'Singraven' bekoorlijk reisdoel vakantie voordeel Voetbal als pure amateur aardiger vrijdag Voordelige verrassing voor u! VAKLEERKRACHT LICHAMELIJKE OEFENING sa- 'Natuurerf' oplossing drukte op landgoed bij Denekamp? Ex-prof Martin Toet: Klassieke orgels bij uitstek! IM DER GRAAF fel KOUD (pJverda AKTIEVE AGENT(E) Salontafel „Rosita" Baco-broeibak 169: Nostalgisdie hanglamp 199: 8 Daagse geheel verzorgde reis naar OOSTENRIJK A C per luxe touringcar met excursies voor Jap DONDERDAG 21 FEBRUARI 1980 TROUW/KWARTET ;RC door Jac. Lelsz DENEKAMP Op het Huis Singraven, een kilometer bui ten Denekamp, moet het 's nachts nog altijd spoken. Als Je het huis met z'n strak ke, lineaire, neo-classicisti- sche gevel daar op een verla ten. winterse dag ziet liggen, dan kun Je Je het desnoods nog wel voorstellen als decoi voor een schilderij van A. C Willink, maar als spookhuis néé. En toch waart er volgens de sage in het donker een spook rond, de geest van een non, die zich hier eens levend heeft laten inmetselen. De zaak is dat Singraven begin zes tiende eeuw gedurende enige jaren een klooster is geweest. Als gevolg van de Gelderse oorlogen, die ook Twente teisterden, moesten de zus ters het echter verkopen. Het goed kwam toen in handen van Everwyn n graal van Bentheim. „Geen hoog huis dat minder zegen heeft gebracht aan zijn bewoners dan Singraven bij De nekamp" heeft mr G. J. ter Kuile destijds geschreven, en hij bedoelde ermee dat de verschillende geslach ten voortdurend te maken hadden met rampspoed, tegenstand en onge val. HIJ vond daarvoor een verklaring In het volksgeloof bij de r.k. bevol king Singraven zou in haar oog. om dat het niet langer de kerk toebehoor de, een zwart goed zijn geworden. Hoe het ook zij, zelfs „een zwart goed" met een spook blijkt de men sen niet tegen te houden. Singraven is een verrukkelijk plekje, 's Zomers trekt het terecht tienduizenden be zoekers. Ze komen om het huis te bezichtigen, om een hapje te eten in het sfeervolle restaurant, om de machtige raderen van de eeuwenou de watermolens in werking te zien, om te genieten van de natuur, of om al deze dingen tegelijk. Die drukke toeloop stelt steeds meer voor problemen. Op het ogenblik is er één verharde, smalle weg, die vanuit Denekamp per auto toegang geeft tot het centrale gedeelte van het land goed Singraven (het Huis, het restau rant, de watermolens). Passeren is daar niet mogelijk, en bij uitwijken lopen de bermen gevaar. Bovendien worden fietsers en wandelaars gehin derd. Om die redenen is een kleine werkgroep aan het studeren gegaan. Zij heeft het ruim vierhonderd hecta re grote landgoed, waarvan driekwart uit bos bestaat, eerst zoals dat heet geïnventariseerd. Natuurweten schappelijk. zowel wat flora als wat fauna betreft, is Singraven interes sant. Eenstemmig kwam men tot de conclusie dat het toegankelijk moest worden gemaakt voor een groter aan tal mensen. Tegelijkertijd zouden er, vond men, maatregelen genomen moeten worden, die gericht zijn op bescherming van de natuur. Het be grip „natuurerf" werd ingevoerd. Dat komt erop neer dat meer gedeelten van Singraven worden opengesteld voor stille genieters, wandelaars en fietsers, die per auto naar de midden partij met de „attracties", een beetje oneerbiedig gezegd, willen. Het opge stelde rapport is op 't moment volop In discussie, waarbij Staatsbosbeheer dwars lijkt te liggen. Geschiedenis Singraven's geschiedenis gaat in le der geval erug tot de veertiende eeuw. Het huis zelf kreeg vele malen een ander aanzien: er is afgebroken, herbouwd, uitgebreid, veranderd enz. Meindert Hobbema en Jacob van Ruysdael hebben de inmiddels lang niet onvermaarde watermolens al vereeuwigd en de resultaten zijn zelfs te zien in de National Gallery te Lon den en het Louvre te Parijs, maar de oudste afbeeldingen van het huis da teren van wat later. Ze zijn van Cor nells Pronk, die zo'n 250 jaar geleden, samen met onder anderen Andries Schoemaker, enkele jaren per dili gence door Twente en Salland trok om er havezaten, kerken en molens vast te leggen. Op het eerste gezicht mag de situalte niet ingrijpend gewij zigd zijn. ook na die tijd echter heb ben nog aanzienlijke verbouwingen plaats gevonden, en het moet gezegd: met wisselend succes. De laatste eige naar was Willem Frederik Jan Laan, van wie gezegd wordt dat hij een pionier was, op verantwoorde wijze restauratiewerkzaamheden liet uit voeren, belangrijke Initiatieven nam met betrekking tot het bosbezit en zo Frontaanzicht Huts Singraven bij Denekamp het landgoed Singraven uitbouwde tot een nationaal monument Om het geheel veilig te stellen, droeg hij het in de Jaren vijftig over aan de SÜch-, ting Edwina van Heek. Diverse geslachten hebben Singra ven in eigendom gehad, maar als ge volg van omissies met juridische con sequenties berust het archief nog steeds in het Fürstlischen Bentheimi- schen Archiv te Burgsteinfurt (D). In juni 1672 veroverde „Bommenbe- rend", de nogal beruchte bisschop van Münster, Twente. Singraven werd oorlogsbuit en cadeau gedaan aan zijn bondgenoot, de roomskatho- liek geworden Ernest Wilhelm graaf van Bentheim. Rondom het goed hebben zich in de loop der tijden de grootste tragedies afgespeeld, ook in het menselijke vlak. Heel gemakke lijk had Singraven ook voorgoed van het toneel kunnen verdwijnen, bij voorbeeld omstreeks 1000, toen veel havezaten verloren zijn gegaan. Dat het niet gebeurde, zou te danken zijn aan het feit dat het niet alleen inkom sten verwierf uit de landbouw, maar ook uit meer industrieel georiënteer de bedrijven, een brandewijnstokerij en de watermolens. Twente is een land van oude, soms eeuwenoude gebruiken. Eén van die gebruiken speelt zich rondom Singra ven af. Dat is het paasstaakslepen. Op eerste Paasdag 's middags om één uur zwaait het grote, fraai gesmede hek naar het huis open voor Judas en Iskarioth, die vergezeld zijn van een schare Denekampers. Op het bordes wacht de eigenaar, tegenwoordig een vertegenwoordiger van de Stichting Edwina van Heek, het gezelschap al op. Ze vragen hem dan om een „Poa- schestaken", wat nooit wordt gewei gerd. Paasliederen zingend, trekt men dan naar het bos. Daar wordt een hoge, rechte boom geveld. Terwijl opnieuw paasliederen weerklinken en de mensen hand in hand een keten vormen, wordt de boom naar de St Nicolaaskerk in Denekamp gebracht, waar de klokken al luiden voor het door Peter Wllechut RIJNSBURQ Het ls zo'n zeven maanden geleden dat Martin Toet, nu middenvelder van eerste klasser RIJnsburgse Boys, alscheld nam van het betaalde voetbal, waarin hij speelde voor FC Den Haag en het Belgische Kortrljk. Toet vertoont geen sporen van spijt over dat besluit, dat op 15 Juli vorig Jaar definitief werd. HIJ praat zinnig, en vooral relative rend over wat zijn vak w»s, maar vooral zijn hobby ls. Toet over zijn vlucht uit de profsec tor „Ik ben best blij dat lk weer amateur ben. Het spanningsveld ln het betaalde voetbal ia groot, door je afhankelijkheid van de sport Je club kan altijd 100% inzet van Je eisen". Dat zijn nieuwe club RIJnsburgse Boys werd. wekte veel verbazing. Toet: „Ik heb nog wel ambities om hoog te voetballen, maar ik wil niet langer afhankelijk zijn van de sport. Ik zou bijvoorbeeld best wel kampi oen van Nederland willen worden met RIJnsburgse Boys. Gezien de kwali teiten die de ploeg heeft moeten we ook over «én of twee Jaar hoge ogen kunnen gaan gooien. Over zijn eigen positie binnen bet tope If tal van RIJnsburgse Boys: ,Jk ben gewoon één van de middenvel ders. Ik denk wel de kwaliteit te heb ben, als spelverdeler te fungeren, maar Wljnands (trainer Rljnaburgae Boys red.), wil drie middenvelders die het spel naar zich kunnen toetrek ken. Bij afhankelijkheid van één spe ler zakt de ploeg in elkaar wanneer die man wordt uitgeschakeld". Opmerkelijk was de invitatie die Toet al begin augustus ontving voor de selectie van het Nederlands ama teurteam. Zelf vindt hij dat niet be vreemdend: „Arie de Vroet (trainer van het Nederlands amateurteam red.) kende mij al van het nationaal team voor 16-17-jarlgen en van het UEFA-Jeugdteam. Verder spreekt het voor zich dat een trainer het prettig vindt als hij ex-profs ln zijn selectie heeft, omdat die altijd meer routine hebben". Of dat echter wel zo voor zich spreekt, ls maar de vraag. Heeft een Jonge ex-prof wel zoveel routine dat hij daarop geselecteerd moet worden? Een terugkeer van Toet in het betaal de voetbal kan als onmogelijk wor den ingeschat. Wat zijn betaalde car rière (waarschijnlijk) een vroegtijdig halt heeft toegeroepen is dat hij te veel denker is. Toet, zelf in het bezit van een VWO-diploma en studerend voor accountant, denkt verder dan de periode van zijn 20e tot zijn 35e, waar- In hij zou kunnen voetballen. Toet: „Je voetbalcarrière houdt bij Je 35e op, maar Je leven niet. Tijdens je profbesta an moet Je dan iets gaan doen, wat Je kimt uitbouwen. Stude ren naast de voetballerij klinkt erg leuk, maar daar komt in de praktijk nieta van terecht Stel dat Je bijvoor beeld de universiteit doet en Je gaat op Je 35e werken. Dan kunnen bedrij ven ook mensen van 27 krijgen. Betaald voetbal moet Je daarom al leen spelen als Je er iets groots mee kunt opbouwen. Daarmee bedoel ik niet een huls of een sigarenzaak, maar daadwerkelijk een onderne ming. Omdat dat niet zou kunnen, ben ik gestopt". lof. Daarna wordt de boom, even bui ten de kom, op de Poaschebölt opge richt, met een teerton in top. 'sA- vonds om acht uur wordt, zoals trou wens overal in Twente, daar een paas vuur ontstoken, waarbij opnieuw de paasliederen schallen: „Daar nu het feest van Pasen is", „Heden is de grootste dag", „Christus is opgestan- den". Aan het gebruik zit veel méér vast, en de rol, die Judas hierbij speelt, staat daar niet los van. Een tijdje geleden heeft het gemeen tebestuur van D^nekamp een kleine werkgroep in het leven geroepen met het oog op de toekomst van het land goed Singraven. Doel ervar. was te voorkomen dat het zou bezwijken on der de druk van de recreatie. Na on derzoek kwam de werkgroep, be staande uit de directeur openbare werken, een vertegenwoordiger van het gewest Twente en de rentmeester van Singraven, tot de conclusie dat het scheppen van een natuurerf voor het landgoed de oplossing zou zijn. den afgesloten. De Molendijk, het ge asfalteerde laantje dat rechtstreeks vanuit het dorp Denekamp naar het centrum met huis, restaurant en wa termolens voert, blijft alleen open voor wandelaars en fietsers. Natuur minnaars, die per auto komen, zullen deze straks aan de randen kunnen achterlaten op één van de vijf aan te leggen parkeerplaatsen. Voor wande laars worden routes uitgezet, die kun nen variëren van enige kwartieren gaans tot een aantal uren. Aan het educatieve aspect zal meer dan tot nogtoe aandacht geschonken worden. Enerzijds/anderzijds Wil men enerzijds, aldus de vooreitter van de werkgroep, ing. G. H. J. van Beurden, directeur Openbare Wer ken, het landgoed meer beschermen door een aantal regulerende maatre gelen, aan de andere kant wil men Singraven, waarin ook veel gemeen schapsgeld zit, aantrekkelijk maken voor meer bezoekers dan nu het geval is. lij denkt dat bezoek door zo'n 80.000 mensen per Jaar mogelijk is. De meesten daarvan zullen zich be perken tot het centrale gedeelte (Huis, restaurant, watermolens). Voor hen moet er gelegenheid blijven daar per auto te komen. Daarvoor is een separate weg van ongeveer achthon derd meter lengte geprojecteerd, die door een klein gedeelte van het land goed voert, een stukje van Singraven met hoofdzakelijk agrarische be stemming. De weg wordt niet breder dan drie en een halve meter, zodat wisselplaatsen nodig zijn, waar auto's elkaar kunnen passeren. De werkgroep heeft haar plan met algemene stemmen vóór op tafel ge legd. Voorzitter Van Beurden: „De recreatieconsulenten in Nederland waren zeer enthousiast. Het natuur- erf-idee sprak ze erg aan. Ze zeiden dat we in Nederland die kant uit moeten. Staatsbosbeheer maakt daarentegen nogal bezwaar." Denekamp wordt nu met enige span ning naar Zwolle gekeken. Bij de pro vincie Overijssel is een subsidie-aan vrage ingediend. De kosten bedragen ruim driekwart miljoen gulden. Op korte termijn wordt een beslissing verwacht. Gehoopt wordt dat het col lege van gedeputeerde Staten ak koord gaat. De redenering van Staatsbosbeheer zou nogal simpel zijn: Die „autoweg" is niet nodig, laten de mensen maar lopen. U moet ze gezien, gehoord en zelf bespeeld hebben. Dat kan doorlopend bij orgels - piano's Kon. Wllhelmlnapleln 43-45, Waddlnxveen. Tel. 01828-7678 Na de laatste dure maanden, hebben wij een verrassing voor u! Een knap geknipt kapsel en een natuurlijk op te drogen Natural Styling Permanent in de franse modelijn "Plume", voorf55,-. Wat doen wij voor u? 1. wij geven u "t advies welk kapsel het beste bij u past; 2. wij wassen uw haar met een speciale Natural Styling shampoo om het klaar te maken voor uw permanent; 3. uw haar wordt geknipt in een perfekte snit; 4. hierna wordt het gepermanent op de vereiste sterkte; 5. dan krijgt uw haar nog een Natural Styling Balsam behandeling om het in de meest optimale konditie te houden, waarna het op de natuurlijke manier kan drogen. Een eventuele föhn- of watergolf- behandeling is hier natuurlijk niet bij inbegrepen. bezuidenhoutseweg 203 (bij laan v. n.o.indlë) tel. 853532 (volop parkeren voor de deur) uer; groot hertoginnelaan 64 (hoek waldeck pyrmontkade) tel.Lig erk J" Amsterdam Concertgebouw ze 23 februari 20.15 I L7?t'/ C/ Strlci/a/idttfuwu wdeil I dirigent Tamés Vésary piano Peter Frankl I Roussel Sinfonietta opus 52 Poulenc Mouvements perpétuels L Mozart Pianoconcert no 12 in A/Konzert Rondo in A I Saint-Saëns - Le Carnaval des AnimauN RUIME SORTERING BUT./PROP. KACHELS, INFRAROOD MET ZUURSTOFGEBREKBEVEILIGING. CATALYSA- TORS MET ZUURSTOFGEBREKBEVEILIGING. INDUS TRIE OF BOUWWERKSTRALERS, THERM. BEV. ALLE SOORTEN DRUKREGELAARS/SLANG, ENZ. ALLEEN, BU: gas -étectr. -csmpfhg ffasshop LitTMt 21 -J3l.Ki.ft wl.07M»S34 1000 m» ANTIEK en exclusieve MANAU MEUBELEN HEIN CHRISPIJN Hoge Rijndijk 260, Lelden Tel. 071-410608-411276 Openlngatljden ma. t/cn vr. van 10 tot 18 uur, Zaterdag a van 10 tot 17 uur en do. van 19-21 uur. Dameskapsalon W. Freek Vermeer GEEFT VOOR ONVER SCHILLIG WAT VOOR HAAR EEN PRIMA PERMANENT OOK HET JUISTE ADRES VOOR ALLE SOORTEN DA MES- EN HERENPRUIKEN (TOUPET) EN HAARDELEN. MORSSTRAAT Lelden, tel. 071-125627 ne 18.00 uur Tel. 071-763836. Sleutels bijmaken!! Klaar terwijl U wacht! Voordeur- en autosleutels, sloten en beveiligingen voor deur en raam. Llpa- vertegenwoordlger. W. P. Hartwijk Nieuwe Beestenmarkt 7-11 Lelden Tel. 071-126627 SANITAIR ONDERDELEN en koperen pijp en fittingen. Zeer scherpe prijzen. Gloelblokken en glasstrips voor alle merken gashaarden. De Nle KORT RAPENBURG 5-7-9 LEIDEN. TEL. 071-763200. iedereen leest <de krant altjjd en overal. GEMEENTE LEIDSCHENDAM lt Voor het goed functioneren van£tj( onderwijs In de lichamelijke oefening het openbaar- en bijzonder lager ortijn wijs Is het gewenst tijdens ziekte F1'' andere gevallen van afwezigheid vaC onderwijzend personeel een beroep kunnen doen op Invallers en Invalehai aai In verband hiermee worden^ Ilcltanten gevraagd die In vtjjj komende gevallen als [t de 01 ?rd va •ag willen invallen. Vereist is het bezit van de M.O.-P. DE AKTE J of de L volledig bevoegd onder* met de aantekening J. Inlichtingen kunnen telefoi worden verkregen bij de che| de afdeling Onderwijs en Pi neelszaken ter gemeentesec rie, de heer H. Keizer, teléR 070-209350, toestel 210. pir Geïnteresseerden kunnen hun sollicPr binnen 10 dagen richten aan de chel genoemde afdeling, Postbus 424, 226lgf Leidschendam. -üei -nooi ZDsa! I va Voor hef agentschap van het ochtendblad Trouw r; DEN HAAG ZUIDERPARK-VALKENBOS >t zoeken wij een die leiding wil geven aan een aantal gers, zodat onze abonnees dagelijl Ochtendblad TROUW bezorgd krij :er De werkzaamheden hieraan verl «l|n: de kranten voor de bezorgers uit wekelijkse uitbetaling aan de gers; nabezorging van gemelde klacht het bijhouden van een eenvoudig systeem. Men dient in het bezit te zijn van een telefoonas t Wij stellen daar tegenover een aantrekkelijke dienste. Voor nadere Inlichtingen kan men ons kantoor Haag, Parkstraat 22 bellen; te bereiken onder mar 070-469445na 19.00 uur 070-630229. >s) |rg« 'ar Origineel en praktisch; twéé tafels in één, door in schuifbare bijzettafel. Bali-bruin gebeitst essen. - Tota le blad maat r 1 oox 1 oo cm 575.- voor Vondox Sport rotschAatten Dubbel gelagerd. Verende, bestuur bare, wielophang ing. 1 Jaar garantie» Handdouche- garnituur verstelbaar. Koper- verchroomd in kombinatie met bruin, groen of bei ge. Kompleet Afm. 127x86x63 cm. Roestvrij aluminium. Kompleet met glas-op-maat. Eenvoudige montage. Van 195.- voor Matrashoes Hagelwit molton. Verschuift niet! Lits-jum. 26.50 2-pers. 22.50 1 pers 1750 Kattebak Hygiënisch. Geen geurtjes. Eenvou dig te reinigen. Bruin/beige 22- Sfeervolle kombinatie van massief hout en brons. Kompleet met amberkleurige globe 0 30cm. Voor 100 Watt gloeilamp. Van 239.- voor VROOM DREESMANN fix ook geldig op de plaatselijke koopavond Verblijf In het s. kamertoeslag £70.-) te Vertrekdata: 12,19,26 april en 3 mei Het relsburo van Vroom Dreesmann (ook geopend op koopavonden en zaterdags). Deze reizen worden op initiatief van Vroom Dreesmani georganiseerd en uitgevoerd door De Jong lntratour$_ volgens de voorwaarden uit het zomer- programma "80 en de algemene voorwaarden der ANVR

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 14