Meningen in 'Nijmegen' botsen fel Tekening van een lezer rouw meenten: bezuiniging naanvaardbaar urn Commentaar niet zonder ontbijt de deur uit iigabes overwinning Katholieke karakter van universiteit in discussie f* tristram IOAG 7 MAART 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET stembus heeft Mugabe ge- jht wat het geweer niet ver- was een lakonieke reactie alisbury op de enorme winst Zanu-leider Robert Mugabe Me zwarte verkiezingen in Rho- En inderdaad, hoe lang had iorlog nog moeten doorgaan de guerrillaleider een dergelij- pacht te geven als Londen niet orbraak had weten te force- i in de schijnbaar onoplosbare fctie-Rhodesië? is nog te vroeg om nu al te ipellen dat het onafhankelijke labwe een periode van vrede ideropbouw tegemoet gaat. ibes eerste reacties zijn hoop- Niet de wens om het volle ijt te trekken uit zijn absolute irheid in het parlement, het verlangen naar een brede tie mogelijk met de blan- lin de regerng klinkt door in woorden. Verzoening en na- ilisme ongeacht de huidskleur le trefwoorden. Maar de rege- loet nog worden gevormd en ilgens moet de samenwerking ig standhouden. Er zijn lan- met een minder traumatisch ;n waar dat niet is gelukt. Spaar dingen zijn al wel duide- Ten overvloede is gebleken „interne" regeling die Ian vorig jaar trof met bisschop |orewa, dominee Sithole en ofd Chirau, slechts een oplossing is geweest. Terecht |en de andere partijen en de inwereld daarmee geen genoe- tenomen. d fhillienste de vier partijen, die in april tot het parlement wisten door igen, heeft eigenlijk alleen neif Rhodesische Front zich ge- Ihaafd. Dat is niet zozeer de van Frontleider Ian alswel van de onderhande- in Londen, die afspraken dat weehonderdduizend blanken Ai r Rhodesiës zes miljoen inwo- iet recht zouden behouden op avan de honderd zetels in ."j jarlement. (Afgaand op de iverhoudingen zou Ian Smith drie of vier zetels genoegen en moeten nemen.) Dlniirie zwarte partijen zijn óf verdwenen (de „binnen- Zanu van dominee Sithole UNFP) óf zo gedecimeerd et haast nog pijnlijker is. Dat was Muzorewa met zijn IC beschoren. Vorig jaar feerde hij met tweederde van tmmen en 51 zetels. Het zijn nog drie. De samenwerking le blanken heeft niet geloond. s tevens de tweede les uit de g: hoe radicaler de kandi- des te groter de aanhang. Muzorewa sloot een akkoord met Ian Smith en komt nu in het stuk niet meer voor. Joshua Nkomo leek nogal eens op het punt te staan de guerrilla te staken en tot onderhandelingen over te gaan en hield zijn troepen goeddeels buiten schot. Als dank daarvoor speelt hij nu een rol op het tweede plan. Alleen de man die niet tot compro missen bereid was en wiens guerril- leros het leeuwendeel van de strijd voor hun rekening namen, heeft na de verkiezingen echt reden tot jui chen. Zeven jaar oorlog heeft de zwarte Rhodesiërs geradicaliseerd. Een gelukkige omstandigheid is, dat de verschillen tussen de drie partijen zo groot zijn. Het voor komt dat klachten over intimida tie, dubbelstemmen en andere on regelmatigheden tijdens de verkie zingen serieuze twijfel aan de uit slag kunnen oproepen. De unanie me waardering van de buitenland se waarnemers voor het eerlijke en vrije karakter van deze verkiezin gen „heel wat Afrikaanse lan den zouden er jaloers op kunnen zijn," was het commentaar van één van de Nederjanders doet ver moeden dat zonder dergelijke schoonheidsfoutjes de machtsver houding niet werkelijk anders zou hebben gelegen. Is er wat Rhodesië betreft voorna melijk reden tot tevredenheid en opluchting, de toestand in geheel zuidelijk Afrika wordt er niet min der zorgwekkend door. Een brandhaard is weggenomen, twee zijn er opgestookt. De winst van Mugabe zal direct invloed hebben op de verhoudingen in Zuid-Afri- ka en Namibië. De zwarte Zuid- afrikanen kunnen er een bewijs in zien dat geweld wel degelijk een oplossing brengt. De blanke Zuid afrikanen op hun beurt zullen zich gesterkt voelen in hun geloof dat „één man-één stem" in Namibië als onderdeel van een internatio naal aanvaardbare regeling slechts de guerrillabeweging Swapo aan de macht kunnen brengen. Daarbij wordt gemakshalve voor bij gegaan aan enkele belangrijke verschillen met de toestand in Rhodesië. In de eerste plaats de numerieke verhouding tussen blank en zwart: Rhodesië heeft een kleine vier procent aan blan ken, Zuid-Afrika vijftien (plus tien procent kleurlingen en drie pro cent Aziaten). Voorts zijn de eco nomische en militaire omstandig heden van Zuid-Afrika en Rhode sië totaal verschillend. Maar idolen en schrikbeelden en Mugabe is het één zowel als het ander hebben nu eenmaal gemeen dat zij gewild of ongewild inspireren tot ideeën die met de werkelijkheid weinig rekening houden. gel ork andC/ 'n im< en onzer verslaggevers C^HAAG De vier grote gemeen- tggen lelijk in de knel te komen aar't ze een bijdrage moeten leve- de nieuwe drie miljard bezuini- b'ÏPnde. Allerlei zorgvuldig door leenteraad afgewogen plannen it jaar moeten blijven liggen en nden de vier steden „volstrekt ivaardbaar". gezamenlijke brief aan minis- In der Stee van financiën klagen rdam, Rotterdam, Den Haag ndeltrecht dat de gemeenten een mel»nredig zwaar aandeel leveren c3e beperking van de overheids- tek :*va;K door Plet Hagen NIJMEGEN Op de dag vóór kerst gaf de rector van de Katholieke Universiteit prof. dr. P. G. A. B. Wijdeveld een interview aan Trouw, en dat heeft hij geweten. In de afgelopen twee maanden is de halve universiteit over hem heen gevallen en tot op de dag van vandaag woedt er een fel le pennestrijd in het week blad „K.U. Nieuws" over het katholieke karakter van de Nijmeegse universiteit. Het begon allemaal zo onschuldig. Een verslaggever van Trouw had er gens gelezen, dat de Nijmeegse uni versiteit steeds meer in traditioneel rooms vaarwater verzeild raakte, en kwam zo op het idee rector Wijdeveld daarover aan de tand te voelen. Prof. Wijdeveld toonde zich zeer hui verig voor zo'n interview. Je woorden werden zo makkelijk verkeerd begre pen, sputterde hij tegen. Het kostte de grootste moeite hem zover te krij gen dat hij een journalist wilde ont vangen. en hij gaf die toestemming alleen nadat hij de (niet ongewone) toezegging had gekregen dat hij het interview mocht lezen voordat het in de krant kwam. Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad voordat het verhaal uiteinde lijk op 12 Januari in Trouw stond. Vele telefoontjes en lange brieven wa ren nodig om tot overeenstemming te komen over de te publiceren tekst. Een zorgvuldiger (om niet te zeggen lastiger) procedure kan ik me uit ei gen ervaring niet herinneren. De drukinkt was echter nauwelijks droog of twee leden van de universi teitsraad hadden al vragen gesteld aan het college van bestuur. Kon prof. Wijdeveld zo maar alles zeggen wat hij wilde? Had hij als rector niet (nog) meer op zijn tellen moeten passen? Wat had de arme man misdaan? HIJ had bij voorbeeld gezegd dat de Nij meegse universiteit een liberaal be noemingsbeleid kende. Van sollici tanten werd gevraagd respect te heb ben voor de katholieke signatuur. In stemming met de grondslag was niet vereist, als de kandidaten maar be loofden dat zij niet zouden ingaan brnoemingsbtltib....! de werkelijkheid is anders. De kerk is verdeeld en dat blijkt ook in de uni versitaire praktijk consequenties te hebben. Of het nu gaat over de positie van de vrouw binnen een partriarchale kerk of over de waarde van de bevrijdings theologie. steeds weer blijkt de uni versiteit in twee kampen uiteen te vallen. Bij vragen over abortus, ho mofilie. kernbewapening en noem maar op, zie je steeds tweespalt op treden. Nog fundamenteler is de kritiek dat Wijdeveld de katholieke signatuur toespitst op zulke ethische kwesties. „Wij vinden zo'n toespitsing een ge vaar voor het katholicisme: het bete kent verburgerlijking en het verhin dert zowel de religieuze alsook de maatschappij-kritische kracht van het geloof", schrijven Beemer en Krabbe. „Rechtse krachten" Zij zien het interview van Wijdeveld als onderdeel van een reeks feiten, waaruit blijkt dat de rechtse krach ten in het rooms-katholleke kamp zich hebben her gegroepeeerd. Zij herinneren aan de naar hun mening vage aankondiging van Van Lies hout, de voorzitter van het college van bestuur, dat Nijmegen weer spe ciale aandacht moet geven aan het katholieke karakter van de universi teit. Uit het blad „K.U. Nieuws" tegen de katholieke kerk en haar leer. Op de vraag wat het katholieke ka rakter van de universiteit in de prak tijk voorstelde, antwoordde Wijde veld onder anderen met een verwij zing naar de medische faculteit, die in het academisch ziekenhuis niet wil meewerken aan abortus op andere dan medische indicatie. Jan Huurman was een van de eersten die in het weekblad K.U. Nieuws van leer trok tegen Wijdeveld als „de papa Woityla van Nijmegen". Zijn bijdrage begon aldus: „In het voet spoor van de nieuwe paus (géén vrouw in het priesterambt, de pil nog steeds taboe, kritische theologen op de vingers getikt) is katholiek Neder land weer in de aanval gegaan. De KRO confessioneel als nooit tevoren, Van Agt als volksmisleider en Wijde veld, onze rector, als profeet van de Nijmeegse contrareformatie". Huurman verweet de rector dat hij een zeer persoonlijke interpretatie had gegeven van wat de „K" van de katholieke universiteit inhield. Ten onrechte zou hij daarbij suggereren dat hij in ieder geval de leer van de kerk onderschreef. Want abortus op medische indicatie (om het leven van de moeder te redden) was volgens de officiële leer van Rome nog altijd niet toegestaan. Wijdeveld selecteerde dus uit de Romeinse voorschriften wat in zijn kraam te pas kwam, ter wijl hij anderen (de voorstanders van abortus op sociale indicatie) het recht op een eigen mening ontzegde. Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 059. 1000 AW Amster dam, Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon GATEN STOPPEN uitgaven. De provincies en gemeen ten leveren een bijdrage van 250 mil joen gulden in de bezuinigingsronde van drie miljard. De financiële situatie is al nijpend, melden de gemeentebesturen, omdat enerzijds de problemen in de steden toenemen en anderzijds door het da lend inwonerstal de uitkeringen uit het gemeentefonds inschrompelen. Bij het opstellen van de begrotingen voor dit jaar hebben de gemeentera den onder druk van Bestek '81 de keuzes voor bepaalde uitgaven extra zorgvuldig moeten maken, stellen de vier steden verder vast. De strekking van het artikel van Huurman was duidelijk: er bestaan in Nijmegen zeer uiteenlopende opvat tingen over wat het katholieke karak ter inhoudt. Een groeiende groep do centen en studenten ziet helemaal niets in de confessionele grondslag. En degenen die zich daar wel iets bij voorstellen denken hierover op z'n minst zeer verdeeld. Er kwam een lange stroom ingezon den brieven los op het artikel van Huurman. Zo schreef Hanneke Ro- meijn (zelf behorend tot de hervorm de kerk) dat je als niet-katholiek niet het recht had de grondslag van de universiteit waar je als gast vertoefde te ondermijnen. En dat had Huurman met zijn opmerkingen over de Katho lieke Universiteit als „middeleeuws openlucht museum" naar haar smaak wel gedaan. De discussie liep begin februari dui delijk uit de hand, toen Nico HuiJ- bregts de stelling verdedigde dat de christelijke leer God als sadist voor stelt, omdat hij zijn zoon de weg naar het kruis liet gaan. In een volgende aflevering haastte het college van be stuur zich te verklaren dat deze gods lasterlijke opmerking niet had mogen worden afgedrukt, een mening die door redactieraad en redactie overi gens niet werd gedeeld. Hanneke Ro- meijn constateerde bitter: „God zal hem (Huybregts dus) ter verantwoor ding roepen". Het debat over de katholieke signa tuur werd er niet frisser op, toen de universiteitsraad zich boog over de vraag of Wijdeveld in zijn interview te ver ver was gegaan. Er lag een motie op tafel, waarin van bestuurders ge vraagd werd hun persoonlijke me ning voortaan duidelijker af te bake nen van de officiële standpunten van de universiteit. Met elf stemmen te gen en negen stemmen voor werd besloten prof Wijdeveld en zijn colle ga's een dergelijke muilkorf te be sparen. .Eng" In het vandaag verschijnende num mer van K. U. Nieuws staat een uit voerig artikel van de theologen Theo Beemer (lector in de moraaltheologie) en Theo Krabee (student). Daarin proberen zij de hoofdlijnen van het debat nog eens wat steviger aan te zetten. Het gaat er volgens hen om. dat Wijdeveld een zeer enge. zeg maar rechtse interpretatie geeft van wat de katholieke signatuur betekent Wij develd suggereert, dat de rooms-ka- tholieke kerk een eenduidig stand punt heeft over allerlei zaken, maar Ook de brandbrief die de confessione le universiteiten en hogescholen ge zamenlijk aan minister Pais stuurden om het bijzonder karakter van deze instellingen te benadrukken zien zij als een symptoom van een herlevend „regenten-kathollclsme". Het interview met prof Wijdeveld mag aanleiding geweest zijn tot de nu opgelaaide discussie over de katho lieke signatuur, de dagelijkse gang van zaken levert ook regelmatig mu nitie aan de elkaar bestrijdende kam pen. Kort geleden eiste de universi teitsraad bijvoorbeeld van het stich tingsbestuur dat de procedure die bij de benoeming van de rector wordt gevolgd openbaar wordt Het stichtingsbestuur heeft erkend dat zulke benoemingen een politiek karakter kunnen hebben, maar acht opheffing van de vertrouwelijkheid niet in het belang van de betrokken kandidaten of van de universiteit Toch zal er een gesprek over deze kwestie worden belegd tussen men sen uit de universiteitsraad en het stichtingsbestuur. Zedemeester Een ander heet hangijzer is de toe passing van de vorig Jaar door Rome uitgevaardige Constitutio Sapiëntla Christiana, waarin de verhouding wordt geregeld tussen de kerk en facullteiten die kerkelijk erkende graden verlenen. De theologische fa culteit had deze constitutie al per 1 januari j.l. moeten aanvaarden, maar het overleg is nog steeds niet afge rond. Een groot deel van de Nijmeeg se theologen ontzeggen Rome het recht zich te gedragen als zedemees ter, die docenten kan ontslaan als er iets op hun levenswandel is aan te merken. Ook bestrijden zij de visie van Rome, dat de docenten aan de theologische faculteit niet op eigen gezag doceren, maar krachtens de zending van de kerk. De kerk beslist wel over de erkenning van de theolo gische graden, maar Je kunt niet zeg gen dat de kerk aan de docenten hun bekwaamheid verleent, zo luidt de tegenwerping. Hoe Nijmegen dit conflict kan oplos sen is nog onduidelijk. In zijn inter view met Trouw heeft prof Wijdeveld de hoop uitgesproken dat de kwestie wel te regelen zou zijn. Maar kenne lijk zit de gevoeligheid van „Nijme gen" tegenover „Rome" dieper dan de o zo voorzichtige rector kon ver moeden. tiet v.AGT: OE SAJET IS WAT LICHT, MAAR, ZO KAN OIE OUWE. LEGE SOK NOG BEST IVi JAAR MEE." Ontbijten is nergens voor nodig, zeker niet voor wie een zittend leven leidt, verkondigde onlangs chirurg Bonnet in Open Kaart, maandblad van het Gemeen schappelijk Administratie Kan toor. Ontbijten is hard nodig, wierp het voorlichtingsbureau voor de voeding daar toen in deze rubriek tegenin, en bij die laatste mening sluit W. G. ter Laag, oud- huisarts en verzekeringsdeskun- dlge, zich nu in datzelfde Open Kaart aan. „Hoewel ik bewondering heb voor de operatieve prestaties ge durende dertig Jaar zonder ont bijt door chirurg Bonnet", schrijft hij in het blad, „verdient dit voorbeeld beslist geen navol ging, ook al is het bij Bonnet tot nu toe goed gegaan, 's Morgens is de laatste grote maaltijd meer dan twaalf uur geleden. Maag en dunne darm zijn leeg en er wor den in de ochtend prestaties ver langd. Zonder ontbijt zou de energie daarvoor uit de reserves moeten komen. In extreme geval len kan men instorten door te laag suikergehalte (denk aan de laatste oorlogsjaren!)". Zijn re cept: eerst twee uitgeperste si naasappelen of grapefruits op de nuchtere maag voor snelle opne ming in het lichaam („en geen tabletjes vitamine c van twee cent") plus twee bruine of volko ren boterhammen, waarvan één met kaas. Het is niet waar, zegt dokter Ter Laag, dat Je zonder ontbijt op koffietijd minder hon gergevoel zou hebben. Integen deel, dan heb Je juist veel meer zin in koffie met gebak. „Ik schrijf dit stuk voornamelijk, omdat de leek door opmerkingen van de heer Bonnet de indruk zou kunnen krijgen dat het ontbijt wel overgeslagen kan worden. De heer Bonnet heeft dertig Jaar lang niet ontbeten en 's morgens geopereerd zonder bezwaren. Dit is natuurlijk nog geen bewijs dat het goed is om zo te leven. Op dezelfde manier kan ik stellen dat het wél gezond is om te ont bijten. Mijn gewicht is al tiental len jaren hetzelfde en ik ben de pensioengerechtigde leeftijd al gepasseerd." Tot zover dokter Ter Laag. Nog een sterk argument om niet zon der ontbijt de deur uit te gaan, komt uit Parijs. Daar heeft een groep artsen onderzocht hoe het nou komt dat er in de Franse steden om een uur of elf 's mor gens koffietijd dus zoveel verkeersongelukken gebeuren. En ze zijn er achter gekomen: doordat de betrokkenen om die tijd hongerig zijn. Niet minder dan vierentachtig procent van de automobilisten die omstreeks koffietijd brokken maken, blijkt niet ontbeten te hebben. Een ty pisch Franse gewoonte, zeggen de artsen, die je in vergelijkbare landen niet aantreft. Het is daar een soort traditie om 's morgens niet of nauwelijks te eten. Is een Fransman eindelijk aan de lunch toe, dan heeft ie zestien uur met een lege maag rondgelopen, en daarna gaat ie proppen: hij ge bruikt dan twee overvloedige maaltijden binnen acht uur, en daarna weer zestien uur niets of zo goed als niets. Franse school kinderen lijden aan hetzelfde eu vel, maar zij zitten op koffietijd op school en kunnen dan dus moeilijk onder een auto kómen. Wel kunnen ze moeilijk hun aan dacht bij de lessen houden en vallen geregeld in slaap. De oplossing is hier natuurlijk: eten, en de onderzoekers advise ren ongeveer hetzelfde ontbijt als dokter Ter Laag: brood en een glas melk; een stukje kaas. een hardgekookt el en wat fruit zul len vollgens hen niemand kwaad doen. Meer dan een kwart van de j i hoeveelheid voedsel voor de hele Q0ClTt6ï*S dag hoeft niet van de Franse art sen, maar dat kwart moet dan ook echt wel 's morgens. Na inworp van één frank (50 cent) kun je in de (sommige al thans) Parijse straten tegen woordig luxer naar de w.c. gaan dan thuis. Wie het muntstukje in de gleuf geworpen heeft be treedt een goed verwarmd, fris toilet, waarin behalve de w.c. ook fonteintjes en een apparaat met hygienishce papieren hand doeken te vinden zijn. De toilet ten zijn altijd brandschoon, en dat heeft niets te maken met de aanwezigheid van een toiletda me of -heer. Die is juist afwezig en zelfs geheel overbodig gewor den: na elke keer dat ze gebruikt zijn en de deur weer is gesloten, worden de toiletten volautoma tisch gereinigd en gedesinfec teerd, tot de muren en het pla fond aan toe. En dat alles voor die ene frank. Geen geld. rand van de financiële afgrond. Maar in China hebben slimme moeders en vaders een middel gevonden om de kosten te dek ken. Nog sterker: ze slaan zelfs een vette winst uit de trouwerij van de dochter, maakte radio Pe king onlangs volgens het West- duitse Handelsblatt bekend. Het zijn vooral veel hogere rijksamb tenaren, die voor de bruiloft van hun kind zoveel mogelijk onder geschikten uitnodigen, meestal wel duizend tot vijftienhonderd mensen. Een hele eer natuurlijk om naar een feest van de grote baas te mogen, maar die onderge schikten moeten er wel voor be talen De toegang is minstens vijf tot zes yuan. omgerekend onge veer zes. zeven gulden, en meer mag natuurlijk ook. Na aftrek van de kosten schijnen de ouders van de bruid er vaak duizenden guldens aan over te houden Kapitalen hebben Japanse en Chinese dochters hun ouders al tijd gekost: een geschikte huwe lijkskandidaat. de bruidsschat en niet te vergeten de bruiloft brachten de ouders soms aan de HIJ lijkt sprekend het super-intel ligente zoontje van de hoogle raar. dat nu al de colleges van zijn vader volgt. Misschien is Ni cholas Bond-Owen (in „George en Mildred" het bijdehandte kind van de buren) ook wel intelligen ter dan normaal, maar dat van vader de prof klopt al niet meer; die is tankwagenchauffeur Ni cholas, pas tien, werd op z'n ze vende al „acteur". Zijn grootste wens is ooit nog eens James Bond spelen, want die is al Jaren zijn favoriet. Het Jongetje is een echte beroemdheid aan het wor den, inclusief fanmail en handte keningen uitdelen. Wat hem nu al danig de keel uithangt, is dat mensen hem op straat herkennen en vragen: ben jij Tristram? („Maar ik blijf altijd beleefd", zegt hij.) Voor het overige, schrijft het omroepblad Veroni ca, is Nicholas een kind als alle anderen, dat niet veel zakgeld krijgt zijn kostbaarste aan schaf tot nu toe is een nieuwe fiets en thuis moet helpen met afwassen. Brief - De laatste brief die Adolf Hitler geschreven heeft, zal op 15 maart op een velling in München ingezet worden op ƒ50.000. Hitier ondertekende de op 24 april 1945 op een schrijfma chine getikte brief met rode inkt. De nazileider deelde daarin maarschalk Schörner mee dat hij in Berlijn wilde blijven om er persoonlijk deel te nemen aan „de beslissende slag" voor het Duitse rijk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5