'Moord op missionarissen BP53
zal mysterie blijven'
Uitslag in Rhodesië
splijt Zuid-Afrika
<o
P
Renault 14. Een auto met een eigen gezicht
"T
r
RENAULT 14
Een goede dealer bij de prijs inbegrepen.
jiti
Irak krijgt Frans
verrijkt uranium
uze kompleet. Het Renault 14
programma is nu kompleet. U hebt
de keuze uit een ekonomische TL, een
met veel extra's uitgeruste GTL, en de
van grotere motoren voorziene LS
of TS. Vooral de Renault 14 TS is
een nadere beschouwing waard.
KRACHT. De 14 TS
heeft een sterke 1360 cc
motor die mede dank zij
een dubbele carburateur 50,5 kW
(70 DIN pk) levert. Dat zorgt voor
een behoorlijke topsnelheid. Maar
vooral ook voor felle acceleratie en
een hoge trekkracht. Daarbij is het
verbazend, hoe zuinig zo'n motor
toch kan zijn: in stadsverkeer ver
bruikt de 14 TS 1 op 11
En op de buitenweg bij 90 konstant
zelfs maar 1 op 15,6.
LUXE. Hoewel ook de andere
Renaultsl4 bepaald niet eenvoudig
zijn uitgerust, spant de 14 TS de
kroon. Kuipstoelen geven zeer goede
zijdelingse steun. Ingebouwde hoofd
steunen geven extra komfort en
veiligheid. Op de voorgevormde
achterbank is genoeg plaats voor twee
of drie volwassenen, die ook aardig
lange benen mogen hebben.
Ook puur technisch gesproken gaat
de uitrusting van de 14 TS heel ver.
Leest U maar mee: een elektronische
toerenteller, een dagteller en een
zescijferige totaaltelïer, een goed
gegroepeerd kontrole- en waarschu
wingspaneel, elektrisch bedienbare
zijruiten, een kwartsklok, centrale
elektronische portiervergrendeling,
geïntegreerde mistachterlichten, een
kaartleeslampje, een verlichte koffer
bak, een wisser/sproeierkombinatie
op de achterruit en een doordacht
detail als een kaarten vakje in de
zonneklep.
EIGEN GEZICHT, 't Eigen
gezicht, de voorwielaandrijving, de
zwaar geteste kooikonstruktie, de
vijfde deur en de neerklapbare achter
bank kunnen alleen nog maar extra
redenen geven om binnenkort eens
bij de Renault-dealer binnen te lopen.
En er vooral eens een proefrit aan te
wagen. In een van de Renaults 14
van Uw keuze.
b
DINSDAG 4 MAART 1980
TROUW/KWARTET P 8
door Hans Masselink
..Veel van deze jongens zijn uit de
gevangenis gehaald en kregen de vrij
heid als ze voor de bisschop wilden
vechten," zegt pater Chawira „In fei
te kunnen ze geen wapen vasthouden
en zijn ze ongetraind en geen partij
voor de boys (de guerrillastrijders
van de Zanla). Ze drinken veel. han
gen wat rond. vallen de vrouwen In de
kralen lastig en gebruiken drugs. On
langs werden nog twee vrouwen ver
kracht en twee van mijn medewer
kers geslagen met de kolf van het
SALISBURY In een van de woeligste gebieden van Rhodesiè ligt St. Pauls mission, de
missiepost waar in 1977 zeven missionarissen werden vermoord. Nog steeds is het een mysterie
wie deze moord op hun geweten hebben. We besloten, ondanks een verbod van de overheid,
eens uit te zoeken hoe de situatie is nu de guerrillastrijders zich in de kampen bevinden.
niet terecht bij de bestandscommis
sie. die overigens wel veel klachten
binnenkreeg over het gedrag van
vooral de Zanu-aanhangers.
Zijn hier nu op het ogenblik Zanla-
strijders? Pater Chawira: ..Die bevin
den zich onder de bevolking. Zij zijn
uit de kampen gekomen, hebben hun
wapens achtergelaten en hebben zich
gemengd tussen de gemeenschap. Op
deze manier nemen ze een deel van de
angst van de bevolking weg". Pater
Chawira heeft geen last van de ..ka
meraden" en geeft toe dat hij hun
hulp biedt als ze erom vragen. ..Zij
houden het moreel van de bevolking
hoog." De Rhodesische autoriteiten
vertalen dit als pure intimidatie.
Mensen die in de ogen van de guerril
lastrijders verraders zijn. worden wel
zwaar gestraft. De Zanu vraagt vol
strekte solidariteit van de bevolking,
die zelf beslist over het lot van verra
ders. Het is al herhaalde malen voor
gekomen dat iemand na de beslissing
van het volkstribunaal werd dood
geknuppeld, vertelt pater Chawira.
Ziekenhuis
Na het gesprek leidt de pater ons
rond over het terrein. In het zieken
huisje wordt professioneel gewerkt
met de middelen die er zijn. In de
streek heerst een ziekte veroorzaakt
door een bacil die de koeien dragen.
Bijna dagelijks sterven mensen hier
aan. In een zaaltje ligt een baby in
een couveuse, het is een van een veel
te vroeg geboren tweeling. „Eén is
gestoren, deze redt het wel," zegt de
zuster. De patiënten van het zieken
huis lopen overal rond. Familie blijft
in de buurt rondhangen en mag in
een apart zaaltje slapen.
De missiepost is gelegen In het gebied
dat sterk onder Invloed staat van de
Zanu-PF en Robert Mugabe. Een
chauffeur, die vier Jaar geleden uit
deze streek ls gevlucht naar de rela
tief veilige hoofdstad Salisbury,
brengt ons er naar toe. Verbaasd ls hij
over de vele veranderingen die zich in
die Jaren hebben voorgedaan. Hele
dorpen zijn kapotgeschoten. ..Kijk.
daar woonden duizenden mensen".
Nu ls er geen sterveling meer te zien.
Resten van muren waar de natuur
zich al van heeft meester gemaakt.
De zandweg naar de missiepost ls
moeilijk begaanbaar. In principe ls
het mogelijk dat er mijnen liggen. We
passeren een school, of wat daar nog
voor mag doorgaan. De laatste jaren
ls hier geen les meer gegeven en hulp
troepen van het Rhodesische leger,
die bekend staan om hun ongedisci
plineerde optreden, hebben er een
onderdak gevonden. Nieuwsgierig
slaan zij ons gade. maar ze doen geen
poging onze krakkemikkige taxi tot
stilstand te brengen, voor blanken
bestaat blijkbaar nog steeds enig
ontzag.
Bloemen
De missiepost ls een oase van rust. de
geur van bloemen overheerst. Na enig
zoeken treffen we pater Chawira, die
hier de leiding heeft, een stevig ge
bouwde zwarte geestelijke, die graag
bereid lijkt te praten over de gebeur
tenissen toen en nu.
De laatste tijd wordt hij voortdurend
geïntimideerd door de hulptroepen
die de broeders en zusters op de mis
siepost verwijten dat ze hulp bieden
aan de guerrillastrijders. Dagelijks
lopen ze rond tussen de gebouwen,
het ziekenhuisje, het winkeltje en de
verblijven van de dertig mensen die
op de post werken. Ze gedragen zich
onbebschoft. lopen overal in en uit en
doen alsof ze er alle hebben te ver
tellen.
Pater Chawira geeft toe dat hij bang
voor ze ls. Maar aan de andere kant ls
hij ook bereid hun hulp te bieden.
'Terroristen'
Een week voordat we op St. Pauls
mission kwamen, hadden de hulp
troepen nog flink hulsgehouden. Op
de binnenplaats van het kloostertje
moesten pater Chawira en zijn belan
grijkste medewerkers bij elkaar ko
men. Pater Chawira wijst waar de
„auxiliaries" zoals ze hier genoemd
worden, stonden. Enkelen van hen
zaten in de boom en hielden het ge
weer gericht op de missiemedewer
kers.
Ondanks de wapenstilstand zijn hier
nog steeds terroristen, was het ver
wijt. De pater bood hun onderdak.
Alle gebouwtjes werden doorzocht,
een holster van een van de paters en
enkele handboelen die waren achter
gelaten door een vorig detachement
hulptroepen werden gevonden. „Deze
holster en de handboeien komen van
de Zanla. zelden ze. Ondanks mijn
onteknnlngen weigerden ze me te ge
loven". Een broer van pater Chawira
die uit Salisbury was overgekomen
werd in zijn nek, op zijn rug en op zijn
borst geslagen met de geweerkolf. Hij
moest worden verpleegd in het zie
kenhuisje.
Pater Chawira heeft naderhand een
klacht Ingediend bij de districtsverte- MyStGTI©
genwoordiger van de Rhodesische re
gering. Klachten over intimidatie tij
dens de wapenstilstand moesten per
slot van rekening worden doorgege
ven. De gebeurtenissen op de missie
post werden echter nooit in de officië
le rapporten opgenomen en kwamen
Daarna lopen we met pater Chawira
naar de plek waar in 1977 de zeven
missionarissen vermoord werden. Hij
wijst ons op een steen die ter nage
dachtenis is aangebracht. De moord
werd destijds Zanla-strijders in de
door Hennie Seriontein
schoenen geschoven. „Ik weet het
niet." zegt de pater. Hij kan het zich
niet voorstellen. „Ze zagen er uit als
Zanla-mensen, maar het contact tus
sen de guerrillastrijders en de missie
post was goed. De bevolking hier
denkt dat het Sealous Scouts waren,
de goed getrainde elitetroepen van
het Rhodesische leger, die zich vaak
voordoen als Zanla-strijders. Ze zijn
niet van elkaar te onderscheiden.
Het kan een actie geweest zijn om de
Zanla in discrediet te brengen. Patei
Chawira weet er geen duidelijker ant
woord op. Het zal altijd wel een mys
terie blijven.
Terwijl we bij de steen staan te pein
zen en ons nauwelijks kunnen voor
stellen dat op een zo vredige plaats
dergelijke vreselijke dingen gebeu
ren, staat achter ons een van de jon
gens van de hulptroepen te kijken.
„Ze houden me voortdurend in de
gaten. De kans bestaat dat ze straks
bij me komen. Maar ik vind het pret
tig om te vertellen wat er werkelijk
aan de hand is. Na dinsdag wordt hel
misschien allemaal beter," zegt patei
Chawira hoopvol. Hij verwacht dal
Mugabe met grote meerderheid wint
maar voorspelt dat de oorlog blijft als
Mugabe en Nkomo geen coalitie zul
len vormen. We vertrekken, de chauf
feur heeft lang moeten wachten. On
derweg worden we gevolgd door de
hulptroepen. Ze laten ons met rust,
hopelijk ook de mensen op St. Pauls
mission.
PARIJS (AFP) Het Commissariaat
voor atoomenergie bevestigde giste
ren dat Frankrijk heeft besloten, een
hoeveelheid hoogverrijkt uranium te
leveren aan Irak. Het materiaal, van
de kwaliteit die ook in atoombom
men bruikbaar is, moet als brandstof
dienen in de kleine kernreactor die
Irak in 1976 voor ondeizoekdoeleln-
den bestelde.
De aflevering van de reactor werd
vorig Jaar vertraagd door een bom
aanslag op gereedliggende onderde
len in de Franse fabriek.
JOHANNESBURG Weinig landen zullen met zoveel spanning naar de officiële uitsli
de verkiezingen in Rhodesië uitkijken als Zuid-Afrika. Maar voor geen enkel land is hi
ook zó belangrijk wie er in Salisbury aan de macht komen.
De grote meerderheid van Zuid-Afri
ka's 23 miljoen zwarten hoopt dat
Mugabe straks tot overwinnaar
wordt uitgeroepen. Dat zijn troepen
door hun guerrilla zo'n belangrijke
rol hebben kunnen spelen bij de tot
standkoming van het akkoord van
Lancaster House, heeft diepe Indruk
op hen gemaakt. Maar ook een coali
tieregering van Mugabe en Nkomo
zouden de Zuid-afrikaanse zwarten
verwelkomen.
Voor de vier miljoen blanke Zuidafri
kanen zijn de gebeurtenissen van het
afgelopen half jaar een traumatische
ervaring. Pal voor hun ogen is het
„onafhankelijke" Zlmbabwe-Rhode-
sië van Ian Smith en bisschop Abel
Muzorewa ten gronde gegaan. Dat
binnenlandse akkoord had hen aan
vankelijk gesterkt ln de overtuiging
dat er voor zuidelijk Afrika oplossin
gen kunnen worden gevonden waar
bij de blanke minderheid de feitelijke
macht zou behouden door achter de
schermen aan de touwtjes te trekken.
Die hoop ls de bodem Ingeslagen.
De magere afspraken van Muzorewa
en Smith faalden omdat ze het land
geen vrede konden brengen en omdat
ze de zwarte meerderheid niet bevie
len. En nu moeten de Zuidafrikanen
zich met tegenzin neerleggen bij de
gedachte dat bisschop Muzorewa de
verkiezingen niet heeft gewonnen.
Duivel
Alle blanken hopen vurig dat Mugabe
ln leder geval niet een absolute meer
derheid behaalt meer dan veertig
van de tachtig zwarte zetels, (de ove
rige twintig zetels zijn ln handen van
de aanhang van Ian Smith).
Mugabe is voor de blanke Zuidafrika
nen haast de duivel ln persoon en dus
vestigen velen hier nu him hoop op de
eens even gehate Joshua Nkomo. Al
leen een coalitie van deze twee zou de
„gevaarlijke" Mugabe in bedwang
kunnen houden.
Als Mugabe het alleen voor het zeg
gen krijgt, loopt dat op een ramp uit,
voorspellen de meeste Zuidafrikaan-
se kranten en blanke politici. Er komt
dan een burgeroorlog, alles wordt ge
nationaliseerd, vergeldingsmaatrege
len zullen tot een massale blanke
uittocht lelden en de chaos zal totaal
zijn.
Dreigend
De grote vraag is wat Zuid-Afrika
onderneemt als Mugabe wint. Het
afgelopen jaar hebben Zuidafrikaan-
se leiders, onder wie premier P. W.
Botha en minister van buitenlandse
zaken Pik Botha, regelmatig dreigen
de geluiden laten horen. Zuid-Afrika
wenst stabiliteit, rust en orde in Zim
babwe en afhankelijk van de ontwik
kelingen behoudt het land zich het
recht voor gepaste maatregelen te
treffen, was de teneur daarvan.
Toch ziet het er niet naar uit dat
Zuid-Afrika in dit stadium zal ingrij
pen. De dreigementen van de laatste
maanden waren waarschijnlijk meer
bedoeld als ruggesteun voor bisschop
Muzorewa in zijn verkiezingscampag
ne; zijn tegenstanders moesten niet
vergeten dat ze in het zuiden „een
grote broer" hebben.
De afgelopen twee weken is er in
Zuid-Afrika een brede discussie ge
voerd over de vraag of er eventueel
militair zou moeten worden ingegre
pen. Dat kwam op gang toen de pers
uit anonieme militaire bronnen uit
spraken citeerde dat Zuid-Afrika niet
van plan was te wachten op een offi
ciële uitnodiging om in Zimbabwe
tussenbeide te komen, maar dat de
regering daartoe zou besluiten zodra
ze dat noodzakelijk zou achten.
Opvallend eenstemmig wezen alle
commentatoren dit Idee van de hand.
Zij verwezen naar het fiasco van de
Ingreep in Angola van 1975, toen
Zuld-Afrika op smadelijke wijze de
aftocht moest blazen.
ECH
Bare
En ook het publiek schijnt
onder drie voorwaarden begripier 1
len opbrengen voor een militi »rs
tie: als de toestand in Zimba aai
veiligheid in Zuid-Afrika ditlasrf
dreigt; als een andere buiten
mogendheid er zijn troepen
stuurt; of als er een snelle red
peratie van blanke vlucht» wel
moet worden uitgevoerd om hP^1
een bloedbad te redden. nen
Droom
rerkn
het i
De uitslag van de verkiezini
ook gevolgen hebben voor j£' ers
Botha's droom van een politi
nomisch-militaire samenwerk}
Zuid-Afrika. Nkomo en Muga
len de contacten met de zuide ju.
tot het (economische) mimmi*: ZQ
perken, terwijl bisschop Mu?enf
wel oren had naar regionale h.
werking.
Dan zijn er ook de psychol-*®11 sl
gevolgen van de uitslag. Als
wint, zoals de eerste uitgelekt«ent
doen vermoeden, zal dat ZufL._
ka's zwarten sterken in hunTten
voor gelijke rechten. Een toer
van sabotage in de steden en
me is te verwachten en vele Ji
zullen in hun verbittering
meer gaan geloven dat slechts
tot verandering van hun sami
kan leiden.
Onder de blanken kan winst i
gabe echter een verrechtsing
volge hebben. De huidige aa
liberaliseringen van de reger
volgens hen onvermijdelik opj
dlcaal zwart bewind uit.
:ris
En tot slot zal de nederlaag
schop Muzorewa wellicht g^
hebben voor Namibië. De Z%
kaanse regering zal er wein:
voelen in te stemmen met int*
naai gecontroleerde verkie^
waar de guerrillabeweging Swaj
voorbeeld van Zanu en Zap}
volgen.
ongeëvenaard ontwerp
Renault ft.Eenauto met een eigen gezicht.
rso
onze
:hei
ledei
Renault 14 v a f 15.545.-. Renault 14 LS v a f 16 745,- Afgebeeld Renault 14 TS v a f 17.915.-. Afleveringskosten f 320.- Prijzen inklusief BTW Wijzigingen voorbehouden. Renault adviseert Elf
Bun
Ie rij
tl an
drag
toun
het
Jaar
»ge i
rond
meel
:rm
m. n
Clële
nde I
Pie h
»t«
na
t wc
fan c
fa ter
?erso
oliöf de