Bastiaans schildert de
mensen achter carnaval
Overpeinzing b{|(
een tekening
83%
De hoogste rente
voor spaarders die hun geld niet
echt vast willen zetten.
L
De NMB denkt met u mee.
De 'Rembrandt van Mill' begon als huisschilder
I
I
Er is geld te verdienen voor iedereen met een bank-
of girorekening. Pak de pen, neem de stap.
l
'■SE
J1
MAANDAG 18 FEBRUARI 1980
TROUW/KWARTET
(DA1
door Fred Lammers
MILL Het moet wel vreemd
lopen wil Kees Bastiaans van
daag, te midden van het car-
navalsgewoel in zijn woon
plaats, geen inspiratie opdoen
voor een nieuw schilderij. Al
jaren, eigenlijk sinds zijn
jeugd, houdt hij zich bezig
met het uitbeelden van carna
valstaferelen. toegespitst op
de randverschijnselen van het
jaarlijks gebeuren, dat vooral
landgenoten beneden de gro
te rivieren beweegt tot, in de
ogen van „nuchterder" noor
derlingen, soms dwaze verto
ningen.
Wat Kees Bastiaans boeit In het car
naval wordt leder die zijn atelier bin
nenstapt voorzover hij het nog niet
wist meteen duidelijk. De muren
hangen er vol kleurige werkstukken
waarop allerlei mensen zonder wie
carnaval geen carnaval zou zijn.
Daartoe behoort het groepje toe
schouwers dat ls gekomen om naar
de carnavalsoptocht te kijken, maar
zich toch duidelijk een vreemde eend
in de bijt voelt
Maar ook de „hoge raad", de Bra
bantse boeren die er nog een pilsje op
nemen en de leden van het feestcomi
té zijn er niet bij weg te denken,
hoewel zo'n plaatselijk feestcomité
ook bij andere evenementen op de
voorgrond treedt. Het zijn twee man
nen in donker kostuum met hoge
hoed. die zichzelf, zo te zien. erg ge
wichtig vinden. Ais puntje bij paaltje
komt en nu laat ik Kees Bastiaans
zelf aan het woord zijn ze „eigenlijk
alleen maar druk met hun eigen be
langrijkheid naar voren te schuiven."
Het zijn min of meer karikaturen.
Kees Bastiaans knikt als ik dat op
merk. „Ik ben humoristisch sarcas
tisch. zonder persoonlijk te worden.
De mensen gaan wel altijd zoeken. Zij
willen mijn figuren etiketten opplak
ken. Ze vragen me dikwijls of dat die
of die is. Een poos geleden kwam de
pastoor bij me omdat hij zich meende
te herkennen op een van mijn werk
stukken. Mijn antwoord is dan altijd
dat er kennelijk zo iemand hier in de
buurt rondloopt. Soms zijn het inder
daad bestaane mensen die model
hebben gestaan zonder dat ze het zelf
wisten, maar even vaak zijn de perso
nen op mijn schilderijen samenge
steld uit diverse figuren."
Het komt erop aan dat Je Je ogen
voortdurend de kost geeft. Ik vind
het prachtig mensen te bekijken, niet
alleen op carnaval, maar bij allerlei
gelegenheden, ook als ik zomers op
een terrasje zit. Ik heb een fotogra
fisch geheugen. Mensen die ik op
straat tegen kom. kan ik als ik thuis
kom. exact weergeven. En er gebeurt
zoveel dicht bij huis. Hoe ouder ik
word. ik ben nu zeventig, hoe meer
onderwerpen ik ontdek. Mijn werk
laat veel zien. Ik houd de mensen een
spiegel voor Als het goed is moeten
mijn schilderijen mensen aan het
denken zetten, ze aan de praat bren
gen over de dingen waar het in het
leven om draait."
Jeroen Bosch
Dat is duidelijk het geval met het
schilderij dat Kees enige Jaren terug
maakte op de Jeroen Bosch-tentoon
stelling in de Brabantse hoofdstad.
„Het was er zo druk, dat ik van de
Kees Bastiaans - -niet persoonlijk
(foto: L* Gtesen)
schilderijen die er hingen niets kon
zien. Daarom heb ik maar naar de
bezoekers gekeken. Dat was net zo
interessant De boeren die vonden
dat ze ook maar eens moesten gaan
kijken, de nonnen die niet ontbraken
en de kenners, die cultuur kwamen
opsnuiven, en zich zichtbaar verhe
ven voelden boven al die gewone
mensen, die zich in het museum
waagden."
Het zit ook in zijn schilderij van de
grote boer en de arme sloebers die
diep bij hem in het Irijt staan. We
kijken ernaar als iets dat tot het
verleden behoort, maar is dat wel zo?
De grote boer van vroeger is vervan
gen door de bank. Zo is het met
zoveel dingen in het leven. De entou
rage verandert, maar als het erop
aankomt maakt het geen verschil.
Veel mensen willen dat niet weten. Ze
ontdekken het pas als ze met de brok
ken zitten." verzucht Kees.
Een nadenkertje is eveneens de foei
lelijke pop, die door een Brabants
boerengezin figuurlijk in de watten
wordt gelegd. Kees Bastiaans heeft
daarmee een huwelijkskandidate uit
gebeeld. Of ze lelijk is komt er niet op
aan. Ze heeft geld en dat is immers
het enige dat telt"
Eigen omgeving
Het zijn zaken die ook In andere
delen van het land een rol spelen.
Kees Bastiaans situeert ze echter in
zijn eigen omgeving en dat is het
Brabantse platteland." Dat zijn mijn
mensen en daarover wil ik schilde
ren". zegt hij. Dat schilderen heeft
Kees gedaan zolang hem heugt Op
school noemden ze hem al „de Rem
brandt". (En zijn vader had <e bij
naam Toon Pen. omdat hij vroeger
als marskramer met zijn artikelen,
waaronder pennen, van boerderij
naar boerderij trok. Later had hij een
galanteriezaak).
Kees moet daar nu om lachen. „Rem
brandt was zo'n beetje de enige schil
der die ze hier kenden. Met kunst
moest je niet bij de mensen hier aan
komen. Daarvoor hebben ze trou
wens nog weinig begrip, hoewel er
dank zij de vele Import Mill telt nu
zo'n tienduizend inwoners en net na
de oorlog drieduizend wel het nodi
ge verandert."
Al had Kees aanleg voor tekenen en
schilderen, het kwam destijds bij nie
mand op. ook niet bij hem zelf, dat
talent te ontwikkelen. „Ik moest een
praktisch beroep kiezen en dat werd
huisschilder. Dat lag tenminste nog
een beetje in de lijn." Het bloed
kruipt echter waar het niet gaan kan.
Na verloop van tijd ging Kees toch
tekenlessen nemen en in 1940 stapte
hij naar de kunstacademie in Arn
hem. Zijn personeel hield de zaak zo
goed mogelijk draaiende.
Er werd in Mill achter de gordijntjes
heel wat afgekletst. Het was een hele
•bezoeking voor Toon Pen, maar zijn
zoon deugde niet. vond men. Toen
Kees in 1944 van de academie kwam
en zijn inmiddels verlopen zaak voor
goed sloot om zich helemaal aan de
kunst te wijden, schudde Mill hele
maal meewarig het hoofd. Wat daar
van terecht moest komen.
In het begin leken de mensen gelijk te
krijgen. „We hebben Jaren van grote
armoede gehad, vooral doordat we
negen dochters en zes zoons hebben.
Daarvoor komt heel wat kijken, voor
al in een tijd met weinig sociale voor
zieningen. In 1954 noemde een plaat
selijke krant mij de meest revolutio
naire schilder van Brabant, maar
daar heb je weinig aan als opdrach
ten uitblijven. Toch heb ik er in die
moeilijke tijd ook nooit spijt van ge
had dat ik was gestopt met het schil
deren van huizen. Het was een moe
ten voor mij. Ik kon niet anders en
dat begreep mijn vrouw gelukkig
ook."
Kentering
Na die verre van gemakkelijke start
is de kentering gekomen. Nu h angen
de schilderijen van Kees Bastiaans in
alle delen van het land. al is hij de
Brabantse schilder gebleven.'' Het
verbaast me eerlijk gezegd dat jij me
hebt weten te vinden. Voor de meeste
mensen in het westen bestaat Bra
bant niet." Vandaar dat de
overzichtstentoonstelling die in no
vember ter gelegenheid van zijn ze
ventigste verjaardag werd gehouden
dicht bij huis in „de Pronkkamer' in
Uden plaatsvond. Bij die gelegenheid
verscheen ook een boek over zijn
werk.
„Dat heeft op de mensen in Mill grote
indruk gemaakt. Het was een open
baring voor ze te merken dat ik echt
toch wel iets had gepresteerd dat
officieel werd erkend. Daar ben ik blij
om, vooral voor mijn vrouw en kinde
ren. Anders was ik als een vent die
nooit gewerkt heeft het graf inge
gaan".
Als Je de werkstukken van Kees Bas
tiaans bekijkt, vallen een paar dingen
op, met name dat er vaak poezen op
voorkomen." Waarom ik dat doe weet
ik zelf niet. Het neemt de laatste tijd
wel iets af, maar ik heb het altijd al
gedaan. Als ze er mij naar vroegen
maakte ik me er met een grapje van
af. Doelend op mijn negen dochters
zei ik dan dat het kwam omdat ik zo
veel vrouwelijk personeel in huis had.
Maar in ernst: die poezen zijn voor
mij niet zo zeer poezen,maar wezens.
Je kunt er alles in zien".
Wat eveneens in het oog springt bij
Bastiaans werk zijn de felle kleuren.
„Dat heeft alles te maken met mijn
temperament. Mijn hele persoon is
bij dat schilderen betrokken. Ze heb
ben me vanwege die kleuren wel eens
een feestelijk schilder genoemd. Dat
is maar de buitenkant. Als het er op
aan komt ben ik helemaal niet zo
feestelijk, al wil ik mezelf ook geen
somber mens noemen. Ik ben een
man van het rood en het geel. maar
daarna grijp ik naar de andere kleu
ren om al dat uitbundige te tempe
ren. Dat maakt schilderen voor mij zo
moeilijk. Ieder doek is weer een uit
daging."
Willibrordus
Het zijn niet alleen camavalsonder-
werpen die Kees weergeeft. Daar
naast zijn er zijn landschappen, de
wandkleden en vaandels voor schut
tersgilden. die hij ontwierp, en de
gebrandschilderde ramen. Al heeft
hij dat laatste facet wat van zich
afgeschoven, omdat hij vindt dat je je
tot één zaak moet bepalen, toch heeft
hij voor de plaatselijke Willibrordus-
kerk een fraai raam gemaakt. Het
stelt Willibrordus en een madonna
voor.
Regllgieuze onderwerpen geven Kees
grote voldoening, hoewel dé mensen
dat in eerste instantie niet achter
hem zoeken." Ik heb heel wat Chris
tusfiguren geschilderd, zoals het
schilderij dat ik „De gekwelde Chris
tus" heb genoemd. Jezus hangt daar
op aan het kruis met veel mensen er
omheen en op de achtergrond zie je
de kerk en het gemeentehuis van
Mill.
Daarmee heb ik villen zeggen
dat iedereen, ook de mensen hier in
Mill, Christus dagelijks veel aandoen.
In het begin keken ze tegen dat schil
derij vreemd aan evenals tegen mijn
visie op de bekering van Jezus in de
woestijn. Dat heb ik uitgebeeld door
allerlei vrouwen: blanken, negerin
nen en roodhuiden. Die gedachte
vind ik heel voor de hand liggend. De
satan zal Jezus geen blok huizen heb
ben aangeboden!"
door Mink van Rijsdijk
Laatst kreeg ik een tekening van een jongetje cadeau. Ik
was daar erg blij mee, vooral omdat het pas de tweede
keer was dat ik het kind zag. Voor het eerst van mijn
leven wenste ik over psychologische wijsheden te be
schikken. Hoe graag zou ik de achtergronden van de
tekening een beetje kunnen vertalen.
Het was geen mooi weer op het prentje al bloeiden er
bloemen en mals groen gras alom. Het regende, dat was
duidelijk. Midden in de rijke natuur stond iemand met
een weelderige haargroei fluit te spelen. Zijn hoed lag
uitnodigend voor zijn voeten. Allemaal heel suggestief,
je hoorde de ijle fluittonen, die zo nu en dan onderbro
ken werden door een: „dankuwel zeerbeleefd". Bij de
hoed stond een bukkend manspersoon, bezig grote gele
geldstukken in het hoofddeksel te gooien.
Wie mij echter het meest ingrigeerde was de derde figuur
op de tekening: een zeer deftig bedoelde dame. Om haar
mooie hoed met een uitbundige veer te beschermen was
ze gewapend met een grote paraplu. Zij was opvallend
onsympathiek, niet tot een kleine offerande aan de
fluitspeler bereid. Het trof me dat juist een vrouw, een
die rijk uitgedost was notabene, zo in het oogspringend
onaardig was. Waarom eigenlijk? Nu mag men een
gegeven paard niet al te diep in de bek kijken, maar de
intenties van de tekenaar intrigeerden me wel. Te meer
omdat het een Koreaans jongetje is.
Vier jaar geleden ontmoette ik hem voor het eerst. Een
wat schuw kind, oat de wereld om zich heen diep
vorsend bekeek. Hij sprak toen nog geen woord Hol
lands. Er lag een dik pak sneeuw en hij vond het
kennelijk een heel plezierige ervaring te kunnen glijden.
De enige communicatie die hij met zijn twee stiefzusjes
had was het spel op het gladde, hellende paadje. Dat was
heel veel, want ook woordenloos konden zij hem voor
doen hoe hij het beste kon glijden.
Af en toe wipte hij even bij de moeder langs. Ook met
Val
daai
tens
- ygr
haar had hij geen woorden nodig. Hij hield zijn
wangetje schuin omhoog, bedelend om een kusje
knuffel daar had hij ruim voldoende aan om ziel 0
even uit haar nabijheid te wagen.
Tijdens die eerste ontmoeting zei iemand uit het
schap: „Hij lacht wel. maar wat zou er zich allierbe
achter die scheve oogjes afspelen?" De nieuwb |onf
moeder sprong er fel in: „Weet jij dan zo precies
zich achter die blauwe ogen van jouw kinderen afj
Moet ik dat dan van hem wel allemaal kunnen pc
Inmiddels heeft het kind zijn plaats in dat gezin gs
dal
den, hij praat allang even rap Hollands als den uit
grotere zussen. Waarom tekende hij zo raak over ge vei
niet willen geven en ontvangen? Wat is het beeld I® ni
van Hollandse grote mensen heeft of wil ik er ni oor
zien dan hij spontaan bedoelde?
Laatste zei iemand tegen zijn moeder: „Hij
natuurlijk nooit echt een van ons, hij is en blijft eei I^j"e
uit een andere cultuur." Omdat ze al meer van dei ird a
ke wijsheden had moeten incasseren, liet de moei haar
opmerking maar over zich heenwaaien.Het was eneg
wens ook per se de bedoeling nooit geweest dat he
zijn achtergronden zou vergeten. Zij en haar 'Ij®'
vertellen hem geregeld over zijn geboorteland,
om hem niet te laten vervreemden van zijn land^
jes vragen ze zo nu en dan andere Koreaanse kinde
logeren. Hij vindt dat maar onzin en ervaart de log
een inbreuek op zijn eigen verworven patroon. N
lang geleden waren er weer logerende kinderen. H
een zogenaamd Koreaans weekend worden. Er wc
Hollands gegeten. Maar toen het bedtijd werd, i
jongetje: „Breng nou eerst die Koreanen maar na
en dan mij, lekker apart zoals altijd." Met welke
dame de kleine tekenaar ook heeft willen afrekei
zijn kleurpotloden zijn Hollandse moeder is het
niet geweest.
3
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
BONUS GIROSPAREN
Waar krijgt u een hogere rente tegen dezelfde voor
waarden op een direct opvraagbare spaarrekening. Ieder
een met een bank- of girorekening kan een Bonus-
Girospaarrekening openen.
Storten en opnemen alleen d.m.v. bankgiro-over
boekingen. 2% Retouriente over opgenomen bedragen.
Eerste inleg ten minste f ioo,-.
iten
mdar
de
orm;
t-Un
IJS
eer
iscb
id
5r
EN
bed
bla
lanc
•lb
rner
zou
lew
te 1
te i
t
pa£
Le;
ncië
sl
ver!
ylai
liet
Stuur mij meer informatie over NMB
Bonus-Girosparen.
Ik heb een Bank- of Postgirorekening; nummer I
DhrVmevrVmeiAdres
PostcodeWoonplaats
Open voor mij een NMB Bonus-
Girospaarrekening
Tel.
Datum
Handtekening:
(bi| mindenangen moet ouder of voogd mede ondertekenen)
Opsturen in envelop zonder postzegel aan
NMB, afd. Retailbanking, Antwoordnr. 131,
1000 PA Amsterdam.
Aankruisen wat gewensi is.
NEDERLANOSCHE MIDDENSTANDSBANK
TR 4
Onder redactie van I Mededeling: Als opvolgster van de heer en mevrouw Wentink zal Heieen van Batenburg deze rubriek voortzetten. Nieu
mevrouw J Wentink-M vragen uitsluitend in envelop sturen naar: Uw probleem ook het onze postbus 93313. 2509 AH Den Haag. Per vraag
Frumau gulden in postzegels, het liefst in waarden van zestig en veertig cent bij voegen. Beslist niet aan de buitenkant opplal
en mr J. J. Wentink J Geheimhouding is verzekerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd. REDACTIE TRO
3 Q
k d
SCHWEITZER. Met dankbaarheid
kunnen we mededelen dat onze op
volgster, ook wat het breiwerk betreft
van onze bejaarde en gehandicapte
lezeressen voor het leprahospitaal te
Lambarene, bemiddelend zal optre
den. Op de gebruikelijke manier kan
men de pakjes afgeven op de bijkan
toren te Rotterdam en Den Haag en
Heieen Batenburg doet de rest Fijn.
Voeg zo mogelijk een briefje erbij met
duidelijke vermelding van naam en
adres.
VRAAO: In 1813 ontving het echt
paar Schot van hun zoon Jan een
afscheidsbrief uit La Roebelle Jan
schreef die brief vlak voor hij vertrok
met het schip l'Ocean De oude men
sen te Tholen hebben daarna nooit
meer iets van hem gehoord. Men
vond de brief in een familieboek Is
het mogelijk iets over de reis van dit
schip te weten te komen*
ANTWOORD BIJ het doorbladeren
van eigen gegevens over die tijd. von
den we mededelingen over conscrip
ties in Zeeland (dat met Brabant op
16 maart 1810 bij Frankrijk werd In
gelijfd (de rest van het koninkrijk
Holland volgde een paar maanden
laten Alle Jongens van negentien
jaar moesten loten: wèl was aanvan
kelijk plaatsvervanging toegestaan
Er waren lichtingen in augustus en
december 1811, september 1812 en
januari 1813. Heel wat Zeeuwse Jon
gens gingen toen naar Frankrijk om
dienst te doen op de schepen, die
ingezet waren voor de handhaving
van het Continentale stelsel. De jon
ge Schot was daarbij en een paar
jonge Steketees uit Nleuwdorp
Schot werd geplaatst op l'Ocean, een
schip dat onder verschillende namen
gevaren en gevochten had en waar 25
30 officieren en 1130 manschappen
hun dienst verrichtten. In het voor
jaar van 1812 werd uit de resterende
convoierende schepen, kustvaarders
en visserscheepjes op last van Napo
leon een nieuw eskader samenge
steld, met als admiraalschip l'Ocean,
onder bevel van vice-admiraal Jacob
In de jaren 1812 en '13 verrichtte dit
eskader heel goed werk Jacob wist
zijn mensen te bezielen. Melding
wordt gemaakt van vele schermutse
lingen en gevechten van man tegen
man. tussen kanonneerboten, fregat
ten en lichte schepen aan weerskan
ten. In dit verslag valt wel op dat
hierbij vaak gebruik gemaakt werd
van de sloepen van de beide eskaders.
In elk geval: de Franse convoolen
werden daadwerkelijk beschermd.
Na de bezetting van Bordeaux begaf
vice-admiraal Jacob zich met zijn es
kader in de richting van Rochefort,
om daar aan de verdediging deel te
nemen Na de vrede van Parijs (30
mei 1814) vertrok l'Ocean met twee
andere schepen naar Plymouth voor
de repatriéring van de Franse gevan
genen Een paar maanden later werd
het schip te Brest voorlopig opgelegd.
Dit is nog maar een klein stukje van
het spannende verhaal, dat te schrij
ven zou zijn over een groot oorlogs
schip, dat tussen 1785 en 1855 door
steeds wisselende regeringen werd
gedirigeerd Het zal zeer de moeite
waard zijn om zodra de bibliotheek
van Marinehistorie de narigheid van
verhuizing en reorganisatie te boven
is. daar en elders te gaan snuffelen
De Franse gegevens bevatten zon
der goede begeleiding van een mari
nehistoricus. die de beschikking
heeft over goede woordenboeken -
te veel niet te vertalen scheeps
termen
VRAAG: Op de vlag van Sri Lanka
komt een leeuw voor: Wat doet die
leeuw daar?
ANTWOORD: De leeuw, als heral-(
disch symbool is ook bij ons alge
meen bekend. Maar de afkomst van
onze uit het water verrijzende of wa-
penvasthoudende nogal venijnig uit
ziende, op hun achterpoten staande
exemplaren en het nogal goedmoedi
ge. normaal op de grond lopende dier
(al heeft hij een gemeen scherp mes ln
zijn echte mensenhand) met een vro
lijke kwispelstaart en een ontwape
nende wipneus, is toch wel anders.
Prins Vijaha. Arisch veroveraar van
Ceylon. 600 voor Christus stamde van
een leeuw af volgens de legende. Dit
verklaart het voorkomen van ge
beeldhouwde leeuwen in oude Singa-
lese paleizen. De vlag van de laatste
koning van Kandy (Ceylon) Sri (wat
eerbiedwaardig betekent) Lanka ging
in 1815 als oorlogsbuit mee naar En
geland. Bij het herstel van de onaf
hankelijkheid van Ceylon in 1948
werd een kopie van deze vlag gehe
sen. een gouden leeuw met zwaard op
een rood veld, omgeven door een gou
den rand. In de hoeken de bladen van
de heilige Bo-boom, waaronder Gau
tama tot Boeddha werd. In 1951 werd
aan deze vlag een oranje en een groe
ne baan toegevoegd (de hindoe- en
moslimminderheden). De leeuw vin
den we ln het verre oosten op meer
plaatsen, bijvoorbeeld in de Leeu-
wenstad Singapore en in de naam
van de Indrukwekkende Sikhs.
REACTIE VAN LEZERES: Ik kar.
wel merken, dat u nog niet veel gele
genheid hebt gehad om naar een uit
zending van In 't zilver te luisteren
op maandagmorgen voor de radio
(Inderdaad, tot nu toe kwam daar
niets van) Daarin wordt verwezen
naar de vereniging: Uit Boven 60 (Ha
venstraat 41. Bussum - 02159-33017),
retzen voor ouderen De leiding be
rust onder meer bij een gediplomeerd
verpleegkundige Vijf minuten na het
ontvangen van deze telefonische re
actie had ik al de belofte uit Bussum:
morgen ligt het reisprogramma bij u
in de bus. Zo gaat het daar.
HERHALING van de vraag naar het
adres opleiding sportmasseur: Neder
lands genootschap sportmassage.
Bussumsestr. 150. Den Haag,
070-452531.
HEEL LATE REACTIE: Verleden
jaar werd er een vraag gesteld over
teken- en schildercursussen in de zo
mervakantie. Ik heb maar even ge
wacht met mijn brief, met de gedach
te, dat zoiets in het voorjaar beter
aanslaat: Van 1 Juli tot 15 september
bestaat de mogelijkheid zo'n cursus
te volgen in Mamhac (Dep. Aveyron,
Zuid-Frankrijk), Marnhac is een ge
hucht. 4 km van St Geniez d'Olt. een
middeleeuws stadje aan de Lot. In
lichtingen bij de heer Bessel Kok tot
1 Juni, Galerie Le scarabee vert.
Frans Halsstraat 41. Amsterdam, tel.
020-711138
ANTWOORD: Wij hebben gesproken
met de heer Bessel Kok. onder wiens
leiding gewerkt wordt en we hebben
de folder en een plaatje van het dorp
bekeken. Binnenkort hopen we het
werk van de lezer die ons de reactie
toezond, te zien op een expositie in
onze eigen woonplaats.
MUNTEN uit Zeeland: Het is altijd
jammer als er geen goede afdruk van
zo'n munt bij gevoegd wordt. Het is
zo belangrijk te zien wat er precies
staat en niet wat men denkt dat er
staat. Een goede afdruk lukt ook niet
de eerste keer. Een paar maal herha
len op heel dun papier. De eerste
penning of munt laten we buiten be
schouwing. Nummer twee: penning,
zilver zo groot als een dubbeltje, ver
moedelijk een soort insigne geweest,
want het is gesoldeerd. Daar staan
ineengevlochten cijfers VOC en het
jaartal 1755. Aan de andere kant een
wapen met leeuw op het schild en
daarboven een kroon. Nummer drie
een koperen munt 1764 Overijssel,
aan keerzijde Vigilate et orate.
ANTWOORD. Er waren nog meer
munten uit Zeeland, waardoor men
zou kunnen geloven dat er weer een
pot met geldstukken gevonden is.
Maar dit was niet zo heel waardevol,
alleen maar leuk om te bekijken en
om te hebben. Wij geven altijd de
raad zulke op zichzelf staande munt
jes te geven aan het hoofd van de
plaatselijke basisschool, want er valt
om deze duitjes heen heel wat te
vertellen. Nummer twee is een munt
je. geslagen door en voor de Verenig
de Oost Indische Compagnie. Dat te-
ker V met een O en een C door de
poten heen ziet men in Middelburg op
verschillende plaatsen. Daar was een
groot entrepot, een opslagplaats voor
goederen aan de Rotterdamse Kaai.
vroeger „het dok" genoemd. Dit Oost
Indisch Huis dat bestond uit een rij
opslagplaatsen achter elkaar rondom
twee of drie ruime binnenplaatsen
werd ln 1940 door oorlogsgeweld ver
woest De duiten hadden in de Indi
sche gebieden twee keer zoveel waar
de als in de Republiek, zodat er flink
gesmokkeld werd Om dit te verhin
deren kregen de munten die naar
Indlë gingen, de VOC slag. De VOC
liet vee) duiten en andere munten
iela
Dier
vincies). Vandaar dat men 0||£
het land kleine pasrhunten
komstig uit verschillende
Over de waarde van die dui
ben we het eerder gehad,
schrift betekent: „Waakt e etêi
teei
Als lezer weet u wei wat
wordt bedoeld. Vier van dez ln(j
kon men voor een ander raf
inwisselen: Het vierduitstuk
- of „groot". De laatste naatada
men nog wel eens in oude Wyan
schrijvingen en dergelijke p wj|
Toen in 1877 Willem III de
munt van 2'/j cent invoerde, d
de naam „vierduit". en zelfs
weer op.
luis
lel i
nse
AANVULLING op een vroeg 1 te
ven antwoord over „waari
ren". Er bestaat een verenig
verzamelaars van oude
VVOF, Postbus 17071-1001
sterdam. Er ls een catalogus
slaan te Utrecht en ook te Middel
burg. Als u langs de Koorkerk ko
mend naar de Abdij wandelt, ziet u
aan uw linkerhand op de muur: Pecu
nia nervus rerum en dat betekent
zoveel als: Om geld draait alles. Op
de keerzijde ziet men het wapen van
Zeeland: De leeuw oprijzend uit het
water (zinspreuk: Luctor et emergo
Ik worstel en kom boven). Boven het
wapen de gravenkroon. Jammer dat
er gesoldeerd is aan het muntje,
waarschijnlijk droeg men het als
knoop. Als dit inderdaad een dubbele
zilveren stuiver is, is dat een aardig
bezit. De zogenaamde bezemstuivers
van die afmeting zie ik nu en dan.
maar zo n VOC-dubbeltje heb Ik nog
nooit gezien. Vertoon het maar eens
in het museum of ln de Provinciale
Bibliotheek. Nummer drie is een duit.
geslagen in het gewest Overijssel. De
meeste gewesten hadden een eigen
muntslag en ze waren zuinig op dat
recht. De waarde van dat geld was
vrijwel gelijk voor alle gewesten (pro
NOG EEN REACTIE op de
pende oude archiefwerken:
maakt ons attent op het en
te" atelier in Nederland, nan
afdeling van de befaamde Pi
le Bibliotheek, Zeeland te
burg. Naar onze lezer meent,
er ook in Gent zo'n atelier,
ontvangen van deze brief
prompt Middelburg gebeld
veel meer goede zaken verni
1940 werd ook de Provincial
theek verwoest en vele kost 1 J'
cumenten verbrandden of kr
terschade. Tqen wij daar e
jaar geleden eens moesten i ^gi
telde men ons van de enoi
veelheid werk. dat daar nog s d<
moest worden om de restan "te:
de documenten, die. doordre "Zoe
bluswater, tot massieve klon
geworden waren, te onderzol onu
het beëindigen van ons werk
rubriek hopen we in de gelegt 'J*
zijn de leemten in de Zeeuws
en takken van onze eigen st ns
wat aan te kunnen vullen.
lijn