Ongelovige gastarbeiders?
Dan nog liever een vrouw!
BARRICADA
Nicaragua's vage vrees voor het
internationale imperialisme
PUEBLO
N° 59
C$1.50
iffoTERDAG 16 FEBRUARI 1980
TROUW/KWARTET
De regering van Saoedi-Arabië heeft besloten dat de vrouw meer mogelijkheden
moet krijgen om buitenshuis te werken. Voor een land waar de islamitische wet
tot in de puntjes wordt nageleefd, lijkt dit een revolutionair besluit. Maar de
economische ontwikkeling van het land wordt bemoeilijkt door een tekort aan
arbeidskrachten. Dit dwingt de religieuze leiders te kiezen tussen twee
kwaden: een snelle groei van het aantal buitenlandse gastarbeiders, die
vaak geen moslem zijn, of de vrouw inschakelen in het arbeidsproces.
"BUITENLAND!
dir
N.
igrai
Officieel mag de vrouw
i Saoedi-Arabië de vier
nuren van haar huis
slechts verlaten als zij
adtkesluierd is en vergezeld
a «rordt door haar echtge-
loot of vader. Zij mag
liet autorijden en al-
een een baan hebben
bij een bedrijf waar uit
sluitend vrouwen
«erken.
Voor de kinderen van buiten
anders leveren deze strenge
egels vaak enorme moeilijk-
ïeden op. Een westerse diplo-
elkoikaat die in een voornamelijk
loor Saoediërs bewoonde
rijk van Riaad woont, vertelt,
lat zijn twaalfjarige dochter
lauwelijks op straat kan spe
en. Wanneer zij op een fiets
en blokje om gaat. bekogelen
iaoedische leeftijdgenóten
l0 laar met stenen.
t al|
gehi
Zonr
ielee
jndo »as in de laatste twee jaar zijn
lkke' erscheidene nieuwe over-
13 sleidsgebouwen van damestoi-
ijk.
;tten voorzien. Vroeger werd
t als overbodig beschouwd,
ant wat had een vrouw bui-
inshuis te zoeken? Sommi-
en zien een simpele verklaring
iervoor: al die nieuwe over-
eidsgebouwen in Riaad zijn
oor Europese architecten ont
worpen.
)p het ministerie van plan-
ling breekt men zich nu het
door James Dorsey
hoofd over de vraag hoe de
vrouw een groter aandeel in
het arbeidsproces kan krijgen
zonder in strijd te komen met
de sjaria, de islamitische wet
geving. Het besluit van de mi
nisterraad lijkt een nieuwe pe
riode van liberalisatie in Saoe
di-Arabië in te luiden. Die
volgt dan op een periode
waarin de emancipatie pas op
de plaats maakte, of zelfs een
pas achteruit: Vorige maand
nog werd het de kranten op
nieuw verboden foto's van
vrouwen af te drukken. Poli
tieke waarnemers zien dit als
een concessie van de konink
lijke familie aan de religieuze
leiders, die zich naar aanlei
ding van de overval op de
Grote Moskee van Mekka zeer
bezorgd maakten over het
tempo van de modernisering
van het land.
School
In de jaren zestig kwam de
emancipatie van de vrouw op
gang. De eerste meisjesschool
werd in 1960 geopend en on-
derwijsfunctionarissen con
stateren nu dat vrouwen het
in hun studie beter doen dan
mannen. Ze zijn meer gewend
zich te concentreren en in af
zondering te werken, menen
deze functionarissen.
Geleidelijk kregen de vrou
wen meer vrijheden, met
name in de steden. De radio
begon vrouwenprogramma's
uit te zenden en vrouwen
mochten als zangeres ook
voor de microfoon komen.
Met de komst van de televisie
ontstonden er nieuwe moge
lijkheden, al waren bij show-
programma's aanvankelijk
van de vrouwen alleen de han
den te zien. Aan het eind van
de jaren zestig maakten de
vrouwen hun entree bij het
ministerie van arbeid en soci
ale zaken.
Politieke waarnemers schrij
ven deze liberalisatie toe aan
het feit dat steeds meer Saoe-
dische vrouwen het buiten
land bezoeken en met nieuwe
impressies terugkeren. Maar
ook een ruzie tussen Egypte
van Gamal Abdel Nasser en
Saoedi-Arabië heeft tot deze
ontwikkeling bijgedragen. Sa
oedi-Arabië voelde zich ge
noodzaakt te bewijzen dat
Nasser ongelijk had met zijn
beschuldiging dat het konink
rijk feodaal en reactionair
was.
In de loop van de jaren zeven
tig herstelde de islamitische
geestelijkheid haar greep op
het leven en de vrouw kreeg er
geen vrijheden meer bij. (Nas
sers ongelijk hoefde inmid
dels ook niet meer te worden
bewezen, de president over
leed in 1970.) Nu zijn er echter
binnenlandse redenen om de
positie van de vrouw opnieuw
onder de loep te nemen.
Saoedi-Arabië heeft steeds
meer arbeidskrachten nodig,
maar de toevloed van gastar
beiders uit India, Pakistan,
Korea en Taiwan vervult vele
Saoediërs met zorg. Misschien
speelt ook hierbij de bezetting
van de moskee in de heilige
stad Mekka, eind vorig jaar,
een rol. Volgens kroonprins
Fahd heeft deze gebeurtenis
„ons de ogen geopend voor
zaken die wij tot nu toe als
vanzelfsprekend be
schouwden."
De Saoediërs zijn wel van
plan de strikte scheiding van
mannen en vrouwen vol te
houden. (Niet overal wordt die
scheiding overigens conse
quent volgehouden. Op bin
nenlandse vluchten zitten
mannen en vrouwen vrolijk
door elkaar en traditioneel ge
klede Saoedische mannen la
ten er zich bedienen door wes
ters geklede, niet-Saoedlsche
stewardessen.)
In vrouwenziekenhuizen en in
het onderwijs voor vrouwen
werken vrouwen nu op alle
niveaus. Maar op de universi
teiten mogen vrouwen slechts
les van mannen krijgen via
een gesloten tv-circuit en de
bibliotheken hebben aparte
openingstijden voor mannen
en vrouwen.
Geld
Ook in het economische leven
van Saoedi-Arabië moet de
vrouw een belangrijkere rol
gaan spelen. Twee weken ge
leden zijn in de hoofdstad Ri
aad de eerste bankfilialen ge-
opand die uitsluitend voor
vrouwen toegankelijk zijn. Op
deze manier wil men de vrouw
leren haar geld zelf te beheren
en eigen bedrijven te stichten.
Een bijkomend voordeel zou
het zijn als allerlei bedragen
die nu thuis onder het hoofd
kussen worden bewaard, zo
aan 's lands economie ten
goede kunnen komen.
De Saoediërs houden vol dat
modernisering hun traditione
le samenleving niet in gevaar
hoeft te brengen, althans
voorlopig niet. „Kijk maar
naar onze jongeren die in het
buitenland hebben gestu
deerd," zegt een hoge ambte
naar. „ZIJ keren terug nadat
ze het goede en het slechte
van het westen hebben ge
proefd. Zij komen terug en
laten hun westerse kledij ach
ter. Ze voegen zich heel soepel
in de traditionele patronen
van onze samenleving, en uit
eindelijk kiezen onze jonge
mannen niet een westerse
maar een Saoedische vrouw
als partner voor het leven."
Sommige liberalen in Saoedi-
Arabië zien de toekomst an
ders tegemoet. De directeur
van het Instituut voor open
baar bestuur in Riaad laat een
nieuw onderkomen voor zijn
Instituut bouwen, waarin de
zalen berekend zijn op onder
wijs aan mannen en vrouwen
te samen. Over drie jaar zal de
bouw voltooid zijn. „Tegen
die tijd zal de schelding tus
sen mannen en vrouwen tot
het verleden behoren," ver
wacht hij.
Vaders i
Veranderingen voltrekken
zich echter langzaam in Saoe-
di-Arabie. Op het ministerie
van onderwijs vertelt men dat
er vijf jaar geleden een nij
pend tekort aan onderwijs
krachten was. Met instem
ming van koning Faisal werd
aan de vaders van twee afge
studeerde meisjes gevraagd of
hun dochters onderwijs moch
ten geven. De meisjes zouden
een dubbel salaris genieten en
de vaders mochten zelf een
chauffeur uitzoeken die hun
dochters naar school zou
brengen. De vaders sloegen
het aanbod af: „Hoe zouden
we onze buren recht in de
ogen kunnen kijken als onze
dochters in ons levensonder
houd zouden voorzien?"
Maar dat er iets verandert,
kan niet worden ontkend.
Buitenlandse diplomaten in
Riaad vertellen dat zij soms
Saoedische echtparen op be
zoek krijgen. Bij binnenkomst
doet de vrouw dan haar sluier
af. Twee jaar geleden was dat
nog ondenkbaar. Bovendien
is de sluier zelf ook niet weer
wat hij geweest is. Sommige
zijn zó doorzichtig, dat de
rode lippenstift eronder on
middellijk opvalt.
„Sociale veranderingen zijn
niet te decreteren," zegt de
staatssecretaris van planning,
dr. Faisal al Bashir. „In 1962
moest de nationale garde er
voor zorgen dat de eerste
meisjesschool open kon blij
ven. Maar," voegt hij daaraan
toe, „de Verenigde Staten
werden in 1776onafhankellJken
pas in 1912 kregen de vrouwen
er het kiesrecht."
De crisissituatie in Nicaragua is voorbij. De ergste
longer is gestild en de balans van de chaos, die de
verdreven regering van president Somoza achter
liet, is opgemaakt. Het gevecht om invloed van
xilitieke partijen en vakbonden is begonnen, en
reigt ook al slachtoffers te maken.
Ot
bben
n
L<r
ORGANO OFICIAL DEL FRENTE SANDINISTA OE L1BERACI0N NACIONAL
door Wim Jansen
■Het kan nog een jaar of drie. vier
luren voordat er algemene ver-
liezingen in Nicaragua komen.
Ve willen de mensen pas naar de
tembus sturen als hun magen
'oldoende gevuld zijn en als ze
•bea lunnen beseffen welke partij wie
.j ertegenwoordigt. Daarvoor
loet eerst iedereen kunnen lezen
tn schrijven", aldus Alvaro Jerez.
ioï
'enis
Dstei
:r lij L
'at verte
is vooraanstaand lid van de Democra-
ische Beweging (MDN), één van de poli
tieke partijen in Nicaragua. Samen met
•tegenwoordigers van andere politieke
artijen in zijn land was hij deze week in
(ederland om begrip te vragen voor het
angzame herstel van de democratie* in
ijn land. Een verkiezingsstrijd op dit mo-
Jnent acht hij niet zinnig, omdat het over
grote deel van de bevolking op de sandi-
on listen zou stemmen, zonder to weten wat
mdere politieke partijen voorstaan. De
grootscheepse campagne tegen het anal
fabetisme. die volgende maand begint,
wordt dan ook gezien als een politieke
daad Pas als iedereen kan lezen of schrij
ven, is het verantwoord verkiezingen uit
schrijven.
ioor de vorming van de politieke partijen
worden langzaam ook de krachtsverhou
dingen in het land duidelijk. De Junta,
waartoe ook de MDN van Alvaro Jerez
'hoort, wordt van twee kanten onder
ïur genomen. Uiterst links biedt de
'Ste problemen: de activiteiten van de
•tskistische Beweging van volksactie
P), bracht de regering er eind januari
'lfs toe de aan deze partij verbonden
M rui
1 a?
ts aai nee'
trots
*A1
Wfs
krant El Pueblo te sluiten en een aantal
redacteuren te arresteren. Afgelopen
maandag veroordeelde een rechtbank in
Managua vier van hen tot twee jaar ge
vangenis wegens contra-revolutionaire ac
tiviteiten.
Uitverkoop!
Aanleiding voor de sluiting van El Pueblo
waren de voortdurende aanvallen op de
regering die te horen kreeg dat ze de
revolutie verkwanselde. De trotskisten
verweten de opstellers van de plannen
voor wederopbouw „uitverkoop van het
proletariaat aan de lokale bourgeoisie".
De krant riep op tot actieve sabotage van
het economische plan „om de macht weer
in de handen van het volk te brengen"
Deze oproep heeft op de grootste suikerfa
briek van het land, in San Andres, al
geleid tot moeilijkheden. Onder druk van
de trotskistische bond waren de arbeiders
in staking gegaan. Toen zij echter bij een
stemming besloten weer aan het werk te
gaan. werd dat verhinderd door een groep
je Milpa's, gewapende mensen van de
trotskistische bond. Deze bond probeert
ook in andere delen van het land stakin
gen uit te roepen voor hoger loon, hoewel
het land vrijwel bankroet is.
De sluiting van El Pueblo is van verschei
dene kanten betiteld als een aanval op de
persvrijheid in Nicaragua, in strijd met de
nieuwe grondwet. Alvaro Jerez bestrijdt
dit: „De revolutie is nog te broos om
dergelijke sabotagedaden te kunnen over
leven. De grondwet garandeert de pers
vrijheid. maar zegt er wel bij dat de media
de belangen van de revolutie niet mogen
schaden. Een krant als La Prensa oefent
ook regelmatig kritiek uit op de regering,
maar die wordt geen strobreed in de weg
gelegd."
Jerez zegt dat een van de belangrijkste
doelstellingen van de delegatie op de reis
door Europa is begrip te kweken voor
dergelijke situaties. Hij laat er geen twij
fel over bestaan dat zijn land dergelijke
interne conflicten niet kan gebruiken, nu
er net een begin is gemaakt met de tweede
etappe van de wederopbouw: het herstel
van de produktiemiddelen, die het land
onafhankelijk moeten maken van het bui
tenland.
Over de hulp die het buitenland aan Nica
ragua heeft gegeven is Jerez zeer tevre
den: „Zonder die hulp hadden wij de eer
ste maanden na de omwenteling niet eens
overleefd". Ook over de Verenigde Staten,
die binnenkort 150 miljoen gulden be
schikbaar zullen stellen, is hij positief: hij
spreekt zelfs van „hartelijke" relaties.
Toch uit hij voortdurend de vrees voor het
„internationaal Imperialisme", dat bezig
zou zijn met een contrarevolutie. Wat Je
Je bij die vage term precies voor moet stel
len. weet Jerez ook niet. Maar in zijn land
is men ervan overtuigd dat een internatio
nale perscampagne ten grondslag ligt aan
een dergelijke imperialistische tegenrevo-
lutie. Dat zou blijken uit berichten die
melding maken van schending van de
mensenrechten in Nicaragua of van een
overdreven voorliefde van het land voor
de politiek van Moskou.
„We worden afgeschilderd als een tweede
Cuba, alleen maar omdat we de hulp ac
cepteren van twaalfhonderd Cubaanse
onderwijzers, die ons helpen bij de alfabe
tiseringscampagne. Of ze schrijven dat
wij duizenden politieke gevangenen heb
ben, onder wie vele kinderen. Maar ze
hebben het dan over de zevenduizend
gardisten en collaborateurs, die vastzitten
wegens oorlogsmisdaden. Zij krijgen nu
een eerlijk proces en zullen natuurlijk
moeten boeten voor de moorden die ze
hebben begaan. Ik ben Juist hier om dat
soort dingen uit te leggen."
Op de vraag of Je hier uit op kunt maken
dat ook in Nederland een dergelijke pers
campagne wordt gevoerd, krabbelt hij te
rug. We geven meer aanvullende Informa-
AL SERVICIO OE LA VERDAO V LA JUSTICIA
Mimgua. DN..Domingo 19 de Agoilo dc 1979 Trt. 117»»
UN PfRIODlCOOENUEVOTiPO
QUE EXPWESA El ACTUM Y IAS ASPIMCIONES OE l»S MIVORIAS
<tn
MANAGUA NTAAAGUA
tie, zegt hij. En hij voegt eraan toe dat de
delegatie Inmiddels van het CDA de ga
rantie heeft gekregen dat deze partij geen
contra-revolutionaire activiteiten zal
steunen.
Overigens was Nicaragua een van de wei
nige niet-gebonden landen In de Verenig
de Naties die weigerden te stemmen voor
de resolutie tegen de Sowjet-Unie, naar
aanleiding van de inval in Afghanistan.
Nicaragua onthield zich toen van stem
ming, maar Jerez zegt dat dit niet uitge
legd mag worden als steun aan Moskou.
Het zou gaan om een onjuiste formulering
van de VN-resolutie
Toch vreest de Nicaraguaanse delegatie
dat ook in Nederland bepaalde groeperin
gen „waarschijnlijk zonder het, te we
ten" die vage imperialistische campag
ne steunen. Dat zou dan gaan om de CTN.
een van de grotere vakbonden ln Nicara
gua die tijdens het regime van Somoza
altijd het verzet heeft gesteund. De bond
heeft ook actief meegevochten, aldus Al
varo Jerez, maar zou zich nu contra-revo
lutionair opstellen. En dat zouden ze doen
met steun van het CNV en de de Latijns-
Amerikaanse vakcentrale Clat.
Volgens Jerez heeft de CTN nauwe ban
den met de Sociaal-Christelijke Partij
(PSC), de meest rechtse van de twee chris
telijke partijen op dit moment in Nicara
gua. Die partij valt vaak het beleid van de
regering aan. Jerez: „Zolang dat positieve
oppositie is. is dat toegestaan. Maar de
CTN riep drie dagen na de omwenteling al
een staking uit voor hogere lonen in de
gezondheidssector, terwijl er niet eens
eten genoeg was voor de gewonden ln de
ziekenhuizen. Ook weigert da bond zitting
te nemen in een overkoepelende organisa
tie, waarin alle vakbonden overleg kun
nen plegen. We hebben aanwijzingen dat
de CTN steun uit het buitenland krijgt."
In een gesprek met het CNV hebben de
Ntcaraguanen gevraagd er bij de CTN op
aan te dringen zich wat positiever op te
stellen tegenover de plannen van de rege
ring. Zij vingen echter bot: het CNV is vast
van plan de CTN te blijven steunen.
Verbolgen:
CNV-woordvoerder Henk Hofstede toont
zich nogal verbolgen over deze voorstel
ling van zaken: „Tot voor kort was de CTN
communistisch, als Je Somoza mocht ge
loven. Nu is die bond Ineens weer te
rechts. Het ls niet waar dat de CTN de
Nicaraguaanse revolutie saboteert. De
bond stelt zich positief op tegenover de
regering, maar wil wel politiek onafhanke
lijk blijven. Daarom wil ze ook niet ln dat
overkoepelende orgaan plaats nemen, uit
angst dat dat uit zal draaien op een een
heidsvakbond onder leiding van de Sandl-
nistische bond. die de politieke belangen
boven de belangen van de aangesloten
leden stelt En dat leidt tot corruptie."
Hij voegt eraan toe dat de houding van de
CTN ook is Ingegeven door een angst voor
het communisme
Ook een woordvoerder van Clat-Neder-
land toont zich ongelukkig met de be
schuldiging dat zijn organisatie helpt bij
het om zeep brengen van de Nicaraguaan
se revolutie. „De CTN heeft in Nicaragua
een goede rol gespeeld en zal zich ook nu
constructJef-kritlsch en onafhankelijk op
stellen. Dat kunnen wij steunen," aldus de
woordvoerder
n
