Toneelgroep Baal erg
somber over toekomst
u
20 2122
Techni-Show
VAT 80
Distantie en integriteit
in vrouwenportretten
DE ENIGE TANDPASTA DIE HET SPEEKSEL HELFT.
Verbouwing theater Frascati nog steeds niet begonnen
Componist Rufi
Escher overlee
Nieuwe boek>oe
Nieuwe boef
DONDERDAG 20 MAART 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
Onder de slogan „Bul naar een nieuwe taal" vestigde
dese Amsterdamse toneelgroep twee jaar geleden de
aandacht op tljn huisvestingsproblemen. Tot die tijd
genoot Baal gastvrijheid In het Shalfytheater, maar na
vtjf Jaar beantwoordde Baal niet meer aan de doelstel
lingen ran dat theater. Met de beete wil van de wereld
kon Je Baal geen beginnende groep meer noemen die
nog een kans moest krijgen een eigen publiek te ver-
Zelfs de gemeente had oor voor dit huisves
tingsprobleem en kocht In maart 1978 theater rrascatl
aan. Baal ton daar ongeveer een Jaar tater In kunnen
trekken, dus leken alle problemen opgelost. Leken,
want door ambtelijk geharrewar, wethouderswlsselln-
gen en een uiterst minieme daadkracht van het ge
meentebestuur, Is met de verbouwing van Frascati nog
steeds niet begonnen. En dat terwijl de goedgekeurde
bouwtekeningen al elf maanden op altvoering liggen te
trachten.
door Anfta Löwenhardt
AMSTERDAM „Zal toneelgroep Baal de verbouwing overleven?" was enige tijd geleden de
verontrustende kop boven een artikel ln het bulletin van de Amsterdamse Kunstraad. De
auteur van dit stuk zal nauwelijks hebben kunnen bevroeden hoe dicht hij bij de waarheid zat
toen hij deze harte kreet neerschreef. Want, elf maanden nadat het definitieve (ver)bouwplan
voor theater Frascati bij de gemeente werd gedeponeerd, ls nog steeds het krediet niet
goedgekeurd, waardoor van een echte start van de werkzaamheden geen sprake kan zijn.
Dat dit gevolgen heeft voor toneel
groep Baal die nu ln feite al meer dan
een Jaar dakloos ls. laat zich beraden.
„Deze procedure vormt een bedrei
ging van het voortbestaan van Baal,"
zegt Baai-dramaturg Ruud Engelan
der somber.
Maar waar la het wachten op, waarom
djn de verbouwingswerkzaamheden
nog niet gestart, wie houdt het tegen?
Niemand weet het, want om met ar
chitect Pleter Zaanen te spreken: ..Al
zou Je Iemand de zwarte plet toe
willen spelen, dan lukt Je dat niet,
want zo iemand ls er niet. We hebben
voor de bouwplannen de medewer
king gehad van alle betrokken dien
sten. niemand werkt tegen, ledereen
werkt mee". Hetgeen Ruud Engelan
der doet verzuchten: „Ja, met de bes
te wil van de wereld van alle betrok
kenen wordt toneelgroep Baal uitge
hold"
Met andere woorden ledereen en alles
ls klarfr om te beginnen, het wachten
ls alleen nog op burgemeester en wet
houders, die een voordracht aan de
gemeenteraad moeten doen om het
krediet voor de verbouwing goed te
keuren.
BUJft over de vraag waarom bet zo
ontzettend lang heeft moeten duren.
Prognoses
De energiek wis ls een
nieuw spel waarin stroom be
sparing centraal staat De pre
sentatie ls bij Iedere afleve
ring in handen van een beken
de Nederlander. Vanavond ls
dat prins Claus
Ned. 2/19.38
Ook dese keer besteedt de
Ombudsman weer aandacht
aan sterllisatleproblemen.
Ned. 1/19.30
VARA's spelkwis Twee
voor twaalf
Ned. 1/20.00
Anarchisme in Nederland ls
het onderwerp van het NOS-
programma Denkbeeld dat
wordt gepresenteerd door
Freek de Jonge.
Ned. 1/22.10
Ds G. H. Lens Ink nit Am
sterdam gaat voor in de Mid-
dagpa used lenst van de stich
ting Alle-Dag-Kerk ln de En
gelse kerk op het Begijnhof te
Hilv. L 12.40
In de NCRV rubriek voor
radio BIJ de Tijd de (brede)
maatschappelijke discussie
over kernenergie in Zweden
en Nederland. Eindredactie
Daan Buddingh. Daarna de ru
briek Politiek bekeken van
Jan Zindel
Hilv. 1/22.02
Nes om de (her-) opening van drie
theaters te vieren". Zoals het er nu
naar uitziet gaat tegen die ÜJd alleen
de Brakke Grond feestelijk open,
want ook de Engelenbak ls nog niet
voltooid.
eigen theater verdienen. Dat theater
komt er, maar als de opening daarvan
nog langer op zich laat wachten
wordt datzelfde theater, wel de on
dergang van Baal".
Bespottelijk
Op 10 maart 1978 koopt de gemeente,
op voorspraak van de toenmalige
wethouder van kunstzaken, Pltt
Treuman, Frascati aan, onder meer
ten behoeve van Baal die de vaste
bespeler van de grote zaal zal worden.
Een maand later wordt een stuur
groep „beheer, exploitatie, bespeling
en verbouw van theater Frascati" In
gesteld, die de opdracht krijgt alles in
het werk te stellen om het theater op
1 september 1979 te kunnen openen.
Weer zeven maanden later komt deze
stuurgroep met een rapport met plan
nen en aanbevelingen. Het gemeente
bestuur zwijgt echter ln tal van talen.
Tussen toen en nu. een tijdsspanne
van bijna anderhalf Jaar, worden tal
loze gesprekken gevoerd, blijkt lede
reen, ook het gemeentebestuur, abso
luut van de noodzaak overtuigd dat
het theater zo vlug mogelijk open
moet. maar gebeurt er niets. Althans
bijna niets. Er worden nieuwe prog
noses gemaakt, als architect Pleter
Zaanen. vorig Jaar april, het definitie
ve bouwplan aan de gemeente over
legt. De opening zal nu toch ln leder
geval april van dit Jaar kunnen
plaatsvinden en als het echt niet an
dera kan. dan toch definitief dit na-
Jaar. gelijk met de opening van het
Belgisch cultureel centrum ln de Nes,
„de nieuwe Brakke Grond". „Het had
zo leuk kunnen zijn." zegt Pleter Zaa
nen. „dit najaar een feestweek ln de
Speciaal vandaag
Samenvattend; ledereen heeft mee
gewerkt om Frascati zo snel mogelijk
open te krijgen, maar het blijft duis
ter wat er de afgelopen elf maanden,
na het indienen van het kant en klare
bouwplan ls gebeurd. We gingen te
raden bij André Jansen, adjunct-di
recteur van het gemeentelijk bureau
kunstzaken en voorzitter van voor
noemde stuurgroep. Jansen: „Na
tuurlijk ls elf maanden een bespotte
lijk lange tijd, ondanks het feit dat lk
bet uitstel stap voor stap kan verkla
ren. Er waren zoveel diensten die zich
allemaal weer en weer over het plan
moesten bulgen en al ls ledereen er
dan voor, Je praat hier toch over een
kapitaalsinvestering van rond de
acht miljoen". André Jansen „hoopt
en verwacht" overigens dat B. en W.
„deze of uiterlijk begin volgende
maand" met de voordracht zullen
komen.
Ook de brand, enige weken geleden,
die naast Frascati een pand in de as
legde, heeft aan dit alles geen goed
gedaan. Door de hitte sprongen rui
ten waarvan sommige net nieuw wa
ren, smolten de gloednieuwe dakgo
ten en smolt het lood dat ook pas ln
het dak was aangebracht. De schilder
kon de volgende dag meteen over
doen, wat hij de dag ervoor had vol
tooid, terwijl de brandweer nog bezig
was met nablussen.
Hoongelach
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM De bekemjQê
landse componist Rudolph E
op 68-Jarige leeftijd na een laa
ziekte overleden. Onder dt
landse componisten was
van de meest kritisch Ingest* it no
wat zijn eigen werk betreft dai
hij veel heeft herzien of 1st
trokken P0'
Hij was een groot bewondojal ki
de Franse impressionisten a||ee
in de naamgeving en de i
enkele van zijn vroege wa
- lu, kkig
|t vc
ring
uiting komt (Liederencyclus
de Rimbaud" en het sextet
beau de Ravel") als ln zijn
schriften over muziek (Tosct „r*
Debussy, Ravel ln de ti 31 1
eeuw). HIJ instrumenteerde filen
pianowerk Six éplgraphea
van Debussy voor orkest
kind
van
De medewerkers van toneelgroep Baal bijna symbolisch voor het gesloten theater Frascati.
foto Hans Verhoeven
Tot de bekendste werken vat
die op 8 Januari 1912 ln Ara tsenl
werd geboren en die bij Wille bevi
ln Rotterdam compositie ah ns.
behoren Muslque pour l'e
deuil (ter herdenking van de
fers van de tweede wereli iter
Hymne du grand Meaulnes, de
visage de la paix, en de Twee en
fonie, die in 1958 voor het Net
Studentenorkest werd gei
maar ln 1964 totaal werd 'ger
Behalve diverse ondersch te b
die hij voor afzonderlijke con atje<
ontving, werd hem in 1977
Wagenaarprljs voor zijn gelyoen
vre toegekend.
Intussen zijn de gevolgen voor toneel
groep Baal aanzienlijk. De plannen
voor dit seizoen moesten drastisch
gewijzigd worden en praten over vol
gend Jaar ls bijna onmogelijk gewor
den, zolang men niet weet wanneer de
groep ln Frascati kan. Artistiek leider
Leonard Frank antwoordt op de
vraag hoe de stemming binnen Baal
ls: „het woord Frascati geeft ln de
groep slechts aanleiding tot hoonge
lach. Serieus vergaderen over vol
gend Jaar ls niet aan de orde. Er
hangt een soort doem over de hele
handel". Voor de medewerkers en ook
de acteurs ls deze onzekere situatie
natuurlijk niet makkelijk. Zakelijk
leider Hans Verhoeven: „We teren al
heel lang ln op de solidariteit van de
acteurs" En dramaturg Ruud Enge
lander. „Ik zit thuis stukken te lezen,
maar ik weet absoluut niet welke
normen ik moet hanteren. Voor een
stuk met een grote bezetting hebben
we geen theater, maar we kunnen
moeilijk stukken blijven spelen met
drie, vier mensen, als we elf acteurs ln
huls hebben".
Improviseren
Maar ook dit seizoen zit Baal al met
problemen. De première van „Freule
Julle" moest ln Haarlem plaatsvin
den en Intussen zoekt men naar op
lossingen ln Amsterdam. Die zijn ten
dele gevonden. Volgende maand
opent Baal een heel klein geïmprovi
seerd theatertje ln haar repetitie
ruimte ln „de brandweerkazerne" aan
de De Ruyterkade waar stukken met
een kleine bezetting gespeeld kunnen
worden. De muzlek-theater-produk-
tie „George 8and", dat het openings
stuk had moeten zijn voor Frascati,
zal gespeeld worden ln het kader van
het „Theatre des Nations" in het Am
sterdamse havengebied. „In Improvi
seren zijn we altijd al goed geweest,"
zegt Verhoeven een beetje cynisch.
Een ongeluk komt nooit alleen, getui
ge ook het ongeluk van acteur Rudolf
Lucleer waardoor de première van de
nieuwste Baal-productle moest wor
den uitgesteld, want Baal heeft zich
contractueel verplicht dit najaar
„Groot en Klein" van zijn favoriete
auteur Botho Strauss uit te brengen.
Er ls een contract met de schrijver en
ook met het PubUekstheater dat zijn
oog op hetzelfde stuk had laten val
len. Een stuk met elf acteurs, dus veel
te groot voor het Kazernetheater.
Naar een oplossing wordt nog
gezocht.
Als alles goed gaat, kan theater Fras
cati volgend Jaar open. maar wat dit
alles voor Baal voor gevolgen heeft, ls
nog niet te voorspellen. Hans Verhoe
ven: „Je kunt het als volgt samenvat
ten: Baal wordt opgericht, gaat to
neel maken, dat lukt redelijk en vol
gens sommigen heel goed. Volgens
anderen zelfs zo goed dat we een
Waterverftekeningen van Leslie Gabriëlse
m
Vlucht uit Boekarest, nomi
Tyler Stevens (248 bh
Omgaan met de dood, een
benadering voor het doorbre our
T
door Ceeo Straus
Leslie Gabriëlse: Dirkje Houtman, waterverftekening, 1980.
ROTTERDAM Leslie Ga
briëlse is voornamelijk be
kend van zijn (vaak figuratie
ve) wandkleden. Het verrast
dan ook dat hij op een ten
toonstelling in Galerie NRP
aan de Eendrachtsweg in Rot
terdam een serie waterverfte
keningen laat zien die een
project vormt waaraan hij
sinds Januari 1977 heeft
gewerkt.
HIJ heeft daarmee het maken van
wandkleden niet opgegeven; de teke
ningen vormen een ander. Je zou kun
nen zeggen aanvullend facet van zijn
werk. Bovendien laat hij ln deze bla
den nog eens zien dat hij nog altijd
over een grote affiniteit met textiel
beschikt. Kleding speelt ln dit teken
werk een grote roL
Voor de serie heelt hij een vast ultr
gangspunt genomen dat consequent
werd uitgewerkt De serie vertoont
daardoor een bijzonder consistent
karakter. HIJ heeft in een serie van 24
portretten steeds wisselend vrouwen
laten poseren ln hun ondergoed,
waarbij de nadruk valt op de heup
partij- In de pose van de vrouwen
treden weinig verschillen op en de
houding ls bewust statisch gehouden,
althans ln de meeste gevallen.
Het gaat ook meer om de relatie van
de vrouw en haar entourage. De
structuur van de kleding die zij
draagt, het kleurpatroon wordt soms
ln het decor doorgetrokken of het
gebeurt Juist andersom dat het decor
ln de kleding wordt doorgetrokken.
De vrouwen worden een vast onder
deel van de compositie, weliswaar
een zeer belangrijk, maar ook nooit
een overheersend. Ze zijn in de eerste
plaats lichamelijk aanwezig, maar
dat gebeurt hier niet terwijl het
heel gemakkelijk voor de hand zou
liggen op een zinnelijke manier.
Qabrtélse tekent op een opmerkelijk
koele, bijna „cleane" manier, waarin
hij steeds een grote mate van Integri
teit en distantie weet ln te bouwen.
Het zijn geen plaatjes geworden om
verlekkerd naar te kijken hoewel het
lichamelijke aspect voorop staat en
de vrouwen zich ln de eerste plaats
door hun lichamelijke vormen kon
den uitdrukken. De geestelijke band
die de tekenaar met zijn onderwerp
had, weet hij langs een „lijfelijke"
weg uitdrukking te geven, bijna als
een ode aan de vrouw ln haar alge
meen.
Er ls nog een aspect aan dit werk dat
dat laatste bevestigt. Door een stand
punt ln te nemen dat iets lager dan
het middel van de poserende vrouw
ligt, laat de tekenaar Je als het ware
tegen zijn onderwerp aan kijken. De
heuppartij krijgt daardoor ook een
sterker accent als bij een normale
pose. Hoe beperkt ook van houding
kan Gabrieise met de heup bijzonder
veel aanvangen. HIJ laat ze meestal
flink swingen en ondanks het al eer
der genoemde statische karakter
weet hij daarin goed te slagen.
Het aardige van deze serie ls dat er
ondanks de beperkingen die de ma
ker zichzelf oplegde, toch 24 verschil
lende portretten zijn ontstaan. In
elke vrouw wordt weer een verschil
lend karaktertrekje geaccentueerd
en hoewel Gabriëlse vaak balanceert
op de rand van het Illustratieve
soms heel sterk verwijzend naar de
mode-afbeeldingen uit de Jaren vijf
tig zijn het toch bijzonder volledige
portretten geworden met een auto
noom gehalte.
Tot en met 12 april, geopend op dins
dag tot en met vrijdag van 10-16 uur,
op saterdag van 13-16 uur.
de bestaande taboes rond t
lijk zieken en stervenden,
ven door L. Schwartzenbeif
Viansson-Ponté (264 bh -
aan
ven
las
«1
bee
Agt
die
Lof der kuisheid, roman van rlai
huijsen (160 bh - 17.90).
gekaapt, thriller van H. PLet;
(pseudoniem van J. Higgen
bh - 24.50). Omnibus met an
van Af. O'Hara. Hierin opfp P
Flicka het veulen en V/er Hitl
(596 bh - 37.50). Het doelist
slank boek, een programma wai
dagen om slank te worden L
blijven, geschreven door D.
(176 bh - f16.90). Deze boe
van uitgeverij Elsevier
sterdam.
op
wij
cht
Twentse woorden en gezegdi
J. Gigengack (deel 1). Uitg. i,„«
Enschede. 196 bh - 92.50™
Je'moest eens weten (over
van C. Stam en L. van Driel.
Uitg. De Groot, Goudriaan.
f 19.50.
iets
z<
ed.
og
Bt
ons
*>k
1?
De late regen, biografie van
ten-Fokkema met als een tra i
de jodenvervolging tijdens d< :l
wereldoorlog. Uitg. Oosterh
Le Cointre. Goes. 224 bh - j joU
Zin in het werk, dr F. J. M. 1
beschrijft hoe een arbeidsrev
project van de grond kwar
Kok, Kampen. 168 bh - f 11
Van uitgeverij Spectrum te
is het boek Orsiniaanse
een bundel korte verhalen
aangrenzende gebied van
fiction en fantasy van U.
197 blz - 16.90.
de
De zeewolf, avonturenroi
London. 355 blz - f 29.50
n bel
ADVERTENTIE
to,(
Van uitgeverij Hollandia
zijn: De ontsnapping, oorloi
van S. Dunmore. (232 blz
en Voordelig uaren van A
praktische gids geschreven
Beavis. (123 blz - 18.50)
Kweekhoven der wijsheid, I
vervolgonderwijs in de ste<
de provincie Utrecht van
het begin der 19e eeuw, ges
door dr Engelina P. de Bi
De Walburgpwer, Zutpheu
Stichtse historische reeks.
49.50.
Hebt u nog uw eigen tanden en kiezen?
Dan is deze advertentie uiterst belangrijk
vooru.
De afgebeelde tandpasta - Zendium -
bevat namelijk behalve fluoride ook enzymen.
De enzymen in Zendium verhogen de
bacterieremmende werking van het speeksel.
En leveren daardoor een bijdrage tot
het natuurlijk evenwicht in de mond.
Door deze aktivering is uw speeksel
beter gewapend in de strijd tegen de bacteriën
en dus tegen aantasting van uw gebit.
Misschien niet onverstandig om
binnenkort ook met Zendium te gaan poetsen.
Zendium i» ontwikkeld door Abo Dental Research, postbus 3. Veencndaal.
lif
Twee kinderboeken van
gren: Anke, en haar tweel
12.90) en Bart woont bij
bouter (23 blz - 7.90) van uinf.
Deltas, Harderwijk.
vu
fav<
en:
iet
Bei
•di
rün
is«e 1
Jas
plo
00 F
A *tr
ge
■egi
Lokale omroepen gematigd tevreden over financiering
HILVERSUM Dra mr M. Dijkstra,
regionaal commissaris van de NOS
heeft gisteren meegedeeld dat de re
gionale omroepen gematigd tevreden
zijn over de beslissing die ln de Twee
de Kamer ls genomen over de toe
komstige financiering van die om-
De Kamer besloot eergisteren dat de
gelden voor de regionale omroepen
voortaan moeten komen uit een hef
fing met opcenten op de nationale
omroepbijdrage en een bijdrage van
het rijk. De Kamer aanvaardde een
motie van CDA, PvdA en PPR waarin
op deze regeling werd aangedrongen.
De hoogte van de opcenten wordt
vastgesteld door Provinciale 8taten.
Het plan van mevrouw Gardenlera,
ministers van CRM, gaat door deze
beslissing voor een groot deel niet
door. ZIJ wilde de regionale omroepen
ln de toekomst laten financieren door
provincie- en gemeente-gelden. De re
gionale omroepen hadden ernstige
bezwaren tegen dit plan, omdat de
Journalistieke onafhankelijkheid van
de lokale omroepen ln gevaar zou
komen, daar de lagere overheden dan
alleen konden beslissen over de toe
komst van de regionale omroepen. De
omroepen leveren vaak kritiek op het
beleid van hun provincie en of ge
meenten.
Mr Dijkstra zei verder dat de door de
Kamer voorgestelde wijze van finan
ciering nog nader op voor- en nadelen
moet worden bekeken. De betrokken
lokale omroepen zullen een aanzet
geven tot nadere studie.
Volgens minister Gardeniers ls het
niet mogelijk om nog dit jaar over te
gaan op de heffing van opcenten.
HILVERSUM (ANP) De parlemen
taire NOS-tv-rubriek Den Haag Van
daag zal vrijdag in verband met het
Tweede-Kamerdebat over de loon
maatregel een extra uitzending ver
zorgen. Dat gebeurt tussen zes uur en
half zeven op Nederland I. In deze
uitzending zal een samenvatting van
het debat worden gegeven.
Mocht het debat ln de Tweede Kamer
ook 's avonds voortduren dan zal Den
Haag Vandaag aan het einde van de
avond nog een samenvatting geven
van de afloop van het debat en wel
van kwart voor twaalf tot twaalf uur
'8 nachts op Nederland I.
AOVERTENTIE
machines en gereedschappen
voor metaal- en houtbewerking,
lastechniek, meettechniek,
werkpiaatsinrichting e d.
Dagelijks van 9 00-17 00 uur.
JAARBEURSHALLEN UTRECHT zaterdag 22 maart 9 00-15 30 uur nog 3 dagen
v MAART MAART MAART j
vakbeurs
algemene
toelevering
Dagelijks van 9.00-17.00 uur.
zaterdag 22 maart 9.00-15.30 uur.
JULIANA- EN MARGRIETHAL
Knopen waar je wat aan hel
C. Fry (16.50) en van K.
Jachtnavigator langs de
blz - 34.50) zijn waterspoi
van uitgeverij Hollandia,
Van uitgeverij WereldbibliJ
Amsterdam zijn: De doet
mais, roman van m. A. Ast*
druk 344 blz - 27.50) en V
dood, autobiografische rod
G. Lerner (219 blz - 24.9
Uitg. Elsevier, Amsterdam
ons: Spataderen geschreven
H. Haid (132 blz - 14.90)
door dr V. Coleman (17j
14.90) in de serie spreek
onder redactie van A. Gü|
kleinste hond ter wereld, i
tie sketsches van Dimitri
Frank (192 blz - 17.50). 1
oorlogsroman van J. Webb
29.50). Geheim project
man van W. Smith (372 blz -
Uitgeverij Kruseman in 1
stuurde De Nederlanden, 1
schets, kleederdragten, hoi
voorkomen van verschilled
den met gravuren van
Henry Brown. 168 blz - 1
Contactlenzen, een leidraad^
gebruiker door H. W. Ro'
Roth-Wittig. Uitg. De Tij^
Lochem. 94 bh - f 1230.
