ieuwe stap VS tegen Moskou Saoedi-Arabië: meer Russen in Zuid-Jemen kwarten zien geen verandering in Zuid-Afrika ardisten uit Koerdistan Linkervleugel van Soares' socialisten boet aan invloed in ^jtonn en Parijs houden vast aan ontspanning Meer Russen in Afghanistan Schaduw over nieuwjaar in Zuid-China Overleg over staalstaking ISDAG 22 JANUARI 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 vers I het (vol ilen, at et wi zijn e wet in .te sts ►elige ■ing ïdida »s' T» de T( de ISHINGTON, MOSKOU uter, AP, AFP) De Ame- aanse regering heeft de ex- rtvergunning ingetrokken reserve computeronder in voor een vrachtwagen- iriek in de Sowjet-Unie. armee is weer een nieuwe ip gezet in de afstraffing de Sowjet-Unie voor haar al in Afghanistan. Inmid- blijven verscheidene iteuropese landen aan- ngen in woord en daad op ortzetting van de ontspan- igspolitiek. t e« ,r Is CO g tefeu egen eze egd. .'aal. PI de r e te Da ;n. Hijsi >r de rtefeu l de feuil kon moi 1 koi olksl weg< ii rmisl de mai atsei :eini de of d< rogra tergi be de d m wi Intrekken van de exportvergun- van computeronderdelen maakt einde aan de technische hulp die Verenigde Staten boden bij de van een vrachtwagenfabriek in Oeral. De Amerikaanse minister handel. Philip Klutznick, zei gis- n ter toelichting op het besluit daar geproduceerde vrachtwa- gebruikt zijn bij de Russische al in Afghanistan. Eerder schortte tznick op verzoek van president al de exportvergunningen op nlet-landbouw goederen be- voor de Sowjet-Unie. Het ihtwagenproject is in de Verenlg- itaten vanaf het begin al omstre- geweest aangezien sommige poli van mening waren dat de wagens e toekomst best eens voor militai- illfloelelnden gebruikt zouden kun- worden. V ter j h nd KABOEL (AP, APP) De Sow jet-Unie is gisteren op grote schaal begonnen soldaten en mili tair materieel naar Afghanistan over te vliegen. Dit melden diplo maten in de Pakistaanse hoofd stad Islamabad. Volgens deze bronnen gaat het om militairen en materieel die overgebracht zijn vanuit Oost-Europa. Boven dien zou veel materieel zijn over gebracht naar het direct aan Af ghanistan grenzende Russische gebied. De komst van de soldaten, tanks en Mig-vliegtuigen zou bedoeld zijn om de positie van de al 80.000 in Afghanistan gelegerde militai ren verder te versterken. Uit de zelfde bronnen wordt vernomen dat het Afghaanse leger geheel uit elkaar dreigt te vallen. Mili tairen deserteren massaal of lo pen over naar de opstandelingen. De Russische aanwezigheid in de hoofdstad Kaboel zou weer na drukkelijker zijn dan de afgelo pen weken, toen de militairen van de bezettingsmacht zich zo veel mogelijk gedekt hielden. Overigens wordt wel melding ge maakt van meer militaire activi teiten van het Afghaanse leger in de grensstreek met Pakistan. De nieuwe Afghaanse regering van president Babrak Karmal heeft de afgezette en vermoorde president Hafizullah Amin er gis teren van beschuldigd dat hij van plan zou zijn geweest om in sa menwerking met islamitische op standelingen een zuivering uit te voeren binnen de gelederen van zijn eigen partij. Amin zou daar voor hebben samengewerkt met Gulbuddln Hekmatyar, leider van een van de opstandige islami tische groeperingen die hun basis hebben in het naburige Pakistan. Dit nieuws werd bekend gemaakt door de nieuwe 28-jarige minister van binnenlandse zaken Moham med Gulabzoi. Het zou de bedoeling geweest zijn alle leden van de Parcham-groep (waartoe Karmal behoort) in de nacht van 29 december om het leven te brengen. Het zou, aldus de minister, een orgie van bloed vergieten hebben moeten worden die de inleiding zou moeten wor den tot een breuk tussen Kaboel en Moskou. De opstandelingenlei der zou voor zijn medewerking een bedrag van meer dan 100.000 gulden zijn geboden. Bovendien zou de Amerikaanse inlichtingen dienst CIA bij het complot be trokken zijn geweest. De Russi sche inval van Kerstnacht vorig jaar kwam dus nog eigenlijk maar net op tijd. Overigens bevestigen onafhanke lijke waarnemers in Kaboel dat president Amin inderdaad iets in de zin had voor eind december. Berichten hierover zouden onder meer afkomstig zijn van na diens dood vrijgelaten politieke gevan genen. De regering van Afghanistan heeft besloten geen visa meer te verstrekken aan buitenlandse journalisten, ongeacht hun natio naliteit. Dit werd gisteren be kend gemaakt door de Afghaanse ambassade in de Indiase hoofd stad New Delhi. Afghanistan zal ook een nieuwe vlag krijgen, waar het embleem van de Khalq- groepering die door Babrak Kar mal ten val gebracht is, niet meer in voorkomt. Welke kleuren de vlag nu krijgt is niet bekend. laban-Delmas voorzitter van de Franse nationa- issemblee, Jacques Chaban-Del- I, zei gisteren bij aankomst in IGF skou dat wenste dat geen enke- (ontwikkeiing de goede betrekkin- tussen Frankrijk en de Sowjet- Ie zal verstoren. Chaban-Deimas, ook een ontmoeting met presi- t Breznjew zal hebben, verklaarde r Moskou te zijn gekomen als een 3geling van generaal De Gaulle. De n nse regering heeft de afgelopen en herhaaldelijk duidelijk ge- B akt er niet over te denken de be- le ckingen met de Sowjet-Unie te la- lijden onder de inval in Afgha- Sowjet-Unie te versterken, ondanks de Amerikaanse aandrang om de be trekkingen met Moskou op een laag pitje te zetten. Een week geleden ver trok een Westdultse delegatie naar Moskou om te onderhandlen over de aanleg van een gasleiding voor een bedrag van 22 miljoen gulden. Het gaat om een leiding die gas vanuit Siberië naar West-Europa moet transporteren. Bondskanselier Schmidt verklaarde eerder dat hij niet van plan is zijn voorgenomen bezoeken aan Moskou en Oost-Ber- lijn af te zeggen. Ook Japan lijkt zich wat harder te gaan opstellen tegenover de Sowjet- Unie. Wat de maatregelen van Japan zullen inhouden is echter nog niet bekend. Er zijn momenteel onderhan delingen aan de gang tussen Japan en de Sowjet-Unie over de verkoop aan Moskou van verschillende fabrie ken, waarmee een bedrag van een miljard gulden gemoeid is. Japan heeft het afgelopen Jaar voor meer dan vijf miljoen gulden naar de Sow jet-Unie uitgevoerd. De Japanse voornemens wijzen er nu op dat de Amerikaanse afgezant Philip Habib Uitstel Westdultse bedrijfsleven en de ering in Bonn zijn erop uit de nomische betrekkingen met de Italië heeft de besprekingen met de Sowjet-Unie over een lening van twee miljard gulden aan dat land uitge steld in verband met de delicate in ternationale situatie. Italië was in be ginsel al een lening overeengekomen voor de aanschaf van Italiaanse pro- dukten door de Russen. De minister van buitenlandse handel heeft zijn voorgenomen bezoek aan Moskou in middels afgezegd. RAN (AFP. AP, Reuter) De tische revolutionaire raad, het •te gezagsorgaan van Iran, heeft iten de revolutionaire gardisten nerdistan terug te trekken. Dit gisteren meegedeeld door radio tran. Om moeilijkheden in Koer- an te vermijden zal de handha- van de openbare orde in dit ed weer worden overgedragen de plaatselijke politie. In het eden hebben Koerdistische lei met geweld gedreigd als er geen Ie zou komen aan de activiteiten de revolutionaire gardisten. ^^^Boeing 727 van de Iraanse lucht- «maatschappij is gisteren in de ^i/len ten noorden van Teheran ^feestort. Daarbij zijn 128 mensen [het leven gekomen. Het toestel ht bedevaartsgangers die een be- hadden gebracht aan de stad 63ilad terug naar Teheran. Iraanse ministerie van blnnen- se zaken heeft gisteren de regels md gemaakt voor de eerste presi- iverkiezingen sedert de revolutie ifjvrijdag zullen worden gehouden, minlstesterie deelde mee dat er ouwbare personen in alle plaat- :ullen worden aangesteld om toe- te houden op een eerlijk verloop de verkiezingen. Van de honderd "ïdaten die er aanvankelijk wa- zouden er nog steeds 66 in de kt zijn voor het presidentschap. Van deze mogen maar acht via de televisie campagne voeren. Als geen van de kandidaten vijftig procent of meer haalt, dan zal op 8 februari een herstemming worden gehouden tus sen de twee hoogst geklasseerden. De kiezers zullen de naam van hun kan didaat zelf op het stembiljet moeten schrijven. Mensen die dat niet kun nen, moeten een vriend meenmen die dat wel kan. Ze moeen wel zelf het stembiljet in de stembus gooien. Aan genomen wordt dat het tellen van de stemmen wel een paar dagen zal kostea •ri" 5mi n ei an R BI nda i, h. J. een onzer verslaggevers STERDAM De Anti-Apart- is Beweging Nederland (AABN) ft minister van buitenlandse za- Van der Klaauw nogmaal ge vjagd „onmiddellijk scherp en open- bij de Zuidafrikaanse regering te i jtesteren tegen de op handen zijn- ■xecutie van James Mange. De BN betreurt het „ten zeerste" dat der Klaauw nog niet heeft willen testeren bij Pretoria. De beweging igt daarom als het beroep tegen ïxecutie wordt afgewezen, maatre- in van de Nederlande regering. De BN denk daarbij ondermeer aan nomische sancties. S< e: PEKING (Reuter) Een totale zonsverduistering die op 16 fe bruari onder andere in het Zuidwesten van China zal zijn waar te nemen, valt volgens de Chinese tijdrekening op nieuw jaarsdag. Volgens plaatselijk bijgeloof voorspelt dat een gro te ramp, aldus het persbureau Nieuw China. De Chinese aca demie van wetenschappen ziet dat anders en beschouwt de eclips als een van de grootste onderzoekprojecten van dit jaar. Ongeveer tweehonderd wetenschapsmensen gaan twintig waarnemingsposten in richten in de provincie Yun nan, om daar de verschijnselen te registreren die alleen zijn te zien wanneer de maan recht voor de zon langs schuift. Euro peanen zitten ditmaal op de zijbank: de verduistering zal hier zelfs niet gedeeltelijk te zien zijn. Onze astronomische medewerker hoopt de verduis tering met een Nederlands-Bel gische amateur-expeditie in Kenia waar te nemen. Bill Sirs (links) en Hector Smith, de twee leiders van de Britse bond van staalarbeiders hebben gisteren besprekingen gevoerd met de Britse premier Margaret Thatcher. De staalarbeiders bij de staat sonderneming British Steel staken sinds begin januari. De bonden willen een loonsverhoging van 17 procent, BSC wil 9 procent geven. Thatcher heeft beide partijen gevraagd de onderhandelingen te hervatten. De butaantanker Thorstrup zit vanaf gistermorgen vast voor de kust van Noord-Ierland. De tanker liep in stormachtig weer aan de grond. Zij heeft 245 ton gas aan boord. 'Britse gevangenis verleent gunsten' LONDEN (API - 11,1 Brits, ministerie van binnenlandse zaken zal zo snel mogelijk een onderzoek instellen naar de bewering dat bewakers in df' open gevangenis van Sudbury in Derbyshire tegen betaling hebben geholpen aan sex, drugs en alcohol. Berichten daarover verschenen in het massablad Daily Mirror. Bij de affaire zou een grote groep bewakers en gedetineer den betrokken zijn en het zou om duizenden guldens gaan. In het artikel wordt een bewaker met naam en toenaam ge noemd als de leider van het syndicaat. De Daily Mirror heeft drie maanden gewerkt aan de zaak, die hen door de raadslieden van een gedeti neerde werd toegespeeld. De gedetineerden konden te gen betaling van 900 gulden een prostituee ontvangen en voor het bedrag van ruim 400 gulden een nacht buiten de ge vangenis bij hun eigen vrouw doorbrengen. Marihuana werd voor 20 gulden per stickie ge sleten, drank voor 40 gulden per fles en voor andere „privi leges" zoals porno wisselde de prijs. Het ministerie van binnen landse zaken heeft de beschul digingen ..zeer ernstig" ge noemd. bij zijn recente bezoek aan Tokio toch enig succes heeft geboekt. De Verenigde Staten willen eerst nog besprekingen voeren met de Paki staanse regering over militaire en economische hulp aan dit aan Afghanistan grenzende land alvorens het Amerikaanse congres daarover concrete voorstellen te doen. De Pa kistaanse president Zia Oei Haq ver klaarde eerder nogal teleurgesteld te zijn over de geringe omvang van de Amerikaanse hulp. 800 miljoen gulden. BIEROET (AP. AFP) De Russen en Cubanen zouden de afgelopen weken hun militaire aanwezigheid In het gebied van de Indische Oceaan versterkt hebben. Dit heeft Saoedi-Arabië laten weten aan de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. zo vertelden Arabische diplomaten gisteren in Beiroet. Saoedi-Arabië zou zich vooral zorgen maken over het groeiend aantal Rus sische en Cubaanse militairen in Zuid-Jemen. Naar de hoofdstad Aden zouden enkele honderden Cubaanse soldaten en enkele tientallen Russi sche generaals en militaire deskundi gen zijn overgebracht. Ook zouden Russen en Cubanen hun militaire aanwezigheid in Ethiopië hebben ver groot. Voor zover bekend werken mo menteel 500 Cubaanse militaire advi seurs in Jemen voor de opleiding van het leger van dat land. Daarnaast zijn er nog eens 2.000 Russische deskundi gen. Het leger van Zuid-Jemen is 20.800 man sterk. In Eritrea bevinden zich naar schat ting 1.000 Cubaanse militairen die betrokken zijn bij de strijd tegen de Erltrese opstandelingen. Overigens deelde Fidel Castro op de niet-gebon- den conferentie in Havana mee dat de Cubanen een einde hadden ge maakt aan hun militaire aanwezig heid in Afrika. Afrikaanse bronnen houden het aantal Cubanen in Ango la en Ethiopië nog op een totaal van 3.000. Carter Amerikaanse ambassadeurs hebben gisteren persoonlijke boodschappen van president Carter overhandigd aan de leiders van Oman. Bahrein en Soedan in verband met de crisis in Afghanistan. De Inhoud van de bood schap is niet bekend gemaakt. Diplo matieke kringen speculeerden over mogelijke militaire activiteiten in het gebied van de Perzische Golf en over een plan van uitbreiding van de mili taire faciliteiten voor de Verenigde 8taten in Soedan. Overigens liet de regering van Oman gisteren bij mon de van haar minister van buitenland se zaken weten dat ze geen buiten landse militaire bases op haar grond gebied zal toelaten, omdat de landen van de Perzische Golf zelf wel in staat zijn zonder inmenging van buitenaf de stabiliteit in de regio te garande ren. In het verleden heeft Oman steeds op steun van de Verenigde Staten tegen de groeiende Russische macht in het gebied aangedrongen. De Amerikaanse regering zal het Amerikaanse Congres een plan voor leggen dat voorziet in een bedrag van 1.1 miljard dollar aan militaire kre dieten voor Egypte voor de komende twee Jaar. Daarmee zou dat land de Amerikaanse F-16 kunnen kopen. Voor de drie jaar daarna zou de Ame rikaanse regering telkens 800 miljoen dollar willen uittrekken, waarmee de totale hulp voor de komende vijf Jaar op zo'n vier miljard dollar zou komen. President Sadat heeft in het verleden gevraagd om steun tot 10 15 miljard dollar. Israël heeft zich scherp gekant tegen de enorme wapenhulp voor Egypte Ovengens heeft Israël inmid dels de eerste zeven F-16 toestellen in ontvangst genomen Voor het eind van dit jaar komt daar nog een groot aantal bij Islam-top In het Midden-Oosten vindt voorts druk overleg plaats in verband met de islamitische conferentie die zater dag in de Pakistaanse hoofdstad Isla mabad begint. Vrijwel alle landen met een islamitische signatuur zullen daaraan meedoen. Syrië en de Pales tijnse Bevrijdingsorganisatie hebben laten weten dat ze niet komen, tenzij de datum van de conferentie verscho ven wordt. Nog geen bericht van deel name is ontvangen van Algerije. Af ghanistan. Gulnee-Bissau. Llbié. Oe ganda en Zuid-Jemen Aangenomen wordt dat tijdens de conferentie aangestuurd zal worden op een unanieme veroordeling van de Russische inval in Afghanistan Een krant in Koeweit meende zelfs te we ten dat tijdens de conferentie een beroep op de islamitische wereld zou worden gedaan om een atoommacht te creëren In dit verband is belang rijk dat Pakistan al enige tijd bezig zou zijn met de ontwikkeling van een eigen kernwapen. Van onze correspondent LISSABON De partijraad van de Portugese socialistische partij heeft een nieuw dagelijke bestuur gekozen en de strategie vastgesteld voor de parlementsverkiezingen in okto ber en de presidentiële verkiezingen volgend jaar. Manuel Alegre, Tito de Morais en Jaime Oama die een toenadering tot de communistische partij voorstonden leden een nederlaag en werden niet meer herkozen als leden van het bestuur. De socialisten willen tegelijkertijd de rechtse regering bestrijden en de groei van de communistische partij afremmen. „Wij zullen de politiek van de communistische partij afwijzen met argumenten die niet verward kunnen worden met de rechtse kri tiek en doelstellingen", zei Mario Soa res zondagavond op een persconfe rentie. Als altijd zou de socialistische partij haar eigen alternatief van een „democratisch socialisme" bena drukken. In plaats van de scharnier- of bemid delingsfunctie die de partij van Mario Soares vroeger had. komt nu de pre tentie „als autonome leidende kracht van een links-democratisch blok die een beeld moet scheppen van uitbrei ding van de invloedszone van de soci alistische partij naar rechts en naar links". Met rechts zouden de vroegere dissidenten van de sociaaldemocrati sche partij van Sa Carneiro worden aangeduid terwijl ter linkerzijde ex- socialist Lopes Cardoso en ex-pre mier Pinta Ssilgo zich in de onge vraagde belangstelling mogen ver heugen. De nieuwe strategie gericht op het ongedaan maken van de polarisatie in de Portugese politiek kan alleen slagen wanneer de regerende Demo cratische Alliantie nog voor de ver kiezingen in oktober uiteenvalt. Het Portugese districtenstelsel hielp het Mario Soares rechtse verkiezingsfront aan een ab solute meerderheid in het parlement hoewel de linkse partijen te samen meer stemmen haalden Het voorstel toenadering te zoeken tot de communisten hetgeen zou kunnen leiden tot een links verkie zingsfront in oktober werd door een kwart van de leden van de partij raad gesteund. Dit percentage werd boven verwachting groot genoemd. Manuel Alegre. de belangrijkste on dertekenaar van het voorstel, ontken de dat er nu sprake zou zijn van een scheuring Hij toonde zich tevreden over het democratische verloop van de debatten. Mario Soares benadruk te nog dat een toenadering tot de communisten de polarisatie zou be vorderen hetgeen volgens hem de rechtse partijen definitief aan de macht zou brengen. blanken in Zuid-Afrika mogen nug zo opgewonden zijn over de sranderingen" in het land. maar de zwarten delen deze mening niet Sk al beweert de regering het tegendeel, de „veranderingen" komen !t over bij de zwarten. De politieke aanpassingen schijnen voorbij te »n aan de uiterst belangrijke groep van opinieleiders, de geletterde mé arte gemeenschap in de steden ivou ?rea joo, it 0' in. Ir Hennle Serfonleln oliemaatschappij British Petroleum it tot deze verrassende conclusie na een enschappelijk onderzoek in samenwer i? met de universiteit van Kaapstad. He', lerzoek toonde aan dat de zwarte ge- hap, die het vrijwel zonder leider* et stellen, de concessies van Pretoria 'anend bekijkt. Dit is ten minste ten te wijten aan een ernstige communica- irnis tussen de blanke elite en de meerderheid voorlopig rapport over het onderzoek wijst erop. dat de zwarten verrassend wei rug weten van het bestaan en de betekenis van de commissies van Wiehahn en Riekert. die arbeidskwesties onderzochten, van hun bevindingen en aanbevelingen en van de acties van de regering die erop volgden. De meeste zwarten blijken er slechts via-vla van te hebben gehoord, waardoor er allerlei verdraaiingen, vooroordelen en misvattin gen in de wereld zijn gekomen De belang rijkste uitkomsten van het onderzoek zijn Er lijkt geen leider te bestaan die de steun geniet van een groot deel van de zwarten. De zwarten willen bewijzen zien van de veranderingen. Maar er zijn aanwijzingen dat ze argwaan hebben over de beweeeg- redenen en dat zij die zullen houden Het systeem houdt de zwarten er immers onder. De beweegredenen van blanken en hun organisaties die geen banden hebben met de overheid, worden vaak ernstig in twij fel getrokken. De zwarten zijn niet in staat om duidelijk hun hoop behoeften en wensen voor de toekomst te kennen te geven, en iets te doen om het voorelkaar te krijgen Aan onderwijs bestaat de meeste behoef te. De zwarten willen een systeem dat even goed is als dat van de blanken Hun belangrijkste doel Is gelijke kansen op werk en gelijkheid op het werk zelf De tweede wens van de zwarten ls dat „Irritante" factoren In het systeem ver dwijnen, zoals de pasjeswetten, beper king van de bewegingsvrijheid en te wei nig vrijheid om te wonen waar jezelf wilt. Op de derde plaats komt meer zeggen schap in de politiek. Huizenbezit scoort erg laag op de lijst van wenzen. misschien wel omdat het systeem van pachten, zoals dat al 99 Jaar bestaat, wordt verworpen en zonder bete kenis en tijdelijk wordt genoemd De zwarten weten weinig over de rol van de vakbewegingen en zij kunnen het ntet eens worden over het punt of ze hun eigen bonden moeten hebben of dat de bestaan de gemengd moeten zijn. De zwarten willen niet dat het blanke zakenleven in zwarte gebieden opereert, hoe ontevreden ze ook zijn over de zwarte zakenlieden Ze denken dat zwarte zakenmensen hun eigen mensen uitbuiten door buitenspon ge prijzen te vragen. De zwarten denken dat blanken vijandig tegenover hen staan, al ls dat dan verbor gen onder een vernis van beleefdheid De zwarten weten doorgaans weinig over politieke systemen, en hun ideeën daar over zijn vaak verward. Ze lijken het kapitalisme te verwerpen, omdat dit wordt geïdentificeerd met blanken en met het systeem dat hen onderdrukt Daarom zeggen ze vaak dat ze voorstan der zijn van het communisme, al kunnen ze geen andere definitie van dit systeem geven dan dat iedereen eraan deelneemt Sommigen zien de democratie als het wenselljkste systeem, maar dan wel vaak als een soort compormls De blanke politieke partijen worden op een hoop gegooid Ze vertegenwoordigen de belangen van de blanken en doen dus niet ter zake Niemand voelde zich verbonden met een thuisland Deze peiling wordt gevolgd door een ver dergaand onderzoek en er komt ook nog een gedetailleerder rapport. Het onderzoek was gebaseerd op discussies in negentien groe pen in het tijdvak van Juni tot oktober 1979 in de steden Pretoria. Springs. Port Elisa beth. Durban, Johannesburg (met inbegrip van Soweto en Alexander Township) en Kaapstad In totaal deden meer dan 225 mensen mee De groep werd zorgvuldig uitgezocht Iede re groep was betrekkelijk homogeen Er zaten scholieren, werkende mensen, vrou wen In de leeftijd van 18 tot 25 Jaar en van 26 tot 40 Jaar Ze konden allemaal lezen of schrijven De onderzoekers geven toe dat het mogelijk ls dat de gezichtspunten en meningen van zwarten die niet zo goed kunnen lezen of schrijven kunnen verschillen van die van de deelnemers

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7