Ï8.
De P Sc C GROEP (Peek Clop
penburg, Lampe) zag de winst ln hei
op 31 Januari afgesloten boekjaar da
len van 13,8 tot 10,9 miljoen. Dc
omzet groeide één procent Dividend
30 (36).
HEYBROEK CO (handel) ver
diende netto 0,81 (0,57) miljoen. Dl
vidend: 19 (was 14).
NATIONAAL GRONDBEZIT
(onroerend goed, bouw. metaallndus
trie) had een Jaarwinst van 9,57 (was
8,28) miljoen. Over het van 10,1 tot
12,5 miljoen verhoogde kapitaal
wordt uitgekeerd 4 (4) contant of
2,80 (2,16) contant plus 0,50 0,66
2/3) in aandelen uit de agioreserve.
HOLLANDSCHE BANK-UNIE
heeft van de regering van Taiwan
toestemming gekregen filialen op het
eiland te vestigen. De toestemming ls
ook gegeven aan ondermeer de Ban-
que de Paris en des Pays Bas en aan
de Societé Générale. De kantoren
gaan naar verwachting voor het eind
van dit jaar open.
KLUWER zal definitief Van Boe
ren (uitgever van Het Verzekerings
blad en Info Pocket) overnemen. Van
Soeren verzorgt ook uitgaven van pe
riodieken voor derden. Marketing-ac-
tivitelten en administratie worden
geïntegreerd met die van Kluwer.
ENCI zette vorig Jaar 2.0 miljoen
ton cement af, 7 procent minder dan
ln 1978. Door een hogere opbrengst
uit deelnemingen en het vrijvallen
van overbodig geworden voorzienin
gen steeg het netto-resultaat maar
het werd negatief beïnvloed onder
meer door het afstoten van Mees
Bouwmaterialen. Per saldo bleef net
to 10,9 (was 12,5) miljoen over. Dlvi
dend: 10 (12).
GRASSO (machines, koelinstalla
ties) had een Jaarwinst van ƒ2,55
(2,54) miljoen. Daarbij ls inbegriepen
een reorganisatievoorziening van
1,5 miljoen in verband met de maat
regelen bij Nami-NIJmegen. Omzet:
193 (160) miljoen. Dividend: 7 (6)
procent
RIVA (autohandel) zag het be
drijfsresultaat voor belastingen stij
gen van 7,2 tot 8.4 miljoen. De om
zet vermeerderde met 17 procent tot
ca. 350 miljoen. Dividend: 32 con
tant (onveranderd) plus 5 procent be
lastingvrij in aandelen. Vorig Jaar
werd ook 5 procent bonus gegeven,
toen niet belastingvrij. Door de huidi
ge economische toestand verwacht
het bestuur niet het resultaat van
1079 dit jaar te kunnen evenaren.
iformatie
i aparte ruimte wordt ingenomen
lor de info-markt, waar informatie
r tal van onderwerpen kan worden
tocregen. Een kleine twintig organi
ses zijn vertegenwoordigd, waar-
der de Rijksvoorlichtingsdienst
it Postbus 51. het Nederlands B1J-
dgenootschap, de Nederlandse Ve-
tariërsbond, de Stichting MAI-Cen-
um (Maatschappelijk Advies en In-
rmatie) en de onlangs opgerichte
Ichting Belangenbehartiging Ge-
ts-Protesedragers. In dit onvolle
re rijtje mag ook de kiosk van de
Ichting Amsterdam dankt zijn Ca-
idezen niet worden vergeten.
de eerste beursdag worden, zoals
brulkelijk, extravoorzieningen ge-
Wen voor gehandicapten. Dit ge
urt in nauwe samenwerking met de
isterdamse afdeling van het Ne-
fiandse Rode Kruis, welke lnstel-
I voor de opvang en begeleiding
WINKELEN
begint bij
door Herman Amellnk
Iran ls voor negentig procent van zijn
Inkomsten afhankelijk van de uitvoer
van olie. Recente gegevens doen ver
moeden dat de voornaamste inkom
stenbron zo langzamerhand droog be
gint te vallen, overigens zonder dat
dit al direct gevaar oplevert voor het
bestaan van het land. De bestuurlijke
chaos is nog altijd zo groot dat een
doeltreffende besteding van het met
de olie verdiende geld nog altijd niet
mogelijk is.
Minister van oliezaken, All Akbar Moiniar, ziet
teen produktie van 3 a 3,6 miljoen vaten olie (6
159 liter) per dag als het Ideale niveau voor de
economie van Iran. Dat ls ongeveer de hellt
van de hoeveelheid die het land ten tijde van
het bewind van de sjah produceerde. HIJ be-
klaagde zich er de algelopen tijd herhaaldelijk
over dat het door hem aanbevolen niveau niet
wordt gehaald. De werkelijke produktie zou
volgens de minister slechts 2.5 miljoen vaten
belopen, waarvan de Iraniërs zei1 per dag 1,15
miljoen consumeren.
Vrije markt
Volgens recente berichten is het ln Londen
verschijnende op het Midden-Oosten gespecia
liseerde weekblad „8 Days" is de feitelijke
situatie veel ernstiger. Een hoge woordvoerder
van de Iraanse oliemaatschappij NIOC in Ach-
waz zei tegen het blad dat de huidige oliepro-
duktie niet meer dan 1,8 miljoen vaten beloopt,
waarvan 985.000 vaten worden aangewend
voor binnenlands gebruik. Een deel van het
verschil wordt volgens contract geleverd aan
enkele oliemaatschappijen en een aantal lan
den, zodat Iran vrijwel geen olie meer levert
aan de zogeheten „spotmarket", de markt van
de vrije oliehandel.
En het lijkt niet uitgesloten dat de olleproduk-
tle in de nabije toekomst nog verder zal terug
vallen. Doordat vele buitenlandse technici na
de val van de sjah Iran hebben verlaten, wor
den veel oliebronnen niet meer onderhouden
en dat leidt tot een verdere terugval van de
produktie. Ook kan Iran moeilijk aan de voor
namelijk in de Verenigde Staten gefabriceerde
reserveonderdelen komen voor de apparatuur.
Overstromingen ln de in het zuiden van het
land gelegen provincie Khoezestan, waar ver
uit de meeste olie gevonden wordt, hebben het
werk aan negen nieuwe oliebronnen stilgelegd
en of de plannen voor het slaan van elf nieuwe
olieputten ln de loop van dit jaar zal lukken is
ook nog een open vraag.
Daarbij komt dat Khoezestan regelmatig te
kampen heeft met golven van politiek geweld
van de kant van de Arabische minderheid in
deze streek, die streeft naar grotere regionale
zelfstandigheid. In de voorbije maanden zijn
regelmatig aanslagen gepleegd op olie-installa
ties en pijpleidingen, wat nu en dan leidde tot
een stilstand van het olie- en gastransport.
Bedrijvigheid
De economische moeilijkheden van Iran be
perken zich echter niet tot de olie- en gaspro-
duktie. Behalve het vloeibare zwarte goud pro
duceert Iran zelf heel weinig. Bijna alles, van
de eerste levensbehoeften tot kapitaalgoede
ren, moet geïmporteerd worden. De snelle in
dustrialisering onder de sjah heeft geleid tot
een terugvallen van de landbouwproduktie.
Veel bewoners van het platteland trokken naar
de steden om daar werk te zoeken. Nu echter
onder invloed van de islamitische revolutie de
industriële bedrijvigheid drastisch is terugge
lopen en de bouwsector vrijwel ls komen stil te
vallen, liggen beide sectoren van de economie
op hun rug.
President Bani Sadr, die tot zijn beëdiging
begin februari minister van financiën en eco
nomische zaken was. heeft uitgesproken
Ideeën over de richting waarin het land de
oplossing van zijn problemen moet zoeken. Als
de belangrijkste problemen van het land ziet
hij de kwestie van de financiering van de
economie, de aanschaf van grondstoffen, kapi
taalgoederen en reserve-onderdelen, de leiding
in de bedrijven en fabrieken en ten slotte het
sociale klimaat.
De financiering van de economie wil Bani Sadr
in de hand krijgen door een vergroting van de
greep van de overheid op alle banken. Wat
betreft de import van goederen streeft de presi
dent ook een vergroting van de overheidsin
vloed na. Of het zal komen tot een volledige
nationalisering van de buitenlandse handel,
zoals Bani Sadr in december van het afgelopen
jaar zei te willen, staat niet vast
Wel ls Teheran bezig met de opzet van onge
veer 130 rijksinkoop bureaus, via welke kanto
ren alle Invoer moet gaan lopen. Een bedrijf
dat iets wil Importeren uit het buitenland,
moet dit bij zo'n kantoor melden en dat regelt
dan de aanschaf van het produkt in het buiten
land. De Iraanse regering zou dan graag zien
dat dertig tot vijftig procent van de geïmpor
teerde goederen ten goede komt aan de publie
ke sector en die goederen zouden dan voor een
door de overheid vastgestelde prijs dienen te
worden verkocht, zodat op die manier de infla
tie kan worden afgeremd.
Zelfvoorzienend
Bijkomend voordeel is dat deze aanpak van de
Import kan leiden tot een bewuste sturing van
het economisch proces. Uiteindelijk doel van
dit proces is van Iran een zelfvoorzienend land
te maken. In hoeverre de beperking van de
export van WestrEuropa, de Verenigde Staten
en Japan met deze economische doelstelling
heeft te maken, is niet duidelijk. Waarschijn
lijk is deze terugval eerder toe te schrijven aan
de tot dertig procent teruggevallen economi
sche bedrijvigheid en de politieke chaos. Maar
het ls toch veelzeggend dat de handel met een
ontwikkelingsland als India ln dezelfde tijd
Juist is gestegen. Om onafhankelijker te wor
den van het door de ayatollah vermaledijde
imperialisme richt men zich meer op landen als
India en Brazilië, omdat van die landen geen
politieke overheersing of economisch imperia
lisme te vrezen ls, terwijl deze landen toch
voldoende technische kennis ln huls hebben
om de Iraanse economie know-how en onder
delen te leveren.
De afnemende olieproduktle is bij dat alles
geen probleem. Ook bij een terugvallende pro
duktie. blijft de geldstroom nog redelijk con
stant door de stijgende prijzen van olie. Des te
meer nu Iran vorige week de prijs met 2 dollar
per vat verhoogd heeft. Maar bovendien kan
het land ln het huidige stadium van ontwikke
ling de geldstroom al niet aan. Van de 12,6
miljard dollar die in 1979 ter beschikking stond
voor de ontwikkeling van het land. is maar de
helft bij concrete projecten terecht gekomen;
de rest van het geld moet door het falende
bureaucratische apparaat nog steeds worden
verdeeld. Economisch ligt Iran dan ook nog
niet op zijn rug, al ls het land er naar westelijke
maatstaven gerekend wel beroerd aan toe.
Zolang hij de revolutie heeft die hem hoop
geeft voor de toekomst, kan de Iraniër het
kennelijk wel met wat minder stellen Hoewel,
de eerste demonstratie van werklozen heeft al
plaatsgehad.
TEHERAN (Reuter) De prijsver
hoging voor ruwe olie, die Iran al
had aangekondigd, valt hoger uit
dan eerder werd gesuggereerd. Gis
teren werd bekend dat de prijsverho
ging per vat „lichte" olie met ingang
van vandaag 2,50 dollar zal bedra
gen, terwijl vorige week nog werd
gesproken van een prijsverhoging
van ongeveer twee dollar per vat.
DEN HAAG (ANP) De gemiddelde
prijsstijging van de door de Europese
Oemeenschap ingevoerde olie, is van
31 december 1978 tot 17 maart 1980,
122 procent. Dit ls meegedeeld door
de Europese Commissie, het „dage
lijks bestuur" van de gemeenschap.
De prijzen, zonder belastingen van de
voornaamste olieprodukten zijn met
gemiddeld 79 procent opgelopen. In
dien afgestemd op de noteringen van
Rotterdam zouden de prijzen, in
plaats van met 79 procent, met 95
procent zijn gestegen, aldus de com
missie.
