Surinaamse kerken waarschuwden regering vóór coup
Uit brieven van lezers
Smalle marge tussen
assimilatie en de
zuigkracht van Israël
Speciale synode voor
Oekraïnse katholieken
Trouw
;ni
VANDAAG ïl
Derde chr. geref. Baptistenhulp
post in België
Joods seminarie wordt dagschool
Nieuwe boeken
Hervormde kerk
roept zusterkerk
op tot bekering
WOENSDAG 19 MAART 1980
TROUW/KWARTET
door dr J. van Raatte
Bij de machtsovername ln
Suriname was ongetwijfeld
meer aan de hand dan een
conflict tussen regering en
militair kader. Behalve met
de vakbonden en de burgerlij
ke ambtenaren had de Suri
naamse regering het voor de
coup ook met de kerken aan
de stok.
Een groep r k. priesters greep de vie
ring van het feest van de bevrijding
van de slavernij op zondag 1 juli 1979
aan om een kanselboodschap uit te
geven waarin de regering ln gebreke
werd gesteld over het uitblijven van
de betaling van de algemene ouder
domsvoorziening en van de kinderbij
slag.
Op 1 december volgde er een memo
randum van het Comité Christelijke
Kerken (de Surinaamse raad van ker
ken) waarin het ontwikkelingsbeleid
van de overheid aan een kritische
beschouwing werd onderworpen An
derhalf jaar eerder was dat ook al
eens gebeurd, maar regering en parle
ment hadden nooit de moeite geno
men daarop te reageren. De kerken
spraken daarom nog eens uit dat de
ontwikkelingsgelden tot hun teleur
stelling grotendeels ten goede kwa
men aan buitenlandse Investeerders
en aan een klein groep Surinamers,
waarvan je niet kunt zeggen dat zij
het nu het meest nodig hadden. De
grote massa armen in de samenleving
moest zich bij dit ontwikkelingsbe
leid tevreden stellen met de hoop dat
zij het beter zouden krijgen zodra de
grote projecten hun vruchten zouden
gaan afwerpen. Werden zij vroeger
door de prediking in de kerk getroost
met een hiernamaals ln de hemel,
voor de vruchten van de ontwikke
lingspolitiek van de overheid werden
zij verwezen naar een hiernamaals
binnen de horizon van deze wereld.
Daarnaast vroeg het Comité Christe
lijke Kerken aandacht voor het ge
brek aan Inspraak van de kant van de
bewoners ln het binnenland bij de
totstandkoming van ontwikkelings
projecten in hun omgeving. Boven
dien wees het op de neiging tot cor
ruptie en op kleinzielige partijconflic
ten die er zelfs toe leidden dat het
parlement maandenlang niet behoor
lijk kon functioneren.
Actief
De kranten schreVen naar aanleiding
hiervan dat de Surinaamse kerk ken
nelijk bezig was uit haar apathie op
te staan om de weg op te gaan van
Dom Helder Camara e.a. Ook bij de
acties van de militairen is de kerk ln
beweging gekomen. Haar pogingen
om de regering tijdig tot overleg te
bewegen hebben echter geen enkel
resultaat gehad. Tegen deze achter
grond kon een woord van de kerk bij
de machtsovername niet ontbreken.
Reeds op de dag van de ingreep zorg
de het comité voor een kort pers
communiqué. dat twee dagen later
door een uitvoerige boodschap werd
gevolgd.
In deze boodschap wordt eerst aan
dacht besteed aan de acht mensen
die op 25 februari hun leven hebben
verloren en aan hun nabestaanden.
Daarna komt de nieuwe situatie ter
sprake. Het comité constateert dat
Suriname een nieuwe fase van zijn
geschiedenis is ingegaan en dat alle
streven er op gericht moet zijn om de
democratie te behouden. Aan de ver
antwoordelijkheid van het hele volk
voor het te voeren beleid zou Juist
veel breder en duidelijker gestalte
gegeven moeten worden. Bovendien
wil het comité christelijke kerken de
vrijheid om in het openbaar over dit
beleid te discussiëren niet verloren
zien gaan „want dan zou de strijd die
gevoerd is. tevergeefs zijn geweest"
Medeverantwoordelijk
Aan het slot van deze boodschap
wordt benadrukt dat het onjuist zou
zijn om de schuld vooral het verkeer
de dat er gegroeid is op de verdreven
regering te schuiven, want „wij heb
ben allen medeverantwoordelijkheid
voor alles wat er ln de loop van de
geschiedenis aan wantoestanden is
gegroeid". Tenslotte vraagt de bood
schap om aandacht voor de Heer die
geleden heeft „terwille van de bevrij
ding uit de macht van alle kwaad dat
zich genesteld heeft ln ons hart en in
onze samenleving"
Ik denk niet dat de kerk ln Suriname
zich ooit zo duidelijk en zo dikwijls
heeft uitgesproken over de sociale en
politieke situatie als zij dat de laatste
jaren heeft gedaan. Zij had ln dit
opzicht ook wel een achterstand ln te
halen. De kerk heeft Immers om
met prof. J. Verkuyl te spreken een
„misslo politica oecumenica" (een oe
cumenische opdracht ln de samenle
ving). Zij heeft een stem gehoord, de
stem van Hem die de Heer is van deze
wereld en van haar geschiedenis, een
stem die hoop heeft voor de toekomst
en die ons uitnodigt om Hem te vol
gen op de weg naar die toekomst. Een
kerk die eenmaal deze stem heeft
gehoord kan niet zwijgen over de
hoop die bij haar ls gewekt. ZIJ neemt
het woord niet omdat zij het zelf zo
goed weet of omdat zij het zelf zo
goed doet. Zij weet wel beter.
Zij kan ook niet spreken omdat zij
zoveel Invloed heeft en zoveel macht
Integendeel, want de positie van de
kerk in de samenleving ls ln de loop
van de Jaren op allerlei manleren ver
zwakt. De kerk kan echter gewoon
niet zwijgen omdat zij een stem heeft
gehoord en een boodschap uit de toe
komst heeft opgevangen, een bood
schap van hoop voor deze wereld. Zij
kan niet zwijgen omdat dit gerucht
van de hoop verspreid moet worden.
ZIJ moet wel ln beweging komen.
Want er ls geen reden om ons bij het
kwade ln de samenleving en in ons
hart neer te leggen. Het kwade heeft
zijn tijd gehad. Het gaat voorbij. De
bevrijding is op komst. Ze ls al begon
nen. Daarom is het de moeite waard
om zich ln te zetten voor de toekomst
van Suriname.
WIJ horen hier dat er ln het Neder
landse parlement ernstig gediscussi
eerd ls over een motie die zich nega
tief uitsprak over de verstoring van
de democratie door de staatsgreep. Ik
zal niet ontkennen dat de democratie
verstoord ls. Die discussie doet hier
echter toch onwezenlijk aan. De de
mocratie ls Immers niet pas nu ver
stoord. Zij was al lang aangetast door
degenen die haar moesten vertegen
woordigen. Suriname heeft een harde
Ingreep doorstaan. Ik hoop niet dat
deze operatie leidt tot een herstel van
het oude kwaad maar tot een samen
leving die gekenmerkt wordt door
gerechtigheid, vrede en vrijheid.
(De schrijver Is als docent verbon
den aan het vormings- en studiecen
trum van de Evangelische Broeder
gemeente in Paramaribo.)
DE HEER BURGER
onze
HA
VI
VI
Dstif
bij
VATICAANSTAD (AFP/Reuter) -
Paus Johannes Paulus de Tweede
heeft gisteren een bijzondere synode
voor de Oekraïnse kerk bijeengeroe-
pea De synode moet reeds aanstaan
de maandag een aanvang nemen. Het
is de tweede bijzondere synode na de
Nederlandse, ln Januari van dit Jaar.
Het doel van de bijzondere Oekraïnse
synode ls „alle pastorale problemen
de revue te laten passeren van de
Oekraïnse katholieke kerk van de by
zantijnse ritus", deelde een woord
voerder van het Vaticaan gisteren
mee.
De Oekraïnse katholieke kerk. die
met Rome verbonden is. telt bijna
twee miljoen gelovigen, die verspreid
leven over de hele wereld. De kerk is
behalve ln de Sowjet-Unle sterk ver
tegenwoordigd in Canada, de VS.
Frankrijk, Brazilië en Argentinië.
De Oekraïnse kerk heeft op het ogen
blik geen patriarch. De drager van
deze titel ls de 88-Jarige kardinaal
Jozef Sllpyi, die evenwel sinds 1963 in
het Vaticaan woont. Slipyl geldt als
een felle anti-communist en hij heeft
een compromis met de Sowjet-autho-
ritelten aldoor ln de weg gestaan.
De Oekraïnse kerk is een zogenaam
de „geünieerde" gemeenschap, een
kerk van de byzantijnse ritus, die
sinds de zestiende eeuw verenigd zijn
met Rome. nadat zij eerst bij het
grote schisma een eigen weg waren
gegaan
BOSCH EN DUIN De unie van
baptistengemeenten ln Nederland
heeft tienduizend gulden beschik
baar gesteld voor lening van nog al
tijd bestaande nood als gevolg van
overstromingen In Andhra Pradesh
en Tamil Nedu. In deze delen van
India zijn zeer veel baptistenge
meenten.
LONDEN Het Brits en buiten
lands bijbelgenootschap heeft van
zijn regering een subsidie ontvangen
van ruim 26.000 gulden om de in zijn
bibliotheek aanwezige manuscripten
te catalogiseren. De honderd hand
schriften die dit bijbelgenootschap
sinds zijn oprichting ln 1804 ontving,
lopen uiteen van een papyrus uit de
vierde eeuw tot nooit gepubliceerde
bijbelvertalingen uit de onze.
Van een medewerker
EEKLOO - De christelijke gerefor
meerde kerken hebben zaterdag hun
derde evangelisatiepost ln België ge
opend. ln Eekloo, ongeveer 25 kilome
ter van Gent De andere posten zijn
ln Gent zelf en ln de Antwerpse wijk
Deume. De opening gebeurde door
ds. D. J. van Vuuren uit Leerdam, die
vanaf de tijd dat hij ln Zaamslag
(Zeeuws-Vlaanderen) stond, veel ge
daan heeft voor evangelisatiewerk in
de Belgische provincie Oost-Vlaande
ren. Voor het werk ln Eekloo ls opge
richt de christelijke gereformeerde
Vlaamse evangelisatie-vereniging Fl-
lippus. voorzitter ds. Van Vuuren en
secretaris de heer R. L. Llchterd.
Krulsherenstraat 10. Rotterdam.
Deze vereniging onderzoekt de moge
lijkheden om ook op andere plaatsen
ln Belglé dergelijke arbeid te begin
nen. In Eekloo wordt gewerkt vanuit
twee gebouwen. Het ene is geschikt
voor evangelisatiediensten en andere
samenkomsten, zoals bijbelstudies
en kinderclubs.
door M. Kopuit
De Installatie van de in Amerika geboren en opgeleide en in
Jeruzalem werkzaam geweest zijnde rabbijn Ja'acov L. Hom-
nick tot rector van het Nederlands Israëlitisch Seminarium te
Amsterdam moet dit bijna drie eeuwen oude Joodse studie
centrum een nieuwe inhoud geven. Rabbijn Homnick is in
tegenstelling tot de andere na 1945 benoemde rectoren, fullti
me aan de rabbijnenschool verbonden.
Zondagavond Jl. was „de heer
Burger", want zo kennen we hem, i
een Interview voor de
VPRO-televisie. Op een
buitengewone gezellige en
Innemende manier gaf hij zonder
enige kramp commentaar op de
vragen die hem werden gesteld.
Natuurlijk kwam de hele historie vTy^
de vorming van de laatste twee
kabinetten op het tapijt. Zijn
bezwaren tegen de maatregelen vd^'
de huidige regering stak hij niet
onder stoelen of banken. Bijna aaa
het slot kwam het gesprek op de
geschiedenis. Hem werd gevraagd
hoe hij de geschiedenis wilde lngaiK^
Ja, wat zo'n interviewer Je al niet je s;
vragen kan! De heer Burger kon z'n .en e
lachen niet Inhouden. Hij zag het a
hij de geschiedenis ingaan! Daar h r g
iilj nog nooit over gedacht. Hij had V£
ook niet de minste behoefte aan on
daarover serieus na te denken. Opi
vraag of hij niet bezig was aan zijn
mémoires die volgens mij
Interessanter zouden zijn dan die ifceU
de laatste Jaren voorgeschoteld
hebben gekregen, om van de
ijdeltuiterij op dit gebied maar
helemaal te zwijgen gaf hij meteéj*gé\
en glashelder ten antwoord dat
daarop niet behoefde te worden
gerekend. Heeft u dan geen
aantekeningen gemaakt? Het
antwoord was weer ontkennend.
Alles wat tot zoiets zou kunnen
dienen, was weg. En hij betreurde 1
allerminst. Ik mag misschien even
zeggen dat ik van deze reacties hebL^
genoten. Eén van de mensen die er ee
misschien het meest van af wetentQpi
bovendien één van de mensen die o <j
werkelijk iets te zeggen zou kunnet ble
hebben op het gebied van de
parlementaire politiek, neemt een
noen
ntal
tot
>9 tO
e tij
mai
erin§
gele
ge
e or
gn
perk
ie
topf'
artij
ninis
arer
lijk
ieer
Sc
ilisv
1971
Tot zijn gedwongen sluiting ln 1943
was het Nederlands Israëlitisch Semi
narium het opleldlngsinsUtuut voor
rabbijnen en godsdienstonderwijzers.
Op nog jonge leeftijd werd Je toen ais
leerling Ingeschreven. Ongeveer elf
Jaar was Je, als Je ln de voorbereiden
de klas werd geplaatst Voor de rabbi
nale studie waren er naast de Joodse
vakken ook algemene colleges. Klas
sieke talen en wiskunde werden on
derwezen. Wilde Je tot rabbijn wor
den benoemd, dan moest Je naast de
rabiblnale bevoegdheid ook een
graad aan een universiteit hebben
gehaald: klassieke letteren, oosterse
talen, filosofie of doctoraal geschie
denis. Het seminarium begeleidde
een groot deel van de algemene stu
die. Het was mogelijk ook uitsluitend
een rang als godsdienstonderwijzer
aan het seminarium te behalen. Wie
zijn studie in de Joodse vakken had
Biddag
Da Rotter-
m#t Dordta Dagblad,
Nieuwe Haagaa Courant mat
Nlauwe Leldae Courant
Uit ga va: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenre Tammmga
Directeur mg. O Post ma
HOOFDKANTOOR
Postöus 859
1000 AW Amsterdam
W.bautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
leie» 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Cra<J>atbank
Rakanmgnr 23 0012 574
Gamaaniagiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTEROAM/OORORECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
lel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel. 115700 (uitsluitend voor
REGIO OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
lol 070-469445
(abonnementen en bezorging)
lel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (u.tslmtend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Oen Haag
REGIO NOORO/OOST-NEOERLANO
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwone
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Z*o#e
Abonnementsprijzen
Per maand 16 90
Per kwartaal 50.95
Per hall iaar I 101.90
Per jaar 201.60
A<jvanantatana<ran op
aanvraag
Bmemenop-
J'iy'ir' UT: OU-vsk-" wnmi
Opgave tanvkeoencnten 9-t9 30
ven maandag trm vn,dag Op
zondag van 8-20 nu teW 020-
9'3456
Opga.e -w-advertenties W
020-936868 ot tcfr.nehffc aan
Mn-Mi aWeeng postbus «33
1000 AK AMSTERDAM
A<j*i»sw«|Z«gen u rakelend jeftr.»-
te«sk aan onze Amsterdam»#
Woensdag 12 maart Jl. was het biddag
voor gewas en arbeid. En waar werd
voor gebeden? Voor volledige prijs
compensatie en voor loonsverhogin
gen? Voor kracht om door te mogen
staken tegen het prijs- en loonbeleid
en tegen de huidige regering? NEE!
Er werd gebeden of God ons wil hel
pen dankbaar te zijn voor hetgeen we
hebben en krijgen uit Zijn Hand, om
dankbaar te zijn dat we alles hebben
wat we werkelijk nodig hebben en dat
we dankbaar mogen zijn voor alles
wat we daarnaast nog extra mogen
ontvangen, maar dat we daardoor
niet hoogmoedig en ondankbaar
gaan worden, vooral als dat extra ons
weer ontnomen wordt, zelfs al ls dat
maar ln kleine mate Wel Iets anders
dus dan de leuzen die we de afgelopen
weken van de FNV en zijn aanhan
gers te horen krijgen. Zij pikken het
niet. Staken willen ze. het liefst ook
meteen een andere regering. Want
achteruitgang dat nemen ze niet!
Alsof ze door de achteruitgang tot
arme slaven gedoemd zullen worden
die aan de poorten van de stad moe
ten gaan bedelen! Achter wie stellen
wij ons? Achter God Die ons belooft
te geven wat we werkelijk nodig heb
ben aan voedsel, kleding en alie ande
re lichamelijk én ook geestelijke! le
vensbehoefte (Mattheüs 6 de verzen
19-341 en waarvan we mogen weten
dat HIJ Zijn belofte nooit beschaamt!
óf achter de zelfzuchtige, hebberige
mensen die niet terug willen en alleen
aan de portemonnee denken en aan
de aardse goederen zoals de rijke
dwaas uit Lucas 12 de verzen 13-21?
Laten we dankbaar leren zijn voor de
overvloed die we óók na de terugang
nog mogen hebben!
Schiedam J. J. Koppe
FNV-CNV-kerk
FNV en CNV willen regelmatig pra
ten met de kerken over vragen van
arbeidsethiek (Trouw 14 maart). Als
er iemand tot Jezus komt en vraagt of
Hij tegen zijn broer wil zeggen de
erfenis met hem te delen, zegt Jezus
tot hem dat Hij geen rechter is.
Wacht U voor de hebzucht. Daarop
spreekt Jezus de gelijkenis uit van de
njke dwaas en zegt tegen zijn discipe
len dat zij zich geen zorgen hoeven te
maken over eten en kleren, laat dat
maar over aan de mensen van de
wereld Als Je het Koninkrijk van Je
Vader gevonden hebt. verkoop dan
maar alles wat Je hebt. geef de op
brengst aan de armen en je krijgt de
allergrootste schat, in de hemel, bij Je
Vader Want waar je schat ls. is ook je
hart. De kerk moet het Evangelie van
het Koninkrijk verkondigen en de
mensen die daar naar willen luisteren
zuilen geen behoefte hebben aan nog
meer weelde Het is te hopen dat onze
geestelijke leidslieden zich niet als
rechters opwerpen maar de bood
schap doorgeven van het Evangelie
van Jezus Christus, daar hebben ze
de handen al vol aan
Li»*e Ids Eisenga
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
volgen dit heeft. Wanneer de gevol
gen van overtreding van Gods gebo
den door het ziekenfonds kosteloos
worden bestreden, ls ieder daaraan
medeschuldig.
Vroomshoop J. Boesseakool
bekroond, was tevens bevoegd onder
wijzer voor de Nederlandse wet.
Tekort
Zo ls het na 1945 niet meer geworden.
Er bleek een tekort aan leraren en
aan leerlingen. Het Nederlands Is
raëlitisch Seminatrium schrapte de
algemene vakken van zijn rooster.
Het werd als hogeschool ook niet
meer geopend. De functie van rector
en leraren werd een deeltijdbaan. Die
van leerlingen eveneens. Op de avon
duren en op zondagen worden bij de
leraren thuis de cursussen gegeven.
Het aantal cursisten schommelt om
de dertig, van wie zo een tien serieus.
Want er zijn geen cursisten meer, die
de lessen volgen om rabbijn of gods
dienstonderwijzer te worden. De les
sen worden gevolgd om meer van het
Jodendom te weten te komen, terwijl
men een studie volgt of een baan
heeft die niets met het Jodendom
heeft uit te staan. Van de 54 die na
1945 zijn geëxamineerd, is er maar
een geweest, de thans gepensioneer
de opperrabbijn L. Vorst uit Rotter
dam, die deze studie ln zijn dagelijks
werk heeft benut
absoluut relativerend standpunt la sns
Ik weet niet óf de heer Burger en hojg;
hij bekend ls met wat er geschrevei van
in het Oude en Nieuwe Testament
zou geen dominee zijn als Ik hem nl
het advies gaf om daar alsnog mee
.vertrouwd te raken. Maar niet om 1 TG
deze levenshouding te veranderen. ieef
Soms denk lk: zo'n man hoeft allee
'moor 7'n ViAnM An to hafton Am to
i e
hl
'maar z'n hoofd op te heffen om te
weten achter wie hij aanloopt.
VOORBUGANGEI
Geslachtsziekten (2) Talmoed
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Bruchem c.a.: J. W
land te Amersfoort; te Waterin
(toez.): J. C. Plaat te Zwolle; te H
men (toez.); J. A. G. van Zanter
Wassenaar; te IJlst (toez.): H. Fa11
te Wilp; te Julianadorp: A. M.
hout te Drogeham; te Weesp (tot1
H. Brons te Rotterdam-Zuid; te K ia9
pen-Emst-Vaassen (voorg. ver. v elei
herv.): E. van Donselaar kand. jnii
Kiel-Windeweer. jgg
Aangenomen naar Bloement
(toez.): R. Hengstman ge rs te He >ev'
stede; naar Rijperkerk (In sameni aid
king met de geref. kerk): T. Brusse at
Beilen.
iani
GEREF. KERKEN em
Beroepen te Kampen: K. Dijk at
Haren.
ene
Paulus op zee
„Dichter bij Paulus" ls een bundeling
Ikon-tele visie-lezingen, in Trouw van
12 maart door dr. Rijnsdorp bespro
ken. De beroemde zeereis naar Rome,
beschreven door Luk as ln de „Hande
lingen der Apostelen", ls een van de
zeer zeldzame en betrouwbare zeever
halen uit de Oudheid. Iedere zeeman,
die de hoofdstukken 27 en 28 van het
Handelingenboek leest, of hij ln de
bijbel gelooft of niet, zal veel van zijn
vak en levenservaring erin terugvin
den. Ieder, die van deze hoofdstuk
ken kennis neemt en ze met aandacht
leest, zal zich verwonderen over de
zorgvuldigheid en de grote kennis
van nautische en geografische zaken
bij Lukas. Wat vooral prachtig blijkt
uit dit verhaal is de houding van de
apostel Paulus op zee, de Invloed van
zijn persoon en woorden op de ont
redderde zeelieden en anderen op dit
onttakelde schip. Zijn vertrouwen op
God en zijn getuigenis daarvan werk
ten kalmerend. HIJ stelde ieder op
zijn gemak, wekte op tot wat te eten
en gaf zelf het voorbeeld. Geen gezag
voerder had ln een dergelijke situatie
het moreel der mannen beter kunnen
versterken. Volgens de bewerkers van
„Dichter bij Paulus" zou het verhaal
van bemoediging en het gebruik van
voedsel niet echt gebeurd zijn, maar
door hen worden gezien als „vrucht
van compositie", een zoort „theolo
gisch thema" waarbij de apostel als
een bovenmenselijk wezen verkeert,
vierende met mannen van het schip
eucharistie. Ik vraag mij af. waarom
dit mooie, unieke verhaal Juist als het
„om het getuigenis" gaat er zo „be
schadigd" af moet komen? Waarom,
vraag ik, kan dit volgens de schrijvers
de toets van ..nauwkeurig alles te
hebben nagegaan". Lukas 1 vers 3
niet doorstaan? Lukas was wel zeker
een „nauwkeurig onderzoeker", maar
dat niet alleen. Uit het verhaal van de
zeereis en de schipbreuk blijkt hij
ooggetuige te zijn geweest, hij maak
te de reis mee Door de negatieve
opstelling van de schrijvers over Lu
kas' „naarstig onderzoek zou ik. en
vele gelovigen van de Heilige Schrift
met mij „verder van Paulus" af ko
men te staan en plaats van dichterbij-
Kijkduin W. E. van Popta
Lievense
Misschien kunnen bij de plannen van
Ir. Lievense voor het Markermeer de
volgende wijzigingen ln overweging
worden genomen. In het plan „Esne-
vell" wordt het waterpeil ln de Mar
kerwaard >erlaagd ln plaats van ver
hoogd. De witte steenkool wordt dan
gevormd door water dat het Marker
meer Instroomt. Daarvoor zal de bo
dem moeten worden afgegraven. De
voordelen zijn: 1. Alle risico's van een
stuwmeer voor bevolkingscentra bij
dijkdoorbraak zijn hiermee voorko
men. 2. Het peil van 12 meter in het
plan-Llevense zal financieel-water-
staatkundig wel het hoogst mogelijke
zijn. Voor elektriciteitsopwekking is
het waarschijnlijk een minimum. In
het plan-Esneveil kan men tot veel
grotere diepten afgraven. Voor een
zelfde energie-opslag ls bij het grote
re verval een geringere hoeveelheid
water nodig en kan dat bovendien op
een geringer oppervlak worden gelo
kaliseerd. 3. In het plan-Llevense ls
veel materiaal nodig voor de aanleg
van de dijken. In het plan-Esnevell
zal daarentegen veel materiaal ln
vochtige dagbouw worden gewonnen
(zand, klei, mergel). 4. De alternatieve
energiebronnen moeten nog verder
ontwikkeld worden. De benodigde
opslagcapaciteit voor energie zal
sterk van die ontwikkeling afhangen.
Mogelijk moeten wij 's zomers ops
laan voor de winter. Het plan-Esne
veil kan uitgevoerd worden in een
kleiner oppervlak en laat de rest van
het Markermeer open met een optie
voor latere uitbreidingen. 5. Windmo
lens zijn in het plan-Lievense alleen
voorzien op de dijken rondom het
meer. Zou men het oppervlak van het
gebied gebruiken, dan kan men de
400 windmolens ook plaatsen op 5 bij
5 kilometer. Voor eenzelfde capaciteit
als door Lievense ls voorzien, zou dan
een diepte nodig zijn van zo'n 35
meter. Indien het talud een helling
heeft van 1 verticaal op 5 horizontaal,
zou op dit relatief kleine gebied al een
diepte van 500 meter bereikt kunnen
worden, zodat de opslagcapaciteit
veel groter moet zijn.
Amsterdam D.J.Mulder
Geslachtsziekten
Dr Emst Stolz wijst in Trouw (14
maart) op het onrustbarend stijgen
van geslachtsziekten. Hij maakt ook
duidelijk, dat dit bijna niet voor
komt. wanneer men zich houdt aan
de voorschrift van Gods Woord. Ie
der. die daar buiten gaat ls een ge
vaar voor zichzelf en voor de samenle
ving. Laat leder, die de huwelijksnor
men overtreedt, bedenken welke ge-
De mens ls geboren met vier hoofdza
kelijke eigenschappen ln zich: be
hoefte aan voedsel, slaap, seks en hij
heeft angsten. Deze horen bij de
mens en zijn dus als zodanig normaal.
Maar zoals het de laatste Jaren mis
bruikt wordt ls het niet normaal
rpeer. Het voedsel ls zo bulten de
proporties gegaan, dat haast nie
mand gezond meer ls. Van alles wordt
er naar binnen gewerkt en haast nie
mand vraagt zich af of het wel goed ls
voor het lichaam. Zo ls het voor velen
ook geen punt wat roken, drugs en
drank teweeg brengen. De seks wordt
uitgebuit tot en met en velen bekom
meren zich er niet om wat voor gevol
gen er op kunnen treden. Als ze hun
lusten en gevoelens maar uit kunnen
leven, de ander ls maar bijzaak. Wat
ls het toch jammer dat we met z'n
allen ons zoveel narigheid op de hals
halen. Ziekten komen niet zomaar.
De oorzaak scheppen we meestal zelf
door ons ongezond levenspatroon.
Ons lichaam heerst over ons alsof we
onmondig zijn. Alles waar het zin ln
heeft proberen we aan te voldoen. Als
we met z'n allen eens ons best gingen
doen er wat mooiers van te maken en
ons lichaam als Gods tempel gaan
aanschouwen, wat heeft God het
mooi gemaakt, kijk eens naar een
babylijfje dat een paar weken oud is,
wat is het prachtig en Hij wil erin
wonen. Het ls voor Hem heel wat
prettiger wonen ln een schoon en
goed onderhouden tempel dan ln een
vies en verwaarloosd gebouw. We
zouden een heel wat flinkere mens
heid worden. Men zal gaan bemerken
hoe gelukkig we kunnen wezen zon
der al die overdreven toestanden
maar met God ln ons. Met z'n allen
hebben we toch hoop lk er alles voor
over om gezond te zijn.
Maassluis
A. J. de Niet-Van de G lessen
Bondgenoot
Ds C- B. Roos is de nieuwe voorzitter
van de hervormde synode geworden.
In Trouw wordt gezegd dat hij zich
zeer verwant voelt met de drijfveren
en ideeën van basisgroepen en kriti
sche gemeenten. Prima, een bondge
noot is altijd welkom. Maar wat be
doelt de nieuwe synodevoorzitter
daar precies mee? Is hij het inder
daad met ons eens dat ook de her
vormde kerk de bestaande verhou
dingen ln onze samenleving ideolo
gisch ondersteunt en rechtvaardigt
(en ook niet anders kanj? En wil hij
Inderdaad met ons die negatieve
functie van de hervormde kerk
breken?
OMMEN Chris Smitskatnp,
secretaris
landelijke basisbeweging.
De invloed van Israël doet zich ook
hierin gelden. Vele Jongeren, zowel
jongens als meisjes, die serieus meer
kennis van het Jodendom willen ver
garen, vertrekken naar Israël of ook
wel Engeland om daar aan een Jesji-
wa (talmoedhogeschool) zich te be
kwamen. Er zijn een redelijk aantal
Jongens die aan deze eenzijdig op de
Talmoed gerichte Instituten hun rab
binale bevoegdheid hebben ge
kregen.
Oorspronkelijk was ook het Neder
lands Israëlitisch Seminarium een'
jesjlwa. Maar toen ln de 18e eeuw
bleek, dat de opleiding voor Neder
landse begrippen te eenzijdig was,
werd zij verbreed. Thans ls de keer
weer terug naar de Jesjlwa. Daarte
gen wil men ln Nederland stelling
nemen door het Nederlands Israëli
tisch 8eminarium nieuw leven in te
blazen.
Het moet een dagschool worden, met
gelijk als vroeger, eigen lokaliteiten.
Het reservoir waar Joods Nederland
uit kan putten, ls echter maar gering.
De zuigkracht van Israël doet zich
voelen. Dat is zelfs merkbaar in
Groot Brittannië en Frankrijk, waar
de Joodse gemeenschap een half mil
joen zielen telt, bijna het twintigvou
dige van Nederland. Ook Jew's Colle
ge in Londen en de rabbijnenschool
ln Parijs komen leerlingen tekort.
Assimilatie
Algemeen wordt geklaagd over de
noodzaak tot Joods onderwijs, omdat
de assimilatie, de afval, een van de
grootste gevaren is die het Joodse
volk bedreigt. Sommige sociologen
stellen zelfs, dat het Joodse volk
nooit ln zulke gevaren voor zijn voort
bestaan heeft verkeerd als nu. omdat
de secularisatie en de gemengde hu
welijken stelselmatig toenemen.
Als remedie beschouwt men zoveel
mogelijk kennis van het Jodendom.
De rector ls er, nu de leerlingen nog.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Almkerk-Breda: G.
Kimpe, kand. te Kampen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Utrecht-Noord: C. Bofc)ts],
Chatham (Can.). df
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Hamilton (Can.): A.
gunst te Veen.
GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Leerdam: F. Malar
Rhenen.
FILADELFI A-GEMEENTEN
Aangenomen naar Drachten: A P
acker Hordijk, eerv. onth. pred. I
vormde gemeente Zevenaar, wdro],
achtlg ln Lelden.
radi
ein
no
snti
jaa
e s
eer
In de serie volwassenencatechese van
de KRO is het tweede deeltje ver
schenen „Een bewogen grensganger
Ezechlël en de kracht van het le
vende woord". In de rubriek „Het
Levende Woord" heeft de exegeet dr
Nic. Tromp het boek Ezechiël van
commentaar voorzien. Deze commen
taartjes zijn nu gebundeld en uitge
geven door de Horstink, postbus 400
in Amersfoort (106 pp - ƒ9,90).
DEN HAAG (PNHK) De geneÉtin
synode van de Nederlandse hervo n sc
de kerk heeft er in een brief aan nse
synode van de nederdultsch hervo ech
de kerk ln Zuid-Afrika op aangedi n.
gen, binnen de kerk een eind te
ken aan de apartheid.
De eenheid van de christelijke
meente kan, aldus de hervormde
node, door geen enkele apartheid
menselijke, sociale of raciale aard
gedaan gemaakt worden. Omdat
hierin om het hart van de zaak g 1
aldus de brief, waarbij het wezen 1
het heil, de eer van God, de eer
Jezus Christus en het zijn van
christelijke gemeente op het I
staan, menen wij met diepe ernst' ve
moeten vermanen, wanneer ut1'
fundamentele eenheid verbro or
hebt
De hervormde synode vraagt zie!
hoe de christelijke gemeente waai 1(jei
rassen gescheiden luisteren naar~
apostolisch woord, gescheiden
brood breken en gescheiden
nog als de gestalte van Gods k< w
rijk ln deze wereld gezien kanlfi^
den. „Wij menen u broederlijk, n
dringend te moeten aanspreken* 1(jj
op te roepen tot bekering. Bekeei y—
want het koninkrijk der hemel»
nabijgekomen," aldus de hervorn eg(
synode.
De nederdultsch hervormde kerl
de meest uitgesproken verdedig k0",
van de apartheid. Regelmatig won
zwarten weggestuurd, die kerkd n
sten, zelfs begrafenisdiensten wl j]a
bijwonen, zoals nog vorige week
kend werd.
edi
rdt
éw
