huis vol vlinders
Krantenjongere
M
Kies een Kleine Kustvakantie
Kunst: de mozaïeken bewonderen;
in het Dafni-klooster bij Athene.
35i
KLM
MAANDAG 17 MAART 1980
TROUW/KWARTET
'AG
door Fred Lemmers
DOORWERTH Het
begon allemaal zo'n
zeventig laar geleden
in Den Bosch. Hoe hij
fier precies toe kwam
weet arts ln ruste Jan
van Oroenendael na al
die Jaren niet meer.
maar zoals zijn vriend
jes op het gymnasium
postzegels spaarden
of vogeleleren verza
melden. zo ging zijn
belangstelling uit
naar vlinders
..Net zoals Prtkkebeen trok
lk er na schooltijd op uit
met een vlindernetje.
Meestal ging lk ln mijn een-
tje, want mijn vrienden von-
'den het maar een rare lief
hebberij en voelden er daar-
om weinig voor mee te gaan
om over de Brabantse hel
achter vlinders aan te hol
len. Wat dat betreft was ik
wel een buitenbeentje," ver
telt de nu 83-Jarige dokter
"Van Oroenendael me ln zijn
huls aan de buitenkant van
Doorwerth.
Die Interesse voor vlinders
was geen bevlieging. Toen
de postzegel verzamelingen
van zijn klasgenoten al lang
naar donkere hoekjes van
zolders waren verhuisd,
kreeg Jan de smaak pas,
goed te pakken.
..Mensen die nu verontwaar
digd hun hoofd schudden
als ze lezen over dat Jagen
op vlinders kan lk gerust
stellen. Er waren destijds ln
ons land nog zoveel vlin
ders, dat lk het echt wel met
mijn geweten ln overeen
stemming kon brengen er
enige van te pakken. Nu zou
Qc zoiets niet meer ln mijn
hoofd halen. Het waren niet
alleen vlinder», die ln Bra-
- bant en andere delen van
Nederland voorkwamen, die
mij boelden. Door met an
dere verzamelaars te rullen
slaagde lk er ln mijn verza-,
meling snel uit te breiden."
Mevrouw Adri van Oroe
nendael. die ln de loop der
Jaren net zo geestdriftig en
deskundig over en op het
gebied van vlinders ls ge-
- worden als haar man. voegt
eraan toen: ,.Ik weet nog
goed dat toen we ons eerste
salaris hadden verdiend, na
dat we ons als arts hadden
gevestigd en lk zei: daar
gaan we fijn wat meubels
voor kopen, mijn man ant
woordde. dat hij er ai een
P andere bestemming voor
-had en wel het uitbreiden
van zijn vllndercollectie
- door een paar bijzonder
aankopen ln Duitsland. Het
zijn de vlinders geworden-
Op die aanvulling van ons
meubilair heb lk nog een
poosje moeten wachten!"
Het was een van de zeldza
me keren dat de Van Oroe-
nendaels vlinders hebben
gekocht. De hele collectie,
die nu zo'n 800 000 exempla
ren omvat, hebben ze bij
eengebracht door ze zelf te
vangen of dubbele exempla
ren te rullen. Toen de Van
Groenendaels ln 1931 naar
Indonesië vertrokken om er
ln Soekaboeml als huls- en
kinderarts te gaan werken
hadden ze een vllndercollec
tie bestaande uit zo'n hon-
De heer en mevrouw Van Groenendael: lelijke vlinders
bestaan er niet
derddulzend exemplaren
uit Europese landen, het
Midden-Oosten en het ge
bied langs de Middellandse
,,We hebben die vlinders
niet meegenomen, maar ze
ondergebracht bij het taxo-
nomlsch Instituut van de
universiteit ln Amsterdam.
Daar beloofde men goed
voor onze vlinders te zullen
zorgen op voorwaarde dat
we ze later aan de universi
teit zouden vermaken."
Bogor
Het vlinders vangen konden
de Van Groenendaels. een
maal ln Indonesië, echter
niet laten. „Al gauw ging
het op de oude voet voort
Als Je ziet wat voor een
prachtige exemplaren daar
rondvliegen." vertelt me
vrouw Van Oroenendael.
Wonder boven wonder over
leefde de verzameling de
JappentlJd. „Een vriend
van ons heeft, toen lk bij de
Birmaspoorweg moest wer
ken en mijn vrouw ln een
kamp zat de Japanners er
toe weten over te halen de
hele vllnderverzamellng
over te brengen naar
Lands Plantentuin ln Bo
gor. Daar waren ze veilig.
Na de oorlog waren we al
onze bezittingen kwijt, op
die vlinders na en dat was
meer dan we hadden durven
hopen."
Tot 1954 bleven de Van
Groenendaels ln Indonesië,
de laatste zeven Jaar op het
eiland Flores. „We hebben
er zelf op aangestuurd dat
we daar mochten werken
omdat we wisten dat de
vllnderstand daar nog nau
welijks was onderzocht. In
de vorige eeuw had een
Fransman zich ermee bezig
gehouden maar dat was
lang geleden. Flores stelde
ons niet teleur. We hebben
er prachtige exemplaren
aan onze collectie kunnen
toevoegen. Als we op reis
waren door het oerwoud
naar afgelegen dorpen, sloe
gen we ons bivak bij voor
keur op ln de buurt van een
bergkloof. Daar spanden we
dan een groot beddelaken.
met er achter een fel bran
dende acetyleenlamp en
dan konden we de vlinders,
die op het licht afkwamen,
zo vangen."
Alle vangsten werden ter
plekke geregistreerd en ver
pakt ln papillotten en ver
volgens opgeborgen ln spe
ciale kisten waar ze tijdens
de rest van hun Indonesi
sche Jaren ln bleven zitten.
De Van Groenendaels de
den dat allemaal tussen hun
medische werk door. van-,
daar dat het vaak 's nachts
moest gebeuren. Maar ze
hadden dat er graag voor
over. De Inlandse bevolking
hielp Ijverig mee. vooral
omdat er een vergoeding te
genover stond als ze met'
bijzondere exemplaren
kwamen aanzetten.
„Overigens vonden ze dat
vlinders verzamelen maar
een vleze bezigheid. Dat lk
vlinders vastpakte en even
later zonder mijn handen te
hebben gewassen rustig
rijst ging zitten eten begre
pen ze niet Dat was echt
iets voor Tuan Kakèl (me
neer Vlinder), zoals ze me op
Flores al gauw gingen noe
men. Kort voor onze terug
keer naar Nederland kregen
we acht rupsen, die we niet
konden rubriceren. Degene
die ze had gevonden wist
geen bijzonderheden over
de vindplaats en daar draalt
het Juist om. Elke rupsen-
soort heeft zo zijn voorkeur
wat eten betreft en ls daar
van niet af te brengen. Uitr
eindelijk hebben we ont
dekt dat zij op wilde vijge
bomen leefden. Toen was
het wachten op het moment
dat het vlinders zouden
worden. Vlak voor onze re-
(foto: Ben Blister)
patriërlng kwamen ze uit:
drie prachtige gele met
bruine vlinders. In Neder
land kregen we op de land
bouwhogeschool in Wage-
rüngen, waar ze werden on
derzocht. te horen dat het
een nog niet eerder geregis
treerde vlindersoort betrof.
Vandaar dat deze naar ons
werd vernoemd: Actlas
Maenas GroenendaelL"
De vllndercollectie van het
artsenechtpaar was Inmid
dels zo omvangrijk gewor
den. dat ze speciaal om die
onder te brengen op het
huls dat ze ln 1956 lieten
bouwen een extra verdie
ping lieten zetten, en nog
was de ruimte daar ontoe
reikend. „Het was enige Ja
ren geleden zo dat overal ln
huls vlinders waren opge
borgen. Dat werd toch wel
wat te veel van het goede.
Vandaar dat we onlangs het
gedeelte dat betrekking
heeft op de oude wereld
vast naar Amsterdam heb
ben gestuurd."
..Maar al met al hebben we
toch nog 'n zevenhonderd
duizend vlinders ln huls. We
hebben de grootste particu
liere verzameling van Ne
derland. In het buitenland
zijn er ook grote verzame
lingen. zoals die van de vori
ge Belgische koning Leo
pold en dan natuurlijk de
vllndercollectie van het Bri
tish Museum ln Londen,"
vertelt mevrouw Van Groe
nendael. Ook al om ruimte
te winnen heeft zij haar tro
pische schelpenverzameling
opgedoekt.
Parasieten
De vlinders zijn ln laatjes
achter glas opgeborgen.
Daarmee ben Je er niet. Het
onderhoud van zo'n vlinder-
collectie vereist grote zorg.
„8oms slagen vreemde pa
rasieten er ln tot de vlinders
door te dringen en dat heeft
dan een verwoestende uit
werking. Een paar Jaar gele
den ls ons dat ook overko
men. Een neef en een nicht,
die naar de vlinders kwa
men kijken en een laatje
opentrokken waar wij een
poos niet ln hadden geke
ken. Joegen ons de stulpen
op het lijf met hun medede
ling dat er vraat ln onze
vlinders zat. Gelukkig viel
de schade mee. Het waren
geen zeldzame exemplaren.
Maar sindsdien hebben wij
het onderhoud van onze
vlinders toevertrouwd aan
het taxonomlsch Instituut
van de Amsterdamse uni
versiteit, waar de verzame
ling later ln haar geheel
naar toe gaat. Eens ln de
drie maanden komen ze de
zaken controleren."
Nieuwe vlinders worden er
nog nauwelijks aan de ver
zameling toegevoegd.
„Daarvoor zijn we langza
merhand te oud geworden,
al weet lk best dat er nog
veel vlinders zijn die we
nooit hebben gezien. Maar
Je moet Je ook wat dit be
treft beperken. Wij hebben
ons toegelegd op de vlinders
uit Indonesië, omdat we ln
de gelegenheid waren die te
onderzoeken. Ik zou heel
graag de Australische vlin
ders hebben willen bekij
ken. Die zijn ook prachtig.
En dan veel dichter bij huls
de vlindersoort, die op het
kerkhof van het Franse Dig-
ne hulst en nergens anders
is te vinden. Maar daar zal
ook wel niets meer van ko
men. Misschien ls die vlin
dersoort Inmiddels trou
wens wel uitgestorven, zoals
er door de bestrijdingsmid
delen van onze tijd zoveel
vlinders voorgoed zijn ver
dwenen." zegt dokter Van
Groenendael triest.
Plaquette
Overigens ls de hobby van
de Van Groenendaels ver
uitgestegen boven zo maar
een particuliere liefhebbe
rij. De universiteit van Am
sterdam heeft de waarde
ring voor hetgeen Jan en
Adrl van Groenendael op
het gebied van de vlinder-
studie voor de wetenschap
hebben gedaan eind vorig
Jaar tot uiting gebracht ln
de uitreiking van een pla
quette, Iets dat bij hoge uit
zondering gebeurt.
„Daar zijn we trots op. Het
ls een erkenning van ons
werk, want die vlinders heb
ben ons leven gevuld,"
vindt mevrouw Van Groe
nendael.
Er blijft nog veel te ontdek
ken op dit terrein. Vandaar
dat de Van Groenendaels
behalve hun vlinders ook
een bedrag ln geld zullen
nalaten ln een stichting,
waaruit ln de toekomst do
naties kunnen worden ge
daan aan biologen, die zich
voor vlinders Interesseren.
Als ik dokter Van Groenen
dael ten slotte vraag wat
hem nou uiteindelijk zo
heeft geboeid in die vlinders
ls zijn reactie: „De grote
verscheidenheid die Je er ln
hebt." He vrouw Van Groe
nendael valt vooral op de
kleuren.
„Als Je naar mensen kijkt
moet Je constateren dat er
nogal wat lelijkerds rondlo
pen. Dat kun Je van vlinders
nooit zeggen. Hoe ze ook
van elkaar verschillen, lelij
ke vlinders bestaan er niet.
Het zijn stuk voor stuk
schoonheden."
door Mink van R!|sd!|k
Het Amerikaanse verhaal „Van krantenjongen
tot miljonair" spreekt vanzelfsprekend enorm tot
onze verbeelding. Je kunt je er eindeloos veel
verrukkelijke dingen bij voorstellen. Dat wil zeg
gen: bij de miljonair dan natuurlijk, want bij een
krantenjongen valt niet zo veel leuks te fantase
ren. Met een paar trefwoorden in de sfeer van
„voor dag en dauw" en „door weer en wind" kun
je geen kant op, er valt bitter weinig bij te dromen
zoals bij de miljonair.
Wat weten we eigenlijk van onze krantenjongen?
Misschien niet eens dat het een meisje is. Dat de
vergoeding die ze krijgen voor hun eploeter in de
prille ochtend niet is om over naar huis te schrij
ven schijnt ook nauwelijks tot het mensdom te zijn
doorgedrongen.
Het kranten bezorgen is een stukje anonieme
dienstverlening dat alleen opvalt als er eens wat
vertraging in de 'service zit. Met de bakker en de
melkman praat je tenminste nog eens over het
weer of over centen die er straks niet meer zijn.
De jongen of het meisje dat de krant brengt blijft
echter een heel schimmige figuur tenzij het
natuurlijk je eigen kind is, waarvan je weet dat het
voor een racefiets spaart.
Als ik denk aan het leger jongelui dat lang voordat
wij onze tanden gepoetst hebben al op weg is,
vraag ik me af wat er allemaal in hen omgaat.
Misschien zijn ze nog rillerig en katterig op dat
vroege ochtenduur en nemen ze zich herhaaldelijk
voor wat vroeger naar bed te gaan. Of kennen ze
het verhaal van die verre boffer die miljonair werd
en dromen ze daar op hun fietsje over. Zouden
het er veel of weinig zijn die de krant die ze in zo
veel brievenbussen stoppen zelf ook lezen?
Rudi deed dat wel. Maar ja, hij is dan ook een
heel apart type. In zijn wijk lag een serviceflat,
waar hij tientallen kranten moest afleveren. Dat
deed hij altijd in het begin van zijn route. Zijn
fietstas was dan meteen al een flink stuk lichter.
ize
CH
pge
chc
Op een erg koude wintermorgen drong het n peZ
tot hem door hoe behagelijk warm het ii
gebouw was. In de haastige routine van
was het hem ook nooit opgevallen dat de ha je^
de flat erg mooi was. Er stonden veel gt
planten en de grote donkerbruin beklede sti j
wenkten uitnodigend om plaats te nemen. Biirdï
zien van dat warme comfort was het alU 1 t:
begonnen. De dagen daarna was hij vijf mir#n c
vroeger gestart, had hij wat harder gefietst ei j C(
hij iedere ochtend in alle rust in de hal zijn ki I*
lezen.
Geen kip die hem pikte. Maar ja, een lege
die leest niet graag, ontdekte hij na een IC
dagen. Wie zal het Rudi kwalijk nemen d
toen eens een deur probeerde, die, stelfig to
verbazing, nog open ging ook. Hij was heli
niet bewust naar iets op zoek gegaan. Daaror AO
het een hele verrassing voor hem dat hij ii
klein vertrek belandde, dat bij speciale gelcgi on
den dienst deed als „koffie-uitschenkpunt". dse
potten oploskoffie stonden keurig in een
naast dozen suikerklontjes. Het was het wer
een ogenblikje om even de warmwaterkraan
door te laten lopen en kijk aan, zijn bakje t JJjJ
was klaar. be
f la
Zo ging dat weken lang uitstekend. Rudi lastoai
morgen zijn krantje in een luie stoel achte ité
huizenhoge ficus en dronk er zijn kopje kof
nou ja, zfjn? Natuurlijk liep hij spaak. Hij
een keer gesnapt door de huismeester. Die
niet: Ach, dat jong, maar iets dat veel m L
vriendelijk was. Er werden zoals dat heet „i
regelen getroffen". Rudi verloor zijn krante
Sinds ik zijn verhaal hoorde, haal ik
ochtend een beetje bedremmeld de krant i
brievenbus. Werd hij bezorgd door een jong
een meisje? In mijn keuken kan niemani
gemakkelijk binnen komen, bovendien sta
nergens oploskoffie. Sneu is dat wel eigenlij
voor dag en dauw en door weer en wind.
ot e
de f
Be
>ord
met
ADVERTENTIE
Gaat uw belangstelling uit naar kunst? Waarom neemt u
dan niet'n voorschot op de lente? Vlieg er een paar dagen
uit Naar Athene bijvoorbeeld. Tracteer er uzelf op de
rijkdom aan kunstschatten die de bakermat van onze
beschaving u biedt Of vlieg naar een der vele andere kunst
centra in Europa. De KLM heeft er een speciale folder aan
gewijd. Uw reisbureau heeft 'm voor u.
Reizen naar'kunststeden' vindt u ook in de ^TIa| im l/*|
gidsen van o.a. Astrea en Holland International. I IIUI9) III llv IULI
Ik
Od
Na
adi
co<
te)
•ei
we
ar
har
De
FN
Onder redactie van
Heieen van Batenburg
Vragen uitsluitend in de envelop en dus niet per brief
sturen aan postbus 93313. 2509 AH Den Haag. Per vraag eei
in postzegels bijvoegen, het liefst in waarden van 60 en
Beslist niet aan de buitenkant opplakken. Geheimhouding
kerd
den
JfiPl
Vraag: WIJ worden erg geplaagd door
hét bezoek van muizen. Nu heb lk wel
eens gelezen dat er krulden zijn.
waarvan de geur voor muizen zo on
aangenaam ls. dat ze er vandoor
gaan. Welk kruid ls dit?
Antwoord: Het kruid om muizen te
verjagen zonder ze te doden ls Krul-
lemuntkruld Het ls gedroogd kruid,
dat geplukt wordt als het op z'n geu-
rlgst ls Het kruid wordt ln een zakje
gedaan van neteldoek, dat ls een ade
mende stof U zou hiervoor bijvoor
beeld een oude theedoek kunnen ge-
brutken. Elke dag even ln het zakje
knijpen Na ongeveer drie weken
moet u het kruid verwisselen voor
pfpermuntkruid. De muizen wennen
namelijk aan de lucht en reageren er
dan niet meer op Dit procédé moet u
elke drie weken herhalen Wilt u dat
de muls doodgaat, dan kunt u braak
wortel gebruiken. Een muls ls een
knaagdier en kan niet braken. HIJ
stikt onherroepelijk ln zijn eigen
braaksel wanneer hij van het braak
wortel kruid heeft gegeten. Het ls na
tuurlijk wel aardiger om ze alleen
maar weg te Jagen.
Vraag: Ik heb wel eens gehoord dat
het eten van rozijnen goed helpt om
wakker te blijven. Wat ls hier van
waar?
Antwoord: Het eten van veel rozijnen
heeft, zoals men mij ln een Reform
huls verzekerde. Inderdaad een nade
lige Invloed op de slaap Dit wordt
veroorzaakt door de zwavel die in de
rozijnen voorkomt. Zwavel heeft het
zelfde effect als bijvoorbeeld pepmid
delen en dope. Nu zal een handje
rozijnen voor het naar bed gaan Je
niet de hele nacht wakker houden. Je
moet er dan wel heel wat van nutti
gen. en dat ls ook weer niet zo goed,
want het teveel eten van gezwavelde
rozijnen kan de vitaliteit aantasten.
Wie veel van rozijnen houdt en toch 's
nachts graag goed slaapt, kan ln een
Reformhuls rozijnen kopen die niet
gezwaveld zijn.
Vraag: Wat ls grondijs precies en wat
gebeurt ermee?
Antwoerd: Orondljs. ook wel ge
noemd ankerijs is Ijs dat zich aan de
bodem van een water gevormd heeft.
Het komt vooral voor ln ondiepe
zeeën, rivieren en beken, ln water dat
ln beweging ls. Door deze voortduren
de beweging mengt het water zich. en
bereikt op den duur over de gehele
diepte een temperatuur van 0 graden,
of nog Iets daar beneden. Langs de
bodem, waar de stroomsnelheid ook
Iets minder ls, ontstaat het Ijs. Stuk
ken grondijs laten dikwijls los en
gaan dan door het lage soortelijk
gewicht van Ijs drijven tussen de
„gewone" IJsschotsen ln. Evenals
drljfljs kan grondijs dat dus ook
stenen en zand kan Insluiten door
kruling bruggen en dammen bescha
digen of vernielen.
Vraag: In de Jaren 1900-1914 bestond
er een afdeling „volksweerbaarheid"
ln ons dorp, die zich bezighield met
lichte militaire oefeningen, zoals
exercitie en vaardigheid met geweer
en karabijn BIJ welke wet of Konink
lijk besluit ls dit Instituut Ingesteld?
Antwoord: Burgerwachten zoals u ln
uw brief bedoelt, waren mogelijk
door de wet van 23 mei 1899 betref
fende de staat van oorlog en beleg In
vele plaatsen ontstonden op zichzelf
staande verenigingen die ter beschik
king van de burgemeester konden
staan. Na koninklijke goedkeuring
konden deze verenigingen rijkssubsi
die krijgen, plus bewapening, hulp bij
de opleiding ln de wapenhandel en
schietoefeningen. Naast bewapende
burgerwachten waren er ook vaak
ongewapende, die konden worden In
gezet voor transport, hulp aan zieken
huizen etc. Vooral onder invloed van
de Eerste Wereldoorlog, en zeker na
de revolutledrelglng van november
1918 werden er tal van burgerwach
ten opgericht. Er ontstond ook een
Bond van burgerwachten en al spoe
dig waren er meer dan honderddui
zend leden van burgerwachten ln ons
land. Medio 1940 zijn ze door de
Duitse bezetter opgeheven en ze zijn
nimmer teruggekeerd. Deze burger
wachten dienden dus vooral om in
noodsituaties de politie bij te staan.
Daarnaast ontstond de Bijzondere
Vrijwillige Landstorm, die zich be
perkte tot geoefende dienstplichti
gen. en militaire verplichtingen op
zich nam.
Vraag: Ik heb gelezen dat het wonen
onder hoogspanningskabels schade
lijk zou zijn voor de gezondheid. Is
hier al eens een onderzoek naa ge
daan en ls er literatuur over te
vinden?
Antwoord: BIJ de KEMA (keuring
van elektrotechnische materialen)
vertelde men mij dat er inderdaad
reeds veel onderzoek gedaan Is naar
de effecten die hoogspanningskabels
zouden kunnen hebben op de gezond
heid. Vooral ln Frankrijk en Rusland
HA'St,
ls men ver gevorderd met deze onder
zoekingen. Tot nu toe is het verband
tussen lichamelijke klachten (met
name hoofdpijn en vermoeidheid) en
de aanwezigheid van hoogspannings
lijnen niet aangetoond. Veel sterkere
elektrische velden zouden nodig zijn
om een negatief effect op de gezond
heid uit te oefenen. Het ls een erg
ingewikkelde materie en de literatuur
over dit onderwerp ls zeer ontoegan
kelijk. In Nederland zijn er geen boe
ken over verschenen. In Frankrijk ls
In Juli 1976 een speciaal nummer van
het blad „Revue général d'electrici-
té" verschenen, dat helemaal gewijd
ls aan dit onderzoek. Het ls voor een
leek zelfs als men de Franse taal
goed beheerst erg moeilijk lees
baar. aldus mijn zegsman
Vraag: Hoe jtroot ls het stralingsge
vaar van horloges met lichtgevende
wijzerplaat?
Antwoord: Voor lichtgevende verf,
zoals die o.a. op wijzerplaten wordt
toegepast, maakt men gebruik van
betrekkelijk ongevaarlijke bètastra-
lers, een bepaald soort radium en
tritium. Het bereiden, het voorhan
den hebben en toepassen van radi
oactieve stoffen ls aan wettelijke be
palingen onderworpen, onder meer in
het Radioactlevestoffenbesluit van
10 september 1969, Staatsblad 1969.
404. Deskundigen verzekerden mij
dat het stralingsgevaar van horloges
ls te verwaarlozen, zolang wij kunnen
aannemen dat de fabrikanten zich
aan de wettelijke normen houden.
Het ls wellicht niet aanbevelenswaar
dig, uurwerken met lichtgevende wij
zerplaten open te maken.
Vraag: Ingevroren levensmiddelen,
zoals vlees en groente, mogen niet
opnieuw ingevroren worden. Waarom
niet? Geldt dat ook voor brood?
Antwoord: Het opnieuw invriezen
van vlees ls af te raden omdat vlees
erg veel eiwitten bevat en de bacte
riën zich met de eiwitten voeden wan
neer de biefstuk of karbonade ont-
Bc
oor]
doold ls. BIJ een temperatu Je
tot 30 graden zijn de bacl
meest actief, en het ls di
aan te raden het vlees niet
koelkast te ontdooien, desi
op een koele plek in huls. a nar
niet ln een warme kamer,
kan men beter niet opnieuw
omdat bij het ontdooien
nen verloren gaan. Dlepvri^—
kan dan ook het beste ln*
toestand gekookt worden,
ls er geen sprake meer van
het wordt bij het bakken toC^u
graden verhit en dat betekei anri,
bacteriën dood zijn. U kunt ^or
opnieuw Invriezen. Alleen d
natuurlijk niet te lang uit 2e
vries zijn geweest, dan is J[gte
versheid er wel af en wordt
droog,
bezwaar.
in bo,
'•J i
Maar een paar uu