Juan Carlos democraat bij uitstek g Protest bij bezoek Tekening van een leze alle muppets ten poten uit OUW Commentaar iisch het raderwerk (1) ksch het raderwerk (2) ir» fl OR. rl ïstgebitdragers bundelen krachten Spaanse koning schudt schaduw van Franco af dg posi-Lie UQn 2u'dflffiUa moppen dominee dier dat geen dier is SDAG 19 MAART 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 fervoersbondcn FNV lijken Ihun oproep om morgen Ich het raderwerk" van de Vegen stil te leggen hun hand l te overspelen. En dat niet (omdat de actie geen succes ]orden. maar juist om het el. Het betekent wellicht, br het zich laat aanzien ruim kalf miljoen reizigers gecon- |erd zullen worden met de [van de bonden. Deze reizi- nnen daarvoor vanuit hun lortabele positie ongetwij- jeinig begrip opbrengen. Sta- Cties in het algemeen vinden I weinig genade in de ogen I publiek. Dat geldt temeer r men er de nadelige gevol- ihtstreeks van ondervindt. fcns, is het echt wel nodig maar naar het zwaarste f te grijpen? Zeker bij een bedrijf als de spoorwegen zijn er ook wel mogelijkheden aan te bo ren, die hetzelfde effect hebben en die het publick juist aangenaam zullen treffen. Wat bijvoorbeeld te denken van een dag of zelfs meer dagen gratis treinreizen? Het moet toch voor de bonden niet zo'n groot probleem zijn op actiedagen een oogje dicht te doen. Het openbaar vervoer beleeft de laatste jaren een geleidelijke groei niet alleen in reizigersaantal, maar ook in populariteit. Het is echter nog een teer kasplantje en telkens weer blijkt dat er maar weinig voor nodig is om het publiek weer in de oude „blij-dat-ik-rij" sfeer te brengen, zoals het ongerief van de winter, de treinkapingen en dan nu de stakingsacties. Wat dat betreft is er alle reden voor de vervoers- bonden hun actiemiddelen wat zorgvuldiger uit te zoeken. Tri igekondigde stakingsacties en overigens nog niet dat voersbonden hun boekje te sc*zijn gegaan. Ons land heeft jaren geleden het Europese handvest ondertekend en laarmee uitgesproken voor jemene beginsel van de sta- rijheid. De regering heeft gelegenheid aangekondigd akingsrecht van ambtenaren wettelijk te zullen regelen, die aankondiging gold niet het spoorwegpersoneel, lee lag de weg van staking ep, et spoorwegpersoneel open. :ortl nog kunnen tegenwer- Ve at het hier om een staking imside overheid gaat, maar erg re<% dat zeker waar het hier om verheidspersoneel gaat, vakbonden hebben het jon >m de overheid te beïnvloe- ;rst rjj gebruiken daarvoor uit- ende middelen en één daar- rt a de stakingsactie. De presi- >esp an de Amsterdamse recht- i wc leeft onlangs bevestigd, dat ctie niet bij voorbaat on- j'j atig behoeft te zijn. ord aaijerandert echter wanneer de :id heeft beslist. Die grens is, n wij, gegeven met een be- iging door het parlement. hei" jud 5' ADVERTENTIE Wijting lekkerbekjes om te watertanden... i 1 kg wijtingfilets. 80 gr bloem 1 ei, zout. I 1 dl melk. slaolie ot frituurvet De wijtingfilets door een deegje halen van bloem, ei. zout en melk en dan goudbruin bakken m dampende slaolie of frituurvet. Warm opdienen. Kostelijk! Doe meer met vis, omdat 't to lekker is. P'Odukischap vooi Vis en Vispioduklen s-G'avenhage ;RDAM (ANP) Twee kort opgezette groeperingen van die de belangen van kunstge- ters willen behartigen, gaan trachten bundelen. Onlangs landelijke Stichting belan- lartiging gebitsprotesedragers cht en kort daarna stak een mensen naar aanleiding van zending van radio Stad in Am- ui de koppen bij elkaar, il een vergadering geweest ook vertegenwoordigers van Ik d ar Eerst dan is zou je kunnen zeggen de besluitvormingspro cedure van de overheid afgerond. De spoorwegdirectie heeft er daar om ongetwijfeld verstandig aan ge daan tegen de aangekondigde sta kingsactie geen kort geding aan te spannen. Omdat ze dan weieens van een koude kermis zouden kun nen thuiskomen, wat psycholo gisch weer in het voordeel van de stakers werkt. Anderzijds is het jammer, omdat daarmee een kans is gemist, de uitspraak van de Am sterdamse rechter nogeens via een andere invalshoek te toetsen. De aangekondigde acties mogen dan weliswaar niet in strijd met de rechtsorde zijn, het is een andere vraag of stakingen onder de huidi ge omstandigheden ook moreel verantwoord zijn. Zoals gezegd, de te verwachten chaos morgen is allerminst een aanbeveling. Trou wens, daar komt nog bij dat de FNV-bonden een onzuiver ele ment in de strijd hebben meegeno men, namelijk de veronderstelling dat de regering haar toezegging van personeelsuitbreiding bij de spoorwegen niet gestand zal doen. Deze veronderstelling is in strijd met de feiten. Al met al lijken de bonden daarom hun hand aardig te overspelen. door Herman Amelink Het eerste dat bij een ontmoe ting met de Spaanse koning Juan Carlos opvalt, is dat hij zo weinig Spaans aandoet. Ze ker te midden van Spanjaar den is de koning opvallend lang. Bovendien is hij blond en mist hij het typisch Latijn se „machismo", de hanigheid die veel Spaanse mannen kenmerkt. Zijn grootste ver diensten zijn echter niet gele gen in zijn uiterlijk, maar in zijn politiek profiel dat, on danks zijn franquistische ver leden, bij uitstek democra tisch is gebleken. Koning Juan Carlos verenigt ln zijn persoon twee aspecten van de Spaan se geschiedenis. Hij is de legitieme voortzetter van de aanvankelijk in 1931 opgeheven Spaanse monarchie, terwijl hij door zijn opvoeding onder het toeziend oog van generaal Fran co, die hem ln 1969 tot zijn opvolger t benoemde, de continuïteit met het recente verleden vertegenwoordigt. Na de dood van generaal Franco ont popte de koning zich als een demo craat bij uitstek en wist hij in korte tijd uit te groeien tot de koning van alle Spanjaarden, die hij zo graag wilde zijn. Dynastie Juan Carlos I is lid van een veel geplaagde dynastie Slechts weinigen van zijn voorvaderen slaagden erin de vrede te bewaren en gewoon tot hun ouderdom op de troon te blijven Vier voorgangers van koning Alfonso XIII, de grootvader van Juan Carlos die op 14 april 1931 afstand deed van de Spaanse troon, waren gedwongen tot een voortijdig vertrek. Koning Ferdinand VII wist alleen dank zij militaire steun van Frankrijk koning te blijven, terwijl Alfonso XII op jeugdige leeftijd stierf. De vader van de huidige koning. Don Juan graaf van Barcelona, is zelfs helemaal nooit koning geweest, al had hij het best willen worden. De huidige Spaanse vorst werd gebo ren op 5 januari 1938 in een zieken huis in Rome. de stad waar de Spaan se koninklijke familie toen verbleef. Bij zijn doop, die nog dezelfde dag werd bediend door kardinaal Eugenio Pacelll. de latere paus Pius XII, kreeg hij de namen Juan Carlos Victor Ma ria de Borbón y Borbón. Op het mo ment van zijn geboorte was in Spanje de burgeroorlog tussen de republikei nen en de volgelingen van generaal Francisco Franco nog in volle gang en de kans leek toen niet erg groot dat Juan Carlos ooit nog eens op de Spaanse troon zou komen. Hoewel generaal Franco in 1947 offi cieel de monarchie weer invoerde is er nooit een echte kans geweest op een koningschap voor Don Juan. De va der van de huidige koning was be paald niet een zeer verlicht demo craat. maar zijn ideeën en die van generaal Franco over de manier waarop Spanje bestuurd zou moeten worden, liepen te ver uiteen. Om toch maar zo dicht mogelijk bij zijn land en volk te zijn vestigde Don Juan zich na de oorlog in het Portugese Estoril. Wel stemde de troonpretendent er mee in dat zijn zoon Juan Carlos in 1948. op tienjarige leeftijd naar Span je ging om daar een officiële staatsop voeding te krijgen, onder toezicht van generaal Franco Opvolger Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Een delegatie van het internationaal tribunaal tegen de misdaden van het Fran co-regime waaronder de journa list A. Constandse, de advocaat P van Doom, het PSP-Kamerlid Van der Spek, en een oud-strijder uit de Spaanse burgeroorlog. R. Dijkstra is ernstig verontrust over wat zij noemt „de schending van de democratische vrijheden in Spanje, het toenemende geweld van de politie en de politieke on derdrukking die op het volk wordt uitgeoefend." Dit staat in een brief aan premier Van Agt, waarin tevens <m een gesprek wordt ge vraagd. Ook wijzen de briefschrij vers erop dat er na de invoering van de nieuwe grondwet door poli tieoptreden tientallen doden in Spanje zijn gevallen. De brief valt samen met de komst van de Spaanse koning Juan Car los, die vandaag in Nederland aan komt voor een driedaags bezoek, en ook een gesprek met Van Agt zal voeren. Voor vandaag staat vanaf drie uur 's middags een be zoek aan Amsterdam op het pro gramma. Vóór een bezoek aan burgemeester Polak zal de Spaan se koning een krans leggen bij het oorlogsmonument op de Dam. 's Avonds zal koning Carlos in het paleis op de Dam aan een galadi ner deelnemen, dat hem aangebo den wordt door koningin Juliana. De tafelredes die daarbij uitge sproken worden zijn in een samen vatting op de radio te horen, op Hilversum 1 van 22.20 uur tot 22 35 uur. Morgen zal de Spaanse ko ning onder meer een bezoek bren gen aan de Rijksuniversiteit te Leiden. Op 22 juli 1969 werd Juan Carlos, die inmiddels een zeer gedegen militaire en bestuurlijke opleiding had gekre gen. benoemd tot opvolger van gene raal Franco. Reeds zeven jaar daar voor. op 14 mei 1962, was hij ln het huwelijk getreden met prinses Sophia, dochter van de Griekse ko ning Paul en koningin Frederika. Zijn benoeming door generaal Fran co en zijn belofte van trouw aan de Moviemento, de enig toegelaten „po litieke partij" ten tijde van Franco, leken Juan Carlos geheel en al tot een marionet van de machtige dictator gemaakt te hebben. Berichten over een verwijdering tussen Juan Carlos en zijn vader deden in die jaren dan ook met een zekere regelmaat de ron de, waarbij Don Juan dan doorging voor de democraat en zijn zoon Juan Carlos voor het willig werktuig van de caudillo. Ook het Spaanse volk had in die dagen weinig met Juan Carlos op. „Juanito" (Jantje) werd hij vaak genoemd. En toen Santiago Carrillo, de huidige voorman van de Spaanse communisten eens gevraagd werd hoe lang hij dacht dat Juan Carlos het als koning zou uithouden, moet hij gezegd hebben: „Zolang als een toffee bij de deur van een school" Dood Franco De grote krachtproef voor Juan Car los kwam eind november 1975. Twee dagen nadat generaal Franco na een lang sterfbed op 20 november van dat jaar was overleden, werd Juan Carlos tot koning uitgeroepen en op 27 no vember vond de officiële troonsaan- mm Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon de tandartsen en ziekenfondsen aan wezig waren. Daar werden van de kant van de tandartsen en zieken fondsen oplossingen aangeboden voor drie al lang lopende klachten. De stichting wil nu allereerst de dra gers van kunstgebitten benaderen. Verder worden met spoed centra op gezet waar men niet klachten over kunstgebitten terecht kan. De moge lijkheid om de prothese te verzekeren is in studie. Koningin Sophia en koning Juan Carlos vaardlng plaats. Een jaar eerder had hij al tijdelijk de functie \an staats hoofd waargenomen in verband met de slechte gezondheidstoestand van de generaal. Juan Carlos begon zijn koningschap uiterst kalm. Hij handhaafde aanvan kelijk de nog door Franco benoemde premier Arias Navarro, wat hem toen al direct het imago opleverde niet erg hervormingsgezind te zijn. Grote po litieke opwinding ontstond toen hij medio 1976 Arias aan de kant zette en consultaties begon voor een nieuwe premier Er moest iemand gezocht worden die Spanjes terugkeer naar de democratie mogelijk zou maken. Namen vielen van doorgewinterde politici als minister van buitenlandse zaken Areilza en diens collega van binnenlandse zaken Fraga Iribarne. die bereid zouden zijn dat proces lei ding te geven. Groot was de teleurstelling toen de koning zijn keus liet vallen op Adolfo Suarez. Die genoot tot dan toe alleen bekendheid als minister voor de Mo viemento. Franco's politieke partij, en werd daarom op het eerste gezicht volstrekt ongeschikt geacht voor het maken van de overgang naar een democratischer bewind. Met zijn 43 jaar werd Suarez de tot dan toe Jong ste premier van Europa. De indruk bestond dat de koning met de benoe ming van Adolfo Suarez zichzelf al bij voorbaat de strop om de hals had geschoven. Men zag hem dezelfde weg gaan als zijn zwager, koning Con- stantijn van Griekenland, die door zijn weinig verstandig optreden in de kortste keren zijn troon verspeelde Suarez Maar het pakte allemaal volstrekt anders uit. Adolfo Suarez' benoeming bleek bij nader inzien een schot in de roos. Door zijn afkomst genoot hij het \ertrouwen van de nog altijd sterke franquistische aanhang, maar zijn optreden maakte al snel duidelijk dat hij een voortvarend hervormer was. Hij schuwde de contacten met de tot dan toe illegale oppositie niet en maakte haast met het ontwerpen van een nieuwe democratische grondwet, die van Spanje een constitutionele monarchie maakte Een week na zijn benoeming slaagde Suarez er al ln een wet door de door Franco benoemdp Cortes te halen, waarbij de politieke partijen erkend werden Op 15 Juni 1977 werden in Spanje de eerste algemene vrije ver kiezingen in veertig Jaar gehouden, waarmee het democratiseringsproces definitief werd afgerond. Zelfs de al tijd door Franco zo verfoeide commu nisten konden aan deze verkiezingen meedoen. Een belangrijk deel van de snelle en toch betrekkelijk vreedzame over gang van Franco's dictatuur naar een constitutionele monarchie kan zon der terughoudendheid geschreven worden op het conto van Juan Carlos. Als erfgenaam van Franco en als de gelijk opgeleid militair was hij dege ne die bij uitstek in staat was zowel de politieke aanhang van Franco als de onder Franco opgegroeide militai re leiders jerust te stellen. Zolang hij het hoogste orgaan van de staat is. kunnen de oude franquisten het ge voel hebben dat de erfenis van de caudillo niet verkwanseld wordt. In de afgelopen Jaren heeft de koning herhaalde malen zijn invloed aange wend bij de top van het leger om opkomende ontevredenheid over het onvermijdelijke geweld waarmee de overgang naar de democratie ge paard ging, de kop ln te drukken. De traditioneel denkende monarchisten kunnen alleen maar tevreden zijn met het optreden van een vorst die in zo korte tijd het vertrouwen van het Spaanse volk heeft weten te verwer ven. En zelfs de communistische lei der Santiago Carrillo heeft de koning al op een persconferentie al lang de- hand gedrukt. HIJ gaf op een perscon ferentie toe: „Ik ben een republikein, maar als wij in plaats van een koning een president zouden hebben gehad, dan zouden wij hier niet bijeen zijn Al lang geleden zouden er schiPtpar tijen op straat zijn uitgebroken" Karei Hugo Om zijn positie veilig te stellen heeft de koning ingestemd met een grond wet die zijn bevoegdheden in verhou ding tot die van zijn voorganger aan zienlijk beperkt hebben De koning zit zelden of nooit kablnetsvergade ringen voor. zoals Franco dat deed Wel is hij officieel opperbevelhebber van de strijdkrachten, maar zijn rol houdt hij beperkt tot het fungeren als symbool van de Spaanse eenheid Ook van de troonaspiraties die de familie van prins Karei Hugo, de echtgenoot van prinses Irene, lange tijd heeft gehad, hoeft hij weinig meer te vrezen, sedert de Carlistische prins zelf zijn opwachting bij de nieu we koning heeft gemaakt. Inmiddels heeft koning Juan Carlos zijn twaalfjarige zoon Felipe tot prins van Asturië uitgeroepen, de traditio nele titel voor de Spaanse troonop volger. Het ziet ernaar uit dat hij op den duur zijn vader zal kunnen opvol gen als koning Philips. Want het is voor Spanjaarden nog moeilijk te ar ceptercn dat de twee prinsessen. Ele na (16) en Christina (15) hun broer zouden voorgaan. in". trie tui 1 O. licht van mijn licht, kikvors van mijn dromen, eindelijk zijn we alleen. Eén zeug in de bloei des levens zo versmaad! O. hoe verlang ik naar de zoete passie van mijn lief! Heb je speciaal een nummer voor mol gemaakt? Vertel 's, mijn klei ne groene passiebol! Kermie ik kan niet bij je weg.ik kan 't niet 't Is zo ver. O. eindelijk heeft mijn Kermit me zijn liefde bekend. En nu wacht hij daar bannen O. kom in mijn armen, mijn'passiebloem! Typisch woorden van Miss Piggy, het charmante zwijnemeisje uit de Muppetshow. dat zich eens in haar varkenskop haalde met de Britse kroonprins te trouwen. Waarschijnlijk wilde ze daarmee alleen kikker Kermit jaloers ma ken. want wat haar betreft, draait het allemaal om hem. In de show en ln het grote Muppet- boek. waarin Kermit Piggy er gens karakteriseert als „een zwaargewicht vrouwmens, agres sief. bikkelhard en met een dode lijke kracht" Dat boek dat net als de t v -serie De Muppet Show heet (uitgave Elsevier Van Goor. 29.50) geeft een aantal van ..de aardigste en vemiakelijkste nummers" uit dc Muppet Show weer. Dat vindt de uitgever alt hans en daar kun Je van mening over verschillen. Ten slotte zijn voor een Muppet-fan zo goed als alle afleveringen zeer de moeite waard, dus kies daar maar eens de „aardigste en vermakelijkste" uit. Nu zijn boeken die naar t.v.-suc- cessen gemaakt worden, meestal nogal vervelend. Misschien komt dat wel doordat er zoveel van uitkomen: er kan geen serie ver toond worden of het boek ligt al in de winkel. En dan staat er of minder in. omdat het t.v.-verhaal veel te uitgeprakt blijkt om op papier te zetten, öf er is een en ander bij gefantaseerd. Foto's uit zo'n serie moeten dan het boek nog een beetje op het t.v.-verhaaJ doen lijken. In het Muppetboek komt Je niet één foto tegen. Dat is ook ner gens voor nodig, want Tudor Ba- nus tekende onder het toeziend oog van de grote Muppetmaker Jim Henson alle poppen ten po ten uit. levendiger dan het ooit met het fototoestel gelukt zou zijn. Behalve dan als het de drie in de verhalen optredende men sen betreft (Candice Bergen, Ru- dolf Noerejew en Victor Silvester) die er nu juist als zoetige poppen uitkomen, de eerste twee het ergst Muppet-liefhebbers dat schij nen meer volwassenen dan kin deren te zijn kunnen naar har telust herinneringen ophalen aan voorbije shows als „Hoe maken wij een kikker Jaloers", „Dieren- ziekenhuis" en „Het liefdesleven van de Grote Gonzo". Natuurlijk nooit helemaal Identiek aan de voorstelling op de televisie, maar toch zie je alles weer voor je. Dat ligt niet alleen aan die tekenaar, maar zeker ook aan vertaler Jan Kuis die de Muppettaal spreekt: hij vertaalt ook de afleveringen voor de KRO. De taaie, immer ontevreden tach- tigpluseers Statler Waldorf, hebben ook over het boek een mening. „Zouden ze in druk leu ker zijn dan op de t.v.?" vraagt Statler zijn medebejaarde in het begin. Waldorf: „Ja. als ze geen blad voor de mond nemen." Aan het eind, als Waldorf geslapen blijkt te hebben, spreekt Statler zelf het verlossende woord het boek is ..het einde" ONDERSCHEIDINGEN De langste militaire carrière lijkt die van de Britse maarschalk sir Wil liam Gomm geweest te zijn. Hij kreeg weer eens aandacht toen in Londen al zijn onderscheidingen, verworven gedurende 81 jaar trouwe dienst, bij Sotheby in Londen werden geveild Dat bracht ruim 115 000 gulden op Gomm kwam in 1794 op tienjari ge leeftijd in dienst en hij bleef soldaat tot zijn dood in 1875 Een typisch dier, dat geschapen lijkt voor poppenfilms als de Muppetshow. Alleen is het niet door mensenhanden gemaakt, maar zo uit de grond gekomen. Het is een. zou kunnen zeggen, meewarig blikkende, aardappel die onlangs in het Zwitserse l'rattrln is gerooid. WEDDEN In een ziekenhuis in de Amerikaanse gokstad Las Vegas zijn enkele personeelsle den geschorst nadat was geble ken dat ze hadden gewed om het tijdstip van overlijden van pa tiënten De politie onderzoekt nu onder welke omstandigheden het overlijden van ze» zieken heelt plaatsgevonden Een plaatselijke krant meldt de mogelijkheid, dat personeelsleden hebben gemani puleerd met de bewaklngsappa ratuur waarop ernstig zieke pa tiënten waren aangesloten ..Bezoek de Sovjet-Unie voor dat die Jou bezoekt". Een mopje dat de ronde doet in Joegoslavië Met zulke grappen lachen de Joe- goslaven hun angst weg, want veel van de 22 miljoen bewoners van dat land zijn diep in hun hart toch wel wat benauwd voor het moment dat hun leider Tito komt te overlijden; de mogelijkheid zit er toch in dat dan de Sowjet-Unle z n kans grijpt om Joegoslavië ln te palmen Het mopje van de vakantiereis naar de Sowjet-Unle ontstond na de recente inval in Afghanistan, maar nu Tito's le ven op zijn eind loopt gaan de wrange moppen nog een stapje verder: „We wachten nu op het moment dat Brezjnew sterft. Dan doen wij een Inval in de Sowjet- Unle Een ander typisch pro- dukt van deze crisisstemming is deze klacht: „Nou is de melkprijs alweer twee dinar hoger" Ant woordt de vnend van de klager ..Ach kameraad, liever twee dinar dan twee kopeken" (een kopeke is de kleinste Russische munt) Intussen blijft president Tito nog sleeds de sterke man voor zijn volk. getuige een grap over de inhoud van het nieuwste medi sche bulletin uit het ziekenhuis ..Door alle inspanningen is de conditie van het acht man sterke medische team sterk achteruit gegaan." Ondertekend: Tito. Iedereen weet het Intussen wel: dr A. H. van den Heuvel, secreta ris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk. Is kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de Vara. En nu lezen we ln de Varaglds: „Op de dag waarop be kend werd wie als nieuwe voorzit ter van de Vara voorgedragen wordt, was het merkwaardig stil ln de Vara-studlo. Er ging zeker een dominee voorbij Nog een leuke uit die gids: „Dr A H. van den Heuvel is de eerste omroepvoorzitter naar wie. ai voor hij bij de Vara ln dienst treedt, een Hilversumse laan Is genoemd". De Heuvellaan dus. waar Je nota bene de Vara vindt Als de benoeming doorgaat, kan de Vara in elk geval nog wel iets van de nieuwe voorzitter opste ken Bij voorbeeld dat het niet Nederlands Hervormde Kerk is zoals de gids schrijft maar Nederlandse Een hardnekkige misverstand dat Trouws A J Klei pas nog uit de weg probeer de te ruimen Hebben ze bij de VARA Trouw zeker niet gelezen Terwijl „Nederlands" er voor een hervormde net zo uit moet zien als wanneer wtj „Var" zouden schrijven Of Karei Roska Of Aad Bo Of Betty van der Laa Of Hans Jacob. Of Hcnny Stoe Of André Kloo. om maar eens wat bekende Vara-mensen te noemen 2«iO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5