Spanning in Kaboel blijft Onlusten markeren Arrons starten zijn einde? autonomie kan Midden-Oosten vrede brengen Deng legt leiding Chinees leger neer Sraël bezorgd over .J-wapens voor Egypte Mugabe eist berisping Soames Iran zuivert zijn leger op grote schaal "IAG 26 FEBRUARI 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 lat HMABAD, MOSKOU (Reuter, AFP, AP) Ondanks de kering van radio-Kaboel dat in de Aïghaanse hoofdstad naar ie gevechten een eind is gekomen en de rust is weerge- laagj l, meldden diplomaten in de stad gisteren dat er nog °"d s schoten werden gehoord, dat de meeste winkels in de gesloten bleven en dat de spanning te snijden was. rslicl ver werk 'e Afghaanse opstandelingen dat en vanuit het naburige Pakis- tte a de schietpartijen in Kaboel m (ja ,an. Zij verwachten aan het tan deze week een verheviging gevechten als de regering van leïnvM Karmal vasthoudt aan plan- (je v( de gebedsdiensten op vrijdag, ;iUde|mitische rustdag, te verbieden. ïchtM. eruin18 de opstandelingen zijn ten e ja# achthonderd mensen bij de et op,ten om het leven gekomen en - p duizenden gewond. Radio zei dat er ongeveer 500 men- aren gearresteerd, onder wie uit Pakistan en ,,een lid Amerikaanse inlichtingen- De ongeregeldheden, die week donderdag begonnen, aangestookt door de Ver- doe het ten ning^ Staten, China, Groot-Brittan- coni Pakistan. Na de rellen, die i aarf»en met een algemene staking het rjboel en enkele andere grote nt vol-is de staat van beleg afgekon- dorpfn het gezag in het land in ontpF gelegd van een Russische andant, die ook het Afghaanse adsiriigsleger onder zijn direct bevel et pl<en zou hebben. Schei ^db3enzwering d® lussische persbureau Tass wijt ïn "geregeldheden in de Afghaanse 1 de %ad aan een samenzwering van renigde Staten, China en Egyp- verschillende Russische kran- eerslbnd dat er in Kaboel wapens en oveijie van Amerikaanse, Britse en vonii^e makelij waren ontdekt. Diplomaten in Kaboel meenden gis teren dat er nog steeds grote Russi sche transportvliegtuigen dagelijks op het vliegveld bij Kaboel landen en volgens sommige berichten zouden sinds donderdag opnieuw twee Russi sche regimenten de hoofdstad zijn binnen getrokken. In Londen heeft de Russische ambas sadeur. Nikolai Loenkow, voor de Britse televisie gezegd dat de Sowjet- Unie haar troepen uit Afghanistan zal terugtrekken „zodra de Amerikj.nen en hun bondgenoten de hulp aan de Afghaanse opstandelingen stopzet ten". Maar diplomaten menen dat deze frase tot in lengte van dagen gehanteerd kan worden om de Russi sche aanwezigheid in het land te ver zekeren. Het overnemen van het fei telijke gezag in Kaboel door Russi sche militairen wijst daar al op, aldus de diplomaten. De Westduitse regering heeft gisteren tegengesproken dat oud-bondskanse lier Willy Brandt door de Amerikaan se president Jimmy Carter is aange zocht om een bemiddelende rol te spelen in het conflict tussen Oost en West over Afghanistan. Woordvoer ders van de sociaal-democratische re geringspartij, waarvan Brandt voor zitter is, zeiden wel dat Brandt, als hem dat gevraagd zou worden, klaar stond zijn diensten aan te bieden om het proces van ontspanning te helpen herstellen. Woordvoerder Klaus Böl- iing, van de regering in Bonn die het bericht over de bemiddelende rol van Brandt in het Westduitse weekblad Der Spiegel tegensprak, zei dat West- i Een Russische helicopter circelt bo ven de Afghaanse hoofdstad Kaboel, waar ook gisteren nog schoten wer den gehoord. Duitsland niet over de „wereld-sta tus" beschikt die nodig is om bemid delaars te kunnen leveren en dat West-Duitsland niet neutraal is in het conflict over Afghanistan. Niet-gebonden In de Indiase hoofdstad New Delhi hebben de Joegoslavische minister van buitenlandse zaken Josip Vrho- vec en zijn Indiase collega Narasimha Rao van gedachten gewisseld over het Britse voorstel dat Afghanistan tot neutraal gebied verklaard wordt dat buiten de machtstrijd van de grote mogendheden ligt. Beiden von den echter dat dit voorstel, dat door de ministers van buitenlandse zaken van de EG in Rome werd bekrach tigd, niet ver genoeg ging omdat Af- ghanistans niet-gebondenheid er niet in geregeld was. door Jan Kuijk De Surinaamse premier Henck Arron daar kan geen twijfel over bestaan was als regeringsleider van legitieme komaf en dat Is meer dan Je van heel wat collega's van hem over de hele wereld kunt zeggen. Toch is het goed vandaag er even aan te herinneren dat ook Arron in 1973 indirect als gevolg van een buitenparlementaire actie aan de macht is gekomen. In 1973 ontlaad de zich de boosheid over het conser vatieve. maar vooral ook schandali ge corrupte gedrag van de regering- Seydney zich in een grote sociale onrust, als gevolg waarvan er bij een opstootje in Paramaribo een jonge bosneger werd doodge schoten. Dat gaf een geweldige schok en van dat ogenblik af was Sedney (in feite de creoolse marionet van de echte politieke leider van dat moment, de hlndoestaanse parlementsvoorzit ter Lachmon) zijn krediet kwijt. Ar ron verzamelde de hele oppositie in een grote coalitie (de Nationale Par tij Kombinatie) die in de herfst van 1973 de verkiezingen won. Ajrron werd premier en kondigde prompt aan dat hij zou streven naar onaf hankelijkheid van Suriname voor 1976. Die belofte heeft hij waarge maakt. maar bij die constatering moet het de conduite-staat van Arron bekijkend eigenlijk wel bij blijven. Nog één keer, in 1977, won Arrons Nationale Partij Kombinatie de bevolkingsgroep in zijn coalitie op te nemen. Leger Het ongenoegen over de corrupte regring-Sedney ontlaadt zich in Paramaribo, met als gevolg felle botsingen met de politie. Het luidt het verval van Lacmons machtspositie in en opent de weg voor Henck Arron. Een beeld van half februari 1973. verkiezingen, maar de glans was er toen voor hem toch wel vanaf. De meerderheid in het parlement brok kelde steeds verder af, de sociale onrust en de onzekerheid over de toekomst namen toe in het hele land en de KLM en de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij deden goede zaken met de vluchten naar Nederland. Het gewone parlementaire werk stagneerde op een gegeven ogenblik zelfs helemaal, doordat vorig jaar twee Javaanse leden van Arrons regeringscoalitie overliepen naar de oppositie en een de regering trouw leed. Arrons coalitie beschikte opeens niet meer over voldoende leden om het parlement wettig te doen vergaderen en oppositieleider Lachmon beleefde dat moment zijn mooiste uren. Hoe die twee Lachmon en Ar ron elkaar daarna ten slotte toch weer hebben gevonden, is een van de vele raadsels waaraan de Suri naamse politiek zo rijk is. Feit Is in elk geval dat Arron Lachmon ver vroegde verkiezingen heeft moeten toezeggen en die waren inmiddels voorzien voor de 27e maart. Het zag er. zeker tot zondag, naar uit dat Lachmon die verkiezingen zou winnen omdat hij als leider van de hindoestaanse bevolkingsgroep kans had gezien de kleine, maar op een wipposltie zittende Javaanse De moeilijkheden met het Suri naamse leger staan een beetje bui ten al deze politieke verwikkelingen in die zin dat louter en alleen de erkenning van de Bond van Militair Kader als officiële vakbond van on- derofficieren en korporaals in het begin de inzet hebben gevormd. De Surinaamse grondwet erkent het beginsel van vrije vakbondsorgani satie, zij het dat voor bepaalde groe pen een nadere regeling bij de wet mogelijk kan zijn. Die nadere wet is er nog steeds niet (trouwens: ook de andere in de grondwet aangekon digde wetten niet), maar Arron en de legerleiding beriepen zich toch maar op het voorbehoud in de grondwet om de BMK niet als ge sprekspartner te erkennen. De BMK daarentegen beriep zich op de tekst van de grondwet. Drie bestuursleden van de BMK werden gearresteerd (en zijn vorige week voor de rechtbank versche nen); de vier overgebleven bestuurs leden doken onder Een schermut seling bij de arrestatie van een van de ondergedokenen zou de aanlei ding hebben gevormd tot de onver wachte revolte van de ongeveer 300 onderofficieren, die zich seder begin van deze maand hadden opgesloten in het hoofdkantoor van de Centra le van Landsdienaren Organisaties, de grootste vakbond van overheids personeel. Deze CLO had vanouds een sterke band met de Partij Na tionalistische Republiek van mr. Eddy Bruma, in de eerste regering- Arron de minister van economische zaken. Maar sedert vorig Jaar ligt de PNR echter helemaal uit elkaar. i grai ijk si hJZALEM (Reuter, AFP, DPA) Israël maakt zich. erg ider 'gd over de mogelijke levering van modern Amerikaans ïerdaintuig aan Egypte. Israëlische regeringskringen zeiden vrf«8'en dat Israels minister van defensie, Ezer Weizman, deze 'r gdheid met bekwame spoed zal overbrengen aan zijn rikaanse collega Harold Brown, van t e war ltsset.tmoeting tussen beide minis- naligju plaats moeten hebben direct i voo weizman uitgepraat is met de 'i* J)sche minister van defensie, it stfj Hassan Ali, die gisteren aan istercjf.(jaagSe bezoek aan Israël be- eizman zal ook Hassan Ali van zorgen op de hoogte stellen. **otlngswoordvoerders zelden gis- deze naar Egypte zouden kunnen worden doorgevoerd. Zowel de Israëlische zorg over een bewapening van Egypte als de ge*, hichten over militaire samenwerking spruiten voort uit de Amerikaanse beslissing om Egypte 40 F-16 ge vechtsvliegtuigen en 250 M-60 tanks te leveren. De Amerikaanse regering ndertiat het Israëlische kabinet wel denkt er verder over Egypte ook bete- re varianten van het F-15 gevechts vliegtuig te leveren. Deze maatregelen, die in Israël de nodige deining veroorzaakten, wer den door de Amerikaanse president Jimmy Carter enigszins verguld toen hij voor een bijeenkomst van Joodse m e^p dat Egypte een sterke verde- raa<|smacht nodig had en dat zijn ting modern moest zijn, maar over de omvang en de mate van 1 ziJ nceerdheid toch wel verschillen »odzajenjng bestonden, uw v, :ijds zijn er in verband met het TEHERAN (AFP, AP, Reu ter) Grootscheepse zuive ringen in het Iraanse leger hebben geleid tot het ontslag van zesduizend militairen. Volgens ayatollah Sadegh Khalkhali, een van de islami tische rechters, zullen er in totaal 7500 officieren en on derofficieren moeten ver dwijnen. De zuivering heeft ook geleld tot de arrestatie van de commandant van de marine, admiraal Mahmoud Ala- wl. Het ls nog niet bekend op welke gronden de admiraal is aangehouden. Volgens onbevestigde berichten houdt zijn arrestatie verband met do cumenten die zijn gevonden in de Amerikaanse ambasade in Teheran. Alawl ls sinds 3 januri commendant van de Iraanse marine. HIJ volgde toen admiraal Madanl op die aftrad om mee te kunnen doen aan de presi dentsverkiezingen. Gisteren hebben verscheidene poli- Ueke leiders hun functie neergelegd om zich beschikbaar te kunnen stel len voor de parlementsverkiezingen die volgende maand beginnen. Onder hen zijn minister van binnenlandse zaken, ayatollah Hacheml Rafsand- Jani, en de burgemeester van Tehe ran, Mohamed Avassoli. De VN-commissie die de misdaden van de afgezette sjah moet onderzoe ken, heeft igsteren in Teheran een ontmoeting gehad met het hoofd van de Iraanse commissie voor de men- semrechten, Abdol Karim Lahidji. Lahldji verklaarde na afloop dat de commissie hem gevraagd had een rapport samen te stellen over de om standigheden tijdens het bewind van de sjah. De vijf juristen zullen de komende dagen bezoeken brengen aan de martelkamers van de Savak, de geheime dienst van de sjah, en de begraafplaatsen waar de slachtoffers van de revolutie begraven liggen. Het is nog niet duidelijk of de commissie een ontmoeting zal hebben met de gijzelaars ln de Amerikaanse ambas sade. Een woordvoerder van de revo- luUonalre raad zei dat zo'n ontmoe ting alleen plaats vindt als dat de voortgang van het onderzoek zou be vorderen. Kurt Waldhelm, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, heeft giste ren via een woordvoerder laten weten dat hij het volste vertrouwen heeft dat het werk van de commissie tot een oplossing van de crisis zal lelden. Opnieuw ls er gisteren voor de Ameri kaanse ambassade gedemonstreerd voor uitlevering van de sjah. De stu denten die de ambassade bezet hou den, zelden dat zij zich ten aanzien van de vrijlating van de gijzelaars zullen neerleggen bij een beslissing van het nieuwe parlement. PEKING (Reuter, AFP) De Chinese vice-premier Deng Xiaoping, naast partijvoorzitter en premier Hua Guofeng de belangrijkste man in de Chinese hiërarchie, is gisteren afge treden als chef-staf van de strijdkrachten. Hij wordt opge volgd door generaal Yang Dezhi, commandant van het Chine se leger dat begin vorig jaar Vietnam binnenviel om de leiders in Hanoi „een lesje te leren". itrunfi en t# posit!e van de Egyptische minister Jongeren in Washington opmerkte poslt#eïensie aan Israël geruchten lan als zouden beide landen dat Amerika Israël niet ln de steek zal* laten, dat er niet met de Palestijnse gillen gaan tot militaire samen- bevrijdingsbeweging PLO zal worden ig. Radio Jeruzalem opperde onderhandeld als de PLO niet eerst :elijkheid dat ook de Verenig- Israël erkent en dat Amerika gekant maaien aan die samenwerking zou- blijft tegen de vorming van een onaf- ieedoen. Israëlische appara- hankelljke Palestijnse staat. Wel zei SALISBURY (AFP, Reuter, AP) De Rhodesische ex-guerrillaleider Robert Mugabe eist van de Britse regering dat zij haar gouverneur ln Rhodesië tot de orde roept. Mugabe vreest dat de ln het land aanwezige Zuidalrikaanse troepen de macht over zullen nemen, als hij de ..zwarte" verkiezingen wint. moderne electronica bijvoor- zou aan de Verenigde Staten Bin ff* worden verkocht, waarna :|v")ks uit DDR ;OU (Reuter) De Sowjet- eeft gisteren weer tanks en teruggetrokken uit Oost- ind. Het was de tweede etappe vorig jaar aangekondigde, lige troepenvermindering in lal-Europa. Hoeveel tanks en happen er nu uit de DDR zijn letrokken, maakte het Russi- >er oriersbureau Tass niet bekend, n weeober beloofde Breznjew dat de autot-Unie twintigduizend man en in Deid tanks uit Oost-Dultsland zou n. Zifcekken als bewijs dat zijn land grotfepanning tussen Oost en West hadet neemt. ruim Carter dat er bij de onderhandelingen over Palestijns zelfbestuur op de wes telijke Jordaan-oever en ln de strook van Oaza, die deze week ln Den Haag hervat worden, rekening gehouden moet worden met de „wettige rechten van de Palestljnen". Vandaag zullen Israël en Egypte for meel ambassadeurs uitwisselen. (Een van de redenen van het bezoek van minister van defensie Hassan Ali). Uit protest hiertegen hebben de Palestij- nen op de bezette Jordaan-oever en in de strook van Gaza een algemene staking uitgeroepen. Gisteren ont plofte er een kleine bom bij het „graf van de aartsvaders" in Hebron. In verband met mogelijke ongeregeld heden zijn de Israëlische troepen in Gaza en op de westelijke oever in verhoogde staat van paraatheid ge bracht. In een brief aan de Britse minister van buitenlandse zaken Carrtngton, beschuldigt Mugabe gouverneur Soames van ernstige schendingen van het in Londen gesloten verdrag over de toekomst van Rhodesië. Vol gens hem zijn er zes- tot zevendui zend Zuidalrikaanse soldaten ln het land achtergebleven, hoewel was af gesproken dat dit leger zich volledig terug zou trekken. „Is dit de voorbe reiding van een militaire actie, die ais doel heeft de regering omver te wer pen die wij na onze zekere overwin ning zullen vormen?" vroeg de voor malige guerrillaleider. In zijn zeven pagina's tellende brief aan Carrington schrijft Mugabe dat gouverneur Soames alle Rhodesische soldaten, „huurlingen" en Zuidafri kanen in staat van paraatheid heeft gebracht. „Gezien deze flagrante schendingen door de Britten van het verdrag, kunt u niet van ons verwach ten dat wij ons er nog langer aan houden," aldus Mugabe. Mugabe's voormalige partner in het Patriottisch Front. Joshua Nkomo, maakte gisteren een begin met de samensmelting van zijn guerrilla- leger met de geregelde strijdkrachten' ln het land. De eerste zeshonderd gewapende mannen van Nkomo's le ger. de Zlpra, reden gisteren naar kazernes van het geregelde leger, dat lange tijd hun grootste vijand was. Rust bedreigd De rust in de verzamelkampen voor de guerrillastrijders wordt overigens bedreigd door de komst daar van Rhodesische politieagenten, die vol gens Britse bronnen geleidelijk de vredestroepen van het Gemenebest zullen vervangen. Officieel zorgen deze polltiefunctionairssen alleen voor de verbindingen Waarnemers vrezen echter dat hun komst naar de kampen de gespannen situatie daar tot een uitbarsting kan doen leiden. In een vertrouwelijk rapport hebben de 82 waarnemers uit elf verschillen de landen een groot aantal intimida ties van zwarte kiezers door soldaten van het geregelde leger aangetoond. Ook de katholieke „Commissie voor vrede en gerechtigheid" heeft een ge heim rapport opgesteld, dat volgens de opstellers bol staat van de bewij zen dat het Rhodesische leger de be volking Intimideert. President Nyerere beschuldigde gis teren Qroot-Brittanniè van knoeierij ln de komende verkiezing. „De Brit ten zullen frauderen met de uitslag. Zij liegen en zijn volstrekt oneerlijk en verraderlijk", aldus de Tanzani- aanse president. Hij zei dat zijn land de strijd tegen Rhodesië zal voortzet ten als Mugabe en Nkomo de verkie zingen deze week verliezen. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken, die dit mee deelde, zei dat Yang ook vice-minis ter van defensie was geworden. Een reden voor het altreden van Deng werd niet genoemd. Diplomaten in de Chinese hoofdstad menen dat de verschuiving ln de mili taire top niet inhoudt dat Deng zijn greep op het beleid in China aan het verliezen is. Deng, die de motor ls achter de Chinese moderniserings plannen, zou integendeel over vol doende macht beschikken om be paalde verantwoordelijkheden over .te dragen aan ondergeschikten. HIJ blijft vice-voorzitter van de militaire commissie binnen de Chinese com munistische partij, het orgaan dat de controle uitoefent over het Chinese volksbevrijdingsleger. Ook Yang maakt sinds kort deel uit van deze commissie die wordt voorge zeten door premier Hua Guofeng. Volgens de diplomaten had Deng in de praktijk zijn dagelijkse werkzaam heden als chef-staf van de strijd krachten al gedelegeerd omdat hij zich vooral wilde bezighouden met China's pogingen een snelle, meer op het Westen gerichte industrialisatie, tot stand te brengen Deng stond samen met de inmiddels overleden premier Zhou Enlai aan de wieg van deze moderniseringsplannen, die pas na de dood van partijleider Mao Ze- dong. de afrekening met de „bende van vier" en Dengs politieke terug keer. tenslotte werden goedgekeurd door de Chinese leiders. Veteranen De nieuwe chef-staf, die met zijn 70 jaar zes jaar jonger is dan Deng, behoort net als Deng zelf, tot de vete ranen die de roemruchte lange mars naar Yenan <l934-'35 hebben meege maakt. Yang komt uit de provincie Hoenan, waar ook Mao Zedong gebo ren werd. en hij was chef-staf van de Chinese „vrijwilligers" die meevoch ten in de Koreaanse oorlog ln 1951 Hij werd ln 1974 commandant van de militaire regio in de provincie Woe- han ln centraal China en werd vorig jaar overgeplaatst naar Koenming, aan de grens met Vietnam. De afgelopen maanden zijn tal van hoge militairen in China naar andere posten overgeheveld met het doel de militaire slagvaardigheid te verbete ren en te voorkomen dat de comman danten te lang op dezelfde plaats zitten. Zo kregen ten minste zeven van de elf militaire regio's nieuwe commandanten. Vorige week nog werd marine-commandant Xiao Jlng- uang vervangen door Ye Fel. Het aftreden van Deng als staf-chef valt samen met sterke geruchten dat afgelopen zaterdag het centrale comi té van de communistische partij bij elkaar is gekomen. Volgens de ge ruchten zuilen daar nog meer wijzi gingen in de top besproken worden en zal tevens de vroegere Chinese president Liu Shaoqi. die samen met Deng tijdens de grote proletarische culturele revolutie aan de kant werd gezet, postuum in ere hersteld worden. Dat er vergaande beslissingen zullen worden genomen, wordt onder meer afgeleid uit het feit dat de Chinese kranten de afgelopen dagen bol staan met oproepen om het beleid van de partij en de beslissingen van het cen trale comité onvoorwaardelijk te steunen. /ogel dt va :ntia laag ands norgen tot vrijdag houden Egypte, Israël en Amerika in Den Haag, de negende keer sinds het tostandkomen van de Egyptische- ische vrede, besprekingen over de toekomstige status van de m. Aëlijke Jordaanoever en de Gazastrook. K tl epijnjïi len weri isy. F uur. ÜIDE ieve ,eidse ést a issel i de De op o inber i: 20. pe - De f si n de var Ui en B teeg het begin van dit autonomie-overleg tnei vorig Jaar te Berejeba is er in het 'Wiethema vrij weinig variatie opgetre- "lete hangijzers zijn nog steeds het en van de inwoners'van de westelij- 5 va!Ïdaanoever en de Gazastrook bij de handelingen en de soort autonomie bezette gebieden zullen gaan krijgen, akkoorden van Camp David valt te lat deze autonomie „volledig" moet dat de bewoners van deze gebieden bestuursraad dienen te kiezen. Egypte gevoerd ls. De Egyptische minister van defensie Ali meende teen. dat de tot standkoming van een Palestijnse staat „de wil van God" was. Premier Begin dreigde enige dagen later daarentegen dat leden van een toekomstige bestuursraad in de gevangenis zouden belanden als zij een zelf standige staat zouden willen uitroepen. 3 Tl Optimistisch zal het Israëlische militaire en bur- bestuur worden teruggetrokken Na van vijf jaar. gerekend vanaf het van de autonomie, zal er over de leve toekomst van de westelijke Jor- ever en de Gazastrook beslist trschillend begrippen als autonomie :uursraad van meet af aan geinter- rd ziji», blijkt wel uit de ..zenuwoor- le er via de pers al op de eerste ironde in Bersjeba tussen Israël en Hoewel er nog lang geen overeenstemming tussen Israël en Egypte bestaat, zijn er tekenen die erop wijzen dat belde partijen een aantal geschillen in de afgelopen negen gespreksrondes hebben opgelost. De Ameri kaanse speciale afgezant Sol Linowltz toon de zich tenminste na afloop van de laatste besprekingen, op 2 februari te Herzlya, op vallend optimistisch Het is mijn overtuiging dat de dramatisch gewijzigde situatie ln het Midden-Oosten en de positie van de PLO daarin een belangrij ke rol in deze toenadering heeft gespeeld. Het afgelopen jaar is de PLO opgetreden als supporter van de sjiltische revolutie van ayatollah Khomeini. Een revolutie die een reëel gevaar kan betekenen voor de stabili teit van de soennitische olie-vorstendom men en van Irak. Herhaaldelijk heeft de PLO geproclameerd dat zij samen met Iran bereid is één front te vormen tegen „het imperialisme". De vertegenwoordiger van de PLO ln Tehe ran. Hani El Hassan, beloofde op 29 novem ber zelfs, dat de PLO haar strijdkrachten ter beschikking zou stellen „om elke Ameri kaanse Interventie ln en buiten Israël te bevechten". Dit „Imperialistische Amerika" is evenwel de grote steunpilaar van de olle- staten. waar het gaat om het bewaren van hun innerlijke.stabiliteit. Veel erger heeft de PLO zich gecompromi- teerd door de Russische invasie in Afgha nistan, die een geweldige schok ln de Arabi sche wereld teweeg heeft gebracht, te willen goed praten PLO-topman Faroek Khadjoe- mi vroeg zich pal na de Inval ln het open baar af. waarom de wereld zich toch zo druk maakte over de Russische aanwezigheid in Afghanistan. Op 9 januari merkte een lid van het centrale comité van de PLO. Yasser Abbed Rabo. op dat de Arabische reactie op de inval reactionair en hypocriet was. Hij noemde het Russische ingrijpen „een grote steun voor alle krachten die zich verzetten tegen de Amerikaanse expansie ln het ge bied". Met haar optreden heeft de PLO duidelijk gemaakt dat zij zich achter de recente revo lutionaire ontwikkelingen in het Midden- Oosten stelt Deze ontwikkelingen baren de Arabische oliestaten. die zich door de Rus sische invloedssfeer omsingeld en door Khomeini bedreigd voelen, ernstige zorgen. Ook Egypte, dat zich volledig op Amerika aan het oriënteren is, voelt de hete adem van nog meer revolutionaire omwentelin gen in zijn nek. PLO-staat Onder deze omstandigheden ls het aan te nemen, dat nog maar weinig oliestaten en Egypte zeker niet heil zien in een PLO- staat op de westelijke Jordaanoever. Daar mee treden deze staten weliswaar onge wild in het voetspoor van de opeenvol gende Israëlische regeringen. Deze hebben zich altijd al verzet tegen zo'n staat, omdat zij vreesden dat het een bolwerk van Mos kou zou worden. Oezien de training van terroristen op de Krim, de zeer frequente besprekingen tussen Russische leiders en Arafat en de exclusief Russische bewape ning (nu zelfs met tanks) van de PLO ls deze vrees erg reëel Een op Moskou gerichte PLO-staat, gelegen in het olierijke hart van de Arabische we reld. zou nu meer dan ooit een levensge vaarlljke bedreiging kunnen vormen voor het gehele Midden-Oosten Mijn mening is dat zo'n eventueel op de westelijke Jor- daanover en de Gazastrook op te richten staat op geen enkele wijze een oplossing zal kunnen bieden voor het Palstijnse pro bleem. maar Juist zal kunnen leiden tot een veel ernstiger conflict; wellicht zelfs van mondiale afmetingen. Onvermoeibaar Daarom is het goed, dat Israël, Egypte en Amerika voortgaan met de stapsgewijze oplossing van het Palestijnse probleem door middel van de nu in Den Haag te houden autonomie-besprekingen. Een an dere mogelijkheid dan autonomie, die én vrede aan het gehele Mldden-Oosten biedt én tot een rechtvaardige oplossing van het Palestijnse probleem moet leiden, bestaat er momenteel niet. Vandaar dat de drie onderhandelingspart ners onvermoeibaar blijven zoeken naar compromissen, ook al hebben Egypte en Israël op 16 en 17 Januari eikaars autono mie-voorstellen afgekeurd Het 28 pagina's dikke Israëlische plan ging uit van drie niveaus van verantwoordelijkheden en be voegdheden voor de bezette gebiedea De door de Palestljnen gekozen bestuurlijke raad zou een groot aantal niet-strategische bevoegdheden krijgen. De Israëlische rege ring behield in het plan de zeggenschap over zaken ais energie, natuurlijke hulp oronnen, informatie-uitwisseling, het lucht ruim en de waterwegen. Egypte wees het plan af, omdat Israël heel zijn machtsapparaat op de bezette gebie den diende op te geven en moest overdra gen aan de Palestijnse bestuursraad. Wel was Egypte bereid om over bepaalde veilig heidsvoorzieningen ten behoeve van Israël te praten. Op de bijeenkomst ln Herzlya heeft de bemiddelaar van de Verenigde Sta ten. Sol Linowltz. de door beide partijen verworpen voorstellen toch weer als uit gangspunt voor de nieuwe onderhandelin gen gehanteerd. Oezien het optimisme van Linowltz, kennelijk niet zonder succes. In Den Haag zullen de twee autonomie- voorstellen opnieuw als basis voor eventue le verdere compromissen dienen. Dat men uitgerekend in Nederland tot overeenstem ming zal komen valt evenwel niet te ver wachten. Toch zal een akkoord niet lang meer op zich mogen laten wachten. Niet alleen vraagt de nog steeds gespannen situ atie ln het Midden-Oosten om een snelle overeenstemming, ook krachtens het vre desverdrag tussen Israël en Egypte moet het autonomleoverleg vóór 26 mei afgerond zijn Drs. R. Naftaruel u directeur van het Cen trum voor Informatie en Documentatie Israël

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7