bitterende film n WernerSch roeter laëlischejfilm met emoticinele kracht Flodderen in de Tropen Jonge mensen met humor bekeken t indrukwekkend, wel te verdragen Een Spagraag. Maar, dan wel geserveerd mèthet flesje. di Napoli MAART 1980 FILM TROUW/KWARTET ,P 15 - RH 19 - S 17 °™»ielek-Berg van de Westduitse, Italiaans gekleurd e, cineast Werner Schroeter, was door zijn j bizarre opera-lilms jarenlang alleen bi j insiders bekend, en ook hun meningen over van zijn werk liepen uiteen. Nu is hij doorgestoten tot de roem bij een zo al niet toch aanmerkelijk groter publiek: zijn ..Palermo Oder Wolfsburg" kreeg dit jaar op a le een (gedeelde) Gouden Beer en we rd door praktischealle critici geprezen. Maar een doorbraak in zijn werk naar meer begrijpelijkheid heeft zich reeds eerder voltrokken: met „Regno di Na- poli" uit 1978, die na vertoning op de Cinemanifestatie Utrecht nu (geluk kig) zijn weg naar de Nederlandse bioscoop heeft gevonden. dis met Willem de Mérode sr De bilbiotheek van □versiteit heeft in de stu- Hcie drukken" (De Boele- TEF nsterdam-Buitenveldert) ^telling ingericht, die „Op de Mérode" heet. E ,iikai :aties van de dichter ERii keuze te zien uit zijn 3000 boeken tellende die na de Mérodes dood zijn erfgenamen aan de ichonken. Daar zijn veel :in, zodat voor de tentoon- (thema „reizen" werd ge kozen. Door middffl van boeken, et sen, schilderijen, u «ordt aandacht ge geven aan De P flérodes geboorte streek Groning én zijn „levens reis", zijn kunstre Szen, en reizen, die hij thuis, in zijn st bel gezeten, maakte met een boek in de hand. De bedoe ling is de dichter iniet alleen als dich ter te laten zien, maar ook in zijn relatie tot zijn bibliotheek. De tentoonstelling, gewijd aan „de meest begaafde christelijke dichter van onze tijd", ;ls 14 maart geopend. „Regno di Napoli" is, zoals alle films van Schroeter, een melodrama door trokken van muziek, maar de lyriek is niet meer doel op zichzelf: realisme en maatschappelijk engagement heb ben indrukwekkend hun intrede gedaan. De film omspant een tijdvak van der tig jaar (tussen 1944 en 1974) in een Napolitaanse volkswijk. Op de dag van de bevrijding, toen de hoop op lts een beter leven bloeide tussen de sloppen, wordt Vittoria geboren: dochter van een vurige communist en een diep-gelovige vrouw. Zij volgt (in haar vroegejeugd) het spoor van haar moeder, haar jongere broertje Massi mo, dat van zijn vader, maar hun hoop en geloof leiden tot niets en het geluk is hen niet beschoren: Massimo belandt, na een Vietnam-demonstra- tie, in de gevangenis. Vittoria brengt het met ijzeren wilskracht en vlijt tot stewardess, doch ook aan haar blijft de wanhoop kleven. Napels is een moeras, waarin elk menselijk streven verstikt. Schroeter laat rondom die twee een aantal Napolitaanse mensen krioe len: een buurvrouw verkoopt haar dochter aan een Amerikaanse sol daat voor een zak meel, schiet later, als diezelfde dochter sterft omdat er in Napels alleen voor heel veel geld peniciline is te krijgen, haar tweede man, die voortdurend druk in de weer is voor de communistische partij, op straat dood en belandt in een krank zinnigengesticht; de vertederende Rosaria de Frangaise, die Vittoria haalde, prostitueert zich dertig jaar lang in een met een rood gordijn afgeschermde barak en krepeert als een beest op straat; een tirannieke fabriekseigenares, die jonge meisjes verlokt tot prostitutie, wordt gek van het alwaai in haar eigen bedrijf en schiet een protesterende arbeider neer. Zo'n opsomming van spectaculair en theatraal leed en geweld mag bela chelijk lijken (hoewel Schroeter prak tisch alleen ware gebeurtenissen heeft verwerkt), in de film is het dat nooit. „Regno di Napoli", voortge stuwd door de volksmuziek, stoot door het melodrama heen en bereikt de vaste bodem van het echte, eerlij ke gevoel. Warmte omgeeft alle figu ren als een soort aureool, Schroeters grote liefde voor deze ongelukkigen neergesmeten in een nachtmerrie achtige, in staat van o.ntbinding ver kerende stad zonder hoop op een we dergeboorte. kan geen ogenblik in twijfel worden getrokken. Deze mensen hebben hun menselijk heid niet verloren, ze leven.gela ten. vurig, soms groots en meesle pend. Onvergetelijk zijn vele beelden, bovenal de wrede, surrealistische, ri tuele dans op een verlaten plein van twee gemaskerde en barbaars aange klede figuren (de Napolitaanse Polici- nalla wordt voortdurend met de knoet neergeslagen). Hij wekt associ aties aan allerlei vormen van onder drukking; van de knecht door de baas. van de vrouw door de man, van de martelaar door de beul. Hij stamt uit het verre verleden maar heeft in die stad zijn geldigheid behouden. Werner Schroeter hoefde niet op zijn Gouden Beer te wachten, reeds met „Regno di Napoli" heeft hij een plaats veroverd in de rijen van de grote regisseurs. Amsterdara-Tuschinski 3, 16 jr. Capo Blanco ADVERTENTIE ijve aism tel van de Israëlische film „Moments" luidt: „liefde die geen begin heeft gekend zal ling; en einde komen". De film is geschreven en geregisseerd door Michal Bat-Adam, die armelijke hoofdrol in de film .speelt. Het is een film over twee jonge vrouwen, rrouwen, met een tederheid tf;n opzichte van elkaar, die grenst aan zinnelijke igskracht. Zelfs seksuele aantrekkingskracht, maar daar toch ook weer mijlen ver Anders fietsen is óók héél wat pondjes kwijtraken 6 derd. (01 iwen zijn de Israëlische "rangaise Anne. De film DU telden van Yola, in haar naar huis. Tijdens die rit aanjjij yQia een monologue jjVöearin zij er zich reken- mslejeft. dat het leven dat zij Sta&oontje leidt een opvul- B tijdsruimte die er ver- het schrijven van brie- en het ontvangen van Anne. Bij haar thuis- 'ola Anne aan, die voor .is overgekomen. Als Jl thj| avond tegenover elkan- men de herinneringen de uitbeelding van die Broze herinneringen, die de twee meer naar ie werkelijkheid voeren, lelijkheid omschrijven. van Yola en t uit de trein, beiden op ilem, zonder elkaar te gevoelscomplicatie van iwerkt met een behoed- een aanvoelingsvermo- dat je onweerstaan- ngeleid in een zeer van individu en twee voelen zich tot ■trokken door het on- dat individualiteit zoals zij vertelt, bezig van een boek; Anne is fotografo. Met. zoals zij op een gegeven og enblik tussen neus en lip pen meedeelt, een speciale belang stelling voc ir reacties van mensen op onbewaakt e ogenblikken. Het tweeta 1 heeft geen uitvoerige „in leidingen" nodig om tot begrip van elkaar te komen. De spaarzame me- dedelingei over voorkeuren of gedra gingen zijn voldoende voor weder zijds doorzien van individuele eigen schappen.. Daardoor voelen de twee zich ook niet wezenlijk gestoord, als zij tot dijogen komt en die in verwij derde zlri als kwetsend worden erva ren: een onverwachte tocht van Yola uit Jeruj jalem naar Te Aviv, een snel voorbijg aande gepassioneerde relatie van Am ie in het hotel met een daar geïnstalleerde agent van de veilig- heidsdif ;nst. De twe»doorzien elkanders individu aliteit, maar belasten er elkaar niet mee. Omdat daaronder een als bij zonder ervaren menselijke verwant schap .'Stroomt; een verwantschap die sterker is dan de individuele omstan- digheden. Dat gevoel van verwant schap is de sterkste relatie tussen de twee:: de begin- en tijdloze liefde. Het brenjgt Yola er toe om Anne te betrek ken 'b^j een liefdesact met haar man. In w ezen voor hem een vernederende tussenfase. Het individuele ontwik kelingspatroon van de twee blijft ech ter te sterk om hun menselijke zinne lijk e voorkeur voor elkaar definitief te honoreren. Het beste voor hun on derlinge genegenheid is, dat zij ver van elkander blijven met briefwis seling als go between. De ingehouden, respectvolle manier van filmen geeft aan het geheel een emotionele kracht, die weliswaar ge dempt is maar diep doorwerkt. Amsterdam-City 2 en Movies 1,16 jr. D.O. Yola en Anne Ais er één regisseur is, die door Hollywood werd verpest, dan is het wel de Engelsman J. L. Thompson. In het land van herkomst maakte hij sociaal geëngageerde, boeiende films („Yield to the Night"), in Amerika wierp hij zich op spectaculair avonturenwerk dat oorspronkelijk uitblonk door smakelijke vakkundigheid en romantisch appeal („The Guns of Navarone"), maar zeer snel afzakte tot ongeveer het punt nul. Zijn „Capo Blanco" (nee, née, de titel is niet toevallig geassocieerd aan de „evergreen" Casablanca, displaced persons en nostaligsche romantiek in de tropen, weetjewei), is flutwerk van de eerste orde. Ergens in een uithoek van Peru is vlak na de tweede wereld oorlog wat menselijk wrakhout aan gespoeld, te weten een Amerikaan, die door de justitie wordt gezocht, en een Duitser, op de vlucht voor de Neurenbergse processen. De een is de baas van een kroeg, waar heel wat wordt afgefilosofeerd en gewauweld. de tweede zet het oude dictatoriale leventje voort, geholpen door het hoofd van de politie (zoals de wind waait, waait mijn hoedje). Zo staan de zaken, maar in 1948 komt er leven in de brouwerij: er verschij nen een mooie vrouw en een Engelse oorlogsbodem, beide op zoek naar een schat. Papperlepap, dat blijkt niet mis: moorden, zelfmoorden, zielsverdriet en een happy end zijn het gevolg, maar je wordt er warm noch koud van, want landerige onzin is het parool. Breaking Away: Wie denkt dat hij althans aan de acteurs nog enig plezier kan beleven, komt bedrogen uit. Charles Bronson lijkt voor de gelegenheid gebaad in notensap, maar zijn ruwe, rimpelige ouwe kop wordt door dat bruin ook niet charmanter; Dominique Sanda is uit wanhoop maar aan het kronke len en sloffen geslagen. Fernando Rey gooit zonder rust of duur zijn handelsmerk douche gekwinkeloog) in de strijd; en de eminente acteur Jason Robards draait op minder dan halve kracht. Rommel. W.W.-B. Amsterdam Cinema International en Du Midi; Den Haag Apollo 1 en Babyion 3; Rotterdam Cinerama; Alkmaar Victoria; Eindhoven Metropole; Nijmegen Calypso 1,16 jr. door D. Ouwendijk De Amerikaanse filmcritici hebben „Breaking away" van Peter Yates in *79 uitgekozen als „beste film." In welk kader die onderscheiding is geplaatst wordt niet vermeld. Daarom zegt zo'n kwalificatie, op zich, weinig óf niets. Yates is een goed filmregisseur, die ooit een uitermate simpele en intens gevoelige film over jonge mensen heeft gemaakt, namelijk „John en Mary." sciiRegno di Napoli". (kal 9 (p 1 na m ku# illen Raai rdag 10 etissele ïat 4fcnd In „Breaking away" gaat het opnieuw over jonge mensen en hun intrede in het leven. De aarzelende Intrede, die op het eerste gezicht nodeloos moei lijk wordt gemaakt door de nog on verwerkte noodzaak om uit de onge dwongenheid van het betrekkelijk zorgeloze jeugdbestaan over te stap pen naar volwassenheid. In zekere zin is dat ook het thema geweest van Verhoevens „Spetters". Maar misbruikte Verhoeven veel brooddronkenheid van jonge mensen ten bate van een gesmeerd lopend geval, in ..Breaking away" herken Je duidelijk een begripvolle benadering. Jonge mensen met hun „problemen" (wat zijn ze in werkelijkheid, als ze op de blote hand worden genomen?) worden niet te ldjk gezet (zoals in „Spetters"). Zij geven zich zoals ze zijn: in dit geval kleinsteeds, burger lijk, snel gegriefd maar even vlug ook weer verzoend met niet te keren om standigheden. De figuren om wie het gaat zijn de jongens Mike, David, Cyril en Moo- cher. Ze hebben de middelbare school afgelopen en staan voor een keuze. In het stadje waar ze wonen is een uni versiteit gevestigd. De vier zien in de studenten andere wezens dan ze zelf zijn; zij voelen zich door afkomst en/of huiselijke omstandigheden nu de minderen en verbergen dit door stoer te doen of, zoals David, door zich een andere identiteit aan te me ten. pavid is verzot op wielrennen, zijn grote voorbeeld zijn de Italiaanse wielrenners en hij speelt, een Italiaan te zijn. Tot grote ergernis van zijn oer-Ameri- kaanse „pappa", handelaar in twee de-hands auto's. David traint als een waanzinnige en slaagt er daardoor in om een zeer behoorlijke conditie op te bouwen. Hij heeft eraan te danken, dat hij door een vrouwelijke studente wordt opgemerkt: een romantisch meisje, dat met haar „Italiaantje" dweept. David krijgt een scherpe knak in zijn bloemrijke Italiaanse fantasieën, als hij mee doet met een race, waar „echte" Italiaanse wielren ners, een Cinzano-groep, bij betrok ken zijn. Dank zij zijn conditie jaagt David de Italianen op. Gestoord in hun opzet, op een gemakkelijke ma nier geld te verdienen, steken de Itali anen een fietspomp tussen de spaken van Davids fiets. Hij gaat onderuit en meteen stort zijn Italiaanse wereld in elkaar. Dat wordt de aanleiding tot een volwassener levenshouding. Er is in de film een flinke dosis humor verwerkt. De jongens, die als hoofd personen van de film zijn gekozen, bewegen zich met een natuurlijke on behouwenheid, die eerder aandoen lijk dan stuitend is. Je kunt zeggen, dat Yates een vriendelijk boekje heeft open gedaan over jeugd, die veelal met schamperheid bekeken wordt. Onredelijke schamperheid, als je tenminste gevoel hebt voor roman tiek onder naar buiten uitgedragen grofheid. Amsterdam-Rembrandtpl.th.; Den Haag-Odeon I; Rotterdam-Lumière, a.l. ADVERTENTIE I :onti is een regisseur ge- tlende prestaties, van tot pathetisch, van larmoyant. Hij is een. geweest, die de geneigd- i meer te laten meiesle- er moment opgekomen alle melodrama tiek, annex was dan/ door Hij heeft aansluiting het neo-realisme,maar t een gepassioneerde es- de rest moet worden PRÉ|Visconti steeds persoon- is gebleven. Een film een eigen stempel. Dat zijn film „Bellissima", irnational in omloop daterend uit de jaren sferd 817 vra i' KOfl *9 i|b flterr itenkl Tel 169 923! B dertig jaar ouc|. Zij ligt ectief van het n<fco-realis- rotend van de orver-reële 'AGtte Visconti zo dikwijls heeft gespeeld. Type rend hiervoor is het optreden van Avnna Magnani in de film ongeremd Magnani, tegelijk ongeremd volks re alistisch. Het maakt, dat Je ten aan zien van de film een tweeslachtige houding wordt opgedrongen. Ener zijds bewondering, anderzijds irrita tie over een in zich onmogelijke ver esthetisering van een lelijke werke lijkheid. Daarmee bedoel ik niet ,,le- lij kheid van toestanden", maar lelijk heid van stijl. Moederliefde He t verhaal gaat over een uitermate voortvarende moederliefde, die tot in hei: merg gewond raakt door een niets ontziende, proleterige zakelijkheid in de filmwereld. De vertolking van een dengelijke moederliefde, met inbegrip van, alle reacties op de verwondingen, was aan een actrice als Magnani vol ledig toe te vertrouwen. Het is een creatie geworden, waarin alle regis ters van talentvol maar overtrokken realistisch acteren tot het uiterste toe zijn open getrokken. Een prestatie, die ondanks al het extreme, waarde ring verdient, want bij een minder talentvolle actrice dan Magnani is geweest zou het lawijt het waar schijnlijk hebben gewonnen van de oermenselijke Intonatie. En die is er. Via een radio-uitzending worden moeders opgeroepen om zich met een dochtertje van een Jaar of zes naar de studio-complexen van Cinecitta te begeven, omdat er een peuter moet worden gekozen voor het vervullen van een filmrol. Met alle bekende Italiaanse drukte spoeden de moe ders zich naar de studio, waar een keuze zal worden gemaakt. Onder hen Maddalena Cecconi (Anna Mag nani) met haar dochtertje Maria (een alleraardigste rol van Tina Apicella). Maddalena is een volksvrouw, be kend uit de neo-realistische typolo gie. even ruim van hart als van mond, vaardig in het handenspel en bereid om voor „de kinderen" (in dit plan het dochtertje) elke centimeter le venstoekomst in te palmen. In haar voortvarendheid, waarbij zij alle mid delen te baat neemt, verkijkt Madda lena zich volledig op de mogelijkhe den van haar dochtertje Maria. Zij voelt zich dan ook ten diepste versla gen als blijkt, dat Maria alleen maar gebruikt zal worden als „komisch aapje". De film is op het randje af een draak. Alleen Visconti's talent heeft haar ervoor weten te behoeden, dat de esthetisering van het volks realisme een ridicule inslag heeft gekregen. Indrukwekkend is de film niet, al onderken je de belangrijkheid van de regisseur. Maar tot een hoger kwalifi catie dan dat de film te verdragen is. kan ik niet komen. Amsterdam-Kriterion; Den Haag- Kijkhuis. 16 jr. D.O. U bestelt Spa. U betaalt voor Spa. Zorg dan ook dat u echte Spa krijgt Dus, Spa uit het flesje, met het Spa etiket Spa is natriumarm, met een_ verfrissende smaak. Prolongaties en reprises Apocalypse now Indrukwekkende an tl-oorlogsfilm over Vietnam van Francis Coppola Een filmbeleve nis. De gehele week in Rem- brandtpl.th. Amsterdam: Casino 3, Breda; Select, Ielft; Royal, Echt; Metropole 1Den Haag; Flgl, Zeist, Molenstraatth., Wagenlngen. Manhattan Woody Aliens nieuwste film, een ode in zwurt-wlt aan zijn geliefde stad New York. De gehele week in Alhambra 1. Amsterdam. Tl vol i 3, Apeldoorn; Casino 1. Bre da; Metropole 3. Den Haag; Roxy, Haarlem; City 4. Hilversum; Came ra 1. Tilburg. Euro 2. Alphen ad. Rijn; Sprtnghaver, Utrecht, Euro 1. Dordrecht; Alhambra 1, Rot terdam. De Klompenboom Prachtige pasto rale over Italiaans landleven aan het eind van de vorige eeuw van Ermanno Olmi. De gehele week ln TJvoli. Apeldoorn. Die Blechtrommel Film van Volker Schlöndorff, naar het boek van Güntcr Grass, uniek vooral door de Inbreng van David Bennent. De ge hele week ln City 1. Amsterdam; Cineac. Den Haag. Lumlère 1. Rot terdam; Camera. Utrecht; Concert huis. Groningen. Lldo 2. Leiden; Rembrendt 3. Eindhoven; Saskia. Arnhem, Centrum, Nijmegen; Stu dio. Leeuwarden, Orand 2. Amers foort; Harmonie. Tilburg, Grand. Breda; E.D.B.L, Deventer Messidor Navrante film over een winterse reis van twee meisjes door zomers Zwitserland van Alain Tan ner De gehele week in Club 5. Leeu warden. Die Ebe der Maria Braun Rainer Werner Fassbinder dringt met de middelen van het melodrama door tot de kern van het Westduitse „Wlrtschaftswunder" De gehele week ln Casino. Den Bosch; Came ra. Tilburg; Concertgebouw. Henge lo; Studio. Venray; 14 maart Film- huls Zierikzee, 15 maart Filmhuis Gouda De Mens uit Marmer Magistrale film van de Pool Andraej Wajda 14 en 15 maart "t Hoogt, Utrecht Les petites Fugues Bijzonder char mante film van de Zwitser Yves Yersin. over een oude boerenarbel der die op zijn brommer de vrijheid verkent. 14 maart Filmhuis Roer mond; 18 maart Filmhuis Emme- loord La Notte De film waarmee Miche langelo Antonioni twintig Jaar gele den beroemd werd, met in de hoofd rollen Marcello Mastrolanni. Jean ne Moreau en Monica Vltti 14 en 15 maart Krtterion, Amsterdam Prépare* vos Mouchoirs Bijzonder amusante, satirische Franse kome die van Betrand Blier, met prechti ge rollen van Oérard Depardleu en Patrick Dewaere De gehele week ln Lux or 2. Deventer. 8tudlo Haar lem; Lumiére 3. Rotterdam, Lux or 2. Beverwijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 19