een oorlog zonder misdaden
Kijk economie
mrnalist verdenkt de BVD van inbraak
d LH!
van Het Spectrum
ikken over koningshuis weg'
Neem de stofzuiger met de langste
adem. Neem Nilfisk.
Vandalisme zeer
sterk toegenomen
economie
f 33,50
O
Dollar hoger;
goud fors lager
fRDAG 15 MAART 1980
TROUW/KWARTET
27
I prof. mr. B. V. A. Röling
■logsmisdaden zijn de gro-
schendingen van het oor-
srecht, het recht dat regels
jt over de strijd, over het
rag tegenover gewonden,
gsgevangenen en burger-
olking, en over de positie
de bezetter. De meest in
oog springende voorbeel-
zijn het aanvallen van
gerbevolking. de mishan-
en doding van krijgsge-
genen. en het doden van
gers in bezet gebied (de
tsers vermoordden in de
tede Wereldoorlog meer
honderdduizend joodse
lerlanders).
ke oorlog worden oorlogsmisdrij-
gepleegd. door alle partijen. De
ig en de oorlogsomstandigheden
het slechtste in de mens naar
n komen, door de angst en de
en de feitelijke gelegenheid
;egeven wordt. Maar vóór alles
it de oorlog door de betrokkenen
xcuus beschouwd wordt om din-'
te doen die in het dagelijkse
verboden zijn. Dat geldt voor
idividuele militairen, maar ook
de regeringen. Vandaar de on-'
heiding in twee soorten oorlogs-
adigheid.
eerst de misdadigheid die van
rhand wordt bevolen, aangemoe-
of toegelaten. Daaronder vallen
roorbeeld de bevelen om geen
sgevangenen te maken, of het
besluit tot de „Endlösung": de
oording van alle Joden in Euro-
laaronder valt ook het bombar-
van de burgerij om de oorlog
aaglijk te maken voor de bevol
en zo de bereidheid tot capitula-
bevorderen. Het gaat hier om
ig dat door de overheid gezien
t als dienstig voor het bereiken
ïaar politieke en militaire doel-
in. Men kan dat „systeem-crimi-
eit" noemen.
;t staat de strikt „individue-
laliteit" van militairen die,
gelegenheid gebruik maken
egoïstische verlangens en be
te bevredigen: roven, moor-
verkrachten. Die laatste soort
naliteit is vaak schadelijk voor
"itaire discipline, en bevordert
ijandigheid van de bevolking,
aar dat de eigen militaire macht
tegen optreedt.
lenzin
iscl
ringlel
16,
er gevallen bekend dat Duitse
ten gedurende de veldtocht ter.
werden veroordeeld door Duitse
raden. De behoefte aan orde en
iline winnen het dan van de te-
n om „de eigen jongens" te be
en. Die tegenzin bestaat overal.
onze houding tegen Nederlands
lir wangedrag bij de „politieac-
in Indonesië was een duidelijk
eeld van die tegenzin.
vervolging van „systeem-crimi-
it" komt nauwelijks voor. Men
h nmers daarmede het eigen offi-
>eleid veroordelen. Systeem-cri-
iteit wordt vrijwel alleen be
door rechters van de vijand, of
ntemationale tribunalen van de
innaars na de oorlog.
ocessen van Neurenberg en To-
Blden zich vooral bezig met deze
ile misdadigheid, de massale
idigheid, uitgevoerd door indivi-
maar ontworpen en bevorderd
ximinele regeringen of militaire
5. Zij stelt de individuele misda-
id in omvang en ergheid in de
schaduw. Men heeft terecht vastge
steld. dat méér misdaad voortkomt
uit gehoorzaamheid dan uit rebellie,
zoals er in de wereld méér wangedrag
te wijten is aan het volgen van gel
dende misdadige opvattingen, aan
gemeenschapszin zou men kunnen
zeggen, dan aan het nastreven van
individueel egoïstisch profijt. Er ge
beurden haast onvoorstelbaar gruwe
lijke dingen in de tweede wereldoor
log. ook aan „individuele criminali
teit". Maar die oorlog zal in de herin
nering vooral voortleven door de gas
kamers van de Duitsers en de atoom
bommen van de Amerikanen, de mar
kante vormen van „systeem-crimina-
liteit".
Misdaden
In ieder leger worden oorlogsmisdrij
ven gepleegd. In iedere oorlog worden
ook door de partijen instellingen in
het leven geroepen om de oorlogsmis
daden van de tegenpartij op te teke
nen. In iedere oorlog behoort het tot
de praktijk van alle partijen om de
tegenstander te beschuldigen van
weerzinwekkende misdadigheid, die
in „witboeken" breed wordt uitge
meten.
Men schuwt daarbij meestal de leu
gen niet. Hitier ging zelfs zó ver om
eigen mensen misdaden te laten ver
richten in de kleding of het uniform
van de tegenpartij, om vervolgens op
de gruwelijkheid van de vijand hard
te reageren. Beschuldigingen beho
ren tot de propagandamiddelen in de
ooriog, die het eigen moreel moeten
oppijpen en het moreel van de tegen
partij moeten ondermijnen. Ze zijn
een wezenlijk bestanddeel van de ide
ologische en psychologische oorlogs
voering.
Het komt voor dat men probeert om
door de na-oorlogse rechtspraak de
eigen oorlogspropaganda erkend te
krijgen. Zo werden de Duitsers in
Neurenberg aangeklaagd wegens de
massamoord van Katyn. De Russen
beschuldigden de Duitsers van de
moord op elfduizend Poolse officie
ren. De Russische aanklager ging zó
ver in zijn requisitoir te spreken van
„een van de belangrijkste misdadige
gebeurtenissen, waarvoor de aange
klaagden verantwoordelijk zijn". Het
staat, op grond van onderzoek gedu
rende en na de oorlog wel vast. dat de
4143 Poolse officieren in het massa
graf van Katyn door de Russen in de
lente van 1940 werden gedood.
Het Internationale Tribunaal te Neu
renberg is dan ook aan de Russische
beschuldiging voorbij gegaan. Na
oorlogse rechtspraak en dat is een
gevaarlijke kant ervan kan ge
bruikt worden om de geschiedenis te
vervalsen. Vandaar de wenselijkheid
van internationale gerechten. Staten
misgunnen elkaar bepaalde verval
singen. Een internationaal hof geeft
grotere waarborgen, dat de recht
spraak niet misbruikt wordt.
Onderzoek
Ook in Duitsland werd een organisa
tie in het leven geroepen om gegevens
te veizamelen over geallieerde wan
daden, de „Wehrmachtsuntersu-
chungsstelle". De berichten over ge
allieerde oorlogsmisdrijven leidden
dan tot nader onderzoek, vaak ter
plaatse, waarbij getuigen werden ge
hoord. Alle gegevens werden in docu
menten verzameld. Wat over was van
die stukken is door de Amerikanen in
beslag genomen, op microfilm ge
bracht, en daarna overgedragen aan
de Bondsrepubliek, alles tezamen 236
banden, betreffende 4000 gevallen.
Het is maar een klein deel van het
bijeengebrachte. Veel is verloren ge
gaan in de oorlog.
Op basis van deze stukken heeft een
Amerikaans jurist, dr. Alfred M. de
Zayas, met medewerking van een Ne
Het Internationaal Tribunaal te Neurenberg: de overwinnaars berechten de verliezers
derlandse collega, dr. Walter Rabus,
een boek gepubliceerd: „Die Wehr-
machtsuntersuchungsstelle. Unver-
öffentlich Akten über alliierte Völker-.
rechtsverletzungen im Zweiten Wel-
tkrieg" (Universitas/Langen-Müller,
1979, 479 bladzijden). De publikatie
berust op de genoemde documenten,
maar tevens op uitvoerig onderzoek
na de oorlog, waarbij zo mogelijk
opnieuw de in de akten voorkomende
mensen werden gehoord, en waarbij
de gevonden gegevens vergeleken
werden met intussen vrijgegeven
stukken van geallieerde zijde.
Niet altijd was er bij Duitsers bereid
heid te vinden om opnieuw deze ge
schiedenissen uit de doeken te doen.
Menigeen antwoordde op het verzoek
tot medewerking: „Laat die zaken
rusten, Duitsland heeft zich te zeer
misdragen, dat wij ons zouden in
spannen om geallieerd wangedrag
vast te stellen".
Duits
Het kan ook menigeen vreemd te
moede worden: een Duitse publikatie
over wangedrag van anderen! „Hoe
durven ze!", zal menige reactie zijn.
Maar dan dient toch allereerst erop te
worden gewezen, dat de schrijvers
geen Duitsers zijn. maar juristen die
hebben gebruik gemaakt van Duits
materiaal en Duits onderzoek. En dat
het van betekenis is om een volledi
ger beeld van het oorlogsgebeuren te
krijgen, vollediger dan bleek uit de
na-oorlogse vonnissen en de geschrif
ten over het Duitse wangedrag
De overwinnaar wordt nu eenmaal
geen rekenschap gevraagd. Er zijn
geen strafvonnissen over geallieerde
„systeemcriminaliteit", zoals het
bombarderen van de burgerbevol
king in Duitsland en Japan, Er is wel
een uitspraak van een Japanse rech
ter (in een civiel geding, de Shimoda-
zaak), waarin wordt geconcludeerd
dat de vernietiging van Hiroshima en 1
Nagasaki in strijd was met het oor
logsrecht. Niet omdat atoombommen
werden gebruikt, maar omdat het een
aanval op de burgerbevolking was.
De belangrijkste systeem-criminali-
teit die de „Untersuchungsstelle"
heeft onderzocht is het Russische
wangedrag tegenover de krijgsgevan
genen. Er zijn vele aanwijzingen dat
in het begin de krijsgevangene zon
der pardon werd gedood, behalve als
hij vóór de strijd was overgelopen. Er
is onzekerheid of deze praktijk terug
gaat op een uitdrukkelijk bevel van
Stalin. Men beroept zich daarbij vaak
op de vele redevoeringen die Stalin
hield gedurende de oorlog, en die
bijna alle eindigden met „Dood aan
de vijand".
Het lijkt mij dat dit beroep niet sterk
is. Er was een officieel centraal bevel
van 1 juli 1941 om krijgsgevangenen
behoorlijk te behandelen. Men wilde
het overlopen daardoor bevorderen
en de arbeidskracht gebruiken. Maar
de praktijk was aanvankelijk geheel
anders. Later zijn miljoenen krijgsge
vangenen gemaakt en niet direct ge
dood. Maar de behandeling was zeker
niet in overeenstemming met het gel
dende volkenrecht. Van de 3.1 mil
joen Duitse krijgsgevangenen in Rus
land stierven er 1.1 miljoen, dat is 35,2
procent in gevangenschap. Het boek
van de Zayas geeft ook de cijfers voor
de Russische krijgsgevangenen in
Duitsland: van de 5.7 miljoen stier
ven er 3.3 miljoen in gevangenschap!
De oorlog aan het Oostfront was nog
gruwelijker dan de oorlog op de ande
re fronten. In het algemeen was het
wangedrag zó groot De Zayas
spreekt van de „unfaszbaren Verbre-
chen der SS-Elnsatzgruppen und die
Hèrte der deutschen Besatzung"
dat de Russische reactie enigermate
begrijpelijk wordt.
Wellicht speelde aan Russische zijde
ook het cultuurpatroon een rol. Er
zijn zovele aspecten in het Russische
leven en het Russische gedrag die bij
ons als „communistisch" worden ge
zien, maar slechts voortzetting zijn
van wat gebruikelijk was onder de
tsaren. Tolstoi beschrijft in zijn „Oor
log en Vrede" de meedogenloosheid
van de Russische bevolking en de
Russische soldaten tegenover de
Fransen. „Gelukkig het volk", zo
roept hij uit, „dat zich laat gaan. en
zijn woede en zijn wraak uitleeft tot
er plaats komt voor de verachting en
de compassie". (III. 5. I).
Het boek van De Zayas is er in het
geheel niet op gericht om ook maar te
suggereren, dat van gelijkwaardig
heid in oorlogsmisdadigheid tussen
Geallieerden en Asmogendheden zou
kunnen worden gesproken. Herhaal
delijk wordt gesteld, dat de nazi-cri-
minaliteit eenvoudigweg van een an
dere dimensie was. En dat blijkt ook
uit de in het boek behandelde geval
len van geallieerd wangedrag aan het
Westfront. Er blijven gruwelijke ge
schiedenissen e vermelden, zoals het
doden van krijgsgevangenen aan een
beweeglijk front, of het lynchen van
piloten door de burgerbevolking.
Maar afgezien dus van de massale
aanvallen op de Duitse steden, valt
het mee.
Er blijkt telkens een grote discrepan
tie tussen hetgeen de Duitse witboe
ken gedurende de oorlog stelden, en
wat door de „Untersuchungsstelle"
destijds al werd vastgesteld, en na
nader uitvoerig onderzoek, werd be
vestigd. De algemene conclusie is.
dat deze „Untersuchungsstelle" vrij
grote zelfstandigheid en onafhanke
lijkheid wist te behouden, en dat wat
in haar akten werd opgenomen in het
algemeen niet wezenlijk met de
werkelijkheid in striid kwam.
Wat is de zin van een publikatie over
geallieerd wangedrag? Men kan zich
vele motieven voorstellen. Bij menige
Duitser kan de behoefte bestaan dat
andere wangedrag in het licht te stel
len. Openbaring van dat wangedrag
kan het eigen schuldgevoel doen ver
minderen. Het lijkt mij. dat dit zeker
niet heeft medegespeeld in de publi
katie van De Zayas' boek. Dan zou
immers tevens gewezen zijn op de
bombardementen van de burgerbe
volking. culminerend in de misdadige
vernietiging van Dresden.
Een ander motief kan zijn. om onder
scheid te maken tussen het uitzon
derlijke wangedrag van de nazi-in
stanties. de SS en SD, en het optre
den van de gewone Duitse legeron
derdelen. Vergelijking van hun doen
en laten met geallieerd gedrag en
wangedrag zou kunnen dienen om de
eer van de „Wehrmacht" wat op te
vijzelen. Die gedachte kan bij velen
(het gaat hier dus niet om de schrij
vers van het boek. maar om degenen
die een dergelijke publikatie hebben
bevorderd) hebben voorgezeten.
Maar het blazoen van de Duitse mili
taire macht is onherroepelijk bezoe
deld door de leidende generaals Kei
tel en Jodl. die te Neurenberg ter
dood werden veroordeeld.
Als hoofddoel van het gedane onder
zoek en de publikatie van hetgeen
gevonden werd geeft De Zayas: te
nopen tot voorzorgsmaatregelen ter
vermijding of vermindering van oor
logsmisdadigheid in toekomstige oor
logen Krijgsraden zijn volstrekt
noodzakelijk, zo stelt hij.
De schrijver van dit ar
tikel is oud-hoogleraar
volkenrecht en polemo
logie te Groningen. In
1947 woonde hij het In
ternationaal Tribunaal
te Neurenberg bij en aan
het eind van dat jaar
was hij rechter in Tokio
tijdens de berechting
van Japanse oorlogmis
daden.
In het voorwoord van De Zayas boek
geeft professor Dietrich Rauschning
een nadere motivering. Zich bezig
houden met wat in de oorlog aan
misdadigheid geschiedde, ook bij de
overwinnaar, leidt tot bezinning, en
noopt ertoe door opvoeding en vor
ming maatregelen te nemen tegen
het uitbreken van „Rohheit und
Grausamkeit". Het roept op de haat
gevoelens ten aanzien van de vijand
als het vermeende middel om strijd
vaardigheid te bevorderen, uit te
bannen.
Het lijkt mij, dat ook deze motivering
te kort schiet. Maatregelen zouden
moeten genomen worden om de
mensheid geschikt te maken om oor
logen te voeren zonder haatgevoe
lens. als een koel en „clean" bedrijf0
Maar men moet allereerst constate
ren dat de hoofdvormen van kwaad
aardigheid het besluit tot de „End
lösung" en het besluit tot oorlogvoe
ring tegen de burgerij in koelen
bloede zijn genomen! Daarbij komt
nog. dat opvoeden tot koel en zake
lijk doden en vernietigen welhaast
een onmogelijkheid is. zo niet zou
betekenen een opvoeden tot onmen
selijkheid.
Kwaadaardigheid
Een andere motivering lijkt mij méér
voor de hand liggen. Onderzoek als
dit, wat nu gedaan werd. leidt tot. de
conclusie dat oorlogsmisdadigheid
wezenlijk is voor het oorlogsbedrijf
Zij kan daarvan niet losgemaakt wor
den. Oorlog wekt de kwaadste kanten
van de mens tot leven.
Toegegeven, als in iedere crisissitua
tie kan ook de oorlog leiden tot uitin
gen van hoogste menselijkheid,
moed, opofferingsgezindheid, naaste
liefde De oorlog schept de gelegen
heid tot uitersten van menselijkheid,
uitersten die in een gezapig burger-
mansbestaan nauwelijks kansen krij
gen. Maar geen twijfel kan er over
bestaan bij het opmaken van de ba
lans. Kwaadaardigheid krijgt de
meeste kansen. Als geheel is elke
oorlog een schaamtevol bedrijf, diep
tepunt van menselijke existentie,
waaruit de wereld moreel geschonden
te voorschijn komt.
Als dat zo is, ligt een andere conclusie
voor de hand. Niet dus de conclusie
dat we moeten trachten om een
mensheid te kweken die in staat is in
toekomstige oorlogen de moderne
massa-vernletigingsmiddelen zonder
kwaadaardige gevoelens in te zetten,
maar dat toekomstige oorlogen moe
ten uitblijven. De conclusie dus. dat
de oorlog als een aanvaard instituut
in het verkeer van de volken wordt
uitgebannen.
Het mensonwaardig karakter van de
oorlog is een bijkomende reden om de
strijd tegen de oorlog te voeren. Een
bijkomende reden! Hoofdargument
blijft dat de wetenschap en de tech
nologie de oolog in dié zin „onmoge
lijk" hebben gemaakt, dat een oorlog
tussen nucleaire blokken het einde
van beide partijen zou kunnen bete
kenen. Zo'n oorlog beginnen is poke
ren met een cultuur, zo niet een gave
mensheid, als inzet
Als het waar zou zijn dat betere ken
nis van hetgeen bij alle partijen in de
oorlog geschiedt aan verachtelijke en
mensonwaardige daden, zou bijdra
gen tot de afkeer van het oorlogsbe
drijf, dan heeft onderzoek als nu ge
daan door De Zayas en Rabus wezen
lijke zin. Wellicht had Oscar Wilde
gelijk toen hij stelde dat de oorlogen
slechts zouden kunnen verdwijnen
als ze aan de verachting waren prijs
gegeven
egh
ADVERTENTIE
Jan Pen,
een onzer verslaggevers
TERDAM De Amsterdamse politie stelt een onderzoek In naar de diefstal uit de
van de journalist Wim Klinkenberg van documenten en manuscripten, die belastend
zijn voor koningin Wilhelmina en prins Hendrik. Volgens Klinkenberg werd de
'ker woensdagmorgen op heterdaad betrapt door zijn werkster in zijn woning in
terdam-West.
enberg was zelf op reis, maar is
ond van het signalement dat de
ter hem over de inbreker ver-
e en op grond van gegevens van
n tot de conclusie gekomen, dat
breker een medewerker van de
nlandse Veiligheidsdienst
moet zijn geweest. Hij heeft de
i ook een naam genoemd.
vraag naar het waarom van een
Uele inbraak door de BVD, ant-
t Klinkenberg: „Er stonden bij-
r onfrisse zaken over prins Hen
en wellicht meende men dat ik
30 april iets wilde publiceren
iet Koninklijk Huis; maar dat
ïslist niet het geval, ik wilde
s een historisch verhaal maken.
Die inbraak is overigens wel dom,
want nu word ik natuurlijk gedwon
gen deze zaken bekend te maken."
'Afgeluisterd'
Volgens Klinkenberg heeft de inbre
ker uren in zijn huis doorgebracht en
heeft deze zeer selectief de documen
ten zitten doorlezen. „Hij moet om
vijf uur 's morgens al gekomen zijn,
want toen werd er bij de benedenbu
ren aan de deur gerommeld," aldus
Klinkenberg. „De man moet op de
hoogte zijn geweest waar hij het ma-'
teriaal kon vinden en die wetenschap
kan alleen maar zijn verkregen door
het afluisteren van mijn telefoon."
Op het ogenblik dat de werkster bin
nenkwam, omstreeks negen uur, was
de inbreker bezig een doos vol docu
menten door te snuffelen. De inbre
ker bedreigde de vrouw, die daarna
onmiddellijk bij de benedenbuur
vrouw de politie telefonisch waar
schuwde
Verdwenen zijn onder meer enkele
geschriften van de hand van wijlen E.
F. W. W. baron Wittert van Hoogland
en Eclaer. Deze geschriften bevatten
volgens Klinkenberg interessante ge
gevens over de brief, die keizer Wil
helm II van Duitsland in 1902 aan
koningin Wilhelmina stuurde, en
waarin deze eiste dat Nederland de
kustverdediging zou versterken op
straffe van een Duitse bezetting. De
ADVERTENTIE
Langere levensduur, meer zuig
kracht, moeiteloos bedieningsgemak.
Dat is Nilfisk. Neem dus geen
genoegen met minder. Neem Nilfisk,
'n verstandige investering.
de stoere huishoudstofzuiger uit Denemarken
Nilfisk B V. tel. no 02940-1 5268. toestel 17
houding van koningin Wilhelmina in
zake de latere neutraliteit van Neder
land in de eerste wereldoorlog zou
ook ter sprake zijn gekomen in de
geschriften.
Klinkenbergs zoon Willy vroeg
woensdagavond aan de secretaris
van de Nederlandse Vereniging van
Journalisten, mr. G. Schuijt, welke
stappen moesten worden genomen.
„Na overleg met de voorzitter van de
journalistenvereniging heb ik toen de
officier van justitie op de hoogte ge
steld." aldus mr. Schuijt Volgens de
officier van justitie, mr C. Goes,
heeft hij de politie gewaarschuwd en
Schuijt en Klinkenberg geadviseerd
„op de gebruikelijke manier aangifte
te doen". De politie kon gisteren nog
geen nadere inlichtingen geven over
de aard van de inbraak.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het vandalisme is in
ons land in veertien Jaar tijd verze-
venvoudigd. Werden er in 1965 nog
ruim zevenduizend vernielingen ge
meld, in 1978 waren dat er al ruim
51.000. Dit blijkt uit publikaties in
het blad „Open Vervoer '80". dat vrij
wel geheel aan vandalisme in het
openbaar vervoer is gewijd
Volgens dr A R Hauber van het
criminologisch instituut van de
Rijksuniversiteit Leiden zit er een
zekere systematiek in de vernielin
gen. De objecten zijn veel vaker open
baar dan privé bezit. Zo moeten voor
al telefooncellen, openbare vervoer
middelen. plantsoenen, scholen, hal
teplaatsen en stations het ontgelden.
In tachtig procent van de gevallen
vindt vandalisme in groepsverband
plaats, zo heeft onderzoek uitge
wezen.
Het bekende, snel uitverkochte „Boek van de maand", nu weer verkrijgbaar.
Algemeen Dagblad
NRC Handelsblad
„In gewone mensentaal, erg mooi".
„Laat zien dat aan elke menselijke
situatie een economische kant zit".
Het Parool „Een meesterlijk boek".
Trouw „Onbegrijpelijke uitdrukkingen en
formules tot een minimum
teruggebracht"
Volkskrant „Toegankelijk geschreven, fraai
geïllustreerd"
Dit boek is onderscheiden met de Glaxo Wetenschapsprijs 1979 voor de
bijzondere vorm van wetenschapsvoorlichting aan een groot publiek
Gebonden
Nu weer in de
boekhandel
Geen extra garantie voor chauffeurs
EINDHOVEN (ANP) - Het melkbe-
drijf Campina vindt verder overleg
met de vakorganisaties over een ex
tra garantie voor de melktankwagen-
chauffeurs van het bedrijf zinloos De
voedingsbond FNV wil een collectie
ve garantie voor de chauffeurs die in
loondienst zijn bij Campina, om te
voorkomen dat hun positie onder
mijnd wordt door zelfstandige chauf
feurs.
Het bedrijf streeft er naar om het
melk ophalen te laten uitvoeren door
zelfstandige chauffeurs. Voor de 225
chauffeurs die nu bij Campina wer
ken heeft het bedrijf een schrmenjue
garantie gegeven dat zij tot hun pen
sioen in dezelfde functie in dienst
kunnen blijven. Het bedrijf vindt het
daarom zinloos de chauffeurs ook
nog een collectieve garantie te geven
Volgens Leeferink van het FNV wordt
de chauffeur door de concerndirectie
een rad voor de ogen gedraaid Een
collectieve garantie moet volgens
hem voorkomen dat de verhouding
tussen de loondienstchauffeurs en de
zelfstandige chauffeurs anders wordt
dan zoals die nu is.
WASHINGTON De dollarkoers is
gisteren verder gestegen, terwijl de
goudprijs verder terrein heeft moeten
prijsgeven
De koersstijging van de dollar wordt
toegeschreven aan de maatregelen
van president Carter ter bestrijding
van de inflatie en de verhoging van de
rente door een aantal Amerikaanse
banken De dollar kwam ruim boven
de twee gulden.
Het goud gaf aanvankelijk een forse
teruggang te zien, waardoor de prijs
in Londen op een gegeven moment op
500 dollar kwam