kleine krant Nieuwe instrumentenfabrieken: tweeduizend banen in Groningen Bevolking Europese Gemeenschap vergrijst Papier hier! Trouw de J' X L Zakenvrouw goede klant voor hotels Ruzie in Amsterdam over de Sahara Dolfijnen X O O er 0 Geboortencijfers dalen Flink tekort bij sociale fondsen Hoechst sloot goed jaar 1979 af Rotterdam kri, handelscentrun ASEAN-landen DINSDAG 11 MAART 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 11 maart 1980 De kleine krant Medewerkenden: Piet Hagen Hannefce Wijgh Johanneke Leestemaker Herman Amelink Jaap Timmers Gilles Stoop Brieven en reacties naar Trouw, postbus 859 1000 AW Amsterdam Maak zelf uit wat je zegt Op een aantal middelbare scholen voeren leerlingen actie voor de vrijheid van meningsuiting. Ze willen zelf beslissen welke affiches ze op het aanplakbord han gen of wat ze in de school krant schrijven. „Kom op voor Je recht, maak zelf uit wat Je zegt." is hun leus. Er zijn scholen waar sommige affiches wel mogen worden opgehangen en andere niet. Zo hoorden we dat ergens wel een aanplakbiljet hing met de tekst: Stop de (Rus sische) SS 20-raket. Maar toen andere scholleren een actie begonnen tegen de kernwapens van Nederland en andere Westeuropese landen („De kernwapens Nederland uit"), toen mocht er ineens geen politiek r bedreven worden. Moet Je in school alles nen zeggen en schrijven Je wilt? Ach. dat hangt beetje van de school af en van de afspraken die daar over tussen leraren, ouden en leerlingen gemaakt wor den. Pp de meeste scholen JV' zullen er wel enige regeli bestaan. De vraag is alleen H. hoe streng die moeten zijn ciei - vee Jot Van een onzer verslaggevers HOOFDDORP De gemeente Haarlemmermeer Is begonnen met een grootscheepse papieractie. Op de dag waarop grof huisvuil wordt opgehaald, kunnen mensen hun bundels oud papier op de stoep zetten. Clubs en verenigingen mogen dat dan ophalen en verkopen. te clubs die oud papier opha len een minimum-prijs van zeven cent per kilo garan deert. Dat betekent dat clubs die een bewijs kunnen over leggen waaruit blijkt dat ze duizend kilo papier verkocht hebben, tenminste zeventig Nu is het op zichzelf niets nieuws dat speeltuinvereni gingen. scholen en voetbal clubs oud papier inzamelen om de kas te spekken. Wat ls dan het bijzondere van de aanpak van het gemeentebe stuur in Hoofddorp? Het nieuwe ls. dat de gemeen- gulden krijgen. Als de papier- ..De Sahara is Marokkaans!" schreeuwden hon derden Marokkanen zaterdagmiddag voor het Amsterdamse Paradisogebouw. De mensen in het gebouw demonstreerden Juist met de leus West- Sahara vrij!" prijs hoog ls ("bijvoorbeeld een dubbeltje), dan ls er niets aan de hand. Maar zakt de prijs tot bijvoorbeeld een stuiver per kilo, dan betaalt de gemeente twee cent per kilo bij. Waarom doet de gemeente dat; hebben ze geld te veel? Nee. maar de gemeente heeft er wel belang bij dat de steeds grotere hoeveelheden huisvuil zo goed mogelijk worden weggewerkt. Dat scheelt ln de kosten van de ophaaldienst en de vuilver werking. het ls ook goed voor het milieu, want van oud pa pier kun Je weer nieuw ma ken. Doordat de kranten (met alle drukinkt) uit het huisvuil verdwijnen, ls het ook moge- lijk betere compost uit hetf* overige vuil te maken. - Behalve een papieractie gaat de gemeente Haarlemmer meer ook een glasactie voe ren. In zes plaatsen wordt glas opgehaald ln containers of ln glasemmers. Volgend Jaar wordt beslist over de In voering van dit systeem ln heel de gemeente. In Paradlso was afgelopen za terdag een grote bijeenkomst gepland om de bevrijdingsbe weging van de West-Sahara. Pollsarlo. te ondersteunen. De bewoners van de West Sa hara vechten al zes Jaar voor hun onafhankelijkheid tegen het Marokkaanse leger. De Marokkaanse regering en ko ning Hassan II zijn van me ning dat een groot gedeelte van de S ah arawoestijn bij het „Oroot Marokkaanse Rijk" hoort Uit heel Nederland werden zaterdag honderden Marok kanen met bussen naar Am sterdam vervoerd. De Marok kaanse ambassade, waar de vertegenwoordigers van de Marokkaanse regering ln Ne derland werken, wordt ervan verdacht de Marokkanen te hebben opgejut om bij het Paradisogebouw relletjes te schoppen. Sommige Marok kanen vertelden zondag dat er werd gedreigd met wraak nemingen op de Marokkanen, die geen zin hadden ln deze relletjes. Dezelfde Marokka nen vertelden ook dat de Amlcales achter deze rellet jes zitten. De Amlcales ls een rechtse vereniging van Ma rokkaanse werknemers, die wordt ondersteund door de Marokkaanse ambassade. Pistolen Een groep van vijfentwintig Amlcalesleden ls zondagmid dag de Mozes en Aflronkerk binnengedrongen. Daar wachten nog steeds een hon derdtal linkse Illegale Marok kanen op de behandeling van de wet op Illegale werkne mers in de Tweede Kamer. (Zie de Kleine Krant van vori ge week) Sommige Amlcales leden hadden pistolen btj zich en ze bedreigden de Kerk-Marokkanen omdat deze hadden laten weten dat ze het niet eens zijn met de Het symbool van Pollsarlo acties van de Marokkanen bij Paradlso. De politie, ln de vorm van de Mobiele Eenheid, heeft in bei de gevallen, bij Paradlso en bij de Mozes en A&ronkerk ervoor gezorgd dat er geen grote ongelukken gebeurden. Ik ben Turk In Turkije houden de kinderen niet genoeg van hun vaderland, dat vinden sommige Turkse generaals. Om hier verandering in te brengen willen de generaals de kin deren al vroeg- aan het soldatenleven la ten wennen. Turkse Jongens en meisjes moeten tussen hun zevende en vijftiende Jaar de tekst en mu ziek van militaire marsen leren. Vanaf hun twaalfde moeten ze regelmatig de ka zernes bezoeken en ze krijgen tot hun acht tiende verjaardag de gelegenheid met wa pens te leren om gaan. Op school moet er ook druk geoefend worden, daar dreu nen de muren regel matig van de slagzin: „Hoe gelukkig is de gene. die kan zeggen: Ik ben Turk." Obelix zou zeggen: „Rare Jongens, die Turken!" Niet Eüleen de Amsterdamse straten zijn gebombardeerd tot slagveld, ook de Straat van Korea. In deze, voor de Japanse kust liggende, zee hebben vorige week vierdui zend dolfijnen wraak geno men voor het doden van drie honderdvijftig van hun soortgenoten. De dolfijnen maakten het de Japanse vis sers onmogelijk hun netten uit te gooien. Eerder ln de week hadden deze vissers de Jacht op dolfijnen geopend omdat deze beesten veel te veel vis eten. De vissers wil len deze vis zelf vangen. In de straat van Korea wonen erg veel dolfijnen, wel 35.000 stuks. Deze dolfijnen eten. volgens de vissers alle aanwe zige vis op. Of de vierduizend dolfijnen echt uit wraak de vissers hebben belet hun net ten uit te zetten, is de vraag. Misschien ls het wel het kwa de geweten van de Japanse vissers, dat ze doet denken dat de dolfijnen het niet lan ger pikken. Ondanks de waarschuwingen en de pro testen uit de hele wereld, zijn de vissers van plan door te gaan met het vernietigen van de dolfijnen ln hun (wiens?) viswater Zeehonden Gisteren stond er in alle kran ten een rouwadvertentie van Greenpeace. De jacht op de zeehonden op de Canadese ijsvelden werd maandag na melijk geopend. De Canadese regering heeft aan de jagers toestemming gegeven voor het doden van 180.000 zabel- robben en 20.000 klapmutsen. Vooral het vel van de jonge zeehondjes is erg in trek. het ls nog donzig en wit. Green peace bezette gisterochtend enkele uren de Canadese am bassade ln Den Haag om te protesteren tegen deze jacht. Jullie kunnen ook proteste ren door brieven te sturen naar Greenpeace, Damrak 98II ln Amsterdam. Green peace zal deze protesten doorsturen naar de Canadese minister van Buitenlandse Zaken. Dab mag toch niet,dat dolfijnen doden 1 De regering van El Salvador, een klein land in Mldden-Amerika, heeft vorige week bekend gemaakt dat zij een land hervorming gaat doorvoeren. Mensen die veel grond hebben, moeten een stuk daarvan afstaan voor mensen die weinig of geen grond hebben. De eerlijke verde ling van het land is in alle Amerikaanse landen een groot probleem. Voordat de Europeanen naar Amerika emigreerden bestond dat probleem niet. De Indianen die er woonden kenden geen grondbezit. De grond was eigenlijk van iedereen en ledereen kon de grond die hij nodig had. gewoon gebruiken. Toen de Europeanen in Amerika kwa men. was dat afgelopen. De Europeanen deden gewoon of de grond van hen was. omdat er niemand anders was die zei eigenaar te zijn van de grond. Zo ont stond in Amerika een kleine groep van mensen die heel grote stukken grond hadden. Die grond werd van vader op zoon overgeërfd. Sommige families heb ben wel stukken land die zo groot zijn als een hele Nederlandse provincie. In som mige gevallen werd ook de kerk eigenaar van de grond. Op de landerijen van de grootgrondbe zitters werkten en werken nog vaak boe renarbeiders. die stukjes grond huren van de grootgrondbezitter, meestal te gen heel hoge prijzen. Soms moeten die kleine boeren werk verrichten voor de grote boer, wat dan ten koste gaat van hun eigen bedrijf. De meeste mensen beseffen wel dat de oneerlijke verdeling van de grond niet mag. Wanneer een land dan ook een nieuwe regering krijgt, zegt deze vaak te zullen streven naar een eerlijker verdeling van de grond. Alle landen ln Latijns-Amerika waar nieuwe regeringen kwamen, hebben al wel eens plannen gemaakt voor zo'n landhervor ming. Tot nu toe is het er nooit van gekomen. Nog steeds zijn er families die heel grote stukken grond hebben en deze families zijn zo machtig dat ze een herverdeling van de grond kunnen tegenhouden. De regering van El Salvador zal daarom wel heel zeker van haar zaak moeten zijn om de landhervorming door te kunnen voe ren en ze zal heel sterk ln haar schoenen jnoeterr nc>É h ra ën e inU eel atel in 1 talir dre bi be ;n i ER em< Ut ovi ler ou FINANCIEN EN ECONOMIE is rse door Jan Sloothaak GRONINGEN Oost>Gro- nlngen werd vorige week verblijd met de mededeling dat er wellicht tien nieuwe instrumentenfabrieken kun nen komen. Dat was de boodschap die premier Van Agt had tijdens zijn weke lijkse persconferentie. Een aardige meevaller. Tenmin ste als het allemaal gelukt. Maar hoe kunnen die fabrie ken zomaar uit de lucht ko men vallen, en hoe groot is de kans van slagen? „Het plan heeft een trefzekere kans." meent Ing. J. Klevering. pre- sldent-cilrecteur van de Instrumen tenfabriek Enraf-Nonius. Als het al lemaal volgens pl£m verloopt dan zal nog dit Jaar met de bouw van de twee eerste fabrieken kunnen wor den begonnen. Daarna volgen er twee per Jaar. totdat de tien vol ls gemaakt In vijf Jaar tijd heeft Ooet-Oronlngen er dan een aantal fabrieken bij die op den duur twee duizend arbeidsplaatsen opleveren. Enraf-Nonius te Delft neemt een nik. 'v h" centrale plaats ln bij het plannetje van de regering. Deze onderneming draalt al zo n 25 Jaar en heeft ln de loop van de tijd een twintigtal vesti gingen gerealiseerd „Zeg maar één per Jaar. Door het plan voor Oost- Gronlngen zouden we twee vesti gingen per Jaar erbij kunnen krij gen. Een verdubbeling dus." aldus lng. Klevering. Tien fabrieken van het soort dat Enraf-Nonius wil reali seren kosten samen 200 miljoen gul den. De helft daarvan zou bekostigd kunnen worden uit bestaande rege lingen. zoals de wet Investeringsre kening. premie voor vestiging ln sti muleringsgebieden en dergelijke. „Van de resterende 100 miljoen gul den zouden wij wel voor een kwart deel willen nemen ln het aandelen kapitaal." aldus de heer Klevering. De Noordelijke Ontwtkkellngs Maatschappij (NOM) zou dan voor de overblijvende 75 miljoen gulden moeten deelnemen. De heer Kleve ring heeft er geen enkel bezwaar tegen dat een meerderheid van de aandelen dan ln overheidshanden is. Groei Enraf-Nonius maakt diverse soor ten Instrumenten. Er ls een groeien de wereldmarkt en de verwachting ls dat die groei van tien tot vijftien procent per Jaar, er ln de komende tien jaar nog ln zal blijven zitten. De concurrentie komt vooral uit Japan en Amerika. In Nederland wordt voor ongeveer 300 miljoen gulden per Jaar gefabriceerd, waarvan tachtig procent wordt uitgevoerd. Daar staat tegenover dat Nederland voor twee miljard aan Instrumenten invoert. Enraf-Nonius zal ook met nieuwe ontwikkelingen vooral aan gewezen blijven op de buitenlandse markt. Als door de Oostgroningse activiteiten de omzet met honderd miljoen gulden groeit, zal daarvan zo'n driekwart naar het buitenland gaan. Een toenemend aandeel op de wereldmarkt is een nationaal be lang. Het plan kan dus behalve als een voordeel voor OostOronlngen. ook worden beschouwd als een Ini tiatief dat heel Nederland in de vorm van deviezen ten goede komt. Wat zijn dat nu voor Instrumenten die Enraf-Nonius wil maken? De Delftse onderneming fabriceert in strumenten voor de medische we reld, voor diverse soorten laborato ria en voor de meet- en regeltech niek ln de procesindustrie. Er komt veel elektronica (onder meer chips) bij te pas. Het aantal produkten dat nu wordt gemaakt, kan echter nog behoorlijk worden uitgebreid. „We hebben nogal wat produkten ln onze la liggen, waar we wel toe komst ln zien. We komen er alleen niet aan toe om voldoende research te bedrijven voor de verdere ont wikkeling", aldus de heer Kleve ring. Dit onderzoek zou nu ter hand kunnen worden genomen in de nieuwe vestigingen in Oost^Gronin- gen. Technische opleidingen Er zal dezelfde weg worden gevolgd die ook al ls afgelegd in Emmen. Enraf-Nonius en de NOM hebben daar samen al een bedrijf onder de naam Kipp-Analytica. Daar is in dertijd begonnen met research voor zogenaamde chromatografische analyse, (analyse van gassen en vloeistoffen). Aanvankelijk is ge start met twintig man. Na drie jaar is dit aantal inmiddels uitgegroeid tot honderd man en wordt er volop geproduceerd. Volgens de heer Kle vering is de verwachting dat het aantal werknemers in de komende twee tot drie Jaar nog verdubbeld kan worden. De Delftse onderneming volgt be wust de tactiek van diverse kleine vestigingen. „Die zijn flexibeler dan een grote. Je kunt Je sneller aan ontwikkelingen aanpassen. Onze ervaring ls dat dit succes oplevert. Het is zoiets als met vissersschepen een Armada aanvallen", aldus de heer Klevering. Volgens hem biedt OostrGroningen goede mogelijkhe den. „Wij hebben personeel nodig met technische opleidingen, zowel LTS en MTS als HTS en dat zijn schooltypen die daar voorkomen. De leerlingen die er afstuderen kun nen thans in het gebied zelf echter niet uit de voeten en moeten elders werk zoeken". Het vestigen van di verse kleinere vestigingen in één en dezelfde regio, beschouwt de heer Klevering als een voordeel. Dat maakt het onderling uitwisselen nie ;nt< van ga; ong ger voc var pre in h te van personeel gemakkelijk! werkt ook in andere opzichte clënt. Voor het gebied zelf belang dat er een hele lnfraj^1 tuur omheen wordt gebouwd, tien fabrieken Inderdaad uitgi tot tweeduizend werknemers, kent dit dat minstens een aantal er indirect werk door in toeleveringsbedrijven en lijke. Het plan is overigens niet zc uit de lucht komen vallen. Analytica was voor de NOM r proefperiode en er waren al na contacten tussen deze Noor Ontwikkelings Maatschapp Enraf-Nonius. Uit de verklaring premier Van Agt valt op te n v dat de zaak nu in principe ak ls. Er zullen echter nog defin afspraken moeten worden gen Vrijdag a.s. wil de regering de lijkheden bespreken met d stuurscommissie Noorden Lands. Deze commissie besta# j a bestuurders van Friesland, Gr gen. Drente en Overijssel. Een pllcatle is dat het provtncl stuur van Groningen van Prov le Staten een verbod opgelegd gekregen om met de regeri) spreken. Vandaag beslissen puteerden van Groningen of z hieraan houden. en laayJ •ov ll r,A Van onze redactie economie AMSTERDAM De Europese Gemeenschap heeft een vergrijzende bevolking. Aldus „Europa van morgen", voorlichtingsblad van het Haagse bureau van de Europese Gemeen schappen. Het aandeel van de bevolking van de Negen beneden de vijftien jaar zakte van 23.9 procent ln 1973 tot 23.3 pro cent ln 1975 en 22.6 procent ln 1977. Tezelfdertijd steeg het aandeel van de inwoners boven de vijfenzestig Jaar van 13 procent In 1973 tot 13.4 procent in 1975 en 13.7 procent ln 1977 In enkele landen ls de migratie bulten beschouwing gelaten spra ke van een achteruitgang van het aantal Inwoners Dat ls de tendens ln de Duitse Bondsrepubliek en in Luxemburg sinds 1972 en in het Ver enigd Koninkrijk sinds 1976 Hetzelf de kan zeer binnenkort gebeuren ln België en Denemarken. Alleen voor Ierland laten de cijfers een opmerkt lijk groter aantal geboorten dan sterf gevallen zien: 11,1 procent in 1976. De groei van de bevolking ln de gehe le Gemeenschap ls van acht procent ln 1965 gedaald tot 1.6 procent ln 1975 En dat ls sindsdien zo doorge gaan Het gevolg van dit verschijnsel wordt duidelijk, zo merkt „Europa van morgen" op. Indien wordt be dacht dat voor elke ln West-Europa geboren baby er meer dan vijf worden geboren ln de Aziatische ontwikke lingslanden Op grond van gedane studies wordt verwacht, dat de bevolking van de Gemeenschap gemiddeld met iets minder dan 0.2 procent per Jaar zal groeien tussen 1975 en 1995, vergele ken met 0.8 procent per Jaar tussen 1950 en 1970. Het aandeel van de bevolking beneden de vijftien Jaar zal tot 1990 dalen (als er acht miljoen minder kinderen van die leeftijd zijn dan in 1975 het geval was), maar met ongeveer 0.7 procent per Jaar toene men ln de vijf Jaren na 1990. Ook wordt verwacht, dat het aandeel van de bevolking boven de vijfenzes tig Jaar zal stijgen, zij het grillig, van 34.3 miljoen ln 1975 tot 37.6 miljoen ln 1995. De werkende bevolking verte genwoordigde ln 1975 63,3 procent van de totale bevolking, maar zal tot 65.8 procent toenemen ln 1995, nadat in 1985 een maximum is bereikt van 66.9 procent. Van onze sociaal-economische redactie DEN HAAG Het Algemeen Ar beidsongeschiktheidsfonds (AAF) verwacht voor dit Jaar grote financië le tekorten. De financiële positie van het fonds, dat uitkeringen doet aan arbeidsongeschikten en de premies daarvoor int en beheert, ls al enige tijd slecht. Uiteindelijk zal de oplossing daar voor moeten komen uit hogere pre mies. Het bestuur van het fonds ver gadert morgen over de vraag hoe het tekort tijdelijk kan worden opgevan gen. Aanvankelijk dacht men dat te doen vla leningen bij het Arbeidson geschiktheidsfonds en het Algemeen Werkloosheidsfonds. Maar deze fond sen hebben ook te kampen met een financiële ontwikkeling die ongunsti ger blijkt te zijn dan ln 1979 werd verwacht. De oorzaak daarvan is onder meer dat er ln 1980 minder aan premiegel den zal binnenkomen doordat de lo nen minder zullen stijgen dan werd verwacht. Ook zullen meer uitkerin gen moeten worden gedaan dan eind vorig Jaar werd voorzien, toen de pre mie werd vastgesteld Het tekort van het Algemeen Ar beidsongeschiktheidsfonds bedroeg eind 1979 ongeveer 685 miljoen gul den FRANKFURT (Reuter) Het West- duitse chemische en farmaceutische concern Hoechst heeft over 1979 een totale omzet van 26.87 miljard mark betaald, vergeleken met 24,19 miljard in het. jaar daarvoor In West-Duits- land werd voor 8.86 (7,92) miljard mark omgezet, daarbuiten voor 18,01 (16,28) miljard mark. Voor het hele concern ontbreken de winstcijfers; de moedermaatschappij boekte een winst vóór belastingen van 907 mil joen mark. tegen 711 miljoen mark in 1978. Hoechst zegt een geslaagd jaar ach ter de rug te hebben bij een tot het eind van het jaar volgehouden krach tiger economie en een verbeterde vraag naar de produkten van haar ondernemingen. De concernomzet nam in omvang en in waarde toe. Prijsverhogingen, die het gevolg wa ren van drastische verhogingen van de energie- en grondstoffenprijzen. lagen aan het laatste ten grondslag. Voorgesteld wordt het dividend over 1979 te brengen op zeven mark na een dividend van zes mark over 1978. In de eerste twee maanden van 1980 is een goede omzet geboekt Voor de rest van dit jaar is het bedrijf opti mistisch in elu' edit ht p 'aan zuli (aai p d< Van een onzer verslaggevers HOOFDDORP Voor luchthavenhotels is er nog eeiL' toekomst. Dat komt vooral doordat het aantal reize cros ken vrouwen de laatste jaren sterk is teogenomen en (et i driemaal zo snel groeit als dat van de zakenman. Volgens directeur Joseph Mclnerney van de Sheraton Corporation heeft een onderzoek aangetoond, dat meer dan drie miljoen zakenvrouwen ge middeld 32 nachten per jaar en route zijn. Hun reizen duren doorgaans lan ger dan die van de zakenman. Hun gemiddelde leeftijd is 38 jaar; die van de zakenman 44. Van groot belang voor de toekomst van de luchthavenhotellerie ls. vol gens Mclnerney, ook de groei van de leeftijdsgroep van 35 tot 42 jaar. Deze zal in de jaren tachtig toenemen met 42 procent. Uit de cijfers blijkt, dat deze groep 44 procent meer reist dan de „gemiddelde burger" en gemid deld vijftien nachten langer van huis blijft. cros vooi nen: i wi. 'lijk Ifgel Wh e vl KOEALA LOEMPOER (Afer: handelscentrum van de van Zuidoost-Aziatische (ASEAN) zal worden gev ver! ïoto zo e edri Sheraton Corporation, die in 1975 een hotel bij Schiphol opende en daar nu een bezettingsgraad van bijna 86 pro cent heeft bereikt, heeft dan ook plannen zijn keten in de naaste toe komst met vijftien hotels uit te breiden Rotterdam. Dit heeft der Klaauw van buitenlamp^, in Koeala Loempoer gezei nister heeft in Maleisië de aan de besprekingen tussen», van de ASEAN-landen en vi van de Europese Gemeenst Tegen het eind van dit jaii Nederlandse afvaardiging ep^ brengen aan Maleisië om ringsmogelijkheden •tu ense

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 8