ekening van een
commentaar
UIT VAN AóT4 ^ollTIEKtTUIK
pokkenvaccin in cocon
weld(loos) (1)
™iweld(loos) (2)
-ewKeLE L-ENTEBODEtf
Fluiten in het
donker (1)
Fluiten in het
donker (2)
Loze praat
Vliegen
Agenda
met pensioen
handkus
SDAG 11 MAART 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5.
c
ifgelopen twee weken heeft het erop geleken dat
plijke geweldpleging een normaal verschijnsel
het worden is in het Amsterdamse straatbeeld.
>ok zeer de bedoelde voorvallen ook van karakter
bie chillen. ze hebben met elkaar gemeen dat men
de het recht in eigen hand nemen en daarbij het
uik van stokken en staven, van stenen en zelfs
wapens niet schuwen,
me teks gewelddaden begon elf dagen geleden, toen
ers en hun sympathisanten de Mobiele Eenheid
erde Amsterdamse politie op de vlucht joegen. Een
H« enfeit dat de krakers met trots vervulde en hen
nMna in een roes heeft gebracht die veel schade
t aangericht. En bij die schade denken we dan
ld zozeer aan het plaveisel van de Vondelstraat en
eving, maar aan de ondermijning van het besef
^het gebruik van geweld altijd geweld oproept.
reactie is in Amsterdam met uitgebleven. Niet
w hebben de krakers de stedelijke overheid
- daagd tot het gebruik van groter, zij het be-
st geweld, maar ook hebben zij op rellen beluste
eren een excuus geboden voor vandalisme op
fil schaal die tevoren nauwelijks was vertoond
fge
in adden de krakers nog een doel voor ogen dat wij
aaf ien respecteren: strijden tegen de woningnood
komen nog even terug op die vrijdagavond
;s a op de Amsterdamse krakers hun veel besproken
*or winning op de politie behaalden. Een overwin-
ert< 9 wjj betwijfelen dat.
ten is zo langzamerhand een min of meer aan-
is4 de actievorm. Zolang bepaalde spelregels in acht
oürden genomen, kan men het kraken zien als een
ïöj 1 va geweldloze weerbaarheid die net binnen de
n van het toelaatbare valt. Of krakers tenslotte
zin krijgen, moet de rechter beoordelen, maar
in gebruik nemen van een lang leegstaande
fote is in ieder geval een daad die men een
ingzoekende bijna niet kan kwalijk nemen.
Iers wordt het wanneer jonge slachtoffers van de
ingnood zich wapenen met ijzeren staven en
mee de politie te lijf gaan. Het is een koud
uje om met rieten schilden gewapende leeftijdge-
n die door de overheid worden gestuurd om de
te handhaven, met grote brokken steen te
>gelen en het ziekenhuis in te helpen. Zolang de
ar" npartij de instructie heeft zich te beheersen, is er
Ihe 8een moed voor nodig om jonge mensen in
ge orm voor fascisten uit te maken. Of om een
'ul< emeester die in oorlogstrijd talloze familieleden
t zien afvoeren door de Nazi's, uit te schelden
de een aanhanger van de politiestaat. Want ook dat
i w< emaal gebeurd in die heroïsche dagen van de
a-it lelvrijstaat.
„h<
nsi
en tegen de veroorzakers van dat kwaad, de specu
lanten die in ons rechtssysteem helaas nog altijd
vrijuit gaan. Die verzachtende omstandigheid be
stond niet voor de groep jongeren die tien dagen
geleden in de Mozes en Aaronkerk binnendrong om
de daar vertoevende illegale gastarbeiders in elkaar
te slaan.
In dit geval en eveneens bij de acties die rechtse
Marokkanen Amicales de afgelopen dagen onderna
men was er zonder meer sprake van fascistische
geweldpleging. Men mag van geluk spreken dat
'dezelfde Mobiele Eenheid, die een week tevoren zelf
was uitgescholden voor fascisten, erin slaagde de
Amicales te weren uit het gebouw, waar een demon
stratie voor de bevrijdingsbeweging Polisario werd
gehouden.
Het laatste voorbeeld van massale geweldpleging
deed zich zondag voor, toen voetbalsupporters slaags
raakten met de hoofdstedelijke politie. In de hier
beschreven reeks gebeurtenissen is dit misschien nog
de onschuldigste vorm van straatterreur. We nemen
tenminste aan dat het dit soort lieden alleen maar
gaat om een ordinaire rel. Hoe afkeurenswaardig dat
ook is, zulke oprispingen gaan vaak vanzelf over. De
volgende dag zitten dit soort jongeren weer braaf op
school of in de fabriek.
Heeft het zin om dit anderhalve week na dato nog
eens op te rakelen, juist nu de gemoederen misschien
weer tot bedaren komen? Zeker, want als de voorte
kenen niet bedriegen zijn er binnen het krakersleger
genoeg radicalen die bij een volgende gelegenheid
bereid zijn nog gewelddadiger op te treden. De
Molotov-cocktails liggen bij wijze van spreken klaar.
Geweld zal geweld oproepen, schreven wij al. Wij
verwachten dat tegengeweld van twee kanten: van de
politie en van extreem rechtse tegenstanders. Met het
optreden van de politie hebben wij minder moeite,
zolang het beheerst geweld is en politiek gecontro
leerd wordt.
Maar als we ergens bang voor zijn dan is het voor
allerlei vechtersbazen, die denken dat zij illegale
buitenlanders of wanhopige krakers een lesje moeten
lezen. Als dat geweld komt opzetten, zijn wij niet ver
meer verwijderd van de "jaren dertig, waarin de
politiek niet meer in het parlement, maar op straat
werd uitgevochten. Ieder weet waartoe dat geleid
heeft: tot een echte politiestaat waarin echte fascisten
het voor het zeggen hadden.
Laten de krakers die zich nu opmaken voor de
volgende ronde daarom bedenken dat het gebruik
van geweld een heilloze weg is. Zij denken misschien
dat zijn hun doel langs deze spectaculaire weg eerder
zullen bereiken dan met geweldloze weerbaarheid.
Wij vrezen dat het omgekeerde het geval is.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859. 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRSPARLEMENTARISMEPARLEMENTE
Redactie: Hans Goslinga Bijdragen: Ferry Mingelen en Jan Bezemer
Dit keer verborg hij zich niet achter
zijn slechte talenkennis Premier
Van Agt hield zijn omstreden plei
dooi voor kernenergie en zee kruis
raketten op het ..CDA-congres" in
Bonn weliswaar in het Engels, maar
twee dagen later stond hij er nog
ten volle achter
Politici in Den Haag op hun achter
ste benen, maar Van Agt verklaarde
vrijdagavond op zijn wekelijkse
praatje met de pers luchthartig: „Ik
zat luidop te denken met de benen
op tafel, niet als minister-president
maar als CDA-man.
Kerncentrales en kernwapens zijn
in deze tijden politiek dynamiet.
Geen CDA-man die het zal ontken
nen, tenzij hij toevallig in het Cats-
huis woont. Wat bezielt die Van Agt
toch?
De politieke waarnemer wierp een
nadenkende blik over het Binnen
hof en sprak: „Kijk, je kunt als
politicus twee dingen doen gas ge
ven of afremmen Hij gebaarde
naar het ministerie van algemene
zaken. „Van Agt," zei hij. „dat is er
zo een die gas geeft."
Hier keken wij van op De waarne
mer grinnikte. „Dat vindt u
vreemd? Tsja. er zijn verschillende
beelden van hem in omloop
Dat van de taaie reptiel, het blok
beton met bloemetjes, de stoere
Dries die voor de duvel niet bang is.
dat is één."
„Het tweede beeld is dat van de
Hamlet, de twijfelaar: to be or not
to be. wel of niet aftreden, wel of
niet het bos in. De man die eigenlijk
niet van politiek houdt, maar toch
tegen wil en dank meedoet."
„En dan heb je nog het beeld van de
wat inerte, relativerende jurist van
de Heilige Landstichting, die zegt
dat we in een klein landje leven, op
een kleine planeet, in een groot
heelal en een stukje gaat fietsen als
er geregeerd moet worden
De waarnemer begon op en neer te
kuieren. „Is Van Agt nou de optel
som van die drie beelden? Mis
schien. Voor mij zijn er twee tref
woorden. waarop zijn optreden is
gebaseerd: handig en onzeker. Sluit
dat elkaar uit? Ik denk van niet."
„Kijk eens naar zijn openbare op
tredens, zijn spreekbeurten. Dat
doet-ie praktisch uitsluitend voor
eigen mensen. Je zult niet gauw
meemaken dat hij een uitwedstrijd
speelt. In eigen kring voelt hij zich
veilig. Op vertrouwd terrein, onder
elkaar
„En daar komt nog wat bij. Hij is bij
zijn eigen mensen populair, onge
looflijk populair. Ze dragen hem op
handen. En dat weet-ie, zoals hij
ook weet welke snaren hij moet
beroeren om die populariteit in
stand te houden. Het CDA-volk
staat bekend om zijn anti-socialisti
sche sentimenten. Van Agt speelt
daar op In. Dronten, daar rolde het
hoofd van Den Uyl binnen de kort
ste tijd door de zaal."
„Iemand als Aantjes wist dat ook.
Die begon zijn speech altijd met
trappen naar links. Dat ging er goed
in. Maar dan haalde-ie vernietigend
uit naar rechts om te eindigen met
de conclusie dat je met links beter
af was."
De waarnemer wees weer met zijn
hand naar het gebouw van algeme
ne zaken. „Van Agt zal Je nooit
tegen de stroom in zien roeien.
Loonmatiging prediken, ja. maar al
leen omdat het niet anders meer
kan, niet vanuit een bepaalde visie
Van Agt wil behagen. net als de
TROS eigenlijk omdat-ie weet
dat de mensen behaagd willen
worden."
Hier stopte de waarnemer even om
een sigaret op te steken. „Ho, ho."
zei hij, „ik heb nog meer pijlen op
mijn boog. Kijk, interviews wegge
ven, doet-ie niet. Journalisten stel
len lastige vragen, willen een politi
cus uit zijn tent lokken Daar stelt
l\ij zich niet aan bloot Uit onzeker
heid, maar het is tegelijkertijd wel
handig
„Ja. op de tv doet-ie het wel. Maar
die uitzendingen duren maar kort
en de meeste tv-verslaggevers zijn
niet in staat een beetje handige
politicus af te stoppen. Neem Wie
gel. Welke interviewer houdt het
tegen dat die man zich rechtstreeks
tot het volk richt. Hij doet het
steeds weer, recht in de camera kijr
ken en zeggen „dat de mensen thuis
heel goed begrijpen, dat
De waarnemer tipte wat as van zijn
sigaret. „Nog een voorbeeld wat
Van Agt betreft. Die zeemanstermi
nologie. Het begon al aan het begin
van de rit, toen hij zei: nu huiver ik
niet meer. het wordt goed. we gaan
opnieuw op weg. op hoop van zegen.
En later taal als: handen uit de
mouwen, alle hens aan dek. voor de
duvel niet bang."
„Waar lijkt dat op? Juist, fluiten in
het donker. Onzekerheid. Maar ook
weer handig. Want die zeemanstaal
gaat er wel in in dit landje. Michiel
de Ruyter. Jongens van Jan de Wit.
Zilvervloot. Pure romantiek. Daar
speelt-ie op in."
Hij drukte zijn sigaret uit „Kijk. en
iemand die zo opereert, die zijn an
tennes zozeer afstelt op zijn pu
bliek. heeft eerder de neiging om
gas te geven dan om te remmen. Bij
het CDA in Hoogeveen. waar hij de
FNV-actie buiten de rechtsorde ver
klaarde, was dat zo. in Bonn ook
weer Plankgas. Je vraagt je af wan
neer hij uit de bocht vliegt."
De „CDA-politicus" Van Agt sprak
in Bonn ook over de omstreden mo
dernisering van de kernwapens
Een beslissing van Nederland, zou
vergemakkelijkt worden, volgens
Van Agt, als de Navo ..Zeekruisra
ketten" zou hebben Over atoomra
ketten op marineschepen heb je
minder heisa met allerlei actiegroe
pen dan met op het land gestatio
neerde projectielen, zo redeneerde
hij
Het zal wel niet toevallig zijn dat
Van Agt dit idee, dat in 1979 door
hemzelf en de Navo werd afgewezen
nu weer op tafel legt. De CDA-de-
fenslewoordvoerder Frinking heeft
er namelijk recent opnieuw een
pleidooi voor gehouden in de ko
mende strijd om het CDA-lijsttrek
kerschap stelt Van Agt natuurlijk
prijs op goede relaties met de
fractie.
De vraag is echter of de premier het
CDA-pleidooi werkelijk serieus
neemt. Niets wijst in die richting
Minister Scholten (defensie) schijnt
onaangenaam verrast te zijn ge
weest. De irritatie van Scholten
klinkt duidelijk door in de medede
ling van diens woordvoerder: „Ik
heb strikte opdracht vragen over de
kruisraket direct door te verwijzen
naar de heer Van Agt persoonlijk."
Ook bij de Navo in Brussel was men
„totaal verrast". „Niets wijst erop
dat Den Haag de Zee-kruisraket
hier wil gaan voorstellen. Ons is
meegedeeld dat het meer om een
persoonlijke verzuchting van de
heer Van Agt over het verleden zou
gaan." aldus een betrouwbare bron
op het Navo-hoofdkwartier.
Kritisch ondervraagd op zijn weke
lljkse persconferentie, beriep mr
Van Agt zich op de vrijheid van
meningsuiting, zoals alle burgers
die hebben. Daar heeft de premier
zeker recht op. Het voordeel voor
een politicus is echter dat hij zijn
mening niet alleen mag uiten, maar
er ook wat mee kan doen: in beleid
omzetten. Is dat niet de bedoeling,
dan was het slechts loze praat, en
daar waren de CDU-leden in Bonn
ook niet voor bijeen gekomen
Spreiden doet lijden. Staatssecreta
ris Smit-Kroes weet daar van mee
te praten. Haar PTT-ambtenaren
roeren zich duchtig om te voorko
men dat ze naar Groningen moeten
verhuizen, ver van het vertrouwde
Den Haag
Het is een publiek geheim, dat niet
alleen de medewerkers maar ook de
directie zelf ernstige bezwaren heeft
tegen de verhuizing. Daar zijn argu
menten voor en één daarvan is het
contact tussen de verschillende on
derdelen van de dienst. Per Jaar
gaat maar een klein deel van de
directie naar het noorden, zodat
nog in lengte van Jaren een gesple
ten dienst gedeeltelijk in Den Haag
en gedeeltelijk in Groningen werkt.
Staatssecretaris Smit-Kroes heeft
daar nu wat op gevonden. Om vlug
van Oroningen uit en thuis te zijn,
wordt een vliegtuigje voor acht per
sonen gehuurd, dat dagelijks van
Eelde naar Zestienhoven vliegt en
terug. In Rotterdam staat vervol
gens een achtpersoonsauto klaar
voor vervoer van en naar Den Haag.
Doel is tijdswinst voor de PTT-
ambtenaren. die in Den Haag moe
ten komen vergaderen De vlucht
duurt vijftig minuten. Met een auto
rit van een half uur. maakt dat een
uur en twintig minuten tegenover
tweeëneenhalf uur ln de snelste
trein. Een proef van drie maanden
mag uitwijzen hoe handig dat is
Maar veel handiger nog lijkt de ver
gadertelefoon waar de PTT mee ad
verteert. Vraag aan de PTT: was dat
ook niet snel en veel goedkoper?
„We gebruiken de vergadertelefoon
ook wel, maar soms is het toch
prettiger om de mensen erbij te
hebben De telefonische vergade
ring legt ook zijn beperkingen op.
Discussiëren Is moeilijk, omdat Je
elkaar niet in de rede mag vallen en
de apparatuur laat maar vijftien of
twintig personen toe."
Een lid van de oppositie dat vorige
week de staatssecretaris voorzich
tig voorhield dat de trein toch ook
een goed vervoermiddel is. en ln het
kader van de energiebesparing te
verkiezen boven het vliegtuig, kreeg
de wind van voren. Vrijheid blijheid
ln de keuze van het vervoermiddel
en daarbij is het voorstelbaar, dat
een Kamerlid dat buiten de spitsu
ren reist voor de trein kiest. Voor de
PTT-ambtenaren die vaste werktij
den hebben ligt die keus minder
voor de hand.
„U moest eens weten hóéveel tijd de
mensen tussen de wielen doorbren
gen." aldus de staatssecretaris van
het ministerie, dat zelf aan car-pool
ing doet en dat in opdracht van de
Kamer het openbaar vervoer ster
ker dan tot nu toe moet bevorderen
De Tweede Kamer stemt deze week
over een groot aantal moties over
uiteenlopende onderwerpen als fos
faten in het water, de spreiding van
rijksdiensten en de opslag van
radioactief materieel De behande
ling van het begrotingshoofdstuk
economische zaken wordt afgerond
Andere onderwerpen onder andere
de positie van de illegale gastarbei
ders, het functioneren van de Inlich
tingen- en veiligheidsdiensten ln
ons land en het huurprijzenbeleld
De Eerste Kamer buigt zich over de.
begroting Volksgezondheid en Mili
euhygiëne.
PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRSPARLEMENTARISMEPARLEMENTE
Verzamel bij een kind tussen een
en zeven jaar dat de pokken goed
heeft doorstaan de uitgedroogde
korstjes van de puisten Als je
een ander kind tegen die ziekte
wilt vaccineren neem dan een
paar van die korstjes en stop ze
met een korreltje muscus in de
cocon van een zijderups. Die co
con stop je bij een jongetje in het
linker en bij een meisje in rech-
terneusgat.
Dat is heel ln het kort de metho
de die Chinese geneesheren in de
achttiende eeuw toepasten om de
gevreesde ziekte te bestrijden
De Jezuïet d'Entrecolles schreef
er in 1726 een lange brief over uit
Peking, waar hij een belangrijke
functie had aan het keizerlijke
hof. Ook in Europa braken gere
geld pokkenepidemieën uit. die
zeer veel dodelijke slachtoffers
eisten.
De ziekte is nu de wereld uit. De
in 1798 door de Engelse genees
kundige Edward Jenner gepubli
ceerde vaccinatiemethode heeft
ten slotte tot dit resultaat geleid
Het laatste pokkengeval werd
twee jaar geleden in Somalië ge
constateerd en de Wereldgezond
heidsorganisatie heeft twee jaar
gewacht, alvorens officieel te ver
klaren dat de ziekte niet meer
voorkomt
Onlangs schreef het ministerie
van volksgezondheid aan alle art
sen in Nederland, dat ze beter
niet meer konden vaccineren,
omdat dat meer schade toe
brengt dan nuttig effect heek.
Pokkenvaccinatie kan namelijk
in zeldzame gevallen hersenont
steking veroorzaken. Hoeveel
slachtoffers de Chinese vaccina-
^tie-methode eiste is niet bekend,
maar pater d'Entrecolles ver
meldt wel grote sterftekansen.
Zijn brief is er een van de vele die
de jezuïeten in die tijd naar Euro
pa stuurden. Een keuze daaruit is
te vinden in het vorig Jaar bij
Flammarion in Parijs verschenen
boek „Stichtelijke en merkwaar
dige brieven van de jezuïeten
missionarissen uit China".
Natuurlijk ondernamen die pa
ters indertijd de gevaarlijke en
lange reis naar het verre China
niet om de wetenschap te dienen,
maar om mensen te bekeren. Dat
ze er tijdelijk vaste voet
kregen, is niet in het minst te
danken aan het feit dat ze bij
wijze van public relations hun
knapste koppen afstonden aan
de keizer Wiskundigen, taalge
leerden. natuurkundigen en ook
kunstschilders verleenden hun
diensten aan het hof Ze kregen
een Chinese naam. droegen kle
ren van het land, en werden niet
zelden tot mandarijn verheven
Toen in 1722 keizer K'ang-hi
werd opgevolgd door Young-
tcheng keerde het getij. De chris
tenen werden steeds vaker ver
volgd. vooral in de provincie. La
ter braken ook in Peking de ver
volgingen los, maar de paters aan
het hof konden vrij hun gods
dienst blijven beoefenen.
Het kwam wat de Jezuïeten
betreft snel tot een einde na
1773. In dat jaar maakte de paus
bekend dat de orde moest wor
den opgeheven. De breve van de
paus was echter zo geformuleerd,
dat de opheffing niet overal op
hetzelfde tijdstip hoefde plaats
te vinden. Dit heeft er toe geleid
dat de orde ln Rusland niet ver
dween en toen het klimaat de
volgende eeuw beter werd. kreeg
de orde weer vaste voet ln andere
landen. In China namen de pa
ters lazaristen ln 1783 de taak
van de Jezuïeten over.
Rode Lenin Drie maanden
gevangenisstraf plus een boete
van 2500 kreeg in de Finse
plaats Kotka een 25-jartge huis
schilder. omdat hij een stand
beeld van Lenin helemaal rood
had geverfd Het beeld is een
cadeautje van het stadje Tallinn
in de Sowjet-staat Estland
Het hoofd van de afdeling voorlichting van de Tweede
Kamer, Van Mierlo (rechts), heeft een politiek spel ontwor
pen, waarmee men in de huiskamer „Binnenhofje" kan
spelen. Het spel heet „Fractie" en bergt alle politieke acties,
handige foefjes, keuze tussen geweten en partijprogramma
in zich. Links op de foto het CDA-Tweede-kamerlid
Dijkman.
Dat er met het tijdstip van de
pensionering geen periode van
stil zitten hoeft aan te breken, is
maar goed ook Maar zoals de
onbekende dichter van het on
derstaande vers zijn welverdien
de rust ervaart, is wel weer het
andere uiterste Ook de MenS-
krant (een personeelsblad van
Holec) die het vers tegenkwam,
heeft de dichter niet kunnen ach
terhalen, maar daar is het niet
minder aardig om
„Ik heb vele lange jaren hard
gewerkt, wel als een paard. Ik
verdiende een pensioentje en
ik heb nog wat gespaard, 'k Woon
nu in een heel mooi huurhuisje
met een tuin als een plantsoen
En nu ga ik heerlijk rusten
daar ik niks meer heb te doen
„Ik werk door." zei toen mijn
vrouwtje. „Ik word nooit ge
pensioneerd. en nu ls 't wel
recht en billijk dat Je mij nu
assisteert." En Ik kan nu koffie
zetten en ik was. ik strijk en
boen. dek de tafel, was de
kopjes. daar ik niks meer heb
te doen.
En ons allerliefste tuintje dat
moest worden uitgebuit. „Doe
het zelf!" zei toen m'n vrouwtje,
„dat spaart ons een tuinman
uit!" En nu sta Ik maar te
spitten, ik zaai wortelen en
meloen. lk heb blaren op mijn
handen. daar lk niks meer heb
te doen
Als mijn kleinzoons zich vervelen
doen ze niets dan kattekwaad
„Qa naar opa," zegt hun mam
mie. „die weet met zijn tijd
geen raad." Ma en oma gaan de
stad ln en verteren mijn pens)
oen. en ik speel dan Indiaantje
daar lk niks meer heb te doen
'k Heb een kippenhok getimmerd
en fok kippen met geduld
Maar de eieren zijn niet lekker
en mijn vrouw zegt „da s Jouw
schuld". 's Avonds lees ik nu
het boekje „De verzorging van
de hoen", tot lk doodvermoeid
ln slaap val daar ik niks meer
heb te doen
Ik ben daghit, lk ben tuinman.
wasvrouw, werkster, keuken
meid. kippenboer en gouver
nante, alles voor de aardig
heid. 'k Loop te zweten en te
zwoegen met een hoofd als een
pioen, raak zowaar nog over
spannen daar lk niks meer heb
te doen
De handkus lijkt weer mode te
worden ln West-Duitsland Toen
een instituut voor opinie-onder
zoek ln Baden-Württemberg
tweeduizend Duitsers van boven
de zestien daarover ondervroeg,
bleek 45 procent van hen de
handkus „een charmante ge
woonte" te vinden; voor 37 pro-
rent hoeft het niet meer en meer
vrouwen (52 procent) vinden het
leuk dan mannen
Vijfentwintig
jaar geleden wilde nog bijna de
helft van de Duitsers nooit meer
naar de handkus terug
