Februaristaking blijft inspireren jflijssr Tekening van een lezer jJV-acties breiden h uit over Nederland ouw Commentaar i JS~ir worstelen met een bedenksel iprek mogelijk uwe inspiratie Belangstelling voor herdenking groeit vooral bij jongeren V r EEN dubbel atscheid. Arbeiders, technici, middenstanders OKTO blijft nog draaien Kamer stemt tegen motie over uitzenden soldaten hoop raadsel volwassen de kamer in G 22 FEBRUARI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 ief van minister Albeda van zaken bevat een duidelijke ig naar de centrale werkge- cn werknemersorganisaties, is waarvan de komende we ieder geval een zinvol ge- togelijk is. Na alle gekra- de vaak machteloze be- ;ingen, uitmondend ten het definitieve vertrek van r Andriessen (financiën), is positief gegeven. Dit telt zwaarder waar de vakbewe- langzamerhand ieder grein- trouwen in het kabinet be verliezen. - ening naar de sociale part- ii in de eerste plaats in de an de ombuigingen zelve. In »jna luchtige toonzetting in de brief een aantal moge- len genoemd, die alleszins rbaar lijken; zeker in verge- met de grimmige geluiden kabinet een maand geleden i horen. Een deel van de nngen heeft bovendien een c karakter. Ook zijn maat- in het vooruitzicht gesteld, rg® nadelig effect van de bezui- aa n op de werkgelegenheid ord W00 arbeidsplaatsen) zullen ïseren. spreekt bovendien bemoe- over arbeidsplaatsenover- ef illustreert tenslotte op ende wijze waarom minis- idriessen uiteindelijk ge- heeft te moeten afhaken in de voorgestelde bezuini- zijn vantijdelijke aard, dan [en zij reserves uit, waarop )en vellicht uit anderen hoofde I roep zou moeten worden jra Bovendien zijn er in de ka nknopingspunten die in het met de sociale partners leiden tot een verdergaand op het overheidsbudget. hze k 'Ol moet voor Andriessen nwel zijn geweest. Zoveel "igÉ heden, bij zoveel onzeker- ■we er het sombere verloop van ®JJjjfcomie. Het is echter juist ^y,Sekerheid, die enige terug- iraJdheid noodzakelijk maak- s. D minister van financiën heeft het roer willen omgooien en e heeft hij de spankracht s d t mogelijk is, overschat, rk, l té i ÏX. irste voorproefje van zo'n ïculaire actie" wil de industrie morgen geven bij de Rotter- droogdokmaatschappij. Daar 3200 mensen. Verwacht wordt actie, die omstreeks 12 uur ïeginnen, de hele middag zal Morgen wil de industriebond i de Rijnmond bij in totaal bedrijven werkonderbrekingen Behalve de Rotterdamse coiokmaatschappij zijn dat het Xtiebedrijf Gekro (120 werkne- de machinefabriek Radema- eenkomsten, mogelijkheden voor arbeidstijdverkorting, het aanpak ken van knelpunten op de arbeids markt. Pijnlijk blijft het natuurlijk dat een vermogensaanwasdeling andermaal met een toezegging wordt afgedaan. Maar per saldo zijn er aanknopingspunten te over voor een goed gesprek. Daar staat natuurlijk tegenover dat van de werknemers een niet gering loonoffer wordt gevraagd, namelijk afzien van een loonsver hoging en inlevering van een deel van de prijscompensatie. De brief laat de partners echter alle ruimte de pijn zo eerlijk mogelijk te ver delen. Het kabinet moet dan echter wel keiharde argumenten op tafel leg gen om op dit moment van de werknemers een matiging te vra gen. Het zal moeten aantonen dat het verlies van koopkracht door het teruglopen van de bestedingen niet leidt tot nieuwe werkloos heid. De stok achter de deur (van een loonmaatregel) is zolang hier over geen duidelijkheid bestaat, op zijn minst daar iets te voorbarig neergezet. De vakbeweging van haar kant mag op dit moment echter het overleg niet uit de weg gaan. Hiertegenover heeft Albeda zijn wat voorzichtiger, meer op de maatschappelijke verhoudingen steunende benadering overeind weten te houden. Zijn benadering vereist echter ook een duidelijke keus voor een inspirerend beleid. Krijgt hij daarin onvoldoende me dewerking van het kabinet, dan zal straks al spoedig blijken dat het overleg met de sociale partners tevergeefs is geweest. Het ontslag van minister Andries sen is allerminst een garantie voor die nieuwe inspiratie. Andriessens benadering werd volledig gedekt door de WD en een deel van het CDA. Het vertrek van een minis ter brengt daarin nog geen wijzi ging. Daarvoor zijn beleidsdaden nodig en daarin juist is het kabinet de afgelopen weken onmachtig ge bleken. Of dat in de toekomst anders zal zijn, zal nog moeten blijken. door Anita Löwenhardt AMSTERDAM „De februa ristaking is een heel prachtig voorbeeld van hoe mensen massaal opkwamen voor een groep medeburgers. Zo'n soli dariteit daar kun je vandaag de dag je vingers bij aflik ken." Dit zegt Aik Meeuse, stafmedewerker van de Am sterdamse Anne Frankstich ting. Hij is één van de mensen die we opzochten om bewijs te vinden voor de veronderstelling dat de belangstel ling voor de tweede wereldoorlog en dus ook de februaristaking de laatste jaren enorm is toegenomen. Juist de Anne Frankstichting is zich de laatste jaren steeds meer gaan toeleggen op het dóórgeven van Infor matie over de periode 1933-1945 aan jongeren en hun leraren. Ook is deze stichting zich meer en meer gaan bezig houden met voorlichting die laat zien dat onderdrukking en discri minatie niet ophoudt bij de tweede wereldoorlog. Op dit moment is in het Anne Frankhuis dan ook een ten toonstelling te zien over neofascisme met de nadruk op het Britse National Front. Aik Meeuse denkt dat de belangstel ling voor verhalen over de oorlog ei genlijk altijd al groot is geweest, ze ker ook op scholen. Maar dan voorna melijk voor het avontuurlijke aspect: heldendom, veldslagen, vliegtuigen, wapens. Volgens hem is daar de laat ste jaren nog een heel ander aspect bijgekomen. „Toen de oorlog voorbij was," zegt hij „wilde men de hele zaak zo snel mogelijk vergeten, het werd verdrongen. Nu zijn de mensen die het allemaal meegemaakt hebben ouder geworden en merk ik bij velen van hen dat ze de behoefte hebben om hun verhaal toch nog één keer te vertellen. Dit komt ook door de huidi ge politieke ontwikkelingen. Juist deze mensen voelen de dreiging die daarvan uitgaat, ze zien het ais het ware weer gebeuren." Drie van Breda Mevrouw Fels-Kupferschmidt, voor zitster van het Nederlands Auschwitz Comité beaamt dit. Ze voegt er nog een element aan toe. Volgens haar hebben de discussies over de vrijla- tir.g van „de drie van Breda" juist ook vele jongeren het gevoel gegeven dat de gevolgen van de uitwassen van het fascisme nog steeds vreselijk diep ritten. „Ik merk dat ook," zegt ze, „bij de jaarlijkse herdenking 27 januari van het Nederlands Auschwitz Co- Op 12 februari 1941 sloten de Duitsers de Amsterdamse jodenbuurt hermetisch af. Alle bruggen om de buurt heen werden opgehaald, op andere plaatsen betrokken politie en Grüne Polizei de wacht en op weer andere plaatsen, zoals hier voor de Waag op de Nieuwmarkt werden afzettingen geplaatst. Tien dagen later zou de eerste razzia in deze buurt gehouden worden. In twee dagen tijd werden vierhonderd jonge joodse mannen opgepakt en gedeporteerd. Naar Schoorl, Buchenwald en Mauthausen. Afschuw en woede over deze maatregelen leidde op 25 en 26 februari tot een massale staking. mité. Vroeger liepen we met een handjevol mensen, vorige maand wa ren het er wel duizend en ontzettend veel jongeren." In zijn omgang met oud-verzetsstrij ders en overlevenden van concentra tiekampen hoort Aik Meeuse regel matig dat deze mensen erg blij zijn dat juist een jongere Aik is 27 jaar in deze zaken geïnteresseerd is en zich speciaal op de voorlichting richt: „de fakkel kan worden overge dragen." Als we het hebben over het effect dat dit alles op jonge mensen heeft ves tigt hij de aandacht op positieve, maar ook op de negatieve kanten daarvan. „De tweede wereldoorlog is lange tijd taboe geweest," zegt hij, „en je ziet nu dat sommige jongeren hebben ontdekt dat je ouderen er leuk mee kan chocqueren. Ze provo ceren dan met bij voorbeeld haken kruisen en het vertellen van joden- moppen. Anderzijds zie Je dat vooral jongeren zich bezig houden met za ken ais apartheid, discriminatie en onderdrukking in de wereld. Maar is verzet niet altijd al een zaak van jonge mensen geweest? We vergeten dat wel eens omdat de verzetsmensen en de mensen die hebben meegedaan aan de februaristaking nu allemaal Argentinië Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon eni I act :n onze verslaggevers 'ERDAM De FNV-acties tegen het loonbeleid va» de ee ng breiden zich langzamerhand uit over het hele l»nd. be' ve in de Rijnmond, de Drechtstreek en de regio Amster- itaan er nu ook acties op stapel in het midden va» het In Utrecht zullen volgende week bij tien bedrijven 'sci nderbrekingen en mogelijk 24-uursstakingen werden oepen. De acties zullen daarnaast ook harder en „spec- Urder" worden, heeft de FNV laten weten. kyfcoo). de Nederlandse kroon- itschappij (250), Cincinatti (350), het toeleveringsbedrijf RSVH (300) en de verenigde glasfabriek (700). In de Drechtstreek zijn er tandaag acties bij de Dordtse Philips\estiging Johan de Witt en bij de Foktorbedrij- ven in Dordrecht en Paptndrecht. Werkonderbrekingen zijn ff verder bij de Hoogovens, waar gisteren ook een prikactie was, en bij verschillen de bedrijven in Gelderland. De bouwbond van de FNV ii van plan om komende dinsdag op ille bouw werken in Amsterdam miistens een uur stil te leggen. De faffe weerzinwekkende jacht op de Joodsche medeburgers is begonnen! Hanteert de proteststaking tegen dit brute geweld. HET DERDE FRONT De illegale CPN vervaardigde in de nacht vóór de februaristaking een manifest en pamfletten die tot de staking opriepen. De volgende ochtend werden deze op tal van plaatsen uitgedeeld. In de loop van de morgen was de algemene staking een feit. oud zijn, maar toen waren ze ook nog heel jong." In zijn lezingen voor leraren en schoolkinderen legt Aik Meeuse er keer op keer de nadruk op dat her denken alleen maar zin heeft als de lijnen van het verleden worden door getrokken naar vandaag. „Het heeft geen enkele zin om gruwelijke verha len te vertellen over concentratie kampen of heroïsche verhalen over het verzet, als het daarbij blijft. Het gaat nu om discriminatie van buiten landers in Je eigen straat, om het afzetten van een heel zigeunerkamp als één zigeuner wordt gezocht en om bij voorbeeld wat er in Argentinië gebeurt." Mevrouw Fels-Kupferschmidt: „Je kunt wel zeggen dat het Duitse fascis me erger was omdat een gemechani seerde genocide, zoals die door de Duitsers bedreven is, nog nooit had plaatsgevonden en ook omdat zij zo ver gingen dat niet alleen de joden uitgeroeid moesten worden maar alle „minderwaardige volken". In Auschwitz heb Ik gehoord dat de plannen al klaar lagen om, na de joden, ook alle Polen uit te roeien. Dat Is het verschil met andere vor men van dictatuur en onderdrukking. Maar dat wil niet zeggen dat we al leen terug kunnen blijven kijken, we moeten juist nu ook alert blijven op iedere zweem van rassenwaan. Ik ben kapot van Argentinië. Cambodja en de honger in de wereld en we moeten ons blijven realiseren dat een hele boel smeerboel die de Duitse fascis ten hebben uitgehaald stoelde op uit wassen die in huidige dictaturen ook voorkomen." Persoonsnummer „Misschien is het daarom nog wel belangrijker," zegt Alk Meeuse, „om de aandacht te richten op de tijd vóór de oorlog, dan op de oorlog zelf. Om na te gaan hoe een volk als het Duitse zo diep heeft kunnen zinken. De de portatie van de joden was er niet zo maar opeens. Daar was een hele lange weg aan vooraf gegaan van maatrege len waartegen ln het begin nauwe lijks werd geprotesteerd. Toen de Jo den een J in hun paspoort kregen, zeiden sommigen „dat is toch niet zo erg, het zijn toch joden." Daarna moesten ze in aparte winkels kopen Toen kregen ze aparte plaatsen in de tram en daarna mochten ze de tram helemaal niet meer in. Als je één maal „Ja" hebt gezegd tegen zo'n maatre gel. zit je op het hellende vlak." Als voorbeeld van dingen die hem vandaag de dag bang maken noemt hij dan het feit dat drie kwart van de Nederlanders al een persoonsnum mer heeft; het individu terugge bracht tot 37 gegevens. „Door dat soort gegevens worden mensen mani puleerbaar en er is nog steeds geen wet op de privacy," zegt hij. Opnieuw pratend over voorlichting aan Jongeren komen we op die groep die zegt „hou nou eens op met je gezeur over de oorlog". Volgens Aik Meeuse is het zo dat als Je het goed brengt en je bereikt dat ze zich in een situatie kunnen inleven of zich kun nen identificeren met één persoon zoals bijvoorbeeld Anne Frank kin deren wel degelijk geïnteresseerd zijn. Ter illustratie hiervan noemt hij de Amsterdamse werkgroep VREK. die met schoolkinderen projecten doet als „hoe kwam je in de oorlog aan je eten" „hoe was het om in de oorlog verliefd te zijn" en met de kinderen dan ook de straat op gaat om bij voorbeeld de melkboer op de hoek te interviewen. „Dan blijkt," zegt hij, „dat kinderen niet alleen veel Interesse hebben, maar zelfs ln hun vrije tijd aan zo'n project door werken." Symbool Mevrouw Fels-Kupferschmidt kan zich het gevoel dat ze had toen ze van de februaristaking hoorde, nog goed herinneren. Ze woonde in 1941 ln Rot terdam en zij en haar man waren vreselijk ondersteboven van de ver halen die ze hoorden over de razzia's in de Amsterdamse jodenbuurt. „Toen kwam het verhaal van de sta king in Amsterdam." vertelt ze. „dat was zoiets ongelofelijks dat dat kon gebeuren. Staken tegen de Duitsers Zoiets hadden de fascisten nog nooit meegemaakt. Daar putte Je weer moed uit. Het was zo waanzinnig uniek dat iedereen in een stad opk wam voor de Joden, of ze die nu aardig vonden of niet. Nog steeds zie Je bij de herdenking van de februaris taking dat mensen van heel verschil lende overtuiging elkaar vinden ln de gedachte: „dat mag nooit meer ge beuren". Het is het symbool gewor den van massaal verzet tegen on recht." Aik Meeuse: „Voor mij is de herden king van de februaristaking een bron van inspiratie. Dat geeft me de kracht om te blijven geloven in acties en in mijn Werk. Herdenken kan al leen gebeuren, is alleen zinvol, als je weet wat Je moet herdenken." Van een onzer verslaggevers WINSCHOTEN Het voortbestaan van de vouwkartonfabriek OKTO is voorlopig weer voor vier weken ge rekt. Dit is het resultaat van een vergadering die gisteren is gehouden door bewindvoerders, directie en vak bonden. De bedoeling is om de be windvoerders nog wat langer gelegen heid te geven een oplossing te zoeken voor het bedrijf dat na het verlenen van surseillance van betaling al eer der drie weken extra respijt kreeg. De komende week zal er nog als van ouds vouwkarton worden gemaakt. De resterende drie weken wordt er zogeheten „testliner" gemaakt. Het moederbedrijf KNP-Kappa heeft hiertoe de mogelijkheden geboden, zo vertelde bewindvoerder F Ham- mlnga het 250 man tellende personeel gisteravond. Testliner is een deklaag van golfkarton. Het personeel maakt zich er overi gens zorgen over dat door de over schakeling op een ander produkt OKTO z'n plaats op de vouwkarton- markt voorzover nog aanwezig geheel zal verliezen. DEN HAAG (ANP) De Tweede Kamer heeft gistermiddag de Liba non-motie van PvdA en D'66 verwor pen. In deze motie die was ingediend door de Kamerleden De Vries (PvdA) en Brinkhorst (D'66) werden van de regering waarborgen gevraagd dat in de toekomst geen uitzending van dienstplichtigen (ln het kader van VN-operaties» kan plaatsvinden zon der instemming van de Tweede Kamer. y>| De brug was open. De tram kwam niet. Er was zeker een on geluk gebeurd, het hele verkeer zat muurvast. Net toen ik weg moest, ontdekte Ik dat m'n band lek was. Kom ik op de buitenweg zonder één druppel benzine te staan. Een file vanochtend, niet door te komen( Allemaal smoesjes die laatko mers aanslepen Je kunt toch niet altijd zeggen dat je je versla pen hebt? En toch is dat bij bijna alle „vaste" laatkomers wel het geval: mensen voor wie op tijd komen onmogelijk schijnt, blij ken vrijwel altijd moeizame op staanders wat ze zelf trouwens ook best beseffen. De drie die in het maandblad Mensen van Nu (het maartnummer) uitleggen waarom ze echt niet op tijd kun nen of willen komen, zijn alle drie langslapers. Twee van de drie hadden er als kind al zo'n moeite mee om uit hun bed te komen. „Ik vind het in mijn bed veel lekkerder," zegt de een; „dat het ik van jongsaf gehad. Niet dat il een lui kind was, maar ik vonl het vervelend als mijn moed/r m'n kamer binnenkwam en (e gordijnen openschoof. Al <öt licht opeens en dan praatte z^o hard aan mijn oor." De ander Jad het nog veel moeilijker, toeral: „Mijn moeder moest me atijd drie tot vier keer wekken voor ik ops toni. Als ze me wakker ge- maakthad, sliep ik gewoon weer in. T»h was ik altijd op tijd op school daar zorgde ze wel voor." Nu noeder niet meer elke och tend staat te roepen dat het hoogijd is, draaien de langsla pers zich dus nog een keertje extn om. „Ik heb geen weerzin tegai het leven, maar wel tegen opslaan. Ik kom erg moei lijk m'n bed uit. Ik ben een av»ndmens, dat heeft er wel mee temaken. Aan het begin van de a*ond heb ik altijd een lichte iizinking, maar na een half uur is de moeheid over en dan kan ik tog uren doorgaan en dus ga ik te aat naar bed." De twee wekkers helpen niets en leuk vindt de langslaapster het evenmin, altijd te moeten hollen en draven en opbellen dat je wat later komt. Maar het gebeurt, keer op keer. Naar bed gaan en opstaan zijn ook voor de tweede verteller de grootste problemen. Een uur eer der naar bed. dat lukt gewoon niet. en het experiment van een uur eerder opstaan is ook op niets uitgelopen: „Toen had ik tijd over. Dat vond ik zonde, want ik had nog mooi even kun nen blijven liggen. De volgende dag deed ik dat dus niet meer." Mensen wie op tijd zijn zelden of nooit lukt, zijn die dan jaloers op de massa die dat wel kan? „Men sen die fluitend opstaan begrijp ik niet; ik moet altijd eerst even aan de dag wennen, een beetje warmlopen", zegt de een, en de ander gaat nog een stapje verder: „Mensen die altid op tijd zijn vind ik dienstkloppers. Ik begrijp ze ook niet. Maar het blijft een feit dat er teveel op gelet wordt of mensen op tijd zijn; andere kwa liteiten verdwijnen in de scha duw en dat is onzinnig". Het blad Mensen van Nu beschouwt het niet als jaloezie, maar als „een vorm van protest tegen discipli ne. Het is net zoiets als spijbelen. Denken van: barst maar,-en je nog eens omdraaien". Die opvatting komt ook aardig overeen met wat de derde laatko mer vertelt: „Te laat komen is altijd mijn eigen schuld. Ik had best eerder op kunnen staan". Hij vergelijkt op tijd zijn met kleding: „Die moet schoon zijn en een beetje passen, het gaat er maar om dat het functio neel is. En op tijd zijn vind ik niet functioneel. Als ik op tijd vertrek en dus op tijd ben. vind ik alles eigenlijk veel te mooi. veel te geordend en precies Dan is alles zo mooi geregeld, dat ik vind dat dat eigenlijk niet mag". Geen Siamese tweeling, maar een tweelingvos, Fennek- of woestijn vosjes, geboren in de dierentuin van Los Angeles. Nou kan hij makkelijk praten, want hij is student en dus ook niet zo gebonden aan vaste tij den. Een heel gek probleem trou wens, al worstelt een grote groep mensen daar dagelijks mee: het begrip tijd is tenslotte een puur menselijk bedenksel, dat in feit niet eens bestaat. Vraag: wat is een kwartet? Ant woord: een Russisch symfonieor kest na terugkeer van een tour nee door het Westen. Het nieuwste mopje uit het Oost blok, beweert het (Duitse) Han- delsblatt Of hij er trots op is valt te betwij felen. maar Sadamitsji Hirasawa is een soort wereldrecordhouder geworden: in de Sendai-gevange- nis ln het noorden van Japan heeft hij zijn 88ste verjaardag gevierd en daarmee is hij de oud- «ste ter dood veroordelde ter we reld. Al ln 1955 werd dat vonnis over hem uitgesproken, nadat het gerechtshof meende bewezen te hebben dat Hirasawa de man was die in 1948 een bank overviel, waarbij de dader twaalf perso neelsleden vergiftigde Zodoende zit hij al 25 Jaar op de voltrekking van het vonnis te wachten: zijn gezondheid zou niet best meer zijn, maar zijn geest is nog hel der Hirasawa heeft zelf altijd volgehouden onschuldig te zijn. en daarin staat hij niet alleen: tal van schrijvers en commentato ren hebben in de loop van de jaren hun twijfel uitgesproken over de echtheid van de bewijzen tegen de veroordeelde, en nog steeds is het „Red Hirasawa'- comité actief, dat al meermalen om een nieuw proces gevraagd heeft Maar de opeenvolgende ministers van justitie die het be vel tot voltrekking van het von nis hadden moeten geven, zijn daar altijd voor teruggeschrok ken. Tegenover zijn verjaardags visite, een groepje advocaten, heeft Hirasawa opnieuw ver klaard niet schuldig te zijn en nog steeds te hopen spoedig in vrijheid te worden gesteld. Prins Hiro, de oudste zoon van de Japanse kroonprins Akihito. wordt morgen 20 Jaar, de leeftijd waarop Jonge Japanners volwas sen worden. Voor de prins gaat de gebeurtenis gepaard met grote feestelijkheden ln het paleis in Tokio. Hij zal er heen gereden worden in een soort gouden koets, die ook gebruikt is toen opa Hirohito tot keizer gekroond werd. Voor het eerst zal heel Ja pan van de ceremonie vla de tele visie kunnen meegenieten. Een kind van acht is thuis, in het Spaanse Malaga. In zijn eigen ka mertje overreden. Een motorrij der had de macht over het stuur verloren, was het huis binnenge vlogen, dwars door de hal en ten slotte ln de kamer van het spelen de kind tot stilstand gekomen Beiden zijn zwaar gewond naar het ziekenhuis gebracht. Ape jaar Het is maar dat u het weet voor de Chinezen is het niet alleen gewoon 1980, maar is bovendien het Jaar van het Paard inmiddels in het Jaar van de Aap veranderd In Hong Kong zijn vier dagen lang vrijwel alle restaurants, kantoren, overheids diensten en banken dicht ge weest, omdat ledereen feest moest vieren Behalve dat de pe perdure cadeaus althans ln Hongkong als warme broodjes over de toonbank gingen hebben ditmaal 90.000 Hongkong-Chlne- zen per extra trein hun familie ln China opgezocht. Loeiend de cel in Een Oriekse scheepskapitein heeft half Oenua op z'n kop gezet door ln de haven de sirene langdurig te laten loeien Hij deed dat, zei hij tegen de rechter, om een eind te maken aan een schreeuwende ru zie onder zijn bemanning Toen de rechter de kapitein deson danks twee maanden gevange nisstraf plus 150 boete gaf. Het de Griek zich loeiend van woede naar de cel afvoeren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5