lente stijgt in sneltreinvaart
oodklok voor goud- en zilverindustrie
Via tv-scherm
boodschappen doerï
in volle ontwikkeling
Belegging in postzegels
Cent weg: leven duurder
r
Renteverhoging maakt Bonussparen
bij de NMB nu nóg aantrekkelijker.
De NMB denkt metu mee.
Friese Pers krijgt belang in Falkplan
Alweer een renteverhoging bij de NMB. Ditmaal voor de Bonusspaar-
rekeningen, waarop uw geld niet echt vaststaat en waarmee u een
beter rendement behaalt dan op een spaarbankboelqe of een gewone
spaarrekening. De renteverhoging is ingegaan op 25 februari 1980.
Bonus-Girospaarrekening
Bonus-3-Spaarrekening
In de komende tien jaar
ingrijpende veranderingen
Informatie
thuis op buis
Zachte prijs roomboter
5DAG 27 FEBRUARI 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 13 - RS 15 17
ze redactie economie
ERDAM De rente gaat de laatste tijd in sneltrein- Pandbrieven
pmhoog. Niet alleen in ons land, ook elders in de wereld
ontwikkeling te constateren. Het lenen van geld is
j>or een wel zeer dure aangelegenheid geworden.
n^ervindt niet alleen de parti-
^!lie een hypotheek wil afslui-
54 I de aankoop van een huis of
2™peling rood komt te staan bij
,Mvpk. ook het bedrijfsleven
i7vrmee geconfronteerd. Voor de
Wordt het gebruikelijke finan-
go jran voorraden met bankkre-
37'ieds duurder. Een tweede ge
zien afnemende bereidheid tot
1 42 p van investeringen. Een niet
39 (tige ontwikkeling voor onze
nk-
1M
andere kant is het ook weer
de rente op spaartegoeden
42)jihoog is geschoten. Iemand
ioM geld de eerste jaren laten
"[en 5 a" 6 Jaar niet nodig
4 an nu zonder moeite een rente
i. procent maken.
otheken betreft de Ver-
Eigen Huis in Amersfoort
J^orige week zelfs al van een
36'/jte chaotische ontwikkeling"
22'iypotheekmarkt is de door
iSrapoti
27 Eiger
front tekenen zich eveneens af aan de
Amsterdamse effectenbeurs, waar op
de obligatiemarkt de koersen van
staatsfondsen van dag tot dag verder
omlaag gaan. Zo zelfs, dat de laatste
staatslening met een rentepercenta
ge van 9,5 procent en uitgegeven te
gen een koers van 99,8 procent, nu al
vlak onder de 92 noteert. Een strop
voor degenen die hebben ingeschre
ven en op 3 maart a.s. als de
storting op deze lening moet plaats
vinden nog wel „de volle mep" op
tafel dienen te leggen voor hun stuk
ken. die op dat moment dan al bedui
dend minder waard zijn.
Een ander gevolg van de voortduren
de rentestijging is het recentelijk
mislukken van een 9,75 procents le
ning van het Amfas-verzekeringscon-
cern en de komst van een 11,25 pro
cents obligatielening van de Nationa
le Investeringsbank.
ie prai
282>tt ove
109.«
Wat zijn nu de oorzaken van deze
rentestijging, waarvan het einde nog
banken en hypotheekinstel- niet direct in zicht lijkt. In het begin
opgegeven rente nu al boven wezen wij er al op, dat het hier niet
^lüJocent uitgekomen. Dat komt om een ontwikkeling gaat. die zich
Ie praktijk op neer. dat de uitsluitend tot Nederland beperkt,
betalen rente de 12 pro- Internationaal is de rente in opmars,
overschreden. Aanvoerders daarbij zijn de Verenig
de Staten, waar het disconto (de offi-
jtwikkeling die zich weer af- ciële rente) van het centrale bank-
432i in de koers van uitgifte van systeem (de Federal Reserve Board)
'3öc>ieven door de hypotheekban- nu een hoogte van 13 procent heeft
>o«s ezer dagen kwamen èn de bereikt. Gevolg is. dat de grote ban-
i3oqd utrecht Hypotheekbank èn ken in de VS hun zogeheten „prime
','g gsch-Groningsche Hypotheek- rate", dat is de rente die deze banken
met 11 procents pandbrieven aan hun meest kredietwaardige cliën-
i69s<markt. af te geven tegen een ten in rekening brengen, nu hebben
4^'^an 100 procent. Voor lager gebracht op het ongekend hoge ni-
392.5e (bij voorbeeld 9 procents) veau van 16,5 procent. Achtergrond
ven zijn de afgiftekoersen van deze internationale rentestijging
ls verlaagd tot in de buurt is met name het streven van de diver-
13 procent, als gevolg waarvan se regeringen om de inflatie in de
ectieve rendement op deze hand te houden. Dit laatste door het
^Jeven nu eveneens dicht bij de geld krap en dus duur te maken, wat
igen ent ligt. Ook de afgifteprijzen een hoge rente betekent.
om aarbiljetten en spaarbrieven
5» Internationale druk
podat ook hier het effectieve
5 60 ,ent nu rond de 11 procent
nelt.
E 50
Wikkelingen aan het rente-
Het is de druk die van deze interna
tionaal hoge rente uitgaat, waaraan
ook ons land zich niet kan onttrek
ken. Al was het alleen maar om onze
AMSTERDAM De Friesch-Gro-
ningsche Hypotheekbank en de West-
land.Utrecht Hypotheekbank hebben
gistermiddag de afgiftekoers van hun
11 procent pandbrieven verlaagd van
100 procent naar 99 procent.
De Nederlandse Scheepshypotheek-
bank berichtte gistermiddag, dat de
afgiftekoers van de 11 procent pand
brieven is verlaagd naar 98 procent
(Die was 99'/i procent).
Voorts werd bekend, dat het bedrag
van de 10 procent vijfjarige Eurogul-
denslening van maximaal 60 mil
joen tegen een koers van 99,5 pet ten
laste van de Nederlandse Krediet
bank (Overseas) dinsdag na sluiting
van de inschrijving vastgesteld is op
ƒ25 miljoen. De inschrijving stond
open sinds 22 februari.
Volgens financiële kringen gebeurt
het zelden, dat een uitgifte van Euro
gulden notes niet geheel geplaatst
wordt. Meestal zijn deze leningen op
de eerste dag van inschrijving al vol-
tekend.
munt. de gulden, in het internationa
le verkeer tegen een afglijden te be
schermen met alle kwalijke gevolgen
vandien. Voor wat Nederland betreft
dienen we echter ook een aantal ty
pisch binnenlandse ontwikkelingen
niet uit het oog te verliezen. Daar is
allereerst de situatie op de binnen
landse geld- en kapitaalmarkt. Door
de vraag van met name de overheid
en de banken is de spoeling hier bij
een slechts matig geldaanbod dun
geworden. Wat de staat aangaat zal
het niet onbekend zijn, dat de schat
kist een grote behoefte aan geld
heeft. Onlangs werd de bodem van de
schatkist al even zichtbaar, zodat het
Rijk haastig een beroep moest doen
op een speciaal potje bij de Neder-
landsche Bank.
Het befaamde financieringstekort
het verschil tüssen de inkomsten en
de uitgaven van de Staat dat ook
minister Andriessen uiteindelijk ten
val bracht, is de grote boosdoener en
de reden, waarom de Staat telkens
weer een nieuw fors beroep op de
kapitaalmarkt moet doen. Daardoor
blijft er voor de andere gegadigden,
zoals de banken die nu eenmaal
geld nodig hebben om hun klanten te
kunnen blijven bedienen en de
bedrijven steeds minder over. En een
goed dat schaars is, in dit geval dus
het geld, wordt hoog in prijs.
Het is echter niet alleen de financie
ringsbehoefte van het Rijk, die van
belang is voor de situatie op de geld
en kapitaalmarkt en daarmede voor
de hoogte van de rente in ons land. Er
gaat ook een opwaartse druk op de
rente in Nederland uit van de inflatie
in het buitenland. Een inflatie waar
mede wij via onze importen van goe
deren en grondstoffen te maken krij
gen en die uiteindelijk doorwerkt in
het binnenlands prijspeil.
Geldstroom
Nu de olieprijzen voortdurend stij
gen, ziet het er niet naar uit dat de
geldstroom van de industrielanden
naar de olielanden in een omgekeerde
richting zal gaan. De investerings
woede van de olielanden, die aanvan
kelijk heel wat geld naar de ontwik
kelde landen stuwde, is geluwd en het
is niet waarschijnlijk dat het geld
overvloediger in de industrielanden
ter beschikking zal komen.
Onder zulke omstandigheden plegen
in ons land nogal eens stemmen op te
gaan om dan maar wat monetair te
financieren, wat eenvoudig gezegd
betekent laat de bankbijettenpers
wat sneller draaien.
Dat hiermee het paard achter de wa
gen wordt gespannen, zal duidelijk
zijn, als wordt bedacht dat een derge
lijke maatregel de Inflatie alleen
maar kan aanwakkeren. Reden waar
om dr Zijlstra, als president van de
Nederlansche Bank en vurig bestrij
der van de inflatie meer dan eens zijn
stem hier tegen verheven heeft. Re
den ook waarom hij bij voorbaat af
wijzend staat tegenover een de laat
ste tijd wel vaker gehoorde suggestie
om wat van de Nederlandse goud
voorraad te verkopen nu de goudprij
zen zo hoog zijn. Het zal geen nadere'
uitleg behoeven, dat hiervan om
dat daartegenover geen enkele op
voering van de produktie zou staan
onvermijdelijk eenzelfde werking zou
uitgaan als van een ongebreidelde
monetaire financiering, uitgaande
boven de daarvoor toegestane
normen.
"s inze redactie economie
d VERDAM Meer dan
imn bedrijven in de goud-
oo iilverindustrie hebben
iS ijdverkorting aange-
22 d voor hun personeel.
rectie van de Kettingfa-
t» van de Koninklijke Van
len en Begeer in Voor-
En, heeft tussen de der-
■g i veertig ontslagen aan-
>o idigd.
20
dsituatie in de goud- en zilver-
ao ie is ontstaan als gevolg van
1° jsstijging van grondstoffen:
januari 1979 en januari '80 is
M i voor zilver verzesvoudigd. Op
(nent kost een kilo zilver rond
eduizend gulden. Goud kost
er 35.500 gulden per kilo, tegen
so gulden één Jaar geleden. Een
ooi. Ung op korte termijn, die de
verminderde vraag naar goud- en zil-
verwaren weer op peil zou kunnen
brengen, wordt niet verwacht.
De heer P. A. C. Begeer, president-
directeur van de Koninklijke Van
Kempen en Begeer, zegt weinig heil
te zien in werktijdverkorting, in te
genstelling tot collega-bedrijven.
„Wij denken dat de voorwaarde die
de regering stelt aan werktijdverkor
ting. namelijk een spoedig herstel
van de werkgelegenheid, een belofte
is, die we niet kunnen nakomen."
De enige goede manier om de werkge
legenheid in de goud- en zilverindus
trie op peil te houden is volgens de
heer Begeer uitbreiding van het tota
le assortiment, en omschakeling van
zware goud- en zilverwaren naar
lichte.
Een perspectief voor deze bedrijven
kan volgens Begeer onder andere lig
gen in rie produktie van artikelen
waaraan hoge technische eisen wor
den gesteld, zoals het aanbrengen
van een laagje edelmetaal op kunst-
stof-produkten voor de technische in
dustrie. Sommige bedrijven doen dat
nu al, voornamelijk ten behoeve van
het buitenland. Dat deze omschake
ling alleen is weggelegd voor die be-
AMSTERDAM (ANP>— De Friese' De Friese Pers is o.m. uitgeefster van
Pers in Leeuwarden en Falkplan-CIB de Leeuwarder Courant, huls-aan-
in Den Haag hebben overeenstem- huisbladen en boeken. Falkplan-CIB
ming bereikt over een aanzienlijke geeft stadsplattegronden, wegen
deelneming van de Friese Pers in kaarten, atlassen, wandkaarten e.d.
Falkplan-CIB. uit.
drijven die over een uitgebreid ma
chinepark beschikken, is duidelijk.
Ook een wijziging van de „Waarborg-
wet", namelijk een verlaging van het
minimum goud- of zilvergehalte van
veertien naar negen karaat, kan uit
komst bieden. Een dergelijk voorstel
werd onlangs ingediend bij het minis
terie van financiën. Begeer verwacht
dat dit voorstel nog in de loop van dit-
jaar door de toekomstige minis
ter wordt aangenomen.
Zowel Juwelier als groothandel en in
dustrie zullen zich, als die wet er door
komt. moeten gaan toeleggen op de
vervaardiging en de verkoop van die
lichtere goud- en zilverwaren. Een
derde factor die de consumenten
aankopen bij de Juwelier op een rede
lijk peil kunnen houden zijn de surro
gaat-metalen. Verschillende edele
metalen hebben een „mooi surro
gaat" zoals dat in Juwelierskringen
wordt genoemd.
ADVERTENTIE.
\NT|
EN
5
7 ii
Was 8y2%.
Waar krijgt u een hogere rente legen dezelfde
voonvaarden. Voor iedereen met een bank- of
postgirorekening. Bonus-Girosparen doet u
vanuit uw makkelijke stoel. Geld opnemen en
geld overmaken gaat gewoon via de brieven
bus.
Eén voorwaarde echter over de bedra
gen die u opneemt brengt de NMB 2% kosten
in rekening
De rente op alle overige spaarvormen
blijft ongewijzigd.
8%
Was 7V2%.
U ontvangt 3% méér rente dan bij gewoon
sparen. Maar.neemt u geld op, dan brengt
de NMB u 2% kosten in rekening Het is dus
een kwestie van plussen en minnen. Dat kunt
u met deze spaarvorm altijd rustig bij uw
NMB-kantoor laten uitrekenen.
NEDERLANOSCHE MIDDENSTANDSBANK
De techniek staat voor niets. Daarom zit
het erin, dat de consument over een jaar of
tien de dagelijkse boodschappen via het
tv-scherm kan gaan doen. In Amerika
wordt met dit systeem van tele-verkoop
(in tele-winkels) al volop geëxperimen
teerd en twee Amerikaanse marketingspe-
cialisten, Malcolm McNair en Eleanor
May. hebben al een studie gepubliceerd
over de mogelijkheden en gevolgen van
deze ingrijpende ontwikkeling.
Zij komen tot de conclu
sie. dat de consument in
de toekomst de dagelijk
se gebruiksartikelen
thuis kan kopen door
middel van een eigen te-
le-terminal. Als gevolg
hiervan zal het distribu
tiepatroon een verande
ring te zien geven, die
groter Ls dan bij de ont
wikkeling van super
markten en discountza
ken. Alle stadia die in
het verleden al zijn door
lopen tonen aan. zo voe
gen zij hieraan toe. dat
het kopen van dagelijkse
gebruiksgoederen steeds
meer wordt vereenvou
digd.
Dit blijkt uit een artikel
in het Detailhandelsbul
letin van het Hoofdbe-
drijfsschap Detailhan
del. dat deze gegevens
heeft ontleend aan het
blad van het Belgische
Economisch Instituut
voor de Middenstand.
Als het systeem vah tele-
verkoop bij de consu
ment aanslaat, zal dat
tot gevolg hebben dat
een groot aantal super
markten gaat verdwij
nen. De enkele zaken die
blijven bestaan, moeten
het hebben van de con
sument die zich niet aan
dit systeem kan of wil
aanpassen De speciaal
zaken zullen daarente
gen van de tele-verkoop
profiteren, omdat zij een
assortiment hebben dat
exclusief is.
Het dagelijks bood
schappen doen wordt
steeds meer als verve
lend en tijdrovend erva
ren; het winkelen in spe
ciaalzaken wordt daar
entegen in het algemeen
aantrekkelijk gevonden,
menen de marketingspe-
clalisten.
Techniek
De verwachting ls. dat
de nieuwe ontwikkeling
zich zal voortzetten en
wel in het tempo waarin
de vooruitgang van de
techniek dit mogelijk
maakt. De twee belang
rijkste knelpunten voor
de tele-verkoop zijn nu
nog het betalen van het
verschuldigde bedrag en
het bouwen van een toe
stel waardoor de consu
ment thuis het assorti
ment te zien kan krijgen.
Maar. zo zeggen de twee
Amerikanen, het is niet
moeilijk zich een sys
teem in te denken, waar
bij de telefoon is verbon
den met de televisie. Op
dit terrein worden mo
menteel talrijke experi
menten gedaan en het
wordt vrijwel zeker ge
acht. dat daar resultaten
uitkomen.
Als de experimenten vol
gens verwachting verlo
pen. zal de consument-
van-straks vanuit de
„luie stoel" boodschap
pen kunnen opgeven, na
dat hij (of zij) op het tv-
scherm het assortiment,
de merken, de prijzen en
andere belangrijke gege
vens heeft kuunen verge
lijken. Bovendien zal de
consument de behoeften
van het gezin kunnen
programmeren.
Systeem
Of de consument het sys
teem van tele-verkoop
gaat gebruiken, zal af-
In ons land begint de PTT in augustus met een
experiment met beeldbuis-informatie onder de
naam Viditel. Deze benaming is een samenvoeging
van vidi (zien) en tel (telefoon). Dit experiment gaat
een jaar duren.
Om van deze informatie gebruik te kunnen maken
in totaal kunnen vooralsnog vierduizend gebrui
kers worden bediend moet wel een speciaal tv-
toestel worden gekocht en bovendien dient een
abonnement te worden genomen.
Er kan dan informatie worden gevraagd over tal
van onderwerpen, zoals over financiële kwesties
(sparen, hypotheken), sport (uitslagen, toto), het
vervoer (wegeninformatie), het weer enz.
De PTT wil een verdeling naar gebruikers maken:
overdag voor zakelijk gebruik en 's avonds voor
particulier gebruik.
hangen van het nut en
gemak daarvan. Op
grond van ervaringen in
het verleden gewezen
wordt op het ontstaan
van supermarkten
wordt verwacht, dat de
tele-verkoop de komen
de decennia in een be
hoefte zal voorzien.
Deze behoefte wordt
psychologisch verklaard
door het toenemend be
lang. dat de mens aan
besparing van tijd hecht.
De mens staat steeds
meer open voor elk sys
teem, dat de gelegenheid
biedt op een snelle en
doeltreffende wijze,
boodschappen te doen.
Bovendien komen er
steeds meer vrouwen, die
geen tijd hebben om de
dagelijkse boodschap
pen te lopen ondat ze een
baan hebben.
De aflevering van de be
stelling hoeft geen pro
blemen te geven. Er zijn
verschillende mogelijk
heden; van het bezorgen
in een opslagplaats in de
wijk waar de consument
woont (de vestigings
plaats van de winkel is in
dit geval van geen be
lang meer) tot het bezor
gen aan huis.
In belde gevallen zal de
consument echter dag en
soms uur moeten opge
ven. waarop de bestel
ling moet worden afgele
verd. Dit is met name
van belang voor aan be
derf onderhevige pro-
dukten. Overigens, met
name op dit punt moet
nog heel wat uitgedok
terd worden.
Reclame
Intussen, zo wordt (mis
schien toch wat voorba
rig) door de twee marke
tingdeskundigen vastge
steld. is het publiek op
weg de tele-verkoop te
accepteren.
Méér hout snijdt de op
merking over het risico,
dat de tele-verkoop op
den duur de onderlinge
concurrentie zal uitscha
kelen.
Als er in Nederland nog
ooit tele-winkels komen
als het In Amerika
lukt, zal Nederland vroe
ger of later wel volgen
dan zal deze ontwikke
ling met alles wat daar
aan vast zit, scherp in
het oog gehouden moe
ten worden. Met name
geldt dat voor de (prijsV
concurrentie.
De Consumentengids
van maart is bijzonder
interessant. Het omslag
artikel handelt over be
legging in postzegels.
Het is een verhaal met
een aantal Interessante
tips met als conclusie,
dat de kansen op een
waardetoeneming van
een postzegelverzame
ling wel aanwezig ls.
maar dat niet wordt ver
wacht dat de stijging zo
spectaculair wordt als In
het recente verleden.
Voor de consument die
zijn (haar) spaargeld zo
voordelig mogelijk wil
beleggen, bevat de Con-i
sumenten gids een over
zicht van de hoogste en
de laagste rentepercen
tages. Hierbij moet ech
ter in de gaten worden
gehouden, dat de rente
vergoeding op 1 februari
werd „gepeild" en toen
in een aantal gevallen la
ger lag dan op dit mo
ment het geval is.
Mensen die een vakantie
hebben geboekt worden
uit de droom geholpen.
door de mededeling, dat
een zorgloze vakantie ge
woonweg niet bestaat.
Maar, zo wordt hier min
of meer geruststellend
aan toegevoegd, „als u
wilt is er best wat leuks
van te maken". En als
het. ondanks alle goede
bedoelingen, toch niet
lukt dan is er altijd nog
de Geschillencommissie
Reizen.
Voor de automobilist be
vat de Consumentengids
het „echte" benzinever
bruik van de dertig
meest verkochte wagens.,
Het verbruik werd geme
ten volgens de ECE-
norm Economise he
Commissie voor Europa)
door de Franse overheid.
Tenslotte Is te wijzen op
een artikel over de
Schoeiselproblemen die
mannen en vrouwen met
grote voeten hebben BIJ
dit artikel is een over
zicht opgenomen van
winkels waar schoenen
voor grote voeten te
'"Kjp zijn.
Het Konsumenten Kon-
takt laat in het blad
Koopkracht van maart
nog eens uitdrukkelijk
weten, tegen het afschaf
fen van de cent te zijn.
De belangrijkste reden
voor dit standpunt ls.
dat het afschaffen van
de cent tot een prijsstij
ging van een kwart pro
cent zal leiden. Dat lijkt
niet veel, maar voor een
gemiddeld gezin ls dat
toch nog altijd vijftig
gulden per Jaar. Dat de
produktiekosten van de
cent te hoog zouden zijn,
is voor het Konsumen
ten Kontakt geen argu
ment. Die kosten kun
nen omlaag door een an
der soort materiaal te ge
bruiken.
Een onderzoek naar drie
taartmixen cake, bo
terkoek en appeltaart
leidt tot de conclusie,
dat taartmix een overbo
dig produkt ls. „Een
taartmix geeft geen ga
rantie voor een geslaagd
baksel; wel bent u gega
randeerd duurder uit,"
aldus het Konsumenten
Kontakt. Voorts wordt
vastgesteld, dat alleen
de Oetker-produkten ta
melijk snel en eenvoudig
te bereiden zijn. Met de
overige merken wordt
nauwelijks tijd ge
wonnen.
De artsen dr M. Prins en
dr J. Mulder, die zich da
gelijks bezig houden met
onderzoek naar kanker
en kankergeneesmidde
len, vellen een genade
loos oordeel over het om
streden kanker medicijn
Laetrile. ..Laetrile is een
middel, dat na uitgebrei
de proeven absoluut
waardeloos is gebleken
voor de genezing van
kanker," zeggen deze
artsen.
De Engelse premier, me
vrouw Margaret That
cher, ls om het zacht
te zeggen niet geluk
kig met het besluit van
de Europese Gemeen
schap weer roomboter
tegen een zacht prijsje
aan Rusland en andere
Oosteuropese landen te
gaan verkopen. ZIJ vindt
dit besluit niet alleen
kwalijk voor de politici,
maar voor elke huis
vrouw die ook wel eens
zon buitenkansje wil
hebben.
Hierin zou ze wel eens
gelijk kunnen hebben.
Dat blijkt wel uit het
succes met de kerstboter
in ons land in de afgelo
pen jaren.
Mening1 over reclame
J. M. Balk (boekbinder): Op tv een grote geldzaak
wat bepaald niet nodig it. En het neemt nog to'n 20
tot 40 minuten zendtijd In beslag. En de gehele
reclame vind ik éen grote geldklopperi j, want de een
is nog beter dan het andere, terwijl het toch alle
maal op hetzelfde neerkomt. Schone was. drank,
etenswaren, afwaaspullen. Voor mij hoeft dit all»"
maal niet. Ik houd mijn eigen wel bij mijn eigen
merken, of het nu duurder of goedkoper dan het
andere ia.
(Bijeengebracht door FftV/tyttDOf
