Gereformeerde klacht tegen
multinationale onderneming
I
Si
Bisschoppen kritisch
over arbeidsbestel
ck
Uit brieven van lezers
Bijbels zonder en
met aantekeningen
Zegen alleenrecht
van de dominee?
Trouw
Heiligdommen
in Israël
beklad
VOORBIJGANGER^ e(
De verloren Vader
WOENSDAG 6 FEBRUARI 1980
TROUW/KWARTET
boen
door Aldert Schipper
De Commissie Ontwikkelingssamenwerking van de gereformeerde kerken (KOS) heeft bij de
ohdememing Adela in Luxemburg geprotesteerd tegen het verjagen van een groep van 1200
pensen van Trindade, een schiereiland aan de Braziliaanse kust in de staat Rio de Janeiro. Onderzoek
gereformeerde kerken meebetaalden
aan de netten van de vissers, maar
dat de firma het hun onmogelijk
maakte die te gebruiken en zo in hun
onderhoud te voorzien.
DC gereformeerde kerken zijn bij de
boeren en vissen» van Trindade be
trokken. doordat zij vla het Samuel-
foórts van de gereformeerden in Bra
zilië steun aan de vissers voor de
aafikoop van nelten hebben ver-
staekt
Adela s dochteronderneming Trinda
de Desinvolvimento Turistico heeft
oro op het schiereiland een luxeus
toeristenparadijs te scheppen, de in
wdjners <>p slinkse wijze uit hun hui
zen verdreven De kerken van het
schiereiland zijn gesloten Nog maar
60'inenaen. die de strijd willen voort
zetten. zijn achtergebleven
Hoewel Adela een Internationale on-
dem>ming ls. bezitten vooraanstaan
de Nederlandse zakenlui er aanzien
lijke invloed Onder hen zijn directie
leden van de grote Nederlandse on
dernemingen zoals Philips. Shell.
Unilever en de grote handelsbanken
Trfndade lag tot 1973 uiterst afgele
gen tn dat jaar werd de autosnelweg
Rlo de Janeiro-Santos geopend en
kwamen grondspeculanten en enkele
grtlelros" ln de buurt Grilelros zijn
mehsen die zich een stuk grond toeëi
genen In tegenstelling tot „possei
ros'' die weliswaar ook geen formeel
eigendomsbewijs bezitten, maar de
grond al lang bewerken Zij worden
volgens het gangbare recht in Brazi
lië als eigenaren beschouwd
Posseiros
De mensen van Trindade waren pos
seiros Hun vooroudere waren onge
veer 300 Jaar geleden op het schierei
land neergestreken De firma Trinda
de Desenvolvimento TurisUco. bijge
naamd ..de firma", maakte de men
sen van Trindade wijs dat zij de echte
eigenaresse van de grond van Trinda-
d<- was Zij bood de eenvoudige boe
ren en vissers een bescheiden geld.
omgerekend zo'n 500 gulden, als zij
bfreld zouden zijn goedschiks het
stuk land te ontruimen De boeren en
vissers, die niet vrijwillig een heenko
men zochten naar de gereedstaande
huisjes, kregen te maken met aan
drang van de zijde van een veertigtal
..jaguncoseen bewakingsdienst van
sterke mannen, die speciaal van ver
waren gehaald en die niet voor ge
weid en intimidatie uit de weg gaan.
Zo hebben enkele jaguncos de onder
wijzeres van Trindade verkracht en
een inval gedaan in het huls van de
ex-mlnUter van Industrie Severo
Gpmes
De ..firma" zond niet alleen de men
sen jaguncos op hun dak, maar zij
kregen ook bezoek van een namaak -
dominee. die de brave pinkstermen
sen moest doen geloven dat het Oods
wil was. dat zij uit Trindade zouden
verdwijnen.
De gereedstaande huisjes voor de ln
woners van Trindade zijn niet slecht,
maar ze zijn zo gesitueerd dat de
mensen niet meer kunnen vissen of
de landbouw bedrijven. ZIJ zouden
dan geen inkomsten meer hebben
Een maatschappelijk werkster van
Adela voorzag dat de mensen op de
waarin opgenomen Oe Rotter
dammer met Oordis Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe leidse Courant
l'itgava. Trouw/Kwartet BV
Hoo'dredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Postma
H®o* okantoo»
859
1000 *W Amste»d*n
W bautU'aat '3' Amsterdam
Postg-'o 66 00 00
Ra"» Ned Cred-eibar»
«e»en.ngrv 73 00 17 574
n€GO ROTTERDAM DORDRECHT
PDVÖUS 94f.
3000 AS Rotterdam
ie< 010-1 tSSMi^Donnemenien
#n bezorging)
tei 010-115566 (redactie!
tel 11S700IUAHortend voor
advertent*» i
westtneak a
REGO DEN MAAGlE»0€N
Pojtbv» 101
7501 CC Oen Haag
te' 070 469445
(abonnementen en bezorging)
tei 070-469445 (redacae!
tel 070-466664 luAHurtend voor
advertenties)
Parkstraat 77 Oen Haag
PEGO NOORD OOST NEDERLANO
l abonnementen en bezorgrrx^
p©»tbu* 3
8000 AA 7wo»e
te' OS700-17030
Me1» markt 56 ZwO^e
Abonnementsprijzen:
drerfereerer-evert 00 aanveeg
T e etonisctie
fam*eoer<Me« 9 9 30 .an
maandag i m v ,oeg Op zondag van ia
70 ui/ te** 070 913456
opga»* m.rv adverteeees w
070 936666 0« SCfw f^k aan Mm. Adv
a»dekng postbus 433
1000 A A AMSTERDAM
Aaresw.vZ-g.ngen u.«S*urtend SCbr>flei.|k
aan onze Amsterdamse adressen
duur terecht zouden komen ln de
krottenwijk van een van de grote
steden.
Aandeelhouders
Adela, waar Trindade Desinvolvi-
mento Turistico een volle dochter
van is. legt zich toe op ontwikkelings
projecten volgens de kapitalistische
beginselen. ZIJ heeft 230 aandeelhou
ders Volgens het Jaarverslag 1978 ls.
bij Adela onder meer actief betrok
ken Frits Philips, erelid van de raad
van bestuur van Adela en lid van de
raad van bestuur van Philips. In de
raad van commissarissen van Adela
zitten verder onder meer D. de Bruy-
ne. de president van de Koninklijke'
Shell. F H. Fentener van VUsslngen,
vice-president van de SHV. R Hazel-
hoff. directeur van de Algemene
Bank Nederland. C. T. C Heynlng,
directeur van Unilever. A. Jlskoot,
voorzitter van de directie van Pier-
son. Heldring en Plerson, R. C Spino
za Cattela. lid van de raad van be
stuur van Philips. W. E Waegeningh.
president van de Internationale
Maatschappij voor landinrichting en
ontwikkeling en C F. Karsten. voor
zitter van de raad van bestuur van de
Amro-bank.
De gereformeerde zending had lucht
gekregen van de gebeurtenissen ln
Trindade door artikelen ln Brazili
aanse kranten. In dat land werd veel
ophef van de zaak gemaakt en wer
den er vragen over geste Pi het
parlement.
Stappen
In oktober vorig jaar zond de Com
missie Ontwikkelingssamenwerking
een brief aan Adela en aan de Neder
landse aandeelhouders. Deze ant
woordden ln de meeste gevallen dat
zij niet op de hoogte waren van het
gesignaleerde probleem. Phllips-di-
recteur Spinoza Cattela meldde dat
hij stappen zou ondernemen. Deze
bestonden uit vragen ln de jaarlijkse
aandeelhoudersvergadering van Ade
la. De directie van Adela gaf toe dat
er moeilijkheden geweest waren en
beloofde een onderzoek en zo moge
lijk passende actie.
In december bezocht namens de K08
iemand Trindade. Dit leidde tot her
nieuwde verzoeken aan Adela. iets te
doen. Ondanks alle Juridische rege
lingen. waarop de maatschappij zich
beroept, zijn wij overtuigd dat ln
Trindade groot onrecht geschiedt,
schreven de Nederlandse gerefor
meerden. De KOS zette uiteen dat de
De gereformeerden vroegen Adela
om een onafhankelijk onderzoek.
Volgens de bewoners van Trindade
zou het onjuist zijn als dat een onder
zoek door de firma zelf zou zijn. De
gereformeerden stellen daarom voor
er kerkelijke leiders bij te betrekken.
Zij noemen voorts de namen van een
aantal personen, die de onafhankelij
ke onderzoekers zouden kunnen ho
ren. Onder hen zijn de bisschop van
Barra Manza en de Nederlandse pater
Geurts ln Parati, de gemeente waar
Trindade toe behoort.
Adela kreeg tenslotte de dringende
vraag een eind te maken aan het werk
van de Jaguncos. die de firma bij
staan in de ontruiming van Trindade.
Volgens het jaarverslag van 1978 be
vordert Adela de economische en
maatschappelijke vooruitgang in La
tijns Amerika door er privé-lnveste-
ringen te steunen. De onderneming
heeft winstoogmerk, maar beschrijft
zichzelf gaarne als een idealistische
firma, die wil bewijzen dat het kapita
listische systeem ln de derde wereld
werkt.
Adela bestaat ruim 15 Jaar en heeft
meer dan twee miljard dollar belegd
in 180 ondernemingen en projecten ln
de landbouw en de industrie ln heel
Latijns Amerika.
Een van de drie gesloten kerkjes van Trindade. De mensen hebben enige tijd kerkdiensten gehouden in
de buitenlucht, omdat de eigen dominee de kerk al had overgedaan aan de firma.
Sacharow (3)
Deze rubnek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en met voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wi| helaas niet corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam B>| pubdkatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Goudzwaard (4)
Gelukkig heeft Van Dam gelijk ge
kregen. dat ook de derde keer Goud
zwaard zijn zin niet gekregen heeft.
En ook al ls het ..wonder" niet ge
beurd dat volgens Goudzwaard nodig
was om hem in het CDA te houden,
toch is hij gebleven, omdat hij wist
dat een AR-partiJ met een zelfstandi
ge lijst de komende verkiezingen,
geen haalbare kaart zou worden
Daarom stelt hij zich nu beschikbaar
voor een Kamerzetel bij de komende
verkiezingen, maar ik hoop dat geen
kiesvereniging Goudzwaard op een
verkiesbare plaats zet.
Warffum M. de Boer
Goudzwaard (5)
Grote kop ln Trouw van 28 Januari
Goudzwaard doet weer mee! Voorpa
gina' Oelukkig. we kunnen weer rus
tig slapen! Het vaderland ls weer ge
red! Mensen, laten we toch wat rustig
blijven. Nederland ls een klein land
met een grote mond. Het CDA ls een
gedeelte van de bevolking van een
kJeln land Hiervan ls de ARP een
klein onderdeel Hiervan ls de heer
Goudzwaard één lid. Laten we ietwat
bescheiden zijn. Zijn gedachten zijn
niet altijd die vaneen ieder Evenmin
als die van de heer De Boer. Laten we
de stembus eens afwachten, voordat
we dergelijke grote koppen drukken
het ls voor de mensen zelf zo moei
zaam Spreekt het evangelie anders?
len gegeven mag worden, de proble
men te lijf te gaan. in de vaart der
volken.
Hoogvliet
C. van Dijk
Goudzwaard (7)
Degenen die het CDA blijven steu
nen. na alles wat er gebeurd ls vóór. ln
en nA de zwarte nacht van Van Agt,
geven blijk van christelijk en politiek
onbenul, en zijn mede-schuldig aan
het a-christelijke beleid van deze par
tij Dissidenten, dwarsliggers, weer-
spannlgen: schandelijke namen voor
mensen, die ln overeenstemming met
het regeer akkoord de produktle van
nog meer demonische kernwapens af
wijzen Naïef en doodgevaariijk, dat
Goudzwaard weer meedoet. Deze
naar macht strevende conservatieve
club misbruikt slechts mensen als hij.
Evenals ..de tien" zal ook Goud
zwaard ingepakt worden. De start ls
al gemaakt.
Dieren M. van der Woude-Batenburg
Sacharow (2)
Aan de mensen die. na Afghanistan,
nu ook al ln ..Sacharow" een bewijs te
meer willen zien van de noodzaak van
kernwapens de volgende vraag: Am
nesty International voert een Rus-
land-actle (die overigens los staat van
beide zaken), wat doet u?
Amsterdam Bas Voorhoeve
JERUZALEM (AP) Christelijke lei
ders in Israól hebben protesten inge
diend bij minister Begin tegen een
golf van vandalisme gericht tegen
christelijke heilige plaatsen en instel
lingen. Volgens de protesteerders
doet de Israëlische overheid niet alles
wat zij kan tegen de bekladding van
oude kerken en christelijke winkels
in Jeruzalem.
Men neemt aan dat de aanstichters
Joodse extremisten zijn, die de chris
tenen willen beletten zending te drij
ven en zo het karakter van Jeruzalem
in hun ogen te ontwijden. ZIJ hebben
in een klooster ramen ingeworpen,
obscene slagzinnen op een christelij
ke boekhandel geverfd en de eigen
dommen van andere christelijke In
stellingen beschadigd.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Hoorn (buitengew.
gem J. H. Hamoen. kand. te Uti
te Lienden K. Schipper te Dordn
Aangenomen: naar Baarn h. K<
staal te Ridderkerk; naar Amstei
(vormings- en toerustingswerk) J.
Deenik-Moolhuizen te aldaar; n
Hoek van Holland (toez) A. Jumt
te Vlaardingen.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Bergum J. C. Fockeni SN
Komhom. »rdG
Aangenomen: naar Bodegraven W. j-pjj,
v rt R»rir to (Tmmon
v.d. Berg te Ommen.
GEREF. KERKEN (VRIJG)
Beroepen: te Enschede-Noord
Kamphuis te Vlissingen.
Aangenomen: naar Wagerüngen
Deddens te Hilversum.
Burgemeester Koliek van Jeruzalem
heeft opdracht gegeven de schade te
herstellen op kosten van de stad. Er
zijn wat mensen gearresteerd, maar
de aanvallen zijn doorgegaan. Het
ministerie voor godsdienstzaken
heeft gezegd dat er wordt gedacht
over bewaking van godsdienstige
plaatsen, maar dit idee is niet uitge-
voerd als gevolg van gebrek aan geld H3nS KliflQ
en mankracht bij de politie.
lf W
<t zi'
reel:
het
nami
stek
CHR. GEREF. KERKEN die
Beroepen: te Barendrecht M. C. T6p v£
nis te Sliedrecht.
Bedankt: voor Aalten H. de Graaf
's-Gravenzande.
ftzijr
jzigii
GEREF. GEMEENTEN rSm
Beroepen: te Gorinchem H. Hofmi iter
te Rotterdam-Zuid; te Nijkerk E.
nema te Drachten. pder
nhui
emd
Kaï
De Zweedse Kajs Ahlstrand is met
haar 20 jaar de jongste predikant
van haar land. Zij begon haar studie
al, toen xij 16 jaar was en nog op de
middelbare school zat. In de Zweed
se lutherse kerk moet men minstens
23 jaar zijn om dominee te kunnen
worden, maar voor Kajs werd een
uitzondering gemaakt. Zij werd vo
rige week zondag gewijd door bis
schop Lars Carlson van Stockholm.
Overigens is de „vrouw in het ambt"
in de Zweedse kerk nog lang niet
algemeen aanvaard. Er zijn bisdom
men, waar geen enkele vrouwelijke
dominee is, omdat de bisschop ze
niet wil wijden.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie zijn er in de afgelopen ja
ren wel meer golven van vandalisme
tegen christelijke eigendommen ge
weest. De daders zijn meest kleine
groepjes. Onder de gearresteerden
bevinden zich leden van de Kach-
beweging, die geleid wordt door de in
Amerika geboren rabbijn Metr Kaha-
ne. Een woordvoerder heeft namens
de Kach gezegd dat zijn mensen de
aanslagen niet hebben uitgevoerd,
maar dat zij er wel achter staan. „Het
is een joodse plicht gesneden beelden
te vernietigen." liet hij weten. „De
christenen hebben geen plaats in Je
ruzalem. dat de Joodse hoofdstad is."
De meerderheid van de hooglerart 'rP
aan de r.k. theologische faculteit
Tubingen heeft zich uitgesproken t fgf
gen handhaving van professor Har
Küng als docent aan deze facultefte v
n 18
Zes van de tien vinden, dat Küng
kan blijven, nu hij door de vaticaanéreidi
congregatie voor de geloofsleer ls v« at h
oordeeld. Tot nu toe was Küng steeifcn re
door zijn collega's gesteund. pnter
ukki
dc
Tong
Ontmoetingsdag voor ouders de
homofiele jongeren, zaterdag
maart. Open Hof. Hofstraat 17.
ningen. Inl. Werkgroep Ouders en H
mosexualiteit, tel. 050-260173.
Og
Van een onzer verslaggevers t
UTRECHT Voor de vierde maal hebben de Nederlandse RK bisschoppen een brift
uitgegeven bij het begin van de vasten- of 40-dagen-tijd over een onderwerp van algemeen)
maatschappelijk en ethisch belang: „De mens in de arbeid". De brede, maatschappijkritischfect
toon van de brief staat in schrille tegenstelling tot het inperkende, binnenkerkelijki'"'1
synodedocument van enkele dagen geleden.
Aan deze brief is vele maanden ge
werkt. tal van deskundigen en be
trokkenen zijn erover geraadpleegd
en de tekst ls getoetst vooral aan
mensen die dagelijks met de betref
fende problemen te maken hebben.
zowel plicht, noodlot als zegen. De
brief stelt aan de kaak de ongelijk
heid waarmee niet alleen het beschik
bare inkomen wordt verdeeld, maar
ook de lasten, de vreugde van het
verantwoordelijke werk en de span
ning van het onaantrekkelijke werk.
Vrijheid zit al of niet ln Jezelf. Sacha
row ls een vrij mens. Doordat hij
innerlijk vrij ls van angst komt er
ruimte voor moed en verantwoorde
lijkheidsbesef. Het is die kracht in
Sacharow. die hem deed besluiten de
weg van de meeste weerstand te kie
zen. HIJ had ook naar Wenen kunnen
gaan. hetgeen gemakkelijker zou zijn
geweest. Sacharow laat ons zien wat
een échte dissident ls! Daarmee inspi
reert hij mensen over de hele wereld
om de wortels van het universele
kwaad ln Je eigen omgeving te signa
leren en te bestrijden. Er is geen
veiligheid meer. nergens. Het mili-
tair-lndustrieel-wetenschappelijk-
politlek-psychologlsch complex ls als
een net om de aardbol heen gespan
nen. Een net, waarvan de mazen
steeds kleiner worden. Een net ook.
dat alle landen, volken en machts
blokken steeds strakker omsluit.
„Vluchten kan niet meerHet
enige dat nog kan ls de krachten van
de echte vredesbeweging internatio
naal bundelen en samen met Sacha-'
row. Beyers Naudé, Dom Helder Ca-
mara, Ernesto Cardenal, Mient Jan
Faber, Berkhof, de „dwaze moeders"
uit Argentinië en ontelbare anderen
proberen overal ter wereld de mazen
van het net door te knippen. Als dat
lukt moet de spankracht van het net
wel verminderen. Wie mee wil doen
moet wel de weg van de meeste weer
stand willen en kunnen kiezen
Sacharow is daartoe een sterk voor
beeld en ook het meest actuele, maar
er zijn er veel meer!
Balk M. Keus-Bouma
Overval
Na uw bericht van de diamantroof-
overval ln Sint Oedenrode. moet lk
toch even reageren. Een agent werd
zwaar gewond. Waar blijven nu de
protesten uit de Tweede Kamer en de
persfoto's? Die agent had niet eerst
geschoten. Goed gehandeld, Jongen
en van harte beterschap.
Rotterdam H. T. Specht
Meer brieven elders in de
krant.
Deze wijde inspraak is iets nieuws.
Het ls ook tijdrovend gebleken: van Veel g06QS
een voornemen om jaarlijks zo'n
„maatschappelijke" brief uit te ge
ven, ls niets terecht gekomen, cmdat
de voorbereiding op deze wijze meer
tijd vergt. Eerdere „vastenbrieven"
handelden over „Welvaart, verant
woordelijkheid en versobering"
(1973), „Macht, onmacht, hoop"
(1974), en „Leven in verandering"
(1976).
De brief over de arbeid stelt de waar
digheid van de mens als persoon cen
traal. Niet winst, produktie en presta
tie moeten de belangrijkste norm
zijn, maar de ontplooiing van de
mens. De arbeid ls volgens de brief
De bisschoppen erkennen dat er door
arbeid veel goeds tot stand gebracht
is, maar dat de ontwikkelingen ook
veel lijden hebben veroorzaakt of ver
groot. Zij zien het als een christelijke
opdracht dit lijden niet als een nood
zakelijk gegeven te aanvaarden,
maar met kracht te bestrijden. Toets
steen voor gerechtigheid zien zij ln
hen die van het huidige bestel het
meest te lijden hebben.
„We moeten geen genoegen nemen
met het leed in het arbeidsbestel. Aan
de slachtoffers kunnen we zien wat
het waard ls", aldus bisschop Ernst ln
HAARLEM Het algemeen bestuur van het Nederlands
Bijbelgenootschap heeft opnieuw uitgesproken dat het „er
voor zal zorgen dat er altijd uitgaven van de bijbeltekst
beschikbaar zijn zonder aantekeningen". Tevens heeft het
voor zijn staf richtlijnen opgesteld waaraan aantekeningen
moeten voldoen die in sommige uitgaven van de bijbeltekst
zullen kunnen worden opgenomen.
Sommige mensen concludeerden
toen ten onrechte dat het bijbelge
nootschap voortaan alleen bijbels
met aantekeningen zou gaan uit
geven.
Zeist
A.E.M. Aldus
ADVERTENTIE
Goudzwaard (6)
Bravo, dat Goudzwaard met zijn
groep de werkzaamheden weer her
vat heeft Al heeft hij nog veel bezwa
ren. die wij ook wel delen. HIJ kan in
eigen CDA-kring. en daarbuiten, zijn
invloed weer laten gelden Dit alles
om tot een gewenste samenleving te
komen Door heel het tumult heen
gelukkig niet op hol geslagen En
geen uittreding met alle ontbindende
gevolgen vandien. Dat heeft kerkelij
ke en poliUeke versnippering vaak
bewezen. Dat het Goudzwaard en al-
Het nieuwste boek van Threes van Dijck en Jan Peijnen-
burg (auteurs van 'De blinde hoek'): priesterarbeiders
over het arbeidspastoraat in beweging. Zij schrijven
vanuit de arbeid over de kerk en vanuit de
kerk over de arbeid. Een uitgave van De
Horstink, Postbus 400, 3800 AK Amersfoort,
tel. 033-11523. Prijs 18,90.
D£ HORSTINK-
Onder „aantekeningen" verstaat het
bijbelgenootschap hulpmiddelen bij
de tekst zoals: Inleidingen tot bijbel
gedeelten. voetnoten, woordenlijsten,
registers, chronologische tabellen en
illustraties.
Inleidingen zullen, wordt gezegd in
een resolutie die op 1 februari una
niem werd aangenomen, „een over
zicht geven van de hoofdlijnen van
het betreffende bijbelgedeelte en
kunnen historische achtergronden
bevatten die voor het goed verstaan
van belang worden geacht door het
algemeen bestuur".
Ten aanzien van voetnoten bij de
bijbeltekst zal het bijbelgenootschap
zich beperken tot: uitleg van onbe
kende woorden en uitdrukkingen;
toelichting op culturele en histori
sche achtergronden; en alternatieve
vertalingen, hetzij omdat de hand
schriften van de grondtekst onderlin
ge verschillen vertonen, hetzij omdat
verschillende vertalingen van de oor
spronkelijke tekst mogelijk zijn.
Deze resolutie was opgesteld door
een commissie bestaande uit: dr A.
Kruyswijk, voorzitter, lt-kol. H Pau
wels. ds B. van Smeden, ds C Snoei
en mevrouw C van Walraven-van der
Ven. aangevuld met twee leden van
de staf.
Deze commissie werd ingesteld, om
dat er vorig jaar enige ongerustheid
was ontstaan, toen bekend werd dat
het bijbelgenootschap een nieuwe
doelstelling had aanvaard. Deze werd
opgenomen ln de nieuwe statuten die
op 11 november 1978 door de algeme
ne vergadering werden aanvaard en
die op 1 Juli 1979 ln werking traden.
mvi
een toelichting op de persconferentie
waar de brief gisteren werd gepresetp p
teerd. c
Speciale aandacht geeft de brief 1
dit verband aan buitenlandse werl int(
nemers, werklozen, wao'ers, vrouwe _t,
„Ook binnen de kerk zelf zijn we o L,*
dit punt het slachtoffer van een lan| |JK)
traditie, waaraan we ons maar moe t
zaam ontworstelen", aldus de bl ran
schoppen. Lat
De bedoeling van de brief is een bljlge
drage te leveren aan het vinden vifrdt
een nieuwe arbeidsethiek. Hoewel d
brief wel in de traditie staat van
sociale leer der RK-kerk, wordt t
vooral afstand genomen van de soclrw
le en economische wetten en verhou
dingen zoals die in de westerse, li
talistische maatschappij algemei
geldend zijn. Toch willen de bl* r
schoppen zich niet tot het soclallsmtafl
bekennen. „Maar wel kunnen we debt
goede dingen van beide s"stemen getek
bruiken om ons bestel ln Nederlan!
door te lichten", zei mgr. Möller lapal
Utrecht.
De brief wordt in een oplage val
750.000 exemplaren gratis versprei*
in alle RK-kerken. Een stripboek,
probeert vooral ook voor werkend!
jongeren de aangesneden problem*
tiek inzichtelijk te maken. De bls(
schoppelijke vastenbrief ls een langr
doorwrocht stuk. Niet geschikt ort
als herderlijk schrijven van kansel*
te worden voorgelezen, wel om 1
sproken te worden ln kringen waai
men persoonlijk of beroepshalve ziel
bezighoudt met arbeid, evangelie eüi
politiek.
In een eerste reactie zei voorzit!
Perquln van het Koninklijk
land ondememersverbond dat
analyse van de bisschoppen
is. Maar volgens Schelling, lid van
commissie levensbeschouwing v
de FNV. erkent de brief terecht d;
het met de werknemer ln het bedrijf!
leven niet goed gaat.
Van een onzer verslaggevers
APELDOORN Mag een ou
derling, als hij, omdat er geen
dominee beschikbaar is, een
kerkdienst leidt, dan ook de
liturgische groet en zegen uit
spreken aan het begin en eind
van de dienst?
Deze vraag houdt de classis Apel
doorn van de christelijke gerefor
meerde kerken bezig. De kerkeraad
van Arnhem, die de zaak aan de orde
gesteld heeft, vindt van wel.
De kwestie ls van betekenis voor de
zogenaamde „leesdiensten", kerk
diensten waarin een ouderling voor
gaat. Hij verzorgt de hele liturgie,
leest een preek van een predikant
i tenzij hij, wat zelden het geval is. zelf
de bevoegdheid heeft „een stichtelijk
woord te spreken"), maar mag votum,
groet en zegen niet uitspreken, omdat
Je daarvoor dominee moet zijn. Chris
telijk gereformeerd Arnhem, dat pas
weer een eigen dommee kreeg nün
meer dan tien jaar vacant te zljün^
geweest, heeft zijn twijfels over diln
praktijk gekregen. Vandaar de vol t
gende „Instructie" van Arnhem op di g
classisvergadering: or
it
„De classis spreke uit, dat: a. eei<M
leesdienst of dienst des Woords, ge hi
leid door een door de gemeente gekoén
zen en mitsdien door God geroepeBst.
ambtsdrager ten volle eredienst ls; bgu
wezenlijke bestanddelen van de litur
gie de groet en de zegen zijn. dl*
namens de Here zelf dienen te wordeörv
uitgesproken; c. een ouderling, ditfr)
een eredienst leidt, dus de gemeente
behoort te groeten en te zeggen; d sl
ook een eredienst waarin een studentA r
kandidaat proponeert, geleld dient tH.i
worden door een wettig ambt* d
drager." n
m
De classis kwam er ln eerste lnstan-1
tie nog niet uit en benoemde een»
commissie, die op de volgende verga-h;
dering. 5 maart, advies zal ultbren-fir
gen. waarin onder anderen prof dr.
P. Versteeg zitting heeft. d
