Spanning in
Kaboel blijft
Onlusten markeren Arrons
starten zijn einde?
autonomie kan Midden-Oosten vrede brengen
Deng legt leiding
Chinees leger neer
Sraël bezorgd over
.J-wapens voor Egypte
Mugabe eist berisping Soames
Iran zuivert
zijn leger op
grote schaal
"IAG 26 FEBRUARI 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
7
lat HMABAD, MOSKOU (Reuter, AFP, AP) Ondanks de
kering van radio-Kaboel dat in de Aïghaanse hoofdstad
naar ie gevechten een eind is gekomen en de rust is weerge-
laagj l, meldden diplomaten in de stad gisteren dat er nog
°"d s schoten werden gehoord, dat de meeste winkels in de
gesloten bleven en dat de spanning te snijden was.
rslicl
ver
werk 'e Afghaanse opstandelingen
dat en vanuit het naburige Pakis-
tte a de schietpartijen in Kaboel
m (ja ,an. Zij verwachten aan het
tan deze week een verheviging
gevechten als de regering van
leïnvM Karmal vasthoudt aan plan-
(je v( de gebedsdiensten op vrijdag,
;iUde|mitische rustdag, te verbieden.
ïchtM.
eruin18 de opstandelingen zijn ten
e ja# achthonderd mensen bij de
et op,ten om het leven gekomen en
- p duizenden gewond. Radio
zei dat er ongeveer 500 men-
aren gearresteerd, onder wie
uit Pakistan en ,,een lid
Amerikaanse inlichtingen-
De ongeregeldheden, die
week donderdag begonnen,
aangestookt door de Ver-
doe
het
ten
ning^ Staten, China, Groot-Brittan-
coni Pakistan. Na de rellen, die
i aarf»en met een algemene staking
het rjboel en enkele andere grote
nt vol-is de staat van beleg afgekon-
dorpfn het gezag in het land in
ontpF gelegd van een Russische
andant, die ook het Afghaanse
adsiriigsleger onder zijn direct bevel
et pl<en zou hebben.
Schei
^db3enzwering
d® lussische persbureau Tass wijt
ïn "geregeldheden in de Afghaanse
1 de %ad aan een samenzwering van
renigde Staten, China en Egyp-
verschillende Russische kran-
eerslbnd dat er in Kaboel wapens en
oveijie van Amerikaanse, Britse en
vonii^e makelij waren ontdekt.
Diplomaten in Kaboel meenden gis
teren dat er nog steeds grote Russi
sche transportvliegtuigen dagelijks
op het vliegveld bij Kaboel landen en
volgens sommige berichten zouden
sinds donderdag opnieuw twee Russi
sche regimenten de hoofdstad zijn
binnen getrokken.
In Londen heeft de Russische ambas
sadeur. Nikolai Loenkow, voor de
Britse televisie gezegd dat de Sowjet-
Unie haar troepen uit Afghanistan zal
terugtrekken „zodra de Amerikj.nen
en hun bondgenoten de hulp aan de
Afghaanse opstandelingen stopzet
ten". Maar diplomaten menen dat
deze frase tot in lengte van dagen
gehanteerd kan worden om de Russi
sche aanwezigheid in het land te ver
zekeren. Het overnemen van het fei
telijke gezag in Kaboel door Russi
sche militairen wijst daar al op, aldus
de diplomaten.
De Westduitse regering heeft gisteren
tegengesproken dat oud-bondskanse
lier Willy Brandt door de Amerikaan
se president Jimmy Carter is aange
zocht om een bemiddelende rol te
spelen in het conflict tussen Oost en
West over Afghanistan. Woordvoer
ders van de sociaal-democratische re
geringspartij, waarvan Brandt voor
zitter is, zeiden wel dat Brandt, als
hem dat gevraagd zou worden, klaar
stond zijn diensten aan te bieden om
het proces van ontspanning te helpen
herstellen. Woordvoerder Klaus Böl-
iing, van de regering in Bonn die het
bericht over de bemiddelende rol van
Brandt in het Westduitse weekblad
Der Spiegel tegensprak, zei dat West-
i
Een Russische helicopter circelt bo
ven de Afghaanse hoofdstad Kaboel,
waar ook gisteren nog schoten wer
den gehoord.
Duitsland niet over de „wereld-sta
tus" beschikt die nodig is om bemid
delaars te kunnen leveren en dat
West-Duitsland niet neutraal is in het
conflict over Afghanistan.
Niet-gebonden
In de Indiase hoofdstad New Delhi
hebben de Joegoslavische minister
van buitenlandse zaken Josip Vrho-
vec en zijn Indiase collega Narasimha
Rao van gedachten gewisseld over
het Britse voorstel dat Afghanistan
tot neutraal gebied verklaard wordt
dat buiten de machtstrijd van de
grote mogendheden ligt. Beiden von
den echter dat dit voorstel, dat door
de ministers van buitenlandse zaken
van de EG in Rome werd bekrach
tigd, niet ver genoeg ging omdat Af-
ghanistans niet-gebondenheid er niet
in geregeld was.
door Jan Kuijk
De Surinaamse premier
Henck Arron daar kan
geen twijfel over bestaan
was als regeringsleider van
legitieme komaf en dat Is
meer dan Je van heel wat
collega's van hem over de
hele wereld kunt zeggen.
Toch is het goed vandaag er even
aan te herinneren dat ook Arron in
1973 indirect als gevolg van een
buitenparlementaire actie aan de
macht is gekomen. In 1973 ontlaad
de zich de boosheid over het conser
vatieve. maar vooral ook schandali
ge corrupte gedrag van de regering-
Seydney zich in een grote sociale
onrust, als gevolg waarvan er bij
een opstootje in Paramaribo een
jonge bosneger werd doodge
schoten.
Dat gaf een geweldige schok en van
dat ogenblik af was Sedney (in feite
de creoolse marionet van de echte
politieke leider van dat moment, de
hlndoestaanse parlementsvoorzit
ter Lachmon) zijn krediet kwijt. Ar
ron verzamelde de hele oppositie in
een grote coalitie (de Nationale Par
tij Kombinatie) die in de herfst van
1973 de verkiezingen won. Ajrron
werd premier en kondigde prompt
aan dat hij zou streven naar onaf
hankelijkheid van Suriname voor
1976. Die belofte heeft hij waarge
maakt. maar bij die constatering
moet het de conduite-staat van
Arron bekijkend eigenlijk wel bij
blijven.
Nog één keer, in 1977, won Arrons
Nationale Partij Kombinatie de
bevolkingsgroep in zijn coalitie op
te nemen.
Leger
Het ongenoegen over de corrupte regring-Sedney ontlaadt zich in
Paramaribo, met als gevolg felle botsingen met de politie. Het
luidt het verval van Lacmons machtspositie in en opent de weg
voor Henck Arron. Een beeld van half februari 1973.
verkiezingen, maar de glans was er
toen voor hem toch wel vanaf. De
meerderheid in het parlement brok
kelde steeds verder af, de sociale
onrust en de onzekerheid over de
toekomst namen toe in het hele
land en de KLM en de Surinaamse
Luchtvaart Maatschappij deden
goede zaken met de vluchten naar
Nederland.
Het gewone parlementaire werk
stagneerde op een gegeven ogenblik
zelfs helemaal, doordat vorig jaar
twee Javaanse leden van Arrons
regeringscoalitie overliepen naar de
oppositie en een de regering trouw
leed. Arrons coalitie beschikte
opeens niet meer over voldoende
leden om het parlement wettig te
doen vergaderen en oppositieleider
Lachmon beleefde dat moment zijn
mooiste uren.
Hoe die twee Lachmon en Ar
ron elkaar daarna ten slotte toch
weer hebben gevonden, is een van
de vele raadsels waaraan de Suri
naamse politiek zo rijk is. Feit Is in
elk geval dat Arron Lachmon ver
vroegde verkiezingen heeft moeten
toezeggen en die waren inmiddels
voorzien voor de 27e maart.
Het zag er. zeker tot zondag, naar
uit dat Lachmon die verkiezingen
zou winnen omdat hij als leider van
de hindoestaanse bevolkingsgroep
kans had gezien de kleine, maar op
een wipposltie zittende Javaanse
De moeilijkheden met het Suri
naamse leger staan een beetje bui
ten al deze politieke verwikkelingen
in die zin dat louter en alleen de
erkenning van de Bond van Militair
Kader als officiële vakbond van on-
derofficieren en korporaals in het
begin de inzet hebben gevormd. De
Surinaamse grondwet erkent het
beginsel van vrije vakbondsorgani
satie, zij het dat voor bepaalde groe
pen een nadere regeling bij de wet
mogelijk kan zijn. Die nadere wet is
er nog steeds niet (trouwens: ook de
andere in de grondwet aangekon
digde wetten niet), maar Arron en
de legerleiding beriepen zich toch
maar op het voorbehoud in de
grondwet om de BMK niet als ge
sprekspartner te erkennen. De
BMK daarentegen beriep zich op de
tekst van de grondwet.
Drie bestuursleden van de BMK
werden gearresteerd (en zijn vorige
week voor de rechtbank versche
nen); de vier overgebleven bestuurs
leden doken onder Een schermut
seling bij de arrestatie van een van
de ondergedokenen zou de aanlei
ding hebben gevormd tot de onver
wachte revolte van de ongeveer 300
onderofficieren, die zich seder begin
van deze maand hadden opgesloten
in het hoofdkantoor van de Centra
le van Landsdienaren Organisaties,
de grootste vakbond van overheids
personeel. Deze CLO had vanouds
een sterke band met de Partij Na
tionalistische Republiek van mr.
Eddy Bruma, in de eerste regering-
Arron de minister van economische
zaken. Maar sedert vorig Jaar ligt de
PNR echter helemaal uit elkaar.
i grai
ijk si
hJZALEM (Reuter, AFP, DPA) Israël maakt zich. erg
ider 'gd over de mogelijke levering van modern Amerikaans
ïerdaintuig aan Egypte. Israëlische regeringskringen zeiden
vrf«8'en dat Israels minister van defensie, Ezer Weizman, deze
'r gdheid met bekwame spoed zal overbrengen aan zijn
rikaanse collega Harold Brown,
van t
e war
ltsset.tmoeting tussen beide minis-
naligju plaats moeten hebben direct
i voo weizman uitgepraat is met de
'i* J)sche minister van defensie,
it stfj Hassan Ali, die gisteren aan
istercjf.(jaagSe bezoek aan Israël be-
eizman zal ook Hassan Ali van
zorgen op de hoogte stellen.
**otlngswoordvoerders zelden gis-
deze naar Egypte zouden kunnen
worden doorgevoerd.
Zowel de Israëlische zorg over een
bewapening van Egypte als de ge*,
hichten over militaire samenwerking
spruiten voort uit de Amerikaanse
beslissing om Egypte 40 F-16 ge
vechtsvliegtuigen en 250 M-60 tanks
te leveren. De Amerikaanse regering
ndertiat het Israëlische kabinet wel denkt er verder over Egypte ook bete-
re varianten van het F-15 gevechts
vliegtuig te leveren.
Deze maatregelen, die in Israël de
nodige deining veroorzaakten, wer
den door de Amerikaanse president
Jimmy Carter enigszins verguld toen
hij voor een bijeenkomst van Joodse
m e^p dat Egypte een sterke verde-
raa<|smacht nodig had en dat zijn
ting modern moest zijn, maar
over de omvang en de mate van
1 ziJ nceerdheid toch wel verschillen
»odzajenjng bestonden,
uw v,
:ijds zijn er in verband met het
TEHERAN (AFP, AP, Reu
ter) Grootscheepse zuive
ringen in het Iraanse leger
hebben geleid tot het ontslag
van zesduizend militairen.
Volgens ayatollah Sadegh
Khalkhali, een van de islami
tische rechters, zullen er in
totaal 7500 officieren en on
derofficieren moeten ver
dwijnen.
De zuivering heeft ook geleld tot de
arrestatie van de commandant van
de marine, admiraal Mahmoud Ala-
wl. Het ls nog niet bekend op welke
gronden de admiraal is aangehouden.
Volgens onbevestigde berichten
houdt zijn arrestatie verband met do
cumenten die zijn gevonden in de
Amerikaanse ambasade in Teheran.
Alawl ls sinds 3 januri commendant
van de Iraanse marine. HIJ volgde
toen admiraal Madanl op die aftrad
om mee te kunnen doen aan de presi
dentsverkiezingen.
Gisteren hebben verscheidene poli-
Ueke leiders hun functie neergelegd
om zich beschikbaar te kunnen stel
len voor de parlementsverkiezingen
die volgende maand beginnen. Onder
hen zijn minister van binnenlandse
zaken, ayatollah Hacheml Rafsand-
Jani, en de burgemeester van Tehe
ran, Mohamed Avassoli.
De VN-commissie die de misdaden
van de afgezette sjah moet onderzoe
ken, heeft igsteren in Teheran een
ontmoeting gehad met het hoofd van
de Iraanse commissie voor de men-
semrechten, Abdol Karim Lahidji.
Lahldji verklaarde na afloop dat de
commissie hem gevraagd had een
rapport samen te stellen over de om
standigheden tijdens het bewind van
de sjah. De vijf juristen zullen de
komende dagen bezoeken brengen
aan de martelkamers van de Savak,
de geheime dienst van de sjah, en de
begraafplaatsen waar de slachtoffers
van de revolutie begraven liggen. Het
is nog niet duidelijk of de commissie
een ontmoeting zal hebben met de
gijzelaars ln de Amerikaanse ambas
sade. Een woordvoerder van de revo-
luUonalre raad zei dat zo'n ontmoe
ting alleen plaats vindt als dat de
voortgang van het onderzoek zou be
vorderen.
Kurt Waldhelm, secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, heeft giste
ren via een woordvoerder laten weten
dat hij het volste vertrouwen heeft
dat het werk van de commissie tot
een oplossing van de crisis zal lelden.
Opnieuw ls er gisteren voor de Ameri
kaanse ambassade gedemonstreerd
voor uitlevering van de sjah. De stu
denten die de ambassade bezet hou
den, zelden dat zij zich ten aanzien
van de vrijlating van de gijzelaars
zullen neerleggen bij een beslissing
van het nieuwe parlement.
PEKING (Reuter, AFP) De Chinese vice-premier Deng
Xiaoping, naast partijvoorzitter en premier Hua Guofeng de
belangrijkste man in de Chinese hiërarchie, is gisteren afge
treden als chef-staf van de strijdkrachten. Hij wordt opge
volgd door generaal Yang Dezhi, commandant van het Chine
se leger dat begin vorig jaar Vietnam binnenviel om de leiders
in Hanoi „een lesje te leren".
itrunfi
en t#
posit!e
van de Egyptische minister Jongeren in Washington opmerkte
poslt#eïensie aan Israël geruchten
lan als zouden beide landen
dat Amerika Israël niet ln de steek zal*
laten, dat er niet met de Palestijnse
gillen gaan tot militaire samen- bevrijdingsbeweging PLO zal worden
ig. Radio Jeruzalem opperde onderhandeld als de PLO niet eerst
:elijkheid dat ook de Verenig- Israël erkent en dat Amerika gekant
maaien aan die samenwerking zou- blijft tegen de vorming van een onaf-
ieedoen. Israëlische appara- hankelljke Palestijnse staat. Wel zei
SALISBURY (AFP, Reuter, AP) De Rhodesische ex-guerrillaleider Robert Mugabe eist van
de Britse regering dat zij haar gouverneur ln Rhodesië tot de orde roept. Mugabe vreest dat de
ln het land aanwezige Zuidalrikaanse troepen de macht over zullen nemen, als hij de ..zwarte"
verkiezingen wint.
moderne electronica bijvoor-
zou aan de Verenigde Staten
Bin ff* worden verkocht, waarna
:|v")ks uit DDR
;OU (Reuter) De Sowjet-
eeft gisteren weer tanks en
teruggetrokken uit Oost-
ind. Het was de tweede etappe
vorig jaar aangekondigde,
lige troepenvermindering in
lal-Europa. Hoeveel tanks en
happen er nu uit de DDR zijn
letrokken, maakte het Russi-
>er oriersbureau Tass niet bekend,
n weeober beloofde Breznjew dat de
autot-Unie twintigduizend man en
in Deid tanks uit Oost-Dultsland zou
n. Zifcekken als bewijs dat zijn land
grotfepanning tussen Oost en West
hadet neemt.
ruim
Carter dat er bij de onderhandelingen
over Palestijns zelfbestuur op de wes
telijke Jordaan-oever en ln de strook
van Oaza, die deze week ln Den Haag
hervat worden, rekening gehouden
moet worden met de „wettige rechten
van de Palestljnen".
Vandaag zullen Israël en Egypte for
meel ambassadeurs uitwisselen. (Een
van de redenen van het bezoek van
minister van defensie Hassan Ali). Uit
protest hiertegen hebben de Palestij-
nen op de bezette Jordaan-oever en in
de strook van Gaza een algemene
staking uitgeroepen. Gisteren ont
plofte er een kleine bom bij het „graf
van de aartsvaders" in Hebron. In
verband met mogelijke ongeregeld
heden zijn de Israëlische troepen in
Gaza en op de westelijke oever in
verhoogde staat van paraatheid ge
bracht.
In een brief aan de Britse minister
van buitenlandse zaken Carrtngton,
beschuldigt Mugabe gouverneur
Soames van ernstige schendingen
van het in Londen gesloten verdrag
over de toekomst van Rhodesië. Vol
gens hem zijn er zes- tot zevendui
zend Zuidalrikaanse soldaten ln het
land achtergebleven, hoewel was af
gesproken dat dit leger zich volledig
terug zou trekken. „Is dit de voorbe
reiding van een militaire actie, die ais
doel heeft de regering omver te wer
pen die wij na onze zekere overwin
ning zullen vormen?" vroeg de voor
malige guerrillaleider.
In zijn zeven pagina's tellende brief
aan Carrington schrijft Mugabe dat
gouverneur Soames alle Rhodesische
soldaten, „huurlingen" en Zuidafri
kanen in staat van paraatheid heeft
gebracht. „Gezien deze flagrante
schendingen door de Britten van het
verdrag, kunt u niet van ons verwach
ten dat wij ons er nog langer aan
houden," aldus Mugabe.
Mugabe's voormalige partner in het
Patriottisch Front. Joshua Nkomo,
maakte gisteren een begin met de
samensmelting van zijn guerrilla-
leger met de geregelde strijdkrachten'
ln het land. De eerste zeshonderd
gewapende mannen van Nkomo's le
ger. de Zlpra, reden gisteren naar
kazernes van het geregelde leger, dat
lange tijd hun grootste vijand was.
Rust bedreigd
De rust in de verzamelkampen voor
de guerrillastrijders wordt overigens
bedreigd door de komst daar van
Rhodesische politieagenten, die vol
gens Britse bronnen geleidelijk de
vredestroepen van het Gemenebest
zullen vervangen. Officieel zorgen
deze polltiefunctionairssen alleen
voor de verbindingen Waarnemers
vrezen echter dat hun komst naar de
kampen de gespannen situatie daar
tot een uitbarsting kan doen leiden.
In een vertrouwelijk rapport hebben
de 82 waarnemers uit elf verschillen
de landen een groot aantal intimida
ties van zwarte kiezers door soldaten
van het geregelde leger aangetoond.
Ook de katholieke „Commissie voor
vrede en gerechtigheid" heeft een ge
heim rapport opgesteld, dat volgens
de opstellers bol staat van de bewij
zen dat het Rhodesische leger de be
volking Intimideert.
President Nyerere beschuldigde gis
teren Qroot-Brittanniè van knoeierij
ln de komende verkiezing. „De Brit
ten zullen frauderen met de uitslag.
Zij liegen en zijn volstrekt oneerlijk
en verraderlijk", aldus de Tanzani-
aanse president. Hij zei dat zijn land
de strijd tegen Rhodesië zal voortzet
ten als Mugabe en Nkomo de verkie
zingen deze week verliezen.
Een woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken, die dit mee
deelde, zei dat Yang ook vice-minis
ter van defensie was geworden. Een
reden voor het altreden van Deng
werd niet genoemd.
Diplomaten in de Chinese hoofdstad
menen dat de verschuiving ln de mili
taire top niet inhoudt dat Deng zijn
greep op het beleid in China aan het
verliezen is. Deng, die de motor ls
achter de Chinese moderniserings
plannen, zou integendeel over vol
doende macht beschikken om be
paalde verantwoordelijkheden over
.te dragen aan ondergeschikten. HIJ
blijft vice-voorzitter van de militaire
commissie binnen de Chinese com
munistische partij, het orgaan dat de
controle uitoefent over het Chinese
volksbevrijdingsleger.
Ook Yang maakt sinds kort deel uit
van deze commissie die wordt voorge
zeten door premier Hua Guofeng.
Volgens de diplomaten had Deng in
de praktijk zijn dagelijkse werkzaam
heden als chef-staf van de strijd
krachten al gedelegeerd omdat hij
zich vooral wilde bezighouden met
China's pogingen een snelle, meer op
het Westen gerichte industrialisatie,
tot stand te brengen Deng stond
samen met de inmiddels overleden
premier Zhou Enlai aan de wieg van
deze moderniseringsplannen, die pas
na de dood van partijleider Mao Ze-
dong. de afrekening met de „bende
van vier" en Dengs politieke terug
keer. tenslotte werden goedgekeurd
door de Chinese leiders.
Veteranen
De nieuwe chef-staf, die met zijn 70
jaar zes jaar jonger is dan Deng,
behoort net als Deng zelf, tot de vete
ranen die de roemruchte lange mars
naar Yenan <l934-'35 hebben meege
maakt. Yang komt uit de provincie
Hoenan, waar ook Mao Zedong gebo
ren werd. en hij was chef-staf van de
Chinese „vrijwilligers" die meevoch
ten in de Koreaanse oorlog ln 1951
Hij werd ln 1974 commandant van de
militaire regio in de provincie Woe-
han ln centraal China en werd vorig
jaar overgeplaatst naar Koenming,
aan de grens met Vietnam.
De afgelopen maanden zijn tal van
hoge militairen in China naar andere
posten overgeheveld met het doel de
militaire slagvaardigheid te verbete
ren en te voorkomen dat de comman
danten te lang op dezelfde plaats
zitten. Zo kregen ten minste zeven
van de elf militaire regio's nieuwe
commandanten. Vorige week nog
werd marine-commandant Xiao Jlng-
uang vervangen door Ye Fel.
Het aftreden van Deng als staf-chef
valt samen met sterke geruchten dat
afgelopen zaterdag het centrale comi
té van de communistische partij bij
elkaar is gekomen. Volgens de ge
ruchten zuilen daar nog meer wijzi
gingen in de top besproken worden
en zal tevens de vroegere Chinese
president Liu Shaoqi. die samen met
Deng tijdens de grote proletarische
culturele revolutie aan de kant werd
gezet, postuum in ere hersteld
worden.
Dat er vergaande beslissingen zullen
worden genomen, wordt onder meer
afgeleid uit het feit dat de Chinese
kranten de afgelopen dagen bol staan
met oproepen om het beleid van de
partij en de beslissingen van het cen
trale comité onvoorwaardelijk te
steunen.
/ogel
dt va
:ntia
laag
ands
norgen tot vrijdag houden Egypte, Israël en Amerika in Den Haag,
de negende keer sinds het tostandkomen van de Egyptische-
ische vrede, besprekingen over de toekomstige status van de
m. Aëlijke Jordaanoever en de Gazastrook.
K
tl
epijnjïi
len
weri
isy. F
uur.
ÜIDE
ieve
,eidse
ést a
issel
i de
De
op o
inber
i: 20.
pe
- De
f si
n de
var Ui
en B
teeg
het begin van dit autonomie-overleg
tnei vorig Jaar te Berejeba is er in het
'Wiethema vrij weinig variatie opgetre-
"lete hangijzers zijn nog steeds het
en van de inwoners'van de westelij-
5 va!Ïdaanoever en de Gazastrook bij de
handelingen en de soort autonomie
bezette gebieden zullen gaan krijgen,
akkoorden van Camp David valt te
lat deze autonomie „volledig" moet
dat de bewoners van deze gebieden
bestuursraad dienen te kiezen.
Egypte gevoerd ls. De Egyptische minister
van defensie Ali meende teen. dat de tot
standkoming van een Palestijnse staat „de
wil van God" was. Premier Begin dreigde
enige dagen later daarentegen dat leden
van een toekomstige bestuursraad in de
gevangenis zouden belanden als zij een zelf
standige staat zouden willen uitroepen.
3 Tl
Optimistisch
zal het Israëlische militaire en bur-
bestuur worden teruggetrokken Na
van vijf jaar. gerekend vanaf het
van de autonomie, zal er over de
leve toekomst van de westelijke Jor-
ever en de Gazastrook beslist
trschillend begrippen als autonomie
:uursraad van meet af aan geinter-
rd ziji», blijkt wel uit de ..zenuwoor-
le er via de pers al op de eerste
ironde in Bersjeba tussen Israël en
Hoewel er nog lang geen overeenstemming
tussen Israël en Egypte bestaat, zijn er
tekenen die erop wijzen dat belde partijen
een aantal geschillen in de afgelopen negen
gespreksrondes hebben opgelost. De Ameri
kaanse speciale afgezant Sol Linowltz toon
de zich tenminste na afloop van de laatste
besprekingen, op 2 februari te Herzlya, op
vallend optimistisch
Het is mijn overtuiging dat de dramatisch
gewijzigde situatie ln het Midden-Oosten en
de positie van de PLO daarin een belangrij
ke rol in deze toenadering heeft gespeeld.
Het afgelopen jaar is de PLO opgetreden als
supporter van de sjiltische revolutie van
ayatollah Khomeini. Een revolutie die een
reëel gevaar kan betekenen voor de stabili
teit van de soennitische olie-vorstendom
men en van Irak. Herhaaldelijk heeft de
PLO geproclameerd dat zij samen met Iran
bereid is één front te vormen tegen „het
imperialisme".
De vertegenwoordiger van de PLO ln Tehe
ran. Hani El Hassan, beloofde op 29 novem
ber zelfs, dat de PLO haar strijdkrachten
ter beschikking zou stellen „om elke Ameri
kaanse Interventie ln en buiten Israël te
bevechten". Dit „Imperialistische Amerika"
is evenwel de grote steunpilaar van de olle-
staten. waar het gaat om het bewaren van
hun innerlijke.stabiliteit.
Veel erger heeft de PLO zich gecompromi-
teerd door de Russische invasie in Afgha
nistan, die een geweldige schok ln de Arabi
sche wereld teweeg heeft gebracht, te willen
goed praten PLO-topman Faroek Khadjoe-
mi vroeg zich pal na de Inval ln het open
baar af. waarom de wereld zich toch zo druk
maakte over de Russische aanwezigheid in
Afghanistan. Op 9 januari merkte een lid
van het centrale comité van de PLO. Yasser
Abbed Rabo. op dat de Arabische reactie op
de inval reactionair en hypocriet was. Hij
noemde het Russische ingrijpen „een grote
steun voor alle krachten die zich verzetten
tegen de Amerikaanse expansie ln het ge
bied".
Met haar optreden heeft de PLO duidelijk
gemaakt dat zij zich achter de recente revo
lutionaire ontwikkelingen in het Midden-
Oosten stelt Deze ontwikkelingen baren de
Arabische oliestaten. die zich door de Rus
sische invloedssfeer omsingeld en door
Khomeini bedreigd voelen, ernstige zorgen.
Ook Egypte, dat zich volledig op Amerika
aan het oriënteren is, voelt de hete adem
van nog meer revolutionaire omwentelin
gen in zijn nek.
PLO-staat
Onder deze omstandigheden ls het aan te
nemen, dat nog maar weinig oliestaten en
Egypte zeker niet heil zien in een PLO-
staat op de westelijke Jordaanoever. Daar
mee treden deze staten weliswaar onge
wild in het voetspoor van de opeenvol
gende Israëlische regeringen. Deze hebben
zich altijd al verzet tegen zo'n staat, omdat
zij vreesden dat het een bolwerk van Mos
kou zou worden. Oezien de training van
terroristen op de Krim, de zeer frequente
besprekingen tussen Russische leiders en
Arafat en de exclusief Russische bewape
ning (nu zelfs met tanks) van de PLO ls deze
vrees erg reëel
Een op Moskou gerichte PLO-staat, gelegen
in het olierijke hart van de Arabische we
reld. zou nu meer dan ooit een levensge
vaarlljke bedreiging kunnen vormen voor
het gehele Midden-Oosten Mijn mening is
dat zo'n eventueel op de westelijke Jor-
daanover en de Gazastrook op te richten
staat op geen enkele wijze een oplossing zal
kunnen bieden voor het Palstijnse pro
bleem. maar Juist zal kunnen leiden tot een
veel ernstiger conflict; wellicht zelfs van
mondiale afmetingen.
Onvermoeibaar
Daarom is het goed, dat Israël, Egypte en
Amerika voortgaan met de stapsgewijze
oplossing van het Palestijnse probleem
door middel van de nu in Den Haag te
houden autonomie-besprekingen. Een an
dere mogelijkheid dan autonomie, die én
vrede aan het gehele Mldden-Oosten biedt
én tot een rechtvaardige oplossing van het
Palestijnse probleem moet leiden, bestaat
er momenteel niet.
Vandaar dat de drie onderhandelingspart
ners onvermoeibaar blijven zoeken naar
compromissen, ook al hebben Egypte en
Israël op 16 en 17 Januari eikaars autono
mie-voorstellen afgekeurd Het 28 pagina's
dikke Israëlische plan ging uit van drie
niveaus van verantwoordelijkheden en be
voegdheden voor de bezette gebiedea De
door de Palestljnen gekozen bestuurlijke
raad zou een groot aantal niet-strategische
bevoegdheden krijgen. De Israëlische rege
ring behield in het plan de zeggenschap
over zaken ais energie, natuurlijke hulp
oronnen, informatie-uitwisseling, het lucht
ruim en de waterwegen.
Egypte wees het plan af, omdat Israël heel
zijn machtsapparaat op de bezette gebie
den diende op te geven en moest overdra
gen aan de Palestijnse bestuursraad. Wel
was Egypte bereid om over bepaalde veilig
heidsvoorzieningen ten behoeve van Israël
te praten. Op de bijeenkomst ln Herzlya
heeft de bemiddelaar van de Verenigde Sta
ten. Sol Linowltz. de door beide partijen
verworpen voorstellen toch weer als uit
gangspunt voor de nieuwe onderhandelin
gen gehanteerd. Oezien het optimisme van
Linowltz, kennelijk niet zonder succes.
In Den Haag zullen de twee autonomie-
voorstellen opnieuw als basis voor eventue
le verdere compromissen dienen. Dat men
uitgerekend in Nederland tot overeenstem
ming zal komen valt evenwel niet te ver
wachten. Toch zal een akkoord niet lang
meer op zich mogen laten wachten. Niet
alleen vraagt de nog steeds gespannen situ
atie ln het Midden-Oosten om een snelle
overeenstemming, ook krachtens het vre
desverdrag tussen Israël en Egypte moet
het autonomleoverleg vóór 26 mei afgerond
zijn
Drs. R. Naftaruel u directeur van het Cen
trum voor Informatie en Documentatie
Israël