Toeval en actualiteit bepalen voorstelling Groot muzieknaslagboek met veel open plekken EO: eigen serie over de schepping Programma Studentenorkest biedt weinig samenham Improvisatieconcours voor poppenspelers Creatieleer tegenover evolutietheorie En dan nog Plaatjes vullen geen gaatjes Centraal museum bepleit voor Haagse School »yc Nieuwe boeker gj Valse Murillo in Vaticaan DINSDAG 22 JANUARI 1980 KUNST/RADIO/TELEVISIE door Dirkie Houtman HAARLEM In het poppen spel is het improvisatie-ele ment grotendeels verdwenen. De jongere generatie poppen spelers repeteren maanden aan een voorstelling die ze in elke situatie op dezelfde ma nier spelen De modernisering binnen het pop pentheater is ten koste van het im proviseren gegaan Dat zegt de be faamde poppenspeler Jan Nelissen, initiatiefnemer van het improvisatie concours voor poppenspelers dat 26 januari vanaf half twee in het Haar lemse Concertgebouw wordt ge houden Tien van de m totaal 45 Nederlandse beroepspoppenspelers zijn uitgeko zen om op een onderwerp dat hen de avond ervoor is doorgebeld te impro viseren. De selectie was niet gemak kelijk. Niet iedere poppenspeler wilde zich blootstellen aan zo'n vuurproef. Jan Nelissen is een enthousiast ver teller. Hij heeft een grote ervaring en veel mee gemaakt in zijn vak waar door hij herhaaldelijk afdwaalt. Daar is hij zich zeer wel van bewust en noemt het de rijstebrijberg. „Als je gaat graven stuit je altijd ergens op," zegt hij. Daarom beperken we ons tot het improvisatieconcours en zijn er varingen met deze speltechniek. „Im proviseren ligt in mijn aard. Dat vind ik wezenlijk bij poppenspel horen. Het vergt van de poppenspeler wel een dubbele concentratie. Hij moet de lijn van zijn verhaal vasthouden maar tegelijkertijd direct op het pu bliek reageren Die directe manier van spelen bepaalt ook het soort pop pen waarmee gewerkt wordt. BIJ het improvisatieconcours maken de deel nemers uitsluitend gebruik van hand- en stangpoppen. Ikzelf werk voorna melijk met handpoppen Direct „Een marionet heeft bij voorbeeld een veel tragere beweging dan een handpop. Als ik tegen je zeg: 'kijk daar gaat een fletser voorbij.' rea geert een handpop onmiddellijk. Je dirigeert het gebeuren direct. Een marionet kan zich niet gericht tot Jan Nelissen tussen zijn poppen iemand wenden, wordt indirect via de draden bewogen. Als hij naar de flet ser wil wijzen is die alweer voorbij. Hij is net even te laat Met een mario net kan je wel prachtig improviseren op muziek, meer pantomimisch." Improvisatie binnen het poppenspel is direct verbonden met de politieke satire. Die verwerkte Nelissen vlak na de oorlog in zijn voorstellingen in Maastricht waar hij zijn eerste eigen poppentheater „de Poesjenellenkel der" had Met zijn anti-clericale tek sten riep hij veel weerstanden op. Zelf zozeer dat onder druk van de plaatse lijke geestelijke niemand meer naar de voorstellingen durfde te komen. De actualiteit probeert Nelissen hoe dan ook in zijn voorstellingen te ver werken. Meestal in bestaande stuk ken of onderdelen van stukken die hij bij de gelegenheid waarvoor hij speelt aanpast. „Als ik in een andere stad speel ga ik er altijd een paar uur eerder naar toe. Ga in een café zitten en probeer er achter te komen wat er in die omgeving leeft. Dat brengt een persoonlijk element in de voorstel ling." En hij vertelt over die keer dat hij in Heerhugowaard, toen nog een dorp, moest optreden en zich een paar uur eerder in de plaatselijke kroeg nestelde zonder zich bekend te maken. De land- en tuinbouwbond had voor die avond een poppenspeler ingehuurd, zo vertrouwden de dorpe lingen hem smalend toe en informeer den hem gul over de diverse wethou ders die in het dorp een wanbeleid voerden. Zijn informanten zaten die zelfde avond, meegetroond door hun vrouwen, nietsvermoedend in de zaal. De fouten „Het improviseren ligt vaak in de fouten die je maakt tijdens de uitvoe ring. vervolgt Nelissen. „Als het pu bliek erom moet lachen handhaaf je de fout en die wordt steeds groter. Zoals in 'De kist uit China'. Die voor stelling heb ik wel duizend keer ge speeld. Het verhaal lijkt in niets meer op wat het in het begin was. Alleen die kist bleef overeind." Improviseren vereist dus een voort durende aandacht voor toeval en ac tualiteit waar de poppenspeler met een directe creatieve impuls op in moet spelen. En als het goed gebeurt zal een voorstelling nooit statisch worden. Opmerkelijk is wel dat Nelis sen bij wie menig poppenspeler van de jonge generatie in de leer is ge weest. geen traditie heeft kunnen door Riet OiemT HILVERSUM In het kader van het multimediale project ..De Bijbel open", en als zodanig een vervolg op de televisiese rie „Het ontstaan van de Bijbel" van twee jaar geleden brengt de EO vanaf vanavond de nieuws serie „Het ontstaan van de wereld" op het scherm. De uitzendingen zijn om de veertien dagen. De uitzending begint om 19.25 uur op Nederland 1. In tien delen wordt het ontstaan van de wereld behandeld naar aanleiding van de eerste elf hoofdstukken van het bijbelboek Genesis het ontstaan ran de wereld Evenals „De Bijbel open" is dit een eigen produktie, waaraan een aantal Engelstalige deskundigen heeft mee gewerkt, onder wie farmacoloog prof dr A. E Wilder Smith, bekend uit eerdere EO-programma's over schep ping en evolutie (Prof Wilder Smith „We hebben bulten onszelf geen punt Kinderen groeien op en geloven niet dat God hen heeft gemaakt."). Verder kunnen genoemd worden de astro noom prof dr H. S Slusher, de weten schapsman en sciencefictionschrij ver Isaac Aslmov en prof. dr D T Gish als bioloog, naast zijn Neder landse collega dr W J Ouweneel Deze laatste deed het onderzoek voor dit project Eindredactie en presenta tie berust bij Willem Glashouwer, die optreedt als een sombere catecheet met de bijbel op schoot, terwijl je denkt, dat hij die tekst toch langza merhand uit het hoofd zou moeten kennen Speciaal vandaag In deze rij mag de naam van de filmer niet ontbreken. Jan Bodzinga, die af gaand op de aflevering die we vooraf te zien kregen, schitterende opnamen maakte en mixte Verkoopbaar Brandpunt besteedt aan dacht aan de volgende onder werpen: het onderzoek van de officier van justitie in Leeu warden naar dr vraag of het informatiecentrum Vrijwilli ge Euthanasie in Vinkega (Fr.) zich schuldig maakt aan het aanzetten tot zelfmoord. Ver der een vraaggesprek met bis schop Simonis van Rotterdam naar aanleiding van de bis schoppensynode in Rome Ned. 2. 21.35 uur Leve de operette. Een pro gramma rondom het gesel schap Hoofdstad Operette en zijn jubileumproduktie De Czardasfürstin. Uitvoerenden zijn onder andere Marga de Boer, Anton Hofman. Anita Heins en Jacco van Renesse. Ned. 1. 21.55 uur Er bestaan geen Belgen. Brlgir bestaat 15« jaar, on danks de hooglopende geschil len tussen Vlamingen en Wa len. Moet bet land straks gere geerd worden door twee rege ringen? Dat is de vraag die samensteller Andre Truyman stelt Ned. 2. 22.35 uur Dat er zo'n groot aantal Engelstali gen bij het project „Het ontstaan van de wereld" Is betrokken heeft voor een belapgrijk deel te maken met het verkoopbaar maken aan het buiten land. Zo wil de EO op de internatio nale markt, onder andere dit voorjaar in Cannes, de serie in twee afleverin gen aanbieden: in een serie van vier of vijf delen, en in een special van een uur De EO heeft met deze manier van werken al eerder succes gehad, want ..Het ontstaan van de Bijbel" is in verkorte samenvatting in twee delen aan Amerika. Canada en Italië ver kocht Ook hebben deze program ma's kort geleden op het film- en televisiefestival van New York een zilveren medaille gewonnen ln de ca tegorie televisie-documentaires. Daar kreeg ook het EO-programma. ..Free for ever", over de bekeerde zakken roller Anthony Leoli een zilveren me daille ln de categorie docu-drama. Het programma moet overigens nog ln Nederland worden uitgezonden Uitgangspunt van de nieuwe serie „Het ontstaan van de wereld", is het afrekenen met de evolutietheorie: de leer van de langzame ontwikkeling van de ene soort in de andere. Het tegenovergestelde is de creatieleer. waarin God als Schepper van alles dat leeft wordt gezien Te eenvoudig In deze serie worden wel een paar al te eenvoudige voorstellingen van za ken gegeven Zo neemt men zonder meer aan dat voor de meeste mensen, ook voor heel veel christenen, geloof en wetenschap los van elkaar worden gezien Schepping, zondeval en een wereldwijde zondvloed zouden in het denken en handelen van de moderne wetenschappen geen enkele rol spe len In dit wit-zwart denken wordt aangenomen dat op de meeste scho len de evolutieleer wordt onderwezen en op een paar christelijke scholen het creatlemodel Het is waarschijnlijk een toevallige samenloop van omstandigheden dat de NOS in deze weken de Britse serie kweken. Waarom is het improviseren zo impopulair? Nelissen: „Ik denk dat mensen niet zo goed meer kunnen vertellen als vroeger. Je krijgt alles voorgeschoteld via de media en hoeft niets meer te onthouden. Als je aan een stamtafel in een kroeg de verha len aanhoort, het ene nog sterker dan het andere, dan is dat een complete act. Of misschien is het wel een gave die op dit moment niet aanwezig is." Dat willen de Initiatiefnemers, naast Nelissen. de schrijver Theo Kamphof en de poppenspeler Hans Schoen met het concours onderzoeken. Kijken of de improvisatiekunst nog bestaat. Belangrijk is volgens Nelissen het wedstrijdelement. Dat pept de spe lers enorm op. Het vraagt om extra inspanning. Dat weet hij uit ervaring. In het verleden heeft hij in België waar dit soort improvisatiewedstrij- den gewoon zijn menige prijs in de wacht gesleept. Populariteit Ü»1 De voorwereldlijke brontosau- ris illustreert het bij de televi sieserie behorende boek Het ont staan van de wereld. „De reis van Charles Darwin" uit zendt. De EO gaat met „Het ontstaan van de wereld" de komende maanden een grote dosis tegengif geven. Het moet worden gezegd, dat dat zeer gedegen gebeurt Er is veel studie gemaakt en dat zal de gemiddelde kijker best onder de indruk brengen. Er is sprake van een multimediaal project en dat wil zeggen dat in maart een boek verschijnt getiteld „Het ont staan van de wereld". Als de reeks Het ontstaan van wordt voortge zet dan is als eerstvolgende terrein Israël aan de beurt. Als opvolger van Willem Noske is bij het Residentie Orkest tot eerste concertmeester de 36-jarige Zino Vin- nikof per 1 augustus benoemd. Noske gaat zich met ingang van het volgend seizoen wijden aan de research van Nederlandse muziek Vinnikof is van Russische afkomst, behaalde diverse prijzen en was van 1974 tot 1979 eer ste concertmeester van het Philhar- monisch Orkest van Leningrad. In het lopende seizoen is hij op partiële basis aan het Residentie Orkest ver bonden. Zijn benoeming geschiedde na een openbaar proefspel. „Tekens aan de wand" heet de expositie over muurcultuur die van 29 januari t/m 1 maart in het Sqaffy Theater in Amsterdam wordt gehou den. Met behulp van foto's, zeefdruk ken, dia's, ansichtkaarten en een uit voerige catalogus wordt een indruk gegeven hoe muren ln het verleden en ook nu gebruikt worden om er schil deringen. gedichten, tekeningen, boodschappen, protesten en graffiti op aan te brengen De campanile van Glotto bij de Dom in Florence, een 85 meter hoge klokketorén ln het centrum van de Italiaanse stad. dreigt het slachtoffer te worden van de luchtvervuiling. De campanile, die 650 jaar geleden werd gebouwd en sindsdien nooit ingrij pend werd gerestaureerd, wordt nu onderzocht voor een mogelijk herstel Onlangs zijn fragmenten van versie ringen die aan de buitenzijde zijn aangebracht, op het trottoir neerge komen Illustraties uit het Groot Biografisch Muzieknaslagboek; George Gershwin (rechts) met zijn broefer n tekstschrijver Ira. de Ook kan het concours de populariteit van het poppenspel verhogen. Het gebeurt nog veel te vaak dat een poppentheatervoorstelling goed is voor een verjaardagspartijtje ook al lijkt het aantal bezoekers dat bewust voor poppenspel kiest te stijgen. Het concours in Haarlem noemt Ne lissen een uniek gebeuren. Er zal een combinatie ontstaan tussen de eeu wenoude improvisatiemethode die zo bepalend was voor het poppenspel en de moderne vormen die jonge pop penspelers de laatste jaren ontwik keld hebben. Daarnaast kan het pu-' bliek tien verschillende poppenthea ters aan het werk zien. Het festijn wordt geopend met een improvisatie-voorstelling in een straatpoppenkast door Jan Nelissen, Marijke Kots en Rien Baartmans. Daarna volgt de wedstrijd die zich in twee zalen afspeelt. Het publiek kan kiezen ,en tussen de mensen loopt ook nog een poppenspeelster met een klein poppenkastje op haar hoofd waarin ze met piepkleine vingerpop jes een voorstelling geeft. In de grote hal is een reizende tentoonstelling van het Poppenspelcentrum uit Dor drecht waarmee de geschiedenis van het poppenspel in Nederland wordt geschetst. Er worden drie prijzen toegekend: de concoursprijs. een aanmoedigings prijs en een publieksprijs. Na de prijs uitreiking wordt deze dag besloten met een opvoering van „Japanse Ver tellingen" door het Marionettenthea ter Lucas Goudzwaard. DEN HAAG (ANP) Een centraal museum voor de Haagse school, bij voorkeur in Den Haag is een van de doelstellingen van de vorige week op gerichte stichting „De Haagsche School". Het eerste project van de stichting is de produktie en uitgave van een boek over Hendrik Mesdag. Het werk zal half 1980 verschijnen en is onder meer een eerste aanzet tot een oeuvre-catalogus. Het bestuur van de stichting bestaat uit ir J. Poort in Wassenaar, voorzit ter; dr R. Kupperman in Heelsum, penningmeester en ir A. G. Kiers in Den Haag, secretaris. Zij namen het initiatief tot oprichting van de stich ting. Leden zijn A. H. Munnik, voor zitter van het schilderkundig genoot schap Pulchri Studio, (waar in 1848 de Haagse School voor het eerst vorm kreeg), drs J. J. Sillevis. conservator van het Haags Gemeentemuseum. De schilder Ab van Overdam is advi seur van het bestuur. De stichting stelt zich meer in alge mene zin ten doel: wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de Ne derlandse schilderkunst van vooral de tweede helft van de vorige en het begin van deze eeuw (plus minus 1870-1920).Ze wil verder het betrekke lijk grote oeuvre van de schilders van de Haagse School meer dan tot nu toe onder de ogen van het publiek brengen bijk er d door R. N. Degens Met een overvloedig aantal illustraties die meer dan de helft van de ruim 260 bladzii beslaan sluit het onlangs in Nederlandse vertabng verschenen Engelse uitgave The mij' makers zich aan bij de kijkboeken op elk gebied die de laatste jaren vlot van de persen ro J' Met de wijsheid dat een plaatje meer zegt dan duizend woorden heeft dat minder te ma dan met de gretigheid waarmee het publiek bereid is fikse bedragen voor dergelijke 1 1 ogende uitgaven neer te tellen. 1 Er zijn natuurlijk onderwerpen die er zich bijzonder goed toe lenen vrijwel uitsluitend visueel te worden behan deld; fotoboeken over zowel land schappelijk als vrouwelijk schoon zijn daarvan de klassieke voorbeel den. Zodra er echter een wat dieper gaande informatie wordt beloofd zal de nadruk toch moeten liggen op de geschreven tekst. Tussen die tekst én de illustratie daarvan (in de uit het Frans overgenomen betekenis van verduidelijking, toelichting) moet dan wel een duidelijk functioneel en proportioneel verband bestaan. Dat verband lijkt mij in hoge mate afwezig bij „Het groot biografisch muzieknaslagboek" zoals The music- makers met een niet erg gelukkige vertaling is genoemd. Er zijn 662 plaatjes en platen in opgenomen waarvan 221 in kleur, veelal uitste kend van kwaliteit. De meeste zijn portretten van uitvoerende kunste naars en componisten. Vooral daarop is het bekende gezegde (enigszins ge wijzigd) van toepassing: plaatjes vul len geen gaatjes. Maar een flink aan tal andere illustraties is wel degelijk functioneel; afbeeldingen van instru menten, met o.a. een duidelijk sche ma van de werking van een orgel, en voorbeelden van componisten-hand schriften zijn hier zeker op hun plaats. Dat verandert echter niets aan het feit dat al die illustraties in hun kleu rige overvloedigheid deze uitgave tot een „heen en weer bladerboek" ma ken in een andere betekenis dan Ton Koopman in zijn voorwoord aan deze omschrijving bedoelt te geven. Je blijft, al plaatjeskijkend, door- en heen en weer bladeren, voor zolang en zover het formaat (van een grote lp) •en het gewicht (twee-en-een-half kilo) dat toestaan. Met een stevige tafel eronder kom je een heel eind. Maar ook om die moeilijke hanteerbaar heid is „naslagwerk" een nogal opti mistische aanduiding. Missers Het tektsgedeelte bevat ruim 900 kor te biografische schetsen die niet in alfabetische maar in chronologische volgorde (naar jaar van geboorte) zijn geplaatst. Alfabetische registers ver gemakkelijken het opzoeken, en het constateren van wat er niet in staat. In dit opzicht is geen enkel naslag werk compleet, maar zelfs bij een niet al te langdurig doorbladeren ontdek je hier toch een te groot aantal onbe grijpelijke omissies. De geïnteresseerde leken voor wie dit werk bedoeld is, zullen bijvoorbeeld vergeefs zoeken naar gegevens over orkesten als het Royal Philharmonic Orchestra, het London Philharmonic. Karikatuur van Mendelssohn door Aubrey Beardsley de symfonie-orkesten van Moskou en Leningrad, The Academy of St. Mar tin in the Fields, om er een paar te noemen. Tot de meest bekende jonge en oudere pianisten die er niet in voorkomen behoren Mauricio Pollini, Wladimir Ashkenazy, Emil Gilels, Annie Fischer en Daniel Barenboim; en bepaald niet onvermaarde dirigen ten als Pierre Monteux, Karl Böhm, Nikolaus Harnoncourt, Neville Marri- ner, Erich Kleiber, Kyrill Kondrasjin en Edo de Waart onbreken ook. Zan geressen van internationale faam als Elly Ameling en Janet Baker, en aan dachttrekkende hedendaagse com ponisten als Terry Riley, Philip Glass en Steve Reich zijn overgeslagen. Zou dat allemaal behoren tot het aantal „voor de Nederlandse lezer overbodige onderwerpen" dat vol gens het voorwoord uit de Engelse editie werd geschrapt? Het lijkt mij onwaarschijnlijk, te meer daar de Ne derlandse uitgave nog werd aange vuld „met biografische schetsen van enige tientallen niet-Nederlandse componisten" die in de oorspronkelij ke editie ontbraken. Jammer dat bij deze kennelijk rigoureuze sanering (er werden ook nog artikelen aange vuld en verbeterd) enkele aperte on juistheden niet zijn verwijderd. Zoals de bewering dat Sjostakowitsj de produktiefste componist van sym fonieën in de 20ste eeuw is geweest, terwijl zijn landgenoot Miaskofski (1881-1950) er nog twaalf meer schreef, wat overigens ook in hetzelf de naslagwerk vermeld staat. Naar boos (Engels?) opzet riekend vind ik n, bi e int de L_J ten ier r endl tinne e lai it dr< het weglaten van belangrijke Na vens betreffende de unieke diriioudt Sir Thomas Beecham, van wie| teg voorbeeld niet wordt vermeld da het London Philharmonic en Roayl Philharmonic Orchestra buit tendeels met eigen geld) opricht r de sen Prentenboek te v de Met deze opmerkingen uit enkeli len vol aantekeningen, gemaak :n ZI het doorbladeren van dit grootflosk grafisch Muzieknaslagboek wil aard niet worden aangetoond c weinig van deugt. De inleidingt verschillende stijlperioden, de geïllustreerde) artikelen over n kinstrumenten, en de speciaal Nederland toegevoegde biogrJ van ongeveer honderd Nederla muziekmakers, maken wel veel Maar het blijft toch in hoofdzaal aantrekkelijk verzorgd, prente) over muzikale zaken. Dat mei commercieel inzicht door Hi House Editions Ltd. London ontworpen en geredigeerd, schakeling van een lange i medewerkers. En dat ongefr aan waarde (maar misschien nie verkoopbaarheid) gewonnen zou ben door een rigoureuze vermi ring van het aantal illustraties even rigoureuze aanvulling en ve tering van de tekst. Het groot biografisch muzieknai boek. Oorspr. titel The Music Ma onder redactie van Clive Unger milton.'Neil Fairbairn en Derek ters. Uitg. Unieboek-De Gooise geverij, Bussum. 260 blz. prijs -3 Mens en Trein, een spoorwegmat en -vrouwenboek door R. de Win A. Pola waarin veel foto's met het spoorwegbedrijf laten zien. Bruna, Utrecht. 143 blz. - 29.50 Bij uitgeverij Nelissen te Bloei daal zijn verschenen: Bouwsti voor opbouwwerk door P. Winkt (159 blz. - 23.90) en Effectief oi schap met bijdragen van F. M. rards, T. Gordebeke en J. Brou voor het in de praktijk omgaan kinderen. (119 blz. - 18.90) Zwerftochten door Drenthe, Ove sel en Gelderland, door H. Wn (170 blz - 26.90) en Christelijke nisaties in discussie, bijdragen C. Rijnsdrop, J. Klapwijk, P. J.4 cam Abbing, G. A. Kieft, R. mond, H. A. de Boer (143 blz - 1( zijn beide uitgaven van Boek< trum te Den Haag. door Adr. Hager DEN HAAG— Vanavond geelt het Nederlands Studentenorkest in het Concertgebouw in Amsterdam zijn negende en laatste optreden van deze 28e toernee. Voor de eerste keer in de geschiedenis van het orkest, dat zoals bekend ieder jaar weer opnieuw wordt samengesteld, werd het buitenland aangedaan. Afgelopen zaterdag hebben 60 deelnemende studenten een concert verzorgd in Brussel. Aanvankelijk heeft het NSO zich in gezet ten dienste van de studenten die in het sanatorium moesten kuren. Daaraan is een einde gekomen toen met het verdwijnen van tuberculose als volksziekte het besluit werd geno men het sanatorium te sluiten. Ten bate van gehandicapte studenten werden nieuwe activiteiten ont plooid. Passend bl) de doelstelling werd de naam gewijzigd in Stichting Handicap en Studie. Het Nederlands Studentenorkest steunt door middel van een jaarlijkse toernee dit lof waardige doel Zondagavond speelde het orkest m de Nieuwe Kerk in Den Haag. ditmaal voor een minder groot publiek dan in afgelopen jaren. Wel licht was hieraan het programma mede de oorzaak, de samenstelling was niet zodanig dat het publiek hier door gecharmeerd werd. Met vijf on derdelen die weinig samenhang ver toonden, maakte het geheel een wat rommelige indruk Louis Stotijn, die voor de derde keer een orkest had weten te formeren, begon in zijn woonstad met een onrustige Acade mische feestouverture van Brahms, nadat hij het publiek had opgeroepen het Io Vivat naar traditie mee te zingen. De keuze van de Holberg sui te van Grieg leek gedaan te zijn zon der inspraak van de Jonge musici. Deze muziek is toch wel bijzonder gedateerd. Dat neemt niet weg dat men er duide lijk zorg en aandacht aan besteedde. Carl Maria von Weber schreef met zijn fagotconcert een humorvol gele genheidswerk Geschikt voor deze ge legenheid. De eerste fagottist van het Nederlands balletorkest Ronald Kar- ten. maakte dankbaar en deskundig gebruik van de door de componist gegeven mogelijkheden om te schit teren. Tien jaar geleden schreef Tris tan Keuris voor het Amersfoorts Jeugdorkest zijn Koraal muziek I Een zesdelig werkje (van 7 minuten) waarvan de delen 1, 3 en 5 als varië rend refrein fungeren. Kort en bondig deze muziek, waarin de orkestonder delen afwisselend aan bod komen. De grootste verdienste van het werk is. dat het goed speelbare muziek amateurs mag worden genoemd. Lest best. Dat was zeer zekerj toepassing met de negende syifl nie van Sjostakowitsj. Het een uur durende werk is onderhouj en klankrijk, de realisatie doi studenten verdient alle lof. Lou tijn moet met deze amateurs I hebben gewerkt om dit results bereiken. Levendig, voortvarenf kleurrijk werd de partituur pakt. Na het slotakkoord vanj avond worden de musici weer stu ten, een ongekende ervaring rijkl VATICAANSTAD (ANP)— Een schil derij van de madonna en kind dat sinds 54 jaar in het Vaticaan hangt en werd toegeschreven aan de Spaanse schilder Bartolomeo Esteban Murillo (1618-1682), blijkt een vervalsing te zijn Dit hebben functionarissen van de Vaticaanse musea verklaard Recente onderzoekingen hebben aan getoond dat het werk met verf op waterbasis is geschilderd en niet met olieverf zoals Murillo die placht te gebruiken. Ook werd vastgesteld dat het schilderij stamt uit de eers ren van de 18e eeuw. of zeker 2 na de dood van Murillo. De twijfel over de echtheid val werk stamt al uit 1957. Besloten! toen het schilderij uit het must halen en op te bergen. Het werÜ in 1855 door koningin Isabella F Spanje aan het Vaticaan gescht Volgens museumdeskundigen t vorstin het gekocht van een f kunsthandelaar en had zij geen rf te twijfelen aan de echtheid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4