Mime-wereld wacht nog op de toegezegde subsidie 11 Mooi ogend theater in Knollen en citroenen Luisteraar moet deel van regionale omroep betalen Actiegroep tegen film „Spetters" Bedrag van driekwart miljoen spoorloos verdwenen D'66 en VVD boos over compromis Subsidie voor ombudsman nog onzeker Toneel als middel van communicatie w «1 Nieuw licht 0| drama Mayerli Nieuwe produktie voor Noorden Televisie-quiz over omgaan met energie Nieuwe boel WOENSDAG 19 MAART 1980 KUNST/RADIO/TELEVISIE Voor het derde achtereenvolgende jaar wordt in Utrecht het festival „Mime in Beweging gehouden. Tot 30 maart hebben drie theaters, namelijk Tejater Kikker, 't Hoogt en De Blauwe Zaal, hun zalen geopend voor niet minder dan 24 Nederlandse mimegroepjes en aanver wante gezelschappen. De Nederlandse mime is inderdaad in beweging; en wel in een richting die vele direct betrokkenen en ingewij den in deze kunstsector grote zorgen baart. Al bijna dertig jaar lang woedt de zogenaamde mime-oorlog. een strijd om de broodnodige subsidie. Om de zoveel jaar worden in deze oorlog harde veldslagen geleverd en de laat ste vond plaats bij de behandeling van de kunstbegroting, half februari, in de Tweede Kamer. Eigenlijk moet hier niet van een veld slag gesproken worden. Toepasselijker is de goocheltruc, waarmee de ambtenaren van CRM de mimesector op mysterieuze én ont hutsende wijze wisten te beduvelen. Drie kwart miljoen extra subsidie verdween spoor loos en nog steeds weet niemand waar of hoe door Eefje van Schalk UTRECHT Een ieder die zich ook maar een beetje bezig houdt met het Nederlandse theatergebeuren, weet dat er de laatste jaren een soort wildgroei gaande is, of noem het een gecultiveerde subcultuur. Er verschijnen steeds meer groepjes die allemaal op hun eigen manier ..nieuwe theaterontwlkkellngen" pro beren te stlmulerea Meestal wordt daarbij gezocht naar een comblnatle- vorm van beweging-dans, mime en toneel. Zo onstond het fenomeen be wegingstheater dat de weg vrijmaak te voor een hausse aan groepen die onder de verzamelnaam mime vallen. Om enkele te noemen: Bewth, Waste of Time. Mekanlek, Perspekt, Incop- rodlng. Funhouse. Termlek. Grifthea ter. enz Na 1075 ls het aantal groepen dat zich professioneel, maar soms ook noodgedwongen semi-professlo- neel met mime bezighoudt, bijna ver drievoudigd: van 7 naar 10. Ook op het gebied van de experimentele dansstudio's ls dezelfde ontwikkeling te zien Plan BIJ CRM ls deze ontwikkeling zeker doorgedrongen. De ambtenaren zijn daar wakkergeschud door talloze commissies, vakgroepen, en adviesor ganen. die met nog meer nota's en praatpapieren wapperden. Voorop ln het lulden van de alarmklok stonden de VOM (Vereniging van Gezelschap pen op Mimegebled) en de toenmali ge KO-NW (Kunstenaarsorganisatie NW, NU Kunstenbond FNV). Al vijf Jaar geleden had dat tot gevolg dat er een eerste subsidieregeling met een aansluitend meerjarenplan werd getroffen, echter onder de voorwaar de dat hieraan een personeelsstop werd gekoppeld. Het ministerie stel de destijds dat niet meer dan 55 - mlmespelere financieel gesteund konden worden, dat niet meer dan vijf gezelschappen gesubsidieerd mochten worden en dat er slechts een beperkte salarisgarantie van vijftig procent mogelijk was. Zo lagen de stellingen enkele Jaren geleden. De overheid stelde duidelij ke grenzen en daarmee was ln feite een onmogelijke situatie ln het leven geroepen. Want hoe en waarom kan Iets ingeperkt of zelfs tegengehouden worden, dat Juist als creatieve bloei aan het gedijen ls? Een grote tegen strijdigheid ln het overheidsbeleid ontstond bovendien door de oprich ting van de mime-beroepsopleiding aan de Amsterdamse Theaterschool enerzijds en het vaststellen van een personeelsstop anderzijds. De minis ters van onderwijs en wetenschappen en CRM liepen elkaar met andere woorden weer eens voor de voeten, want het werd dus wel toegestaan dit vak te leren, maar Je beroep ervan te maken was wat anders. Nu ls het drie Jaar later en hoewel de nieuwe mime-generatle gedoodverfd leek, bleef zij doorvechten. Tegen de bierkaai van ruimte- en geldgebrek ln organiseerden zij alle mogelijke ac ties, vormden nieuwe groepjes en kwamen met steeds meer (project subsidie-aanvragen. Vierjarenplan In 1977 werd daarom een vierjaren plan ontwikkeld. Men besefte dat een half salaris voor 55 Nederlandse ml- mespelers onhoudbaar was. Met dit plan kwamen de aloude problemen nog markanter dan voorheen naar voren. De „mlme-oorlog" sleepte zich voort, deze keer toegespitst op de kernvraag of nu de arbeidsplaatsen uitgebreid of de arbeidsvoorwaarden verbeterd moesten worden. De vere nigde mlmespelere wensten het eer ste als prioriteit, maar de CRM-verte- genwoordlgera verschansten zich (daarom?) liever achter het laatste De strijd ging moeizaam voort, maar leverde uiteindelijk toch resultaten voor de mlmera. Bij de behandeling van de Kunstbegroting ln 1979 wist de Tweede Kamer zelfs vijfmiljoen extra uit het vuur te slepen voor groepen „die nieuwe theaterontwlk kellngen stimuleren". Dat klinkt na tuurlijk wel vaag, maar op papier stond tenminste vast dat driekwart miljoen daarvan extra voor de mime sector zou worden uitgetrokken. Cen traal punt hierbij was niet alleen de gelijkschakeling van de ralme-sala- Van on2e parlementsredactie DEN HAAG De regionale omroep zal in de toekomst deels uit de algemene middelen moeten worden betaald en deels door de luisteraar zelf. De Tweede Kamer nam gisteren in meerderheid een motie van PvdA. CDA en PPR aan, die van de regering vraagt zo'n financieringsmodel voor de regionale omroep in te voeren. Vooral D'W en de WD trokken fel van leer tegen het nieuw gesloten compromis van PvdA en CDA. Het 'gedraal' van de PvdA moest het daarbij met name ontgelden. Minis ter Oardenlere van CRM ls overigens aardig tegemoet gekomen ln deze motie Haar hele Idee gaat door. be halve dan dat zij ln eerste Instantie ook gemeente en provincie had willen laten mee betalen aan de regionale omroep. In plaats van die lagere over heden willen PvdA en CDA nu de burger direct laten betalen door op centen op de luister- en kljkbijdrage. In het debat over de regionale om roep van een aantal weken terug bleek niemand het met het model van de minister eens te zijn. Het CDA wilde bij rijk. provincie en gemeente ook de burger als medefinancier op tellen. De PVdA vond dat gekunsteld en meende dat alleen het rijk voor de kosten moest opdraaien. Net als D'66, dat daarbij financiering van regiona le STER-reclame mogelijk achtte. WD-voorstellen gingen in de rich ting van deels rijksoverheid, deels regionale STER-reclame Ongestoord Geen van deze fracties haalde derhal ve een meerderheid voor haar stand- Speciaal vandaag Kenmerk zendt onder de ti tel „Armer ouder worden AOW" een film uit over het groeiend aantal AOW'ers dat in grote financiële problemen komt doordat de uitkering ge lijk blijft terwijl de kosten van levensonderhoud sterk stijgen. Aan het woord komen AOW'ers die van hun uitke ring de gestegen stook- en ser vicekosten niet meer kunnen betalen Ned. 2/19.24 In Van Gewest tot Gewest: de Vereniging Nationale Die- renzorg Wassenaar, een nieuw gemeentehuis voor de Haar lemmermeer, die 125 jaar be staat, de voor het merendeel kerkelijke kunst van de collec tie Van Gerwen-Lemmens in Valkenswaard iN Bi Ned. 1/18.59 In Panoramiek. de buiten- landrubriek van de NOS: ge sprek met dr Polanov. hoofd redacteur van de partijkrant Sovjetska Rossi ar voor een Russische visie op Afghanis tan. Verder: welke rol speelt koning Juan Carlos 1 In het democratiseringsproces van Spanje en Spanje, de EG en de NAVO Ned. 1/22.1* punt, hetgeen tot gevolg zou hebben dat de minister ongestoord haar be leid zou kunnen voortzetten. Toen al werd ln de wandelgangen druk ge praat over mogelijke compromissen, opdat er toch een ander beleid zou kunnen worden afgedwongen. Minis ter Oardenlere berichtte intussen dat het voor de PTT een zeer kostbare en uiterste krachtsinspanning zou ver gen om regionaal met opcenten te gaan werken op de luister- en kijk gelden. De kans dat D'66 en de WD hun plan er door zouden krijgen door de PvdA naar hun zijde te trekken werd ln de loop van de tijd echter groter, omdat de socialisten met een omroepnota kwamen, die STER-financiering voor de regionale omroep voorstond. De WD en D'66 bleken in him eigen omroep nota's daar ook al vooretan- der van. Vandaar dat bitterheid, ver bolgenheid en teleurstelling bij die twee fracties groot waren nu bleek dat de PvdA haar standpunt voor een derde keer veranderde binnen het lut tele bestek van een paar weken, door nu met het CDA ln zee te gaan. ..Niet de macht van de rede, maar de macht van het getal lijkt nu het pleit te gaan beslechten," sprak D'66- woordvoerder Mertens. Hij diende boos de motie ln. die de PvdA tijdens Van onze parlementsredactie DEN HAAG De Tweede Kamer wil straks na het onderzoek van het mi nisterie van CRM naar de onafhanke lijkheid van de Stichting Ombuds man de handen vrij houden om Ja of nee te zeggen tegen subsidiëring van die stichting. De gehele Kamer, op de Boerenpartij na. schaarde zich gisteren achter een motie van Betnema (CDA), die dat stelt. De motie werd mede onderte kend door PvdA. D'66 en PPR Vorig Jaar besloot staatssecretaris Wallis de Vries van CRM de subsidie aan de Stichting Ombudsman stop te zetten. Eenderde van de gelden die nodig zijn voor het werk van de stich ting moet van het rijk komen. Zijn ambtsvoorganger Meijer (PvdA) had de ombudsman voor drie Jaar subsi die gegarandeerd, een termijn die aan het aflopen is Wallis de Vries schreef de ombuds man. dat hij nergens meer op hoefde te rekenen. Een debat over deze kwestie leverde op. dat CRM een on derzoek zou instellen naar mogelijke vormen van samenwerking en finan ciering. Als dat onderzoek ls afgelo pen komt er over de resultaten dus weer een debat, waarbij de Kamer zich al bij voorbaat heeft vrijgemaakt om frank en vrij opnieuw een oordeel te geven over al dan niet subsidiëren rissen aan die van de acteurs (mo menteel ls dat namelijk 80 procent), maar vooral de uitbreiding van het aantal arbeidsplaatsen. Wat bleek echter ln 1979? Door CRM was, ondanks alle goed beargumen teerde voorstellen en meerjarenplan nen van VGM en KO-NW en de Raad van de Kunst nog steeds geen cent aan de miirte-aanvragen extra besteed en dat betekende dus dat de beloofde driekwart miljoen spoorloos dreigde op te lossen. Teruggevloeid in de schatkist of aan andere projecten besteed? Niemand kon of wilde het precies zeggen en de ambtenaren van CRM speelden hun eigen, nieuwe vorm van theaterontwikkellng. Naar aanleiding hiervan werd ln Januari van dit Jaar door de VGM en de Kunstenaarsbond FNV een zwart boek uitgegeven, waarin heel over zichtelijk en precies de gang van za ken werd toegelicht. Als er één kunst sector ls die haar zaken duidelijk op papier heeft staan, dan ls het wel de mlme-sector. Discussieleest Behalve deze publlkatle werd begin februari een „dlscusslefeest" ln het Shaffy-theater georganiseerd en zoals was te verwachten, werd dat een pittige confrontatie: de vertegen woordigers van 19 professionele - mimegroepen in een radeloos en moe deloos woordengevecht met de heren Rudy Wolffensberger en Frits ten Ha ring van CRM. Tussen hen ln stond de afvaardiging van de Raad van de Kunst en de Kunstenaarsbond en als eenling op de zlJUJn wakkerde Ka merlid Aad Kosto (PvdA) de gemoe deren aan met de mededeling dat hij de minister wel eens hard aan haar mouw zou trekken bij de naderende kunstbegroting, half februari. Ondanks het geschreeuw en de stelli ge verzoeken om antwoord van de Een van de groepen op het mime-festival in Utrecht is het Affiniteitstheater, hier in een scè „Edge of Time". Foto Bob kant van de mlmers weten we nog steeds niet waar de bewuste drie kwart miljoen gebleven ls. Ook werd geen Informatie gegeven over de toe komstige uitvoering van het bestaan de meerjarenplan. De CRM-ambtena- ren bleken goed geschoold in het goochelen met cijfers, paperassen en nota's en tegenover deze trucs ston den de mime-spelers volkomen mach teloos. Kunstsubsidie ln ons land vormt anno 1980 nog steeds niet meer dan 0,15 procent van het nationale Inko men en zoals uit het hierboven ge schetste verhaal duidelijk zal zijn, moet er voor de mimesector nog een grote serie nullen achter de komma worden bijgeplaatst. Duidelijk is in ieder geval dat CRM deze tak van theaterkunst in een dikke mist met koude nevelvlagen weet te hullen. Voor de getroffen spelers is dat zeker frustrerend, ook omdat ze al dertig Jaar met plannen ter tafel komen en nog steeds een lege pot treffen. Festival Om hun boosheid en onvrede te ui ten, hebben zij nu een mime-festlval ln Utrecht georganiseerd. Tot 30 maart treden maar liefst 24 mime groepen in drie verschillende zalen op: Tejater Kikker, Theater 't Hoogt en De Blauwe Zaal van de Stads schouwburg. Eendracht maakt macht? Wie zal het zeggen, maar te genover de mist van CRM stellen zij klare taal: ze bestéén en laten zich niet zomaar als het ondergeschoven theaterkindje wegtoveren. In hun zwartboek stellen de mlmespelere peel duidelijk hoe zij de seizoenen 1979/'80 en 1980/'81 zien: uitbreiding van het aantal arbeidsplaatsen van 55 tot 65 en daarna tot 80 spelers, met een heel jaarsalaris naar de propor ties zoals die ln de ontwerp-CAO zijn voorgesteld. De 65 spelers moeten in zeven samenwerkingsverbanden spe len, de 80 van het komende seizoen zelfs in negen. Ondanks de Inmiddels zo geruisloos behandelde kunstbegroting, ondanks de toezeggingen van steun van Kos to, ondanks de 24 vooretellingen in Utrecht, ondanks het zwartboek Til Gardeniers heeft haar begroting er doorheen gekregen. Maar de be wuste driekwart miljoen extra voor de mime is en blijft weg. Niemand kan (of durft?) te vertellen waar dat geld heen ging. het debat over de regionale omroep had Ingediend en gisteren Introk. Die motie om algehele rijks financie ring werd nu verworpen. Alleen de WD. CPN. DS'70 en D'66 waren voor. Bakzeil Een meerderheid van de Kamer stemde nu dus ook tegen het ver schijnsel van regionale STER. Wat daaruit kan worden opgemaakt ls ln ieder geval dat woordvoerder Kosto aardig bakzeil gaat halen met zijn medianota. Die nota over het om roepbestel staat niet veel minder bol van de commercie dan die van WD en D'66. Tot op heden heeft het CDA zich daar vooral tegen verzet, meestal met PvdA als medestander. De fractie van de PvdA blijkt ln deze hele gang van zaken niet achter haar woord voerder Kosto te staan en wijst de commercie nog altijd krachtig van de hand. Het verwijt van D'66: ,,De PvdA heeft een curieuze nieuwe dansfiguur in de politiek geïntroduceerd: de pirouet te." zal dan ook meer gericht zijn tegen de woordvoerder van de PvdA ln deze. dan tegen de fractie zelf. D'66 heeft uitgerekend dat de bijdragen van bijvoorbeeld een Zeeuwse luiste raar aanzienlijk hoger zullen moeten zijn dan die van Iemand ln Noord- Holland. De belde omroepen kosten namelijk evenveeL Maar het aantal inwoners ls in het ene geval veel gro ter. Zo zullen de opcenten ln Amster dam 1,50 gulden bedragen voor radio- STAD en ln de rest van Noord-Hol land 4,50 gulden als er een nieuwe regionale omroep ln deze provincie komt. Of die bedragen nu precies neerko men op anderhalf dan wel vier of vijf gulden per jaarlijkse bijdrage ls nog niet bekend. Het zal er ln leder geval niet ver vandaan zitten. De meerkosten voor de PTT zullen zonder twijfel door de overheid wor den gedragen. Dat betekent 2.5 mil joen voor het ogenblik dat het plan wordt ingevoerd en twee miljoen per jaar. naar een eerste schatting. Minis ter Gardeniere van CRM heeft gezegd hiertegen geen principeel bezwaar te hebben. PARIJ8 (DPA) Maandag ls ln Pa rijs een internationale conferentie be gonnen over de rol van het toneel in de communicatie tussen mensen van verschillende landen ln verschillende werelddelen Mensen uit 56 landen nemen er aan deel. uit Nederland Peter 8chrelber. Zij is georganiseerd door de Unesco (de organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur van de Verenigde Naties) samen met het Internationaal Theater Instituut De befaamde Franse theatermaker Jean Louis Barrault gaf als lid van het erecomlté een overzicht van het werk van het m sinds zijn oprichting in 1949. HIJ eindigde met een pleidooi voor de verdediging van de vrijheid van het toneel V>. 'l. -.0 Van onze kunstredactie AMSTERDAM Een groep. N.A.S.A.-80 noemt, de afkort! anti-Spetters-actie 1980, kom ties aan bij bioscopen, waari „Spetters" van Paul Vel draalt. Onder meer in Amsl Rotterdam. Den Haag, Bredi lem, Groningen. De groep is opgericht met hel protesteren tegen de Inhoud film, waartegen haar voorn bezwaren zijn: De film verst» staande vooroordelen over vi homosexuelen en andere bevi groepen. De film bevordert s het ln elkaar slaan of besj maken van homo-sexuelen v toond als een tljdsverdrijf. enige aanleiding wordt ontroe wekt door de zelfmoord van d rolspeler. „Sensatielust wordi digd door o.a. het zonder aai ln puin slaan van een café.' Nasa-80. Van onze kunstredactie WENEN Dezer dagen is e Oostenrijkse hoofdstad eenf boek over het drama van verschenen, geschreven dooi oorsprong Zwitserse arts Ger Hij zegt dat er aanwijzingen de barones Marie Vetsera doodgeschoten door kroonpi dolf van Habsburg, wiens r zij was. maar dat zij is overli de gevolgen van een abortus tus. Kroonprins Rudolf zou na van het leven hebben omdat hij als enige zoon naam van keizer Franz J< Oostenrijk, zichzelf te grondt richt door zijn medeplichtig vruchtafdrijving, wat zowel vj hof als voor de katholieke Iq strekt onaanvaardbaar was. De meest gangbare meer sche voorstelling van de ge nissen ls, dat hij haar, met hal vinden, alvorens zichzelf te ook haar het leven benam, hun echte liefde onmogelijk i was al getrouwd met prinses EF nie van België, een huwelijk d 131 om redenen van staat dan 1 c hart tot stand gekomen was. Alle spelers van „Knollen en citroenen" die een enkele keer ook instrumenten bespelen. door André Rutten GRONINGEN „Een spektakel over liefde en macht met zang, dans, muziek en toneel" is de ondertitel van een nieuwe voorstelling, die in Groningen is gemaakt en daar ook maandag in het Kruithuis in première gegaan is onder de naam „Knollen en citroenen". Het is inderdaad een „spektakel", een theatershow op kleine schaal, die er verrassend goed uitziet, waarin pittig geacteerd, gezongen en ge(tap)danst wordt, vol speelse beweeglijkheid, met kittige muziek, life uitgevoerd door drie musici, soms ook vla bandjes. De voorstelling is uit improvisaties opgebouwd, op ideeën van en gesti muleerd door Veronica Nowag, die een poosje deel heeft uitgemaakt van de theatergroep van George Tabori in Hamburg, in samenspraak met Anne- Marie Prins, die ook de „supervisie" hield, en waarbij de tapdanseres Tinu Pratt op een gegeven ogenblik de choreografie voor haar rekening heeft genomen, de Engelse ontwerper Da vid Aitken decor en kostuums fanta sierijk ontwierp, gebruik makend van mooie showelementen, maar zonder enige zoetigheid of glamour telt, zodat de thema's „liefde en macht" slechts brokkelig, fragmenta risch en wat iel te voorschijn komen. De in dat opzicht beste scènes zijn gebaseerd op bestaande monologen, een van Brecht (het afscheid van de Joodse vrouw in .Angst en ellende van het derde rijk) een van een Neder landse auteur, wiens naam in het programma niet genoemd wordt (evenmin als die van Brecht overi gens): het eigen verhaal van een heel oude vrouw, dochter van een landar beider. die met heel eenvoudige, af standelijke humor jeugdherinnerin gen vertelt en daarmee een uitste kend beeld levert van de plattelands- verhoudingen vroeger, gezien van de (arme) landarbeider uit. Eigenlijk des te treffender omdat er geen enkel venijn, en dus geen enkele vooringe nomenheid in zit. Solo Alle. of bijna alle spelers Fred Emous, Janneke Oeertsema. Hans Van onze radio- en tv-redact HILVERSUM Vanaf morgl de TROS-televisie ln samen met de gezamenlijke elektric drijven in Nederland een quia tot doel heeft de mensen bevï doen omgaan met energie, zonder met stroom. Dat gebeurt onder de titel spaarspel. Een aantal beke derlanders zal de quiz prei De eerste presentator, op donb| avond, is prins Claus. De zijn: Jan Raas, Jan Terloui Krol en Jo de Meyere. Brokkelig De uiterlijkheden zijn allemaal goed, van Hechten. Annie Otto. Leonie de teksten van erg wisselende kwali- Triesscheyn, Roeli Walraven heb ben een solo, die zij ieder met hun eigen persoonlijkheid ook goed de den. maar het effect ervan was min der naarmate de tekst vager, ondui delijker. onvoldoende suggestief werd. Van de aanwezige acteermoge- lijkheden had, leek het, met vrucht meer gebruik gemaakt kunnen wor den. Echt ensemblewerk was er ei genlijk alleen in het dansen, en dat werden ook telkens heel goede num mers. Een plezier was het trouwens ook naar de musici Jan van Herp. Emest Spits. Harry de Wit te kij ken en te luisteren. Samenvattend kun je zeggen, dat voor de uiterlijkheden een goede structuur was bereikt, maar dat die inhoudelijk eigenlijk geheel ontbrak Wat er in feite op neerkomt, dat de workshop-periode langer had moeten duren. Je krijgt nu meer een interes sante kijk op de bereikte fase dan op iets dat al helemaal klaar is. De knol len die er ln zitten neem je wel voor lief. omdat er ook citroenen beschik baar zijn. Van uitgeverij Elsevier te j dam. zijn de volgende boekei glas, door G. Weiss (232 blz -] Het moerastouw, een bund len van P. Valkman (176 blz Op zoek naar het wezenlij Nederlandse geschiedenis Verwey (224 blz - 34.50). F tjes van de door L. Rogi_ schreven avonturen van de| Ambrosius. Boekjes voor van 9 jaar en ouder De klol spiegel. Het zonderlinge en De blauwe Braziliaan. I 128 blz - 13.50. Battledress. Uniformen van f heden met een woord majoor H L Zwitzer onder 4 van 1 T Schick en uitgeL de Walburg Pers te Zutphen geïllustreerde pagina's gulden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4