Bezetters Bogota hebben 'nog maanden de tijd'
Confrontatie Israël en VS onvermijdelijk
Op papier heeft een
Russin 't uitstekend
rO [ijnrp-ip]
ICNVm
Portugal.
Voorjaarsbeum, 'WinkglW
•SAMEN;
OP DE
GOEDE
WEG
Biedt
verrassend veel.
En veel
verrassends.
tfERDAG 8 MAART 1980
BUrTENLAND
TROUW/KWARTET
27
door Herman Amelink
De bezetters van de Ameri
kaanse ambassade in Tehe
ran lijken navolging te krij
gen. Leden van een Colombi
aanse guerrillabeweging
houden nu al meer dan een
week ongeveer veertig diplo
maten, onder wie veertien
ambassadeurs, in gijzeling
in de ambassade van de Do
minicaanse Republiek in de
Colombiaanse hoofdstad
Bogota. Toch zijn de ver
schillen tussen Teheran en
Bogota groter dan de over
eenkomsten.
Gaat het bij de actie in Teheran om
een doel dat logisch in het verleng
de ligt van de politiek van de daar
zetelende regering en kunnen de
bezettende studenten rekenen op
een beperkte samenwerking met de
autoriteiten, in Colombia is de actie
rechtstreeks gericht tegen het be
leid van de regering. Buiten de di
recte aanhangers van de groepering
waartoe de overvallers behoren, be
staat er maar weinig sympathie
voor.
De overval op de ambassade van de
Dominicaanse Republiek is uitge
voerd door leden van de Beweging
van de negentiende april, kortweg
aangeduid als M-19. Dertig aanhan
gers van deze beweging waren in de
buurt van de ambassade aan het
sporten, totdat zij op een algespro
ken moment uit hun sporttassen
wapens te voorschijn haalden, het
gebouw bestormden en er zich na
een kort vuurgevecht meester van
maakten.
it
De bezetters waarschuwden de au
toriteiten de inmiddels gearriveerde
politie en militairen buiten het zicht
van de ambassade terug te trekken,
omdat er anders slachtoffers zou
den vallen onder de gijzelaars. Ver
der maakten zij hun eisen bekend in
ruil waarvoor de gijzelaars zouden
worden vrijgelaten: publikatie van
een verklaring, een losgeld van hon
derd miljoen gulden, vrijlating van
311 met name genoemde politieke
gevangenen en een vrijgeleide naar
het buitenland.
Rojas Pinilla
Het is niet de eerste keer dat M-19
op spectaculaire wijze van zich doet
spreken. De beweging werd opge
richt naar aanleiding van een ver
meende verkiezingsfraude bij de
presidentsverkiezingen die op 19
april 1970 in Colombia werden ge
houden. Behalve de traditioneel
twee machtigste partijen, de libera
len en de conservatieven, nam aan
die verkiezingen ook de linkse ver
kiezingscoalitie AN APO deel. Als
kandidaat had zij generaal Bias Ro
jas Pinilla naar voren geschoven,
die Colombia bestuurde van 1953
tot 1957, direct na een langdurige
burgeroorlog. Een deel van de aan
hang van Rojas Pinilla scheidde
zich na de verkiezingen af van de
AN APO en richtte de Beweging van
de negentiende april op om de ver
meende verkiezingsfraude te
wreken.
In de eerste periode van haar be
staan bracht de beweging tal van
ontvoeringen op haar n?am. Rijke
industriëlen of vakbondsleiders die
met „het kapitaal" heulden, waren
hun leven niet meer zeker. Door de
repressie van de kant van de rege
ring en de militairen leek de bewe
ging dood te bloeden tot ze zich
opeens met een uiterst spectaculai
re actie begin januari vorig jaar
volledig rehabiliteerde. M-19 slaag
de erin vijfduizend geweren en pis
tolen buit te maken in een militaire
opslagplaats, die ze was binnenge
drongen door een vijfenzeventig
meter lange gang te graven.
Militairen
De regering reageerde uiterst fel.
President Turbay gaf de militairen
opdracht alles in het werk te stellen
de wapens terug te vinden en de
daders gevangen te nemen. De acti
viteiten van de militairen hebben
echter niet alleen geleid tot de ar
restatie van enkele honderden link
se activisten, maar ook tot een
groeiende greep van de militairen
op het land. Steeds luider wordt de
klacht dat de feitelijke macht niet
langer in handen is van president
Julio Cesar Turbay Ayala, maar in
die van de minister van defensie,
generaal Luis Carlos Camacho.
Steeds meer Colombianen vrezen
een ontwikkeling vergelijkbaar met
die van Uruguay, waar president
Juan Maria Bordaberry in 1973 het
parlement ontbond om drie jaar la
ter zelf door de steeds machtiger
wordende militairen aan de kant
teworden gezet. Ook daar kwam de
toenemende macht van het leger
voort uit een campagne tegen guer
rillastrijders, in het Uruguayaanse
geval de Tupamaros.
De Colombiaanse autoriteiten heb
ben er na de arrestatie van meer
dan driehonderd aanhangers en
sympathisanten van M-19 geduren
de het afgelopen jaar geen gras over
laten groeien. Sedert november
vindt in de gevangenis La Picota in
Bogota met de noodzakelijke tus
senpozen een monsterproces plaats
tegen deze mensen. De autoriteiten
verwachtten dat dit proces, dat
voor een krijgsraad wordt gehou
den. ongeveer een jaar zou gaan
duren. Om te laten zien dat hij
president van een democratisch ge
regeerd land is. verklaarde presi
dent Turbay vorig jaar tijdens zijn
bezoek aan Europa, dat buitenland
se waarnemers dit proces zouden
kunnen bijwonen. Maar toen het
zover was. weigerde de president
van de rechtbank, kolonel Martin
Prieto. vertegenwoordigers van
Amnesty International toe te laten.
Midden-Amerika
De actie van M-19 in de ambassade
van de Dominicaanse Republiek
heeft tot doel de driehonderd ge
vangenen die in dit monsterproces
terechtstaan vrij te krijgen. De ac
tie maakt duidelijk dat de Colombi
aanse autoriteiten er bepaald nog
niet in geslaagd zijn het verzet uit te
roeien.
Het is buiten kijf dat de gijzeling
niet zozeer geïnspireerd is door de
gijzeling van Amerikaanse diplo
maten in Teheran, als wel door de
acties die de afgelopen maanden
gevoerd zijn in ambassades in Nica
ragua. El Salvador. Guatemala en
Mexico. Daarbij hebben de overval
lers niet altijd zonder succes geope
reerd. Zo leidde een actie van sandi
nisten in de regeringsgebouwen in
de Nicaraguaanse hoofdstad Mana
gua uiteindelijk tot de val van dic
tator Somoza. Maar een soortgelij
ke actie in de Spaanse ambassade
in Guatemala-Stad liep op een
bloedbad uit, waarbij bijna zestig
mensen om het leven kwamen. Het
is niet aan te nemen dat de Colom
biaanse autoriteiten het op de Gua-
temalaanse oplossing willen laten
aankomen, al zullen ze tijdens de
besprekingen die nu met de bezet
ters aan de gang zijn trachten de
politieke schade van eventuele con
cessies voor Colombia tot een mini
mum te beperken. De bezetters van
hun kant hebben al laten weten dat
zij desnoods maanden de tijd
hebben.
Armoede
De discussie spitst zich nu in eerste
instantie toe op de vreedzame af
wikkeling van de gijzeling en op de
manier waarop dergelijke acties
kunnen worden voorkomen. De ver
houdingen tussen landen worden
wel erg problematisch als de regels
die daarvoor sedert het Weense
Congres van 1815 gelden door feite
lijke geweldspleging tot een vodje
papier worden. Pleidooien voor
maatregelen die deze regels op
nieuw inhoud kunnen geven zijn
daarom uiterst zinvol.
Aan de andere kant kan alleen een
wezenlijke verbetering in de sociale
verhoudingen dit soort acties voor
komen. In Colombia nemen de soci
ale tegenstellingen nog steeds toe.
Zelfs volgens de officiële cijfers
leeft 75 procent van de bevolking
onder het bestaansminimum, ter
wijl een kwart van de gezinnen on
der de hongergrens zit. Zolang aan
dergelijke verhoudingen niets ver
andert, blijft er een vruchtbare voe
dingsbodem voor geweld.
Een van de gijzelaars, de Ame
rikaanse ambassadeur Diego
Asencio, ziet vanachter een
raam in het bezette ambassade
gebouw toe als enkele vrouwe
lijke gijzelaars worden vrijge
laten. Sedertdien is er al weer
een week verlopen.
s te
laan*
Christelijk Nul lonual Vakverbond
door James Dorsey
JERUZALEM De opgestoken hand van de Amerikaanse VN-ambassadeur Donald McHenry
bij de veroordeling van het Israëlische nederzettingenbeleid vorige week zaterdag in de
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties hield voor de Israëliërs een zwaard van Damocles
vast. De confrontatie tussen Washington en Jeruzalem lijkt onvermijdelijk.
Hoewel Israël nog niet weet wanneer
het die confrontatie moet aangaan,
kan McHenry's stemgedrag niet zon
der gevolgen blijven: Zelfs in het Is
raëlische kabinet staat het beleid ten
aanzien van de nederzettingen in de
bezette gebieden nu ter discussie. De
Israëliërs hebben er overduidelijk
moeite mee de Amerikaanse verkla
ring te aanvaarden dat de Verenigde
Staten zich bij de stemming in de
Verenigde Naties hebben „vergist".
Zij zien Carters verontschuldiging als
een stelselmatige poging Israël in de
hoek te duwen.
Tijdens de zitting van het Israëlische
kabinet afgelopen dinsdag sprak mi
nister van binnenlandse zaken Jozef
Burg het vermoeden uit dat de Veilig
heidsraadresolutie zelfs door de Ver
enigde Staten was ontworpen. Burg
wees erop dat de gebruikte taal wel
heel dicht stond bij de uitlatingen
van Carters speciale ambassadeur
Sol Linowitz tijdens de autonomiebe-
sprekingen vorige week in het Sche-
veningse Kurhaus.
Het heeft Israël vooral verontrust dat
Amerika zowel in Scheveningen als
tijdens het debat in de Veiligheids
raad onderstreepte dat Jeruzalem
deel van het bezette gebied is. De
Israëliërs vrezen dat president Carter
op deze manier poogt althans de stil
zwijgende steun van Saoedi-Arabië te
verwerven voor het huidige vredes
proces in het Midden-Oosten. Wan
neer Israël erin zou toestemmen de
Palestijnse bewoners van Oost-Jeru
zalem te laten meestemmen voor een
Palestijnse raad, dan zou dit inhou
den dat het voor Amerikaanse druk
vatbaar is.
Over Jeruzalem valt met Israël echter
niet te praten. Herhaaldelijk heeft
premier Begin laten weten dat de
huidige hoofdstad „de eeuwige
hoofdstad van Israël is".
De discussie over de veroordeling van
het beleid met betrekking tot de ne
derzettingen in de Veiligheidsraad
lijkt een nieuwe impuls te hebben
gegeven aan de binnenlandse discus
sie in Israël. Tijdens het kabinetsbe
raad zei minister van defensie Ezer
Weizman dat Joodse nederzettingen
in de bezette gebieden voor de veilig
heid van het land niet nodig zijn. Wel
achtte hij de nederzettingen van be
lang als gerechtvaardigde uitdruk
king van het zionistische ideaal.
Evenals vice-remler Simcha Ehrlich
beschouwt Weizman de stemming in
de Veiligheidsraad als een teken aan
de wand. Hij meent dat het zo niet
door kan gaan. „We zorgen ervoor dat
door Henk Wolzak
Cijfers spreken de waarheid.
Maar aan de hand van die
zelfde cijfers kan de waar
heid ook worden verdraaid.
De cijfers die de Sowjet-Unie
publiceert over de situatie
van de vrouw zijn indruk
wekkend. Het Nederlandse
Vrouwen-actiecomité voor
Vervroegd Pensioen nam ze
dan ook triomfantelijk over.
Er is een hetze tegen Rus
land gaande", schreef het co
mité onlangs in een bulletin,
„maar laten we eens een
voorbeeld nemen aan hun
onberispelijke sociale voor
zieningen voor vrouwen, die
let wel al uit 1928 date
ren. Mannen worden in de
Sowjet-Unie gepensioneerd
met zestig, vrouwen met vijf
envijftig jaar. In de zware
industrie, die veel van de ar
beiders vraagt, ligt de pensi
oengerechtigde leeftijd zelfs
nog vijf jaar lager. Waar
blijft Nederland nu?"
Ongetwijfeld is de situatie in Neder
land voor verbetering vatbaar.
Maar is de Sowjet-Unie dan het
Juiste voorbeeld? De cijfers verdie
nen een toelichting.
Het Sowjetpensioen is niet te verge
lijken met de aow in ons land. waar
op iedereen op een goed moment
recht heeft, onafhankelijk van zijn
voorgeschiedenis. In de Sowjet-
Unie hangt de ouderdomsuitkering
af van de tijd die men heeft ge
werkt. Een man moet 25 jaar heb
ben gewerkt om zijn volle pensioen
te krijgen, een vrouw 20. (In de
zware industrie ligt dat op 20 res
pectievelijk 15 jaar.)
De tijd die men heeft doorgebracht
in de inrichtingen voor de zoge
naamde verbeteringsarbeid een
soort concentratiekampen met een
regime dat varieert in gestrengheid
telt helemaal niet mee. Iemand
die gevangen heeft gezeten (en men
schat dat aantal op een procent)
heeft dus minder kans om een volle
dig pensioen te halen.
Nodig
Het pensioen kan nooit meer zijn
dan tachtig procent van het inko
men. Dat klinkt heel redelijk, maar
de inkomens zijn wel heel laag. Het
standaardinkomen bedraagt bij
voorbeeld honderd vijf tig roebel,
maar velen verdienen minder. Van
dit bedrag kan een gezin van man,
vrouw en kind niet rondkomen. Vol
gens het Wetenschappelijk Insti
tuut voor Arbeidsresearch kan een
mens van vijftig roebel per maand
leven, maar dat is dan wel een be
staan op de rand van de armoede.
De gehuwde vrouw werkt uit ambi
tie en belangstelling ik zal het
allemaal niet ontkennen maar
ook omdat het nodig is.
Doch terug naar de pensioenen. Het
is inderdaad een voortreffelijk idee
om een vrouw gelegenheid te geven
zich op haar 55ste terug te trekken,
alleen is het pensioen in de Sowjet-
Unie niet van dien aard dat ze zich
dat ook werkelijk veroorloven kan.
Het is eerder een toeslag die haar in
staat stelt het wat kalmer aan te
doen. Wie blijft werken in een tak
van bedrijf waar een groot tekort
aan werkkrachten bestaat, krijgt
naast het loon zelfs zijn volledige
pensioen uitbetaald, en dat bete
kent dan een aardige salarisverho
ging.
Er zijn in de Sowjet-Unie drieën
veertig miljoen mensen die op
grond van ouderdom of arbeidson
geschiktheid een pensioen krijgen
uitbetaald. Dat kost de staat twin
tig miljard roebel per jaar en dit
betekent dat men gemiddeld nog
geen veertig roebel per maand ont-
yangt. Op bezoek bij een gepensio
neerde vernam ik dat hij het hoogst
mogelijke pensioen ontvangt: hon
derdtwintig roebel per maand. Zijn
vrouw krijgt zestig roebel. Samen
hebben ze een redelijk bestaan,
maar als hij sterft, houdt zijn pensi
oen op, want het is een arbeidsuit-
kering voor ieder persoonlijk.
Ontelbare vrouwen noemen zich
„pensionjerka" en moeten van veer
tig roebel per maand rondkomen. Is
het een wonder dat je in de gardero
bes van hotels, musea en theaters
vaak wordt bediend door oudere
mannen en vrouwen die zo gedwon
gen hun pensioen aanvullen?
Voorbeeld
Er bestaan ook veel lagere pensioe
nen. Invaliden die bij hun familie
wonen, krijgen zestien roebel per
maand. Dat zijn dan de sociale
voorzieningen waar wij een voor
beeld aan moeten nemen. Als het
geheel niet berustte op opzettelijke
misleiding, zou het bijna komisch
zijn.
Maar misschien is er iemand die
toch vertrouwen heeft in de wel
stand van een gezin waar honderd
vijftig roebel per maand binnen
komt. Immers, een Sowjetwerker
hoeft geen bijdrage te betalen voor
de sociale voorzieningen die bij
drage is al afgetrokken voor hij zijn
loon ontvangt
In nummer 6 van De Jonge Commu
nist jaargang 1968 stelde professor
L. Bljachman vast dat van iedere
roebel die een werker oplevert, 55
kopeken aan loon wordt uitbetaald
en 45 kopeken wordt afgehouden
ten algemenen bate. Verder zijn on
derwijs en medische hulp vrij, de
huren zijn laag (nooit meer dan vijf
procent van het inkomen), het
openbaar vervoer kost Je maximaal
twee dubbeltjes en voor 12 roebel
per maand breng je Je kind naar het
kinderdagverblijf waar het dan nog
een warme maaltijd op de koop toe
krijgt.
En er is. zegt men, geen sprake van
werkloosheid en inflatie. Wel echter
van plotseling stijgende prijzen en
eeuwigdurende schaarste In 1977
werden de goedkope taxi's bij voor
beeld plotseling twee keer zo duur.
Koffie was een tijd niet te krijgen.
Werken in de fabriek uit ambitie en belangstelling. Maar ook uit bittere noodzaak?
en toen hij weer op de markt ver
scheen, kostte hij 18 roebel per kilo,
terwijl je voor een busje met 1 ons
oploskoffie 6 roebel neertelt.
Brood is nog altijd goedkoop, al
moet een gepensioneerde die één
roebel per dag te verteren heeft,
zelfs die uitgave in het oog houden.
In de staatswinkels koop Je room
boter heel voordelig voor 2 roebel,
maar dan smaakt hij wel naar mar
garine. Op de kolchozmarkt waar
de kolchozbewoners de produkten
van hun eigen kleine bedrijfjes aan
bieden, is hij beter, maar dan betaal
Je ook 7 roebel per kilo. In Moskou
kosten appels een roebel veertig,
maar buiten Moskou is er geen ap
pel te vinden, en eieren en vlees
heeft men al lang van het menu
geschrapt.
Flat
De huisvesting is verder een van de
grote problemen in de Sowjet-Unie.
Jonge mensen die gaan trouwen,
blijven vaak. voorlopig gescheiden,
ieder bij de eigen ouders wonen.
Een gezamenlijke kamer bij ouders
of schoonouders is al een weelde en
er gaan nog wel enkele jaren over
heen voor ze eindelijk een eigen flat
toegewezen krijgen. Alleenstaan
den komen natuurlijk nooit voor
een flat in aanmerking, hoogstens
kunnen ze. als ze door bepaalde
omstandigheden alleen achterblij
ven. het huis waar ze woonden be
houden. Maar als er meer kamers
zijn hebben ze wel de zekerheid dat
ze inwoning zullen krijgen.
Communale woningen zijn nog al
tijd schering en inslag. Het bete
kent dat je een drie- of vierkamer-
flat met twee. drie. soms zelfs vier
gezinnen deelt. Keuken, sanitair en
telefoon gemeenschappelijk, en het
woord privacy ken je alleen van
horen zeggen.
De toewijzing van woonruimte gaat
per vierkante meter. Een gezin be
staande uit een moeder, een echt
paar en een kind woonde in een zaal
van een kamer en had de ruimte
met meubels in een soort vertrekjes
verdeeld. Maar uiteindelijk sliep
het jongetje van vier toch in dezelf
de kamer waar zijn ouders hun
vrienden ontvingen en zijn oma ziek
op bed lag. En ze waren nog geluk
kig, want voor hetzelfde geld was
het een kleine kamer geweest. Dan
had de metrage niet geklopt, maar
er klopt wel meer niet.
Ter kennisgeving van het Vrouwen-
Akiiecomité Vervroegd Pensioen:
vrouwen met vervroegd pensioen in
de Sowjet-Unie krijgen wel vroeg
pensioen, maar ze werken gewoon
door, omdat ze van hun pensioen
niet rond kunnen komen. En ze wo
nen in bij kinderen of andere fami
lieleden. omdat ze als woningzoe
kenden nauwelijks bestaan. Van be
jaardenflats of andere voorzienin
gen voor oudere mensen heeft men
daarginds nog nooit gehoord. Te
huizen voor bejaarden zijn zeld
zaam.
Wie niet werkzaam is In een bedrijf,
deelt niet mee in de voordelen die
soms voor de werkers worden geor
ganiseerd: extra levensmiddelen of
een mogelijkheid om een moeilijk
te krijgen kledingstuk aan te
schaffen.
En verder moet men geregeld de
straat op om te kijken of er ergens
iets te koop is appelen, groente, een
enkele keer sinaasappelen.
Maar op papier zie Je dat niet Daar
staan alleen cijfers die westerse
mensen soms met bewondering ver
vullen.
ledereen ons zat wordt WIJ verkwis
ten onze tijd aan marginale zaken als
Hebron en Elon Moreh. En dat kan
tot in het oneindige duren".
Carter
Volgens vele Israëliërs is 1980 het
laatste Jaar waarin Israël ng een rede
lijke bewegingsvrijheid tegenover de
Verenigde Staten heeft. Daarna zit
Carter als hij herkozen wordt in
zijn tweede ambtstermijn en hoeft hij
zich geen zorgen te maken over her
verkiezing. Zijn aandacht zal er dan
op gericht zijn de geschiedenis in te
gaan als een groot staatsman. „Wan
neer Carter het zich veroorlooft om
zich nu al als zodanig te gedragen,
wat moeten we dan van hem ver
wachten wanneer hij eenmaal is her
kozen," vraagt Ehrlich zich af. De
vice-premier gelooft dat Israël reke
ning moet houden met een „groeien
de sympathie in de wereld voor de
PLO". Daarom moet Israël geen be
sluiten nemen die kritiek uitlokken.
Nu de confrontatie met de Verenigde
Staten voor de deur staat, dreigt de
regering-Begin steeds meer in haar
Innerlijke tegenstellingen verstrikt te
raken. De druk van rechts om niet
voor buitenlandse pressie te zwichten
en daarom verder te gaan met de
vestiging van Joodse nederzettingen
op de westelijke Jordaanoever wordt
steeds groter. Een permanente Jood
se aanwezigheid in Hebron een kwes
tie waarover de regering nog steeds
geen besluit heeft genomen lijkt na
de veroordeling door de Veiligheids
raad onvermijdelijk, want Israël laat
zich niet door Washington dicteren
wat zijn nationaal belang is en wat
niet.
Tegelijkertijd bergt het vestigen van
Joodse gezinnen in de stadskern van
Hebron voor het eerst grote gevaren
in zich. Israël vindt de Palestijnse eis
„naar onze eigen huizen in Jaffa en
Haifa terug te mogen keren" onaan
vaardbaar. omdat dit het Joodse ka
rakter van de staat in gevaar zou
brengen Maar nu eist de regering-
Begin wel hetzelfde recht op voor de
Joden met betrokking tot Hebron.
Hoe maak Je een eerlijk onderscheid
tussen de Palestijnen uit Jaffa en de
Joden uit Hebron?
ADVERTENTIE
Lissabon va. 735.-
Madeira v.a. 880.-
Algarve v.a. 670.-
Inlichtingen bij uw reisbureau.
UW AIR PORTUGAL
Portugees Nat Verkeersbureau
Keizersgracht 534
1017 EK AMSTERDAM
tel 020-22 00 97
ADVERTENTIE
®zo 9 t/m do 13 maart/beatrixgebouw WH»»—.
gebruiksgoederen 1 va^eursvooretala9e"enwinkelinrit
zo 9 t/m 13 maart/irenehal
DINSDAG WOENSDAG
DONDERDAG I ma10t/mdcrl3maar1/beatr1xgebouw
openingstijden: zo 9 maart 10-18 uur
overige dagen 9-18 uur
vakbeurs voor etalage- en winkelinrichting
openingstijden: zo 9 maart 10-18 uur
overige dagen 9-18 uur
beurs voor relatiegeschenken,
reklame- en toegiftartikelen, premiums
openingstijden: dagelijks vsn 9-18 uur
