arijs: bloemrijk
en vrouwelijk
lio- en televisieprogramma's
BELOOFDE LAND
;ven puzzelen
O
0
lk3
O
p
HET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
De stormvloed
van 1825
NOAG 4 FEBRUARI 1980
and -
TROUW/KWARTET P 15 - RH 17
ASTERIX EN HET GESCHENK VAN CAESAR
EO^iubert de Givenchy: wit-iwart gestreept ont-
growerp, wijde revers, korte rok.
js var<
omeri
treke
rei
PARIJS De grote Franse modehuizen presen-
Po teerden vorige week hun collecties voor lente en
AE zomer. Als er iets gemeenschappelijks in te
1ontdekken is, kan geconstateerd worden dat de
brede schouder blijft, maar zonder de sterk
T33 overdreven schoudervullingen van de afgelopen
Pierre Balmain: zwart pakje met zeer wijde
rok, tot net onder de knie. Daarbij een witte
blouse met een grote strikkraag.
drie seizoenen.
Elegant, bloemrijk, Jeugdig zijn typeringen die
op sommige shows herhaaldelijk te horen waren.
Er is veel chic. Japonnen tonen slank en vallen
soepel. De meeste ontwerpers laten de zoom op
de knieën vallen. Meer dan vroeger maken de
Nina Ried: heldere kleuren, maar ook wit en
marine, soepele materialen, eenvoudige vor
men, breedgerande hoeden.
grote modehulzen hun ontwerpen voor de con
fectie: modellen voor de „happy few" komen
•tegenwoordig op de tweede plaats. Vandaag
volstaan we met enkele voorbeelden, die de
nieuwe lijn voorzover er van echt „nieuw"
sprake is duidelijk laten zien.
vSV VBIfUfl «rtft WF X
-> 1 tvi/itw:.dutwi:it 1
Hp f KCNWEu ucjucie
^mf 1 soier eeNPiGutJRoit
"V^S. J V e cw HE Roe «G HEEFT RPPEMOIX-
\ciEHOuoeK) iw J( oor e oe enuo
r-v -c
DE FOSDYKE SAGA
FERD'NAND
-AWHO &VU
itasotana rfkDMWMÉilbx
-»r
-7-77
S :nnöVTfiBqg31i
door Henk Kroaenbrlnk
-i*» vf.
Uitgave A. J. G. Strengholt-Naarden—
86
Erg toe-
lijk vond Johanna, al zou domi-
wel niet helemaal begrijpen,
>m Dieke niet gerechtigd was
i9,i land binnen te komen. Aan het
in tf sprak nog een van de geloofsge-
«{en, maar diens woorden verdwaal-
aren.P In de harde voorjaarswind van
arons'e maartse dag. En toen was de
jlbakjchtigheid afgelopen op een wel
12)' erg sobere „nagroeve" na. die bij
b j. Kok werd gehouden en waar de
Mte buren, die de begrafenis had-
typ'flP geregeld, brood en koffie kregen
ïgeboden. Geld voor drank was er
1.6: de begrafenis zag Johanna ook
ihoorir oude buren terug. Haverland en
itt b.DKnuppel en zelfs de scholte van
550. tyl was gekomen, omdat de oude
"74. ike een van zijn pachters was ge-
ond*st. Maar Derk Jan zag ze niet en
5-sgnoest hem spreken. Ze kon toch
D. T(t zo maar gaan vertrekken zonder
b.j.jcheld van hem te hebben genomen
laat Derk Jan, die van zijn vader het
50, 1st gehoord had, dat ze van Vonder-
'73,in naar de nieuwe wereld gingen,
Ford) rond met dezelfde gedachten. HIJ
aiest Johanna zien en proberen haar
3.j. Ir te halen hier te blijven en de rest
a de familie te laten vertrekken.
aut| was van plan haar dan mee te
en zelf ergens anders een be-
tot kn op te bouwen. Hij wist nog wel
uuijt wat, maar hij was genegen alles
bijHe steek te laten voor haar. HIJ had
H| een beetje geld op de bank staan,
'2241 zijn eigendom was en daarmee
ensltden ze het wel redden. Desnoods
in ze op hun eigen houtje naar
;rika en probeerden daar op-
ïw te beginnen. Met elkaar en als
dat wenste, kon ze haar
dochtertje meenemen. HIJ was bereid
voor het kind te zorgen als voor zijn
eigen kind. Maar dan moest hij eerst
Johanna zien.
Het duurde dagen, voordat hij con
tact met haar kreeg. Heel kort Na
afloop van een kerkdienst vroeg hij
Hendrik van Hemmink of die kans
zag een briefje af te geven bij de Kok.
Af te geven aan Johanna. Hij woonde
dicht in de buurt en kon dan waar
schijnlijk Johanna wel in het geheim
te spreken krijgen. En niemand zou
vermoeden, dat hij een afgezant van
Derk Jan was.
„Ik weet niet", aarzelde deze, toen
Derk Jan hem dit voorstelde. „Ik
weet niet. Als Willem er achter komt,
dan zul Je wat horen."
„Hoe zal hij dat te weten komen.
Johanna houdt haar mond wel en als
je handig bent, ziet niemand anders
Jou. En waarom zal jij niet met Jo
hanna mogen praten? Ik heb nie
mand anders en ik moet haar spre
ken. Voordat ze weggaat."
„Heb Je dat briefje al klaar?" vroeg
Hendrik. „Geef het dan maar. Ik zal
mijn best doen."
„Ik heb daarin een afspraak met haar
gemaakt. Wacht even op antwoord.
Ze zal Je dan wel zeggen of het goed
is. Maar Je moet daar niet over
praten."
„Natuurlijk niet," zei Hendrik. „Ik
ben Willem niet. En wat kan het mij
schelen met wie Jij een afspraak wilt
maken. Ik weet dat je het eerlijk
meent. Ik zal Je helpen."
En zo gebeurde. Hendrik van Hem
mink kreeg al diezelfde dag, toen hij
op de late avond In schemerdonker
nog een beetje rond ging lopen om te
kijken hoe de welden erbij lagen na
de winter, Johanna te spreken. Ze
was buiten bij de put bezig met het
uitwassen van de melkemmers. Er
was verder niemand ln de buurt en
Willem die al een tijdje rond het huls
had gelopen om te zien of hij Johanna
kon ontdekken, stapte meteen op
haar af.
„Ben Je alleen?" vroeg hij en Johan
na, die hem wel kende nu ze zo dicht
in de buurt woonde, knikte verwon
derd. „Wat it er dan?" vroeg ze.
„Hier, dit is van Derk Jan," zei hij
snel. „Dat zou ik je brengen en ik
moest op antwoord wachten. Maar
gauw, dat ze niks in de gaten
hebben."
Er ging een deur open en er kwam een
meisje naar buiten. Een klein kind.
Hendrik schrok en begon onmiddel
lijk over iets onbenulligs te praten,
het eerste wat hem te binnen schoot.
Maar Johanna zei, dat het haar doch
tertje was. Er was niets aan de hand.
Zenuwachtig maakte ze het briefje
open. Ze moest goed kijken in het
halfdonker om het schrift van Derk
Jan te kunnen lezen. HIJ vroeg haar of
ze de volgende zaterdag, tegen de"
avond, bij het Hogenbekemronder
kon zijn. Dan ging hij met de sjees
naar Winterswijk en op de terugweg
zou hij haar daar opwachten. Je moet
komen, schreef hij. „We moeten pra
ten, voordat het te laat is."
Johanna kneep het briefje tot een
prop in elkaar en stopte het tussen
haar kleren. Ze zou het straks ver
scheuren, zodat niemand het te zien
kreeg. Hoe ze het klaar moest krijgen
om zich aan de afspraak te kunnen
houden, wat haar nu nog een raadsel.
Maar ze ging wel.
„Zeg tegen Derk Jan, dat bet goed it.
Dat ik er zal wezen," zei ze en ze
kleurde. Wat moest die Jongen wel
van haar denken. Met die boodschap
maakte Hendrik ijlings dat hij weg
kwam.
Wordt vervolgd
Radio vandaag
HILVERSUM l (Z98 in en FM-kanalen)
TROS: 0.02 (S) De Nachtwacht. 7.03 (S)
Een goede morgen met8.03 (S) Aktua
Sport. 9,03 (S) Attent op jeugdsentiment.
10.02 (S) Toerja Toernee. 11.02 (S) Café-
Chantant. 12.03 (S) Open House. 13.03 Ak
tua. 13.20 Raad een lied of niet. 14.02 (S)
Gerard de Vries draait op verzoek. 16.02
(S) De tien om klhdershow. 16.30 (S) Kom
tens langs op Slot Zeist. 18.11 Aktua. 18.25
(S) De verhalen van Virgilius van Tuil.
18.90 (S) De kinderplatenbak. 18.43 (S) De
Planeneneter, feuilleton. 19.02 (S) Tross-
country. 20.02 (S) Zomaar 's avonds. 21.30
(S) Michel en Louis. 22.02 (S) Tros Bie
Band Show. 23.02-24.00 (S) Met het oog op
morgen.
HILVERSUM II (402 m en FM-kanalen)
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Het levende Woord. 7.30 Nieuw».
7.36 Hier en nu. 8.00 Nieuws. 8 11 Te Deum
Laudamus. 8.30 Nieuws. 8.36 Hier en nu.
8.50 Onder schooltijd. 9.00 Gymnastiek
voor de vrouw. 9.10 Waterstanden. 9.15
Plein Publiek. 10.50 Onder schooltijd. 11.00
De wereld zingt Gods lof. 12.00 Boer en
tuinder. OVERHEIDSVOORLICHTING
12.16 De politie van nu. NCRV: 12.26 Mede
delingen voor land- en tuinbouw. 12.30
Nieuws. 12.36 Hier en nu. 13.00 Nieuws
13.11 Kerk vandaag. 13.30 Onder school
tijd. NOS: 14.30 Open School. NCRV: 15.15
Woord in de middag. 15.30 In 't Zilver
16.30 Op de vrije toer. 17.00 (S) Goudenre
gen UnsemDle, lichte muziek. 17.24 Mede
delingen (NOS). 17.30 Nieuws. 17.36 Hier
en nu. 18.00 (S) Muziek in vrije tijd. P.P.:
18.50 Uitzending van de D'66. NCRV: 19.00
(S) Rondom het Woord. 20.00 (8) Oroot
Omroepkoor en Omroep Orkest met voca
le soliste: Kerkelijke muziek. 20.45 (S) Mu
ziek in NCRV Studio 2: London Spectrum
Group mot piano: Hedendaagse muziek.
21.30 (S) Vondel had een kousenwinkel (4),
Literama-Kwis 22.25 BOND ZONDER
NAAM. NOS 22.30 Nieuws 22.40 Open
School. NCRV: 23.25 (S) Muziek van eigen
tijd: Vervolg Muziek in NCRV Studio 2.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III (444 m en FM-kanalen)
AVRO: 7.02 (S) Vol gas. (8 03 AVRO'»
Radiojournaal 10.03 (S) Arbeidsvitami
nen. 11.03 (S) Hollands Glorie. 12.03 Radio
journaal. 12.08 (S) 'n Rondje voor Neder
land. 13.57 Beursplein 3. 14.03 (S) Showpn
rade. 15.03 (8) Het Steenen Tijdperk 16.03
Radiojournaal. 16.10 (S) Toppop Disco
NOS: 18.03 (S) De Avondspits. AVRO
19.02 (S) Franse nieuwe. 19.80(9) Folk live
20.02 (S) Praatpaal 15. 21.02 (S) Superclean
Dreammachine. 22.02 Radiojournaal 22.10
(S) Blues. Ballads Si Beat. 23.02-24.00 (S)
AVRO'» Swingtlme
HILVERSUM IV (FM-kanalen) KRO 7 00
Nieuws. 7.03 (8) Aubade. 9 00 Nieuw» 9.02
(S) Aan woorden voorbij9.10 (S) Lau-
date. 10.00 CS) Radio Kamerorkest met
•ollaten: hedendaagse muziek 11.00 (S)
Sopraan en plano: klassieke liederen 12.00
Nieuws. 12.02 (S) Interval. 14 00 Nieuws
14.02 (S) Spektakel. 14 30 (S) Kollage van
alledaags en zeldzaam. 13.30-17,00 (S) Van
hoog naar laag en omgekeerd
TV vandaag
NEDERLAND I
10.00-12.00 NOS/NOT: Schooltelevisie
19.30 Sesamstraat
18.48 Kortweg
19.55 Journaal
18.59 VARA: Berbapape
19.05 PWiokkio. tekenfilmserie
19.30 Nieuws uit Uhlenbusch, kinderserie
20.00 Koning Klant
20.40 De natuur en de mens.
natuufftlmserie
21.37 NOS! Journaal
21.55 VARA: Achter het nieuws
22.25 De schandpaal, tv-spel
22.55-23.00 NOS Journaal
NEDERLAND II
13.00-13.05 NOS: Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.00-18.05 idem
18.25 TELEAC: Lastechniek, les 13
18.55 NOS: Journaal
18.59 AVRO: Doctor Snuggles
19.05 AVRO's Toppop
20.00 NOS: Journaal
20.27 AVRO: Tetebingo spelen en laten
spelen
21.30 Een ruiter njdt voortui. tv-sene
22.25 Televtzier magazine
23.15-23.20 NOS: Journaal
DUITSLAND I 10.00 (K) Journaal. 10.05
(K) Aktualiteiten. 10 40 (K) Parlementair
overzicht. 11.00 (K) The Waltons. tv-serie
11.45 (K) Reportages. 12.30 (K) Persover
zicht. 12 40-13 20 (K) Reportages. 16.10 (K
Journaal. 16.15 (K) Informatief program
ma 17 00 (K) Kinderprogramma.
17.50-18.00 (K) Journaal (Regionaal pro
gramma NDR. 9.30-10.00 (Kj Kleulerpro-
gramma. 18.00 (K) Sportprogramma. 18.30
(K) Aktualiteiten. 18.45 (K) Kleuterserie.
18.55 (K) Pariser Geschichten, tv-serie.
19,25 (K) Cultureel magazine. 19.59 (K)
Programmaoverzicht WDR: 8 05 t/m 11.55
IK) Schooltelevisie <9.30 (K) Kleuterpro
gramma.) 18.00 (K) Amusementsprogram
ma Aansl.: (K) Parole Chicago, tv-serie.
18.30 (KJ Informatief programma. 10 40 (K)
Natuurfilmserie. 19.15 (K) Akluaiiieilen.
19 45 (K) Documentair programma.) 20 00
(K) Journaal 20.13 (K) Jacques Offenbach,
tv-film. 21.10 (K) Reportage. 2143 (K)
Spass belsette - Herbert kommt' tv-serie
22.30 (K) Aktualiteiten 23 00 (K) A Kedve»
szomszC-d, speelfilm 0 35-0 40 (K) Journaal
NDB III 7.53-8.05 (K) Gymnastiek 8 03 t/m
13.05 en 18.30 Lm 17.30 (K) Schooltelevisie
18.00 (K) Kleuterprogramma 18 30 iK>
Filmreportage 19 00 (K) Informatief pro
gramma 19 15 (K) Reportage. 2000 (K>
Journaal. 20.15 (K) Cultureel magazine
21.00 (K) Boekcntips. 21,15 (K) Filmportret
22.16-22.45 (K) Fotoreportage.
WDR III 7 55 (K) Gymnastiek. 8 05 Lm
11.55 (K) Schooltelevisie (9.30 (K) Kleuter
programma.) 17.00 Vm 1? 30(3) Schoolt*!.-
visie. 18.00 (K) Kleuterprogramma 18.30
(K) Tv-curaus. 19.00 (K) Wetenschappelijk
Ïrogramma. 19.45 (K) Journal 3. 20.00 (Ki
ournaul. 20 13 (K) Informatieve serie
21.00 (K) Aktueel magazine. 21.13 (Vw)
Airforce. speelfilm. 23.15 (K) Journaal
DUITSLAND II 18.00 (S) Tv-cursu». 16 30
(K) Tv-cursus. 17.00 (K) Journaal. 17.10(H)
Lassie, tv-serie 17.40 (K) Aktualiteiten en
muziek. 18.25 (K) Pohzeiarzt Simon Lark,
politieserie 19 00 (K) Journaal. 19.30 (K)
Muzikaal spelprogramma 20 15 (K) Weten
schappelijk programma 21 00 (K) Aktuali
teiten 21 20 (K) Da» Schlangenei, speel
film 23.15 (K> Journaal.
BELGIS (Nederlands! 14 00-16 00 en 17.00
18 00 (K) Schooltelevisie 18.00 (K) Teken
filmserie. 18.05 (K) Heidi, jeugdfilmsenr
18.30 (K) Open School 19 00 <K) Inform,,
tief programma 1930 (K) Verkeerstipj-
19.35 (K) Mededelingen en Morgen. 19 45
(K) Journaal. 20.10 (K) Weerbericht. 20.15
(K) Spelprogramma. 20 50 (K) Ontsnap
pingsroute, tv-serie. 2140 (K) Jeugdpro
gramma 22.20 (K) Journaal. 22.35-23.05 (K)
Open School.
IwJ
km
O
n
X
O
en l
gn
O
0
m
ijZ "Izontaal woorden Invullen die be
lenen: 1. sterrenwichelaar. 2. sier-
heid. 3. omheining. 4. op bepaalde
leften terugkerend. 5. afdeling van
hoofdstuk, 6. afvaardiging, 7. her-
L ing, 8. dynamo, 9. kaarsdrager,
juiste oplossing leest men in de
de naam van een kruipend
r.
rrj lossing vorige puzzel.
r. 1. sop. 3. toe. 4. alm. 6. net, 7. alk.
aks. 11 as. 12. A P. 14. er. 15. ik. 17.
*819. In. 20. te. 22 o m. 23. lak. 25.
N 27. ros. 29. spa. 30 Ida. 31. top.
an t. 1. sen, 2 pat. 3. tol. 5. mak. 7. as.
9 ar. 10. si. 11. oer. 13. Pan. 14
16. kam. 18. al. 19. ik. 21. en. 22.
24. aas, 26. era. 27. rat, 28. sip.
„Jonge, Jonge, wat stormt hetl Met
deze woorden verbreekt de moeder
van een weeshuis op Schokland op de
avopd van 4 februari 1825 het stilzwij
gen. De ene dag heeft het erg ge
waald, maar nu begint het eerst recht
te spoken. De wind buldert vlak uit
het westen. God geeft. Hoor eens aan
wat een wind! Och, och, wie nu op zee
Is!".
Ziehier enkele passages uit een boek
dat me in mijn Jongensjaren nogal
aansprak: Een winter op Schokland,
door A. Rengersen. Het is het verhaal
over de uitwerking van de storm
vloed, nu precies 155 jaar geleden op
het vrijwel onbeschermde eilandje,
waarbij het krlkkemikkerige wees
huisje tenslotte door het water in een
ruïne wordt veranderd. „Door het gat
ln het dak kunnen wij zien, hoe naar
de kant van Ens al het land onder
water staat: een brede melkwitte
streep, die tot voorbij de Midden-
buurt kan worden gevolgd, tekent de
grens van land en zee. Daar lopen de
hoge zeeën, die ver weg uit Den Nagel
(gedeelte Zuiderzee tussen Schok
land en Urk) komen aanbruisen". Op
het moment van die waarneming was
het de volgende ochtend al wat licht
geworden. Op ettelijke plaatsen bars
tte de Zuiderzee uit zijn voegen. Voor
al de omgeving van Blankenham had
zwaar te lijden. De talloze bochten,
die Je als weggebruiker over de later
herstelde dijk nu nog moet nemen,
getuigen van evenzovele doorbraken
en dus omleidingen. Aan de landkant
zijn nog enkele diepe poelen stille
getuigen van de ramp van destijds.
In „geschiedkundig tafereel van de
Watervloed en de overstromingen ln
Friesland", tekent J. van Leeuwen
uitvoerig het gebeurde. Zomaar een
greep: „Door een dertigtal doorbra
ken in de ring der zeedijken werden
28 grietenijen, oftewel gemeenten ge
heel of gedeeltelijk een prooi des
vloeds en der vernieling en tweederde
deel van deze schone provincie over
stroomde. Begeleid door ratelende
donderslagen dreven hier en daar lij
ken vakmensen met de grote heuvels
van halve woningen, daken en allerlei
drijfgoed de uitgestrekte plas op. zo
ver het verbijsterd oog reiken kon".
Vee uit de omgeving werd ln stallen
van mijn woonplaats Gorredijk on
dergebracht. Het zoute water nader
de Gorredijk bedenkelijk dicht, maar
bereikte deze plaats niet. Heerenveen
was minder gelukkig. Het water
spoelde over de Dracht en steeg sterk
in de hulzen. Veel Jongens vingen aan
de Herenwal met netten haringen
voor het huis van de familie Tuyme-
laar. Met een scheepje werden vanuit
Knijpe, linea recta levensmiddelen
gehaald van Gorredijk. Men voer
dwars over de wellanden heen
1 februari 1825 was het zacht en zoel
geweest alsof het zomerseizoen na
derde. Bij zuidwestenwind zagen
zeelleden toen wier en zeeplanten van
onderen opborrelen, terwijl bij blad
stil weer vaartuigen merkbaar bewo
gen. Dr E. van Everdingen vertelt iets
over de weerkundige achtergronden
ln een KNMI-publicatle. „In de mid
dag van 1 februari stak de wind uit
zuidwestelijke richting op en. bleef
daarbij steeds in kracht toenemend,
tot de avond van de volgende dag uit
die richting waaien. Toen volgde een
hevige storm uit het noordwesten, die
tot de avond van 4 februari aanhield.
Bijna overal ging de storm gepaard
met sneeuw, regen, hagel en onweer.
Daar het bovendien het tijdperk was
van de springtijden (volle maan op 3
februari, perigeum oftewel de maan
het dichtst bij op 5 maart) is het te
verklaren, dat de vloeden van 3,4 en 5
februari 1825 buitengewoon hoog wa
ren. In Workum daalde de barometer
tot 970 millibar
Vergeleken bij die gebeurtenissen is
het weer van nu en ook in deze eerste
februariweek feitelijk kinderspel.
Ons land blijft binnen bereik van
oceaandepressies en kleinere storin
gen (gisteravond naderde er een sterk
uitdiepende van Zuld-Engeland), on
standvastig met soms regen en dan
weer sneeuw, vooral in het noordoos
ten. Hoewel de wind van tijd tot tijd
wel eens hard kan waaien, kunnen
stormgevoelige lezers en lezeressen
(en die zijn er, getuige de vele angsti
ge telefoontjes bij bepaalde situaties)
de naaste toekomst met kalmte en
vertrouwen tegemoet zien.
Op de Engelse computerkaart voor
de nacht van dinsdag op woensdag is
bij Schotland alweer een nieuwe de
pressie gearriveerd; een wat dieper
exemplaar dan zijn voorganger, die
misschien wat trager de in de hogere
niveaus uitgestippelde westnoord-
westelijke-oostzuidoostelijke baan
zal afleggen. Er is nauwelijks tijd
voor uitblazen, want reeds koerst een
volgend „splnnewebje" ln de richting
van de Britse eilanden. Summa sum
marum: het weer blijft deze week
sterk wisselvallig met variabele tem
peraturen en in het noorden de groot
ste kans op nu en dan wat sneeuw
HOOOWATER dinsdag 5 februan
VUmlngen 4 17-18 42, Karin gvUetaJuaen
4.43-16 54. Rotterdam 6 26-18 36. Schevenlngen
5 28-17 34. IJmulden 6 07-18 15. Den Helder 10.32-
22 32. Harllngcn 0 14 12 34, Delfzijl 2 18-14 45
Wrerrapperten van
|iitrr>vM4 19 awr
Station
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlltilngen
Zd Limburg
Athene
Barcelona
Berlijn
Frankfort
Oen*ve
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
MJnchen
Nice
Oslo
Bart)»
Rome
Munbul
Las Palmas
Tel-Avlv
