loris Brinkman schildert
leen fluitje van een cent
Schoonschip
Uit brieven van lezers
heb mijn hart gevolgd en dat doe ik nog steeds'
IP
L'JDAG 4 FEBRUARI 1980
TROUW/KWARTET
Ir Fred Lammers
HELDER Als ik Alk-
lar voorbij ben begint het
van F sneeuwen. Eerst natte
te uw, die nauwelijks spo-
oe J achterlaat, maar ter hoog-
»van Anna Paulowna ligt er
igen.Len Witte laag over de vei
ns vah. Het landschap krijgt er
melancholieks door: die
;estrekte witte vlakte met
rboven een grauwe lucht
jaruit de sneeuw gestaag
ir beneden komt. Het heeft
iets boeiends. Sneeuw
'*fft de wereld een ander ui-
lijk, iets ongerepts.
I spreekt Floris Brinkman, de 33-
ge schilder uit Julianadorp ook
T Als we samen in zijn atelier
.etage ln een afgedankte school
S\ de Helderse Vismarkt zitten en
j\\ |r buiten kijken ligt daar al een
inieters dikke sneeuwlaag. In de
;oot zit. ln elkaar gedoken, een
op betere tijden te wachten. Het
;tje reageert niet, al staan we pal
het raam. „Als ik dat zo zie zou
de duinen in willen om te gaan
Ideren. Die sneeuw maakt alles zo
en ik hou van ruimte en licht,
from was ik ook zo blij toen ik na
studiejaren aan de academie uit
jterdam weg kon. Daar miste ik
m Ruimte, die Je hier hebt. al begrijp
Dfïjttfog steeds niet waarom ik altijd zo
ben als ik de torens van Den
'1" Jder weer zie. Alles is hier even
tig- ld en grijs en Den Helder is op
szelf een erg bekrompen stad.
wat Je er wel hebt is de dijk met
tClrachter cle zee en daarmee de
Tdsheid. Dat vind je ook in Juliana-
hCi jp, waar ik woon met Marian, mijn
aan,uw' en 01ivier- onze zoon van vijf.
i zitten er midden in de duinen. Het
;r zo stil, dat je de zee kunt horen."
lezeË1 Fioris-
is een ideaal klimaat om te schil-
•n. De afgelopen weken heeft Flo-
nauwelijks een penseel aange-
De redenen daarvoor zijn per-
ijk de tweede baby staat op het
ter wereld te komen en thuis
het een en ander worden ver-
wat ook tijd en energie
igt De voornaamste onderbre-
ig van de dagelijkse gang van za-
n was echter de onderscheiding die
'ris heeft gekregen voor een van
i werkstukken.
ize kousen
in 1973 geschilderd „Meisje met
loze kousen" is in Monaco be-
ind met de Grand Prix In'terna-
lal d' Art Contemporain en dat is
i kleinigheid, want er waren 207
indingen op allerlei terreinen van
1st. zowel schilderijen, tekeningen.
Idhouwwerkenen sculpturen als
Isserie. Uit dat rijke aanbod is het
jlderij van Floris (een van de ze-
Nederlandse deelnemers)
een Internationale jury als num-
één uit de bus gekomen. Dat
■de hem naast tienduizend francs
f i gouden medaille en een oorkonde
Floris Brinkman, gezien door de fotograaf en geschilderd door hem
zelf (Foto's: Arie Sieders)
0Cit is met die wedstrijd wonderlijk
In het voorjaar kreeg ik een
ifje in de bus of ik mee wilde doen.
CD 3at geval moest ik vier dia's van
festukken insturen. Ik heb dat ge- ZelfDOrtret
-1 hoewel ik mezelf geen enkele
s gaf. In september kreeg bericht
mijn .meisje met de roze kousen'.
uitgekozen om echt mee te din-
Ik was er wel een beetje ver-
id over. Het is uiteraard een goed
schilderij, anders had ik het niet In
gestuurd. maar het was al zes jaar
oud. Het ligt al zo 'n .tijd achter me.
Andere schilderijen vind ik persoon
lijk beter. Maar enfin, ik heb het
schilderij zorgvuldig ingepakt en
weggestuurd. Al die lagen pakpapier
boeiden de douane kennelijk. Ze zijn
gaan kijken wat erachter zat. Daarna
hebben ze het papier er niet al te
vakkundig weer omheen gedaan met
als gevolg dat ik half september een
telegram kreeg waarin de aankomst
van mijn zwaar beschadigde schilde
rij werd gemeld."
„Nu ben ik niet zo gauw overstuur.
Het schilderij was verzekerd. Zodoen
de heb ik terug getelegrafeerd dat ze
het schilderij zo snel mogelijk moes
ten laten restaureren. Toen ik de fo
to's van mijn zwaar beschadigde
werkstuk zag. had ik een zwaar hoofd
in de goede afloop, maar Ik 'moet
zeggen dat ze het ln Monaco voortref
felijk hebben hersteld. Zelfs kenners
valt het niet op wat ermee is gebeurd.
Ook de juryleden hebben het niet
gezien, vertelden ze me later."
De dag na kerstmis werd Floris over
haast in Monte Carlo ontboden. Drie
dagen later nam hij de prijs in ont
vangst. Floris blijft er nuchter onder.
„Zo'n internationale onderscheiding
is natuurlijk reuze leuk en in de prak
tijk erg belangrijk. Ik heb er al een
paar opdrachten aan te danken, maar
die medaille heb ik thuis in een kast
gelegd evenals dat certificaat. Dat ga
ik niet, zoals een bakker dat in zijn
winkel doet, ln mijn atelier hangen.
Ik ben niet Iemand die met dat soort
dingen te koop loopt."
Dat is ook de reden dat in zijn artelier
de meeste van zijn vroegere werk
stukken. voorzover ze niet zijn ver
kocht. achter een paar gordijnen op
rekken staan. In de werkruimte van
Floris zijn maar een paar schilderijen
zichtbaar opgesteld, met name een
zelfportret, waarvan de verf net droog
Is.
Het is niet de eerste keer dat Floris
zichzelf heeft uitgebeeld. „Dat doe ik
vrij regelmatig omdat ik het noodza
kelijk vind jezelf zo nu en dan kri
tisch te bekijken. Dat Is nodig wil Je
dieper tot jezelf komen. Als je een
portret van jezelf maakt moet je eer
lijk zijn. Je kunt dan geen dingen
weglaten of de zaken mooier maken
dan ze zijn. wil je jezelf geen geweld
aandoen, maar je komt er wel door in
je blote kont te staan. Dit portret ben
ik op dit ogenblik. Als Je dat op je laat
inwerken hoef je me eigenlijk niets
meer te vragen." Het is een ernstig
portret, geen afbeelding van iemand
die door het leven fladdert. Floris
knikt als ik dat constateer." Daarin,
heb je wel gelijk, al ben lk toch ook
een levensgenieter." Net zo als in de
vele andere werkstukken, die hij in de
loop der jaren heeft gemaakt, of dat
nu portretten, landschappen of wat
men noemt stillevens zijn, heeft Flo
ris er, naar hij vertelt, zijn hart in
gelegd." Het straalt iets uit en dat
moet ook wil een schilderij geslaagd
zijn. „Ik wil geen fluitje van een cent
maken."
Floris tekent vanaf zijn prille
Jeugd. Als kind kon je hem op ver
jaardagen en met Sinterklaas geen
groter plezier doen dan met een
schetsboek te komen aandragen. Dat
was dan in een mum van tijd volgete-
kend met gebeurtenissen uit zijn jon
ge leven, vooral met mensen, want
die boeien Floris als puntje bij paal
tje komt het meest.
„Op mijn schilderijen, ook op de
landschappen, komen altijd wel er
gens levende wezens voor. Je bent op
aarde nu eenmaal nu alleen maar met
anderenWat me in mensen zo
aantrekt is misschien ook wel het
goddelijk aspect dat erin zit. Daarom
vind ik het belachelijk mensen lave
loos weer te geven Dat schilderen
van een portret kost. zo ervaart Flo
ris, telkens opnieuw, veel energie
„Na elk portret zeg ik: er is me weer
een poot uitgedraaid Iedere keer
moet je weer zien te bereiken dat
degene die tegenover je zit zijn jas
uittrekt en elk mens heeft toch een
jas aan! Pas als iemand zichzelf durft
zijn heeft het zin een portret te ma
ken. Als een persoon zich niet kan
geven kan ik hem echt niet schilde
ren. Ik kan moeilijk een drilboor ne
men om er doorheen te komen. Als je
met een hamer en een beitel aan de
gang gaat en de steen is niet gewillig,
kan daar immers nooit een goed
beeld uitkomen. Bij elk schilderij ligt
het weer anders. Je bent er niet met
verf. kwast en een doek. Er komt veel
meer voor kijken. Wat. dat is niet
onder woorden te brengen, maar als
ik bezig ben krijg ik op een gegeven
moment ineens het gevoel dat het is
gelukt en dat is dan een gelukkig
ogenblik."
Terwijl Floris krulzemuntthee
klaarmaakt ontdek ik ln de hoek van
het atelier waar een aanrecht staat,
een reproduktie van Rembrandts,
Joodse Bruidje. Het is zo maar een
gedrukte plaat, die op de muur is
geplakt. Is Floris een bewonderaar
van Rembrandt? „Nou en af. Rem
brandt dat is alles. Wat hij deed, hoe
hij met licht werkte, is zo knap. Rem
brandt heeft evenals Leonardo da
Vinei begrepen dat Je overal schoon
heid in kunt zien. zelfs in de meest
walgelijke dingen. Daar herken je de
meester in. met een dikke streep on
der meester. Zij waren niet alleen
meester in hun vak, maar ook mees
ter van zichzelf. Zij beheersten hun
palet. Je moet als kunstenaar be
heerst bezeten zijn. Als Je dat stadi
um bereikt, is het meesterschap aan
het groeien. Bij iemand met pukkels,
om maar iets te noemen, moet je
verder kijken, op de inhoud letten.
Tegenwoordig is men in de kunst te
veel bezig de nadruk op de walging te
leggen. Klunst wordt te vaak een pro-
dukt van mensen die in onvrede met
zichzelf leven."
„Velen hebben het gevoel uitge
schakeld. zijn alleen bezig met hun
hoofd, met als gevolg dat het wel
spaak moet lopen. In die afstandelij
ke kunst zit iets demonisch, waar de
mensen bang van worden. Het maakt
ongelukkig en is daarom zo zinloos.
Je moet in de kunst de hemel op
aarde proberen te maken en dat kan.
Het spreekwoord zegt: waar een wil
is, is een weg. Daar zit een grote
wijsheid in. Het wil zeggen dat wan
neer je iets echt wilt je de weg er toe
kunt banen."
Floris schenkt thee in, kijkt mc dan
strak aan. „Ze verwijten mij wel eens
dat ik ouderwets ben. Ik heb mijn
hart gevolgd en dat doe nog steeds. Ik
schilder wat ik voel en ben daarom
een hedendaagse schilder. Mensen
blijven hetzelfde, of ze nü leven of
3000 Jaar geleden. Ze hebben nog
steeds twee ogen. een neus en een
mond. Maar je moet door dat uiter
lijk, door die vorm heenkijken, naar
dat ene, dat allesomvattende dat in
een mens zit. Dat te ontdekken
maakt het schilderen zo boelend. Het
ls een vastleggen van licht, harmonie
en schoonheid, of Je nu figuratief of
non figuratief schildert."
Als we vertrekken zie ik bij de deur
eenspreuk hangenN van Robert
Schumann uit 1910: „Het ware be
roep van de kunstenaar is: licht te
brengen in de duistere diepten van
het menselijk hart." „Hij heeft het
begrepen." zegt Floris. terwijl hij het
lichtknopje omdraait.
door Mink van Rijsdijk
Herinneringen kunnen stokoud worden en wie zal bewij
zen dat ze op honderd procent waarheid berusten? Het
zijn namelijk geen geconserveerde feiten, maar gebeur
tenissen die door de zeef van onze eigen waarneming zijn
gegaan en die is niet altijd even betrouwbaar. Wat voor
ons een waar verhaal is, kan een ander een leugenachtig
relaas vinden cn dat terwijl het om dezelfde feitelijkhe
den handelt. Er kunnen dctailverschillen zijn. maar ook
heel forse. Bovendien, al kunnen herinneringen een
mensenleven meegaan, statische plaatjes zijn het nooit.
Je kunt ze stiekem wat bijkleuren, wat opfrunniken of
versoberen al naar gelang de behoefte. Godfried Bo-
mans heeft dat schitterend geformuleerd: ..Herinnerin
gen zijn altijd verpakt in papiertjes van het heden."
Niet alleen lieve en fijne herinneringen ondergaan dat
lol, ook droeve en beschamende. Zo heb ik naast een
geestcs-archief vol vreugde ook een aantal herinneringen
die zelfs vele jaren na dato nog pijnlijk treffen. Zo
helemaal in de trant van schaamrood op de kaken en een
enigszins versnelde ademhaling. Maar onverwacht kon
ik zomaar schoonschip maken. Ik biecht het verhaal hier
niet op om dat het zo lekker oplucht, maar juist om aan
te tonen dat ik al veel eerder van het pakje verlost had
kunnen zijn.
Toen onze oudste zoon dertien jaar werd, is dat gevierd
met eten buitenshuis in aanwezigheid van de grootou
ders van de jubilaris. Lekker smikkelen cn smullen was
uitermate belangrijk voor hem in die tijd; het werd
ogenblikkelijk gevolgd door zijn kerkorgellessen. Het
was Bach tot ik er sterretjes van zag. Het uitstapje
verliep alleszins voortreffelijk. We zetten daarna eerst
de grootouders bij hunlieder woning af. Op weg naar ons
eigen huis vroeg de zoon of we nog even langs de kerk
konden. Hij wilde ons nog graag even iets voorspelen.
Op dat moment sprongen bij mij de stoppen door cn
veroorzaakten die erg* bittere herinnering. Ik /ei nee,
wilde die avond nog iets achter mijn bureau afmaken.
Moeder moest zo nodig werken op een verjaardag, het is
vreselijk, maar waar. Er werd prompt gehuild Terecht.
We gingen natuurlijk tenslotte toch In de schemerige
koude kerk keek ik omhoog naar ccn magere puber die
Bach speelde. Heel kinderlijk natuurlijk, maar maatvast
en zonder fratsen. Mijn schuldgevoel zat van stonde aan
muurvast Ik had hem deze uitvoering spontaan moeten
toestaan Tranen hadden er niet mogen zijn En ziel,
veertien jaren later gaan wc met een volwassen zoon
weer uit eten om zijn serjaardag te vieren. Toevallig
nou ja, wat heet toevallig? kwamen we na al die tijd
weer in hetzelfde etablissement terecht ..Wat is het hier
veranderd", zei mijn zoon. ..Weet je alles nog?" vroeg
ik. Toen deed hi| het deurtje van zijn herinnermgsreser-
voir open en tot mijn grote verbazing kwam er een heel
ander verhaal tevoorschijn dan het miine. Y'oor hem had
de dag ook iets droefs gehad. Wij hadden het niet goed
gevonden dat hij een tweede portie ijs als dessert kreeg.
Na het orgelspelen was de teleurstelling over onze
gierigheid hem weer overvallen en hem bijgebleven als
een beschadiging van de dag. Van een geweigerd fjsjc
wist ik absoluut niets meer. mij zaten alleen nog tranen
dwars over een moeder die meende dat ze eigenlijk geen
tijd had. Zo ontdekten we dat wc in die gemeenschappe
lijke ervaring details totaal verschillend hadden ver
werkt. „Wil jij nog ijs0" vroeg ik royaal aan het einde
van de maaltijd. Dat wilde hij. Bedachtzaam lepelend
maakte hij mc erop attent dat hij als jongetje juist erg
trots was geweest op een werkende moeder Zo kreeg
het paard veertien jaar te laat onverdiend toch nog ccn
klontje.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
benchten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
hef niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren Bneven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bi) publikatie worden naam en woonplaats van de schri|ver
vermeld.
CDA-fusie
In de krant van maandag 28 januari
stond een berichtje over een enquête,
die gehouden is onder keizers van het
CDA. Daaruit bleek dat bij de AR-
kiezers slechts 38 procent vóór de
fusie is. Ik kan rne voorstellen dat van
de 62 procent andersdenkenden er
velen zullen zijn die zich zo machte
loos voelen en niet weten hoe zij
hierop invloed uit kunnen oefenen.
Daarop het volgende: Alle AR-kies-
vereniglngen moeten vóór 15 februari
hun stembiljet Insturen, of zij wel of
niet voor fusie zijn. Vindt u dat deze
fusie beter nog kan worden uitge
steld. overlaadt dan met brieven uw
plaatselijke kiesvereniging.
Oegstgeest Riny van Helden
Krakers
Na het lezen van het commentaar
over de Amsterdamse krakers in de
Trouw van vrijdag 25 Januari willen
wij reageren op een aantal onjuisthe
den en onvolledigheden, die daarmee
een verkeerde voorstelling van zaken
weergeven. In Nederland, sn vooral in
Amsterdam, is nog steeds sprake van
een enorme woningnood. Volgens de
Gemeentelijke Dienst Herhuisves
ting in Amsterdam stonden op 1 Ja
nuari 1979 53.000 woningzoekenden
ingeschreven in Amsterdam. Nadien
is dit aantal toegenomen met onge
veer 1000 woningzoekenden per
maand. Daarnaast staan er in Neder
land. volgens de gegevens van het
CBS, zo'n 99.000 woningen leeg. Ge
dwongen uit pure woningnood is een
grote groep woningzoekenden over
gegaan tot het kraken van woningen
die leegstonden ten gevolge van een
falend gemeentebeleid of ten bate
van speculatiedoeleinden, zoals dat
het geval is bij de zes gekraakte pan
den op de Keizersgracht. Naar schat
ting bedraagt het aantal mensen dat
tot het kraken van een woning ls
overgegaan in Amsterdam zo'n 20.000
tot 25.000. Bijna de helft van het
aantal, door het GDH, geregistreerde
woningzoekenden. Daarmee hebben
de Amsterdamse krakers wel degelijk
de woningvoorraad in Amsterdam
vergroot. Vooral als men bedenkt dat
er vorig jaar in Amsterdam slechts
ongeveer 500 sociale-nleuwbouw wo
ningen zijn gebouwd. Gesuggereerd
wordt, in uw commentaar, dat het
kraken plaats vindt in uitsluitend ei
genbelang. Dit wordt tegengesproken
door het feit dat in Amsterdam geor
ganiseerde kraakgroepen, op vrijwil
lige basis, elke woningzoekende, die
daarom vraagt, helpt en begeleidt
naar het vinden van een woning. Na
alle voorgaande en vergeefse acties is
nu de tijd aangebroken dat daadwer
kelijk wettelijke maatregelen ont
staan om leegstand te voorkomen
Dit ls in het belang van alle woning
zoekenden. Het gaat niet om roman
tiek. zoals ln uw commentaar wordt
gesteld, maar om de bittere realiteit
van de enorme woningnood
Amsterdam K.deGraaff
J. W. van Zuthem
Goudzwaard (3)
Dankbaar en blij ben ik dat Goud
zwaard terug ls. En dat niet omdat
wij zo nodig de eenheid moeten bewa
ren om maar groot en sterk te zijn,
maar omdat hij naar mijn mening
een van degenen is, die ons de Juiste
weg wijzen. Als de materiële belan
gen zwaarder wegen dan Gods op
dracht aan de mens, zitten we op
verkeerd spoor. We zijn zo bang voor
de Russen en daarom de bewape
ningswedloop, maar ls dat wel de
oplossing? Als Nederland in zijn glo
rietijd. toen het toch een christelijk
land heette te zijn. minder op eigen
belang (winstbejag) en meer op het
gebod van Christus (naastenliefde)
had gelet (ik denk aan kolonisatie en
slavenhandel) zouden er nu ln Afrika
meer christenen en minder commu
nisten zijn. En als de kerk ln plaats
van Marx ln de hoek te zetten, zich
had afgevraagd hoe het toch komt
dat. wat volgens Christus' opdracht
het licht der wereld had moeten zijn,
als opium van het volk overkomt, dan
zou de angst voor de communisten nu
niet zo groot zijn. Wilde God Marx
gebruiken om de kerk wakker te
schudden? We lezen in de bijbel
meerdere malen dat God heidenen
gebruikt om zijn plannen te volvoe
ren en om Zijn volk zijn weg te
wijzen.
Den Bosch P. S. J. Oosterhoff
MEDEDELING: Als opvolgster van de heer en mevrouw
Wentink zal mevrouw Heieen van Batenburg deze rubriek
voortzetten. Nieuwe vragen uitsluitend in envelop sturen
naar: UW PROBLEEM OOK HET ONZE, postbus 93313, 2509
AH Den Haag. Per vraag een gulden in postzegels, het liefst in
waarden van 60 en 40 cent bijvoegen. Beslist niet aan de
buitenkant opplakken. Geheimhouding is verzekerd. Brief
kaarten worden terzijde gelegd. Redactie Trouw
is de bedoeling, dat na vandaag,
drie keer de problemenrubriek in
uw door ons wordt verzorgd. Wij
en graag de nog resterende tijd
ruiken voor het uitzoeken van za-
die samenhangen met „een
bie dag om nog eens in Leiden te
In speuren" enz. Ook ligt er nog
I stapeltje „Arabische opschrif-
r. zoals die voorkomen op vloer
den. prenten, oude boeken en
ubels. Eind februari hopen we. als
r en weg het toelaten, voor het
st met een lading Schweitzer-
sels naar Deventer te rijden Dit
an belang voor diegenen, die ge
in waren de pakken bij Trouw in
Haag of in Rotterdam of bij ons
is te deponeren Het verzenden
post is een kostbare geschiedenis
het zou heel prettig zijn. als daar
delijk een goede oplossing voor te
den zou zijn.
A AG: Verleden Jaar was de af-
eidsgroet van onze kleinkinderen:
li baai. Tegenwoordig zeggen ze
lukjau. Wat is dit voor e?n taal.
schien Chinees?
TWOORD: Wij zijn het met u
s. dat uw kleinkinderen de weg
r uw huis weten te vinden. Baai-
u en Bye (Dag goedendag) zullen
t veel moeilijkheden veroorzaakt
)ben Kjaukjau is een woord, dat
Italië stamt Het wordt gebruikt
er „dag" nee te zeggen, maar
spronkelijk was het een onderda-
e groet: chiavo. uw dienaar, uw
af Ook het Ween se „Servus" heeft
oorspronkelijke bedoeling van dit
ard al heel lang niet meer
lAAG: Hoe kan ik te weten komen
Ier nog andere mensen lijden aan
b in Nederland vrijwel niet voorko-
Inde ziekte nl die van M. Hailey-
liley om zo te komen tot het oprich-
van een patiëntenvereniging?
"TWOORD: Als men u bij uw
visvereniging daarover niet kan in-
jiten, verwijs ik u naar de Algeme
ne vereniging tot behartiging van de
patiëntenbelangen, postbus 278, 4460
AR Goes, tel. 01100-735539.
VRAAG: Ik ben niet jong meer en
vaak alleen. Maar ik schaak heel erg
graag. Waar kan ik een schaakcom
puter bestellen en hoeveel kosten die
apparaten ongeveer?
ANTWOORD: Die apparaatjes zijn
bij de grote warenhuizen te koop.
Niet overal op dezelfde afdeling. Dat
varieert van elektronisch kinder
speelgoed, en sport en recreatie, tot
radio en tv-afdeling. Ook de naam
varieert wel eens. Het woord chess
challenger (populair sjezzelezjur)
wijst in elk geval de weeg waar u uw.
MA 7
uiteraard, telefonische bestelling zou
kunnen doen. De apparaten worden
uitgevoerd met verschillende moge
lijkheden imoeilijkheidsniveau. MN».
In het grootste warenhuis was veel
belangstelling voor de speciale aan
bieding van 250 (3MN) (als warme
broodjes!) Die van 499(7MN) zullen
er nog wel zijn. In Cen iets kleiner
warenhuis (radio-sportafdeling waren
drie soorten /499(7MN), ƒ699
(10MN) en /999(10MN), met gespro
ken toelichting.
Vraag: Wij zijn bejaard, maar kun
nen en willen toch graag nu en dan
eens met vakantie. Zijn er clubs of
mogelijkheden om bij voorbeeld een
week of drie naar Spanje te gaan, met
voor eventualiteiten een verpleegster
als leidster of hulp van de leiding?
Antwoord: In de meeste dienstencen
tra of bejaardencentra is een medede
lingenbord met gegevens over dit
soort reizen en uitjes. Ook is het blad
Echoklanken van de Protestants-
Christelijke Ouderenbond (Oranje
straat 75a. 7461 DH Rijssen) zal u
stellig advertenties vinden, die moge
lijkheden bieden voor bejaarden. Ik
gebruik hier speciaal dit woord, net
als u dat zelf heeft gedaan.
Correctie: In een van onze vorige
rubrieken noemden we prof. W. A.
van Es „de Leidsche historicus". Nu
ls deze hoogleraar (VU. Amsterdam)
geen onbekende in Leiden, maar hij
woont in Amersfoort en zijn werkter
rein (Rijksdienst voor Oudheidkun
dig Bodemonderzoek ROB) ook ln
Amersfoort, is ook bekend. Hoe vaak
hebben we niet het adres: Kleine
Haag 2. 3811 HE. Amersfoort, doorge
geven aan alle abonnees, die tussen
rommel en afbraak, die ene bijzonde
re scherf of dat merkwaardige stuk
steen, dat best eens een vuistbijl kon
zijn, hadden ontdekt. Via het ROB
kwamen ze dan terecht bij iemand in
hun eigen buurt. Graag corrigeer ik
mijn fout en ik hoop nu maar dat
onze „liefhebbers" dit adres niet zul
len vergeten.
Aanvulling: Naar aanleiding van het
boek van Capelle. dat ln een vorige
rubriek werd genoemd (Kruisgang
van het woord) werd ons aangeraden:
Franz Werfel: Die 40 Tage d. Musa
Dagh 1933, een boek dat ln de open
bare bibliotheken en ook ln de Neder
landse bewerking van Capelle te vin
den is, 40 dagen geloofsstrijd van
Armeense Christenen op de M.B.
Vraag: Thee op het mooie tafelkleed:
met water en azijn en ossegalzeep
zijn al pogingen gedaan, maar het
helpt niet.
Antwoord: Betten met lauw water,
waarin een beetje wasmiddel. Niet te
vochtig maken, want dan is er weer
de kaas op een lelijke kring. Voorclch-
tig, als alles weer droog is. deppen
met spiritus. En dan maar hopen dat
de mevrouw die mij deze tip gaf.
gelijk had: het trekt op den duur heus
wel bij.
Brief zonder adres: Wil de brief
schrijfster die ons naar het wapen
van Sri Lanka vroeg, ons haar naam
en adres duidelijk melden: wij heb
ben voor haar iets aardigs.
Vraag: In ons gezin lopen er drie met
bergschoenen ln de vakantie. Heel
veel pijn: blaren en pleisters. Nu moet
nummer 4 schoenen. Welke schoen is
goed, zonder pijn? (volgt naam van
tot nu toe gedragen schoenmerk).
Antwoord: Een goede raad van een
ervaren schoenwinkelier: ga nooit
naar een uitverkoop op nieuwe schoe
nen. Ga nooit wandelen, bergtochten
maken of iets dergelijks a als uw
voeten daar niet op voorbereid zijn;
b. als u verkeerde sokken aan heeft of
sokken met stoppen of naden; c. als
men. ondanks alle voorzorgen in het
zelfde gezin dezelfde klachten heeft,
dan zou mogelijk de bouw van de
voet de keuze van een ander merk
bergschoen noodzakelijk maken. In
goede sportzaken zal men u dit ad
vies ook geven Goed ingelopen
schoenen zijn het geheim van een
geslaagde vakantie <er zijn nog meer
„geheimen"). Ook het onderhoud en
het opbergen moeten met zorg ge
schieden. Wie op het laatste ogenblik
een paar groenbeschimmelde keihar
de stappers uit zijn schuur of kelder
tje opdiept, ziet te laat ln dat hij of zij
net een vijand op weg ls gegaan.
nen krijgen over de opleiding voor
sportmasseur?
Aardig idee: Ik l&s, dat u alle kerst
en vakantlekaarten aan een touwtje
ophangt. Met onze kleinkinderen
hebben we het volgende gedaan: We
kochten dun karton, sneden dat iets
groter dan het gewone formaat prentr
briefkaarten, zochten er steeds vier
bij elkaar passende onderwerpen bij
en schreven dan onder het plaatje
Met grote blauwe letters Arnhem of
Parijs of wat dan ook en met een
andere kleur daaronder de naam van
de verschillende afzenders bij voor
beeld 1 tante Truus, 2 Lenie. 3 Ton.
4 oom Wim. Zo'n kwartetspel kan
men eindeloos uitbreiden, met bloe
men. dieren treinen, enz De kinderen
vinden het een prachtig en zeer apart
spel De ouderen vinden weer een
ander aspect aardig Op die manier is
het voor hen steeds weer een herinne
ring aan de vriendelijkheid van dege
ne die de kaart stuurde
Vraag: Waar zou ik Inlichtingen kun- Hieraan kunnen we de vraag vast
knopen: Wie vond het kwartetspel
uit?
ANTWOORD: over kaarten en kaart
spelen in de loop der eeuwen is heel
veel gepubliceerd en in elke biblio
theek is daar wel lets over te vragen.
Vindingrijke mensen hebben door
vereenvoudiging en vervanging
steeds nieuwe mogelijkheden uitge
dacht. zoals de hiervoorgenoemde
oma uit Heemstede dat heeft gedaan
De naam van de uitvinder kan lk u
niet noemen maar wel het ogenblik
van hei ortstaan: toen een verstan
dig, liefdevol mens iets eenvoudigs
voor kinderen uitdacht.
VRAAG: VAN EEN MISSIEZUS
TER Dat zijn altijd pittige vragen,
want deze briefschrijfsters komen
pas met hun vragen als zij zelf alle
mogelijkheden hebben uitgeput (wij
konden ook altijd op die manier bij
onze vriendinnen en vrienden religi-
eusess aankloppen en dat mag. nu we
onze medewerking aan deze rubriek
gaan beëindigen, wel eens vermeld
worden). Het ging over een raar appa
raatje: een vrijwel gesloten ring.
waaraan een halve niet gesloten ring,
met een stangetje aan de uiteinden
van die halve ring, dat uitneembaar
en draaibaar was
ANTWOORD: Het enige vaste punt
was het nummer van de octrooiaan
vrage 146306. Dit octrooi werd echter
niet verleend. Dat was ook het geval
met een apparaatje, dat er wel erg op
lijkt, namelijk 164121 De rljksnijver-
heidsdienst afdeling documentatie in
Rijswijk zond de afbeelding van het
laatstgenoemde apparaatje, waaruit
heel duidelijk blijkt wat de bedoeling
is We herinneren ons niet dit appa
raat in deze vorm ooit gezien te heb
ben Wel een zilveren ring, die los om
de pols gedragen werd en waaraan
met een ringetje een ivoren pen kon
worden vastgemaakt. Als Je nog klein
bent, is zo'n apparaatje helemaal
niets bijzonders, maar .het wordt wel
gek gevonden dat die tante die arm
band niet „draagt" maar wel aan de
knop van een stoel hangt. „Kind, dat
is te zwaar en het wiebelt en dan kan
lk niet rustig handwerken" Dit is
waarschijnlijk de verklaring van het
feit, dat dit apparaatje van roze plas
tic ons onbekend is gebleven.
VRAAG: Wanneer was de „ramp van
Borculo
ANTWOORD: Op 10 augustus 1925
Op l Juni 1927 richtte opnieuw een
hevige cycloon grote verwoestingen
in de Achterhoek aan. De gevolgen
van de orkanen en tornado's uit 1972
en 1973 zijn overal in ons land nog
steeds te zien Op luchtfoto's kan
men het spoor van de wervelstormen
goed nagaan Maar ook kan men al
wandelende door Utrecht nóg consta
teren dat de toren van de Dom en het
schip van de kerk een heel elfld van
elkaar verwijderd staan een tornado
heeft in 1674 het ertussenstaande ge
deelte onherstelbaar vernield
