rd Soames
odtoestand
verlengt
Rhodesië
Nieuwe geestelijk
leider in Teheran
IJsland toe aan
derde formateur
Chaos België door grondwet
Thais onderzoek naar
moord op vluchtelingen
lerika zoekt steun
Kans op besprekingen
tussen beide Korea's
Artsen twijfelen over
amputatie Tito's been
Pintasilgo mag oude functie niet meer uitoefenen
Frans budget voor 1980 aangenomen
Ex-Beatle zit nog
tien dagen in cel
NICARAGUA
19 JANUARI 1900
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
-egeve 3BURY (AFP, AP, Reuter) De Britse gouverneur In Salisbury Lord Soames heeft de
'gehao oestand In Rhodesië met zes maanden verlengd.
heeft ln Kenia een reservemacht
klaarstaan om eventueel de volgende
maand de 1200 man Gemenebesttroe
pen bij te staan. Het zogeheten „red-
dlngsleger" zal uit 600 man bestaan
en gelegerd worden bij de zuidgrens
van Kenia, zo meldde gisteren het
Britse dagblad Daily Mail. De reser
vemacht is ook bedoeld om te helpen
bij de evacuatie van de Gemenebest
macht.
ïikba
een odtoestand voor Rhodesië is
n in d^n in 1965, zes dagen voordat
Tam mi iith Rhodesië eenzijdig onaf-
2 uur jk verklaarde. De toenmalige
Ander gouverneur sir Humphrey
wissel stelde de noodtoestand in.
10 en'
iaven van de noodtoestand
it dat ook de meeste Rhodesi-
oodwetten blijven, zoals de
van beleg, gevangenneming
vorm van proces en allerlei
van censuur.
^mnm ,ameS heeft de huid,8e wet
erd bij het verlengen van de
net ge^tan(i [>e noodtoestand zal
:h worden opgeheven in
de nieuwe grondwet Ingaat.
;e noodtoestand zou offlci-
ipen zijn op 25 januari. Bis-
jzorewa had tijdens zijn pre-
1HV-Vei aP de noodt°estand voor zes
°Pjkn uitgeroepen in de hoop dat
)SSing voor de kwestie-Rhode-
zoal uiy komen. Groot-Brittannië
volgen
eens
aldus
am
uur ei
convooi vanuit Botswana naar bula-
wayo gebracht. De groep werd vast
gehouden in de plaatselijke gevange
nis, omdat het „illegale immigran
ten" betrof.
BANGKOK (AP) De
Thaise regering en militairen
hebben een onderzoek aange
kondigd naar de berichten
over de moordpartijen en ver
krachtingen die zijn aange
richt door Thaise piraten on
der Vietnamese vluchte
lingen.
Een woordvoerder van de Thaise ma-
rine zei gisteren dat verscheidene mi
nisteries en de politie bij het onder
zoek betrokken zouden worden, maar
dat er nog geen plannen bestonden
om permanent op het eiland Kra.
waar de meeste gewelddaden voor
vielen, een politiemacht te statione-
ren. De woordvoerder, marine-kapl-
tein Preecha Sanguanchua. noemde
de berichten „ongelooflijk" en zei dat
sommige Vietnamese vluchtelingen
de verhalen waarschijnlijk overdre
ven hadden om meer sympathie te
krijgen van buitenlandse hulporgani
saties. Hij twijfelde ook aan het aan
tal slachtoffers (de berichten waren
dat alleen al de afgelopen maand
meer dan 150 vluchtelingen werden
vermoord), omdat de marine geen lij
ken had gevonden.
Het ministerie van buitenlandse za
ken heeft woedend gereageerd op de
berichten en de buitenlandse corres
pondenten in Thailand gewaar
schuwd „de feiten niet te verdraaien
en Thailand een slechte naam te be
zorgen". Ook herhaalde het ministe
rie dat er best piraten van andere
nationaliteiten bij betrokken kunnen
zijn. Maar de correspondenten nemen
niets van hun berichtgeving terug en
westerse diplomaten zeggen dat het
hoog tijd wordt dat de zaak wordt
onderzocht
„De Thais doen veel voor de vluchte
lingen uit Indo-Chlna en ze willen,
geen slechte naam krijgen door deZe
incidenten. Maar waarom erkennen
zij de feiten niet waarom geven ze
niet toe dat het om Thaise piraten
gaat en dat de regering haar best zal
doen ze achter slot en grendel te
krijgen?" Vertegenwoordigers van
hulporganisaties geven toe dat de pi
raten moeilijk te vangen zijn, maar
vinden ook dat de Thaise regering
veel meer kan doen om de moordpar
tijen te stoppen.
Tijdens de wapenstilstand die zo
goed als dat gaat wordt gehandhaafd
in Rhodesië zijn opnieuw twee Britse
soldaten om het leven gekomen. Het
tweetal werd donderdag gedood in
het noordoosten van het land toen
hun vrachtwagen die water vervoer
de, ergens tegenaan botste.
Maandag start de evacuatie van de
vluchtelingen die in de buurlanden
verblijven. Woensdag zijn 900 man
nen, vrouwen en kinderen, die loyaal
waren aan guerrillaleider Nkomo, in
Sr.
1 gen<
aad
;rlan<
cerkt
wi
Jke
luit
aeenl
van pagina 1
Overi-
fbben de gebeurtenissen in
Afghanistan de president wat
lat geen windeieren gelegd;
lariteit is bij de Amerikaan-
5 met sprongen gestegen.
ikomt de „langdurige en zwa-
voort uit het Amerikaanse
•n na de Russische inver-
Hongarije (1956) en Tsje-
..Jje (1968), toen enkele
li D daarna al de acties als vol-
er Var feiten werden gezien en de
ama u wereld overging tot de orde
ink zi iag
rikaanse opstelling wijst er
ge functionarissen van het
ie van buitenlandse zaken op
economische boycot tegen
le graanboycot tegen de Sow-
lang kan duren. Maar naar-
'an di meer ianden zijn, die daar
enwer wenSen deel te nemen legt
t5*er 8ewlc^t in de schaal. Gis-
de Russische ambassa-
atie '^Brazilië dat land uitbundig
'jFIt niet deelnemen aan de
pCOt Argentinië liet eerder al
Di liet mee doen aan de
ord eir
raling
akozei
)or dïriteit
at^?tanlgde Staten hebben veel ge-
!nide wereld ingestuurd om
verwerven voor hun beleid
Iran en de Sowjet-Unie. De
over hoe succesvol die po-
geweest zijn nogal ver-
Amerikanen laten niet na
noten te prijzen voor hun
it, maar veel concrete maat-
Jn er bepaald niet aan ge-
Zo is ook Japan, toch al
olieleveranties uit het Mid-
te verliezen, erg terug-
Daar heeft, voor zover gis-
Japanse waarnemers is
de speciale Amerikaanse af-
L ilip Habib niet al te veel
n veranderen, hoewel de
zei „er meer uit gehaald te
[dat hij in eerste instantie
dellijk een wapenwedloop in het ge
bied veroorzaken. „Historisch is aan
getoond dat westerse wapens voor
Pakistand altijd tegen India gebruik
worden", aldus een regerinswoord-
voerder. India bewaart niet minder
nare herinneringen aan drie oorlogen
tegen Pakistan in de korte tijd nadat
de Britten het Indiase sub-continent
verlieten.
De berichten van het Afghaanse front
zijn als vanouds verwarrend. Woord
voerders van de opstandige moslem
bewegingen zeggen dat de Sowjet-
Unie op grote schaal gevechtsheli-
copter inzetten om de opstandelin
gen verder de bergen in te jagen. De
gevechten zouden het zwaarst zijn
langs de weg van de hoofdstad Ka
boel naar Pakistan.
TEHERAN (AP. Reuter, AFP) De nieuwe geestelijke leider
van Teheran Hojatolesla Seyyed ali Khameini heeft gisteren
krachtig stelling genomen tegen de Verenigde Staten. „Onze
grote vijand is Amerika", zo verklaarde hij ten overstaan van
een menigte van tienduizend moslems op het terrein van de
universiteit van de Iraanse hoofdstad.
Egypte
volgens een Japanse krant heeft Van onze correspondent
Egypte zich bereid verklaard de Af
ghaanse rebellen financieel en mili
tair te steunen. De krant zei dat de
ten.
n met
slacht
ar eei
ndit
«n
Schel
int
;erza£
a. Mi
raai
durei
Septische premier KhJll 0
van plan was de opstandelingen me- rinpprogramma donderdagavond,
dlsche hulp te verschaffen en verder °P ma*en dat de„ T8?'
de opstandelingen een militaire trai- P°r,tu8fse P"™1"- Marla da Lurdes
ning te geven. Volgens de Afghaanse
regering ls dat niets nieuws Kaboel de UNESCO "aar P»J}i» "HE aal
heeft Egypte. Pakistan en China er al kunnen gaan De socialltlsche woord
eerder van beschuldigd de opstande- v0"d« Snares sprak van een
lingen militair te tranen. Egypte is «handaal •■wafmee' Pintasilgo ihet
r noor noor omhoecorln romer 'hl 1 Irn.
tevens bezig maatregelen te treffen
om een afsluiting van het Suez-ka-
naal te voorkomen. „De gebeurtenis
sen in Afghanistan leren ons dat we
militair voorbereid moeten zijn op
een poging van vijandelijke machten f VanaQ w „ntci0„
het Suez-kanaal te sluiten of de NIJ1
Khameini nam vijf dagen geleden de
taak over van ayatollah Hossein Ali
Montazeri, die weer onderwijs wil
gaan geven. Khameini is ook staats
secretaris van defensie in de Iraanse
regering. Gisteren beloofde hij ook
steun aan de Palestljnen en aan de
Phllippijnse moslemopstandelingen.
„Laat de supermachten ons maar be
dreigen met militaire inmenging en
economische sancties", zo zei Kha
meini. „De zonen van dit volk zijn
niet te verslaan en zullen zich nooit
terugtrekken van het toneel van
strijd en revolutie."
In Iran zijn de verkiezingscampagnes
volop aan de gang. De theologische
gemeenschap in Qom heeft gisteren
aangekondigd dat zij haar steun zal
geven aan presidentskandidaat Has
san Habibi. die nu minister van cul
tuur is. Eerder had de gemeenschap
Een trein is donderdag in Noord-Ierland door een aanslag met een brandbom getroffen. Drie mensen favoriet de radicale Jaialeddin
kwamen om het leven en verscheidene mensen sprongen met brandende kleren uit de trein. Vijf Farsi. Deze moest zich echter terug
mensen werden in het ziekenhuis opgenomen. trekken uit de race voor het presi
dentschap, omdat hij van Afghaanse
afkomst is. Volgens de islamitische
grondwet moet een president van
Iraanse afkomst zijn.
Door voor Habibi te kiezen negeerde
gisteren de theologische gemeen
schap in Qom minister Bani Sadr van
economie en financiën, die de eerste
keus was voordat Farsi op de prop
pen kwam.
Bani Sadr wordt nog steeds gezien als
de presidentskandidaat met de mees
te kansen. De IRP (Islamitische Re
publikeinse Partij) probeert op het
ogenblik nog steeds gedaan te krij
gen de verkiezingen van 25 Januari
een week uit te stellen, nu hun kandi
daat Farsi niet meer mag meedingen
naar het presidentschap.
LISSABON Uit de verklaringen
van premier Sa Carnelro bij de afslui-
bruikelijk dat de persoonlijke politie
ke opvattingen van een ambassadeur
een rol spelen bij benoeming of ont
slag. „Zo iets gebeurt alleen in het
geval van een institutionele breuk,
zoals in het geval van een staats
greep, wat duidelijk niet het geval
lijkt te zijn," aldus Pintasilgo zelf.
Verwacht wordt dat president Eanes
het ontslagverzoek van de regering
niet zal overnemen. In dat geval zou
de minister van buitenlandse zaken,
Freltas do Amaral. Pintasilgo echter
voor onbepaalde tijd in Lissabon
kunnen vasthouden. „Als de regering
al een vroegere eerste minister pro
beert te saneren wat zal er dan wel
niet met de andere sleutelfiguren in
de bestuursorganen gebeuren?",
vraagt men zich in Lissabon af
naar haar ambassade terug zou ke
ren". Sa Carneiro antwoordde daarop
dat de ambassade „niet van haar" is
maar van Portgual.
De reden waarom de regering volgen-
af te dammen," aldus premier Khalil.
Hij doelde daarmee op de Russische
aanwezigheid in Zuid-Jemen en
Ethiopië
ADVERTENTIE
van Pintasilgo zou vragen ls puur
politiek. De bekwaamheid van Pinta
silgo als ambassadeur wordt niet be
twijfeld. Het ls echter hoogst onge-
PARIJS (Reuter, AFP) Frankrijks
begroting voor 1980 is er door. Met de
goedkeuring door de senaat werd één
van de roerigste begrotingsbehande
lingen sinds het ontstaan van de Vijf
de Republiek in 1958 afgesloten. Een
eerste stemming erover ln de Natio
nale Vergadering werd door de con
stitutionele raad als in strijd met de
grondwet beoordeeld.
Het heeft de regering-Barre veel
moeite gekost de begroting van 260
miljard gulden door de Nationale
Vergadering te loodsen. De gaullisten
eisten namelijk een bezuiniging van
een miljard gulden zonder aan te ge
ven waar zou moeten worden gesne
den. Toen de gaullisten weigerden in
te stemmen met de begroting greep
Raymond Barre het zogeheten arti
kel 49 aan.
VN-commissie
De Iraanse minister van buitenlandse
zaken Ghotbzadeh. die ook meedoet
aan de presidentsverkiezingen, heeft
gisteren Washington ervan beschul
digd dat het de oprichting van een
commissie van de Verenigde Naties
verhindert. Deze commissie zou een
onderzoek moeten doen naar de
Iraanse beschuldigingen tegen de af
gezette sjah. Volgens Ghotbzadeh
was een dergelijke commissie de eni
ge weg naar een oplossing van de
gijzelingskwestie. De secretaris-gene
raal van de Verenigde Naties Kurt
Waldheim zou hebben ingestemd met
een dergelijke commissie tijdens zijn
bezoek aan Iran, maar Waldheim
wordt tegengehouden door Ameri
kaanse belangen", aldus Ghotb
zadeh.
Minister Ghotbzadeh verklaarde dat
de brief van de Amerikaanse gegijzel
de Robert Ode een valse beschuldi
ging is. Ode had de toestand in de
ambassade niet zo rooskleurig afge
schilderd. Hij sprak van een „vreselij
ke situatie".
De VS gaan de komende dagen de
economische santies tegen Iran be
ginnen, zo was donderdag te horen ln
Amerikaanse regeringskringen. Alle
uitvoer, met uitzondering van medi
cijnen en voedsel wordt verboden en
ook de vrachtschepen waarover de
VS het beheer hebben mogen niet
meer op Iran varen.
LONDEN. TOKIO (Reuter, AP)
Oud-Beatle Paul McCartney moet
nog zeker tien dagen vastzitten in
Japan wegens het bezit van 219 gram
marihuana. De politie wil hem in die
tijd ovndervragen over zijn overtre
ding van de Japanse drugwetten
Vandaag zal worden beslist of de 37-
Jarige Paul McCartney nog langer
vast moet zitten. Overtreders van de
Japanse wet kunnen een gevangenis
straf krijgen van maximaal zeven
Jaar. Het is mogelijk dat de ex-Beatle
op borgtocht vrijkomt. Het verlies
dat de Japanse organisatoren van de
concerttournee hebben ligt tussen de
900.000 en 4,5 miljoen gulden.
Jont heeft gisteren de minister
orjenlandse zaken. Huang Hua
ndgenoot China moi_
China vindt dat er
acties" nodig zijn om de
eiging in Azië aan banden
Geruchten doen de ronde
nese troepen met groot
J op weg naar Pakistan zijn.
stitie.j geruchten, maar de Indiase
hecht er blijkbaar genoeg
tan om zijn bezorgheid over
hese troepenmacht aan zijn
te uiten. India bewaart
?bou* nneringen aan oorlogen met
>p vai se Rode Leger.
Conin
delingeft tevens scherp gereageerd
open tingen van de Pakistaanse
hek generaal Zia Oei Haq, die
Dezaeze week liet weten 400 mil-
uureifar aan Amerikaanse econo-
n militaire steun voor Pakis-
bar weinig te vinden en veel
n defensieverdrag met de
Staten te willen sluiten,
rganilndia zal zo'n verdrag onmid-
e dai
Fabrieken, werkplaatsen en
plantages bezoeken.
Leden werven en informeren.
Vormingsbijeenkomsten
beleggen voor mannen en
vrouwen.
„Nu is er een kans dat wij
arbeiders en landbewerkers iets
te zeggen krijgen en kunnen
gaan meebeslissen".
„Maar dan moeten we sterk
georganiseerd zijn".
En het opbouwen van een
goede organisatie kost veel geld"
U kunt de arbeiders en
boeren, verenigd in de
onafhankelijke vakcentrale
CTN, steunen.
GIR01918108
Ln.T.
CLAT-Nederland,
IM177 utrecM
1 o.i.v. Nicaragua
BELGRADO (Reuter, AP, AFP) De artsen van de Joegosla
vische presedent Tito wisten gisteren nog steeds niet of ze wel
of niet tot amputatie van het linkerbeen van de president
moesten overgaan. De toestand van Tito was gisteren niet
verbeterd, aldus het officiële communiqué.
De Joegoslavische regering ging gis
teren door met het uitgeven van voor
zichtig gestelde verklaringen. In rege
ringskringen werd evenwel vernomen
dat de toestand van Tito kritiek is en
'dat hij vecht voor zijn leven. Zijn
linkerbeen zou al door gangreen
(koudvuur) zijn aangetast.
Er waren gisteren twee problemen
voor de acht artsen die president Tito
behandelen. De 87-jarige leider wei
gerde nog steeds zijn been te laten
amputeren en aan de andere kant
kon een dergelijke ingreep wel eens te
gevaarlijk zijn. omdat Tito's hart te
kenen van zwakte ging vertonen.
De Russische partijleider en presi
dent, Brezjnew, heeft gisteren een
brief gestuurd aan Tito waarin hij
hem een snel en volledig herstel toe
wenst. Brezjnew schreef dat hij er
vertrouwen in had dat president Tl to
nog „lang en vruchtbaar kan werken
ln het belang van Joegoslavië en de
vriendschap tussen de twee landen".
De Joegoslavische regering heeft gis
teren een reactie gegeven op de wes
terse angst dat de Russen acties wil
len ondernemen en op de vrees van
Moskou dan de NAVO zich met Joe
goslavische zaken wil gaan bemoeien.
Belgrado verklaarde dat Joegoslavië
ln staat ls zijn onafhankelijkheid te
verdedigen en zijn onafhankelijke
ontwikkeling te waarborgen.
NAVO-waarnemers in Brussel ver
klaarden gisteren dat een eventuele
dood van president Tlto een „cruciale
test" zal zijn voor de ontspanning in
Europa.
SEOEL (AP, Reuter) Zuid-Korea bestudeert momenteel
een recent voorstel uit Noord-Korea om directe besprekingen
te beginnen over een mogelijke herziening van belde Korea's.
President Tito
Het Centraal Comité van de commu-
nistenbond in de Joegoslavische deel
republiek Kroatië heeft ln een tele
gram president Tito beloofd „de vrij
heid en integriteit van de socialisti
sche gemeenschap te bewaren."
Buurland Griekenland heeft gisteren
de hoop uitgesproken dat de ont
spanning in Joegoslavië gehand
haafd blijft. „Mocht hij moeten wor
den opgevolgd dan hopen we dat de
overgangsperiode geleidelijk zal ver
lopen en dat het gebied niet een slag
veld van de grootmachten zal wor
den". aldus de Griekse verklaring.
Nu zijn er wel vaker voorstellen over
en weer gegaan, maar deze keer zei de
Zuldkoreaanse president Chol Kyue
Hah dat zijn regering het aan een
„positieve" studie zou onderwerpen.
Binnen enkele dagen zal Noord-Ko
rea een formeel antwoord krijgen.
De Noordkoreaanse premier LI Jong
Ok had vorige week zaterdag in een
brief laten weten graag een ontmoe
ting te hebben met zijn Zuldkoreaan
se collega Shin Hyon Hwack om
„eens openlijk van gedachten te wis
selen" over de hereniging van het
verdeelde Koreaanse schiereiland.
Noord-Korea wilde praten ln het dorp
Panmoenjon bij de bestandsgrens, ln
de Noordkoreaanse hoofdstad Pjong
jang, of in de Zuldkoreaanse hoofd
stad Beoel, maar zei ook geen be
zwaar te hebben tegen een derde land
als ontmoetingsplaats.
President Chol zei dat zijn regering al
eerder had aangedrongen op bespre
kingen tussen verantwoordelijke
functionarissen van beide zijden en
dat hij het Noordkoreaanse voorstel
wilde interpreteren als een „ten dele
positieve reactie" op het Zuldkore
aanse voorstel.
Daarna herhaalde de Zuldkoreaanse
president het gebruikelijke Jargon
dat Noord-Korea zijn „droom", de
natie met geweld te kunnen hereni
gen. eens moest vergeten en op moest
houden met het stoken van onrust in
Zuid-Korea. De president vond dat
die ontruststokerij nog verhevingd
was na de dood van president Park
Tsjoeng Hee ln oktober vorig jaar.
Als de besprekingen doorgaan, zou
dat de eerste keer zijn sinds 1973 dat
de Zuid- en Noordkoreaanse premier
met elkaar overleggen.
an he
ledei
•melt
Ingei
s maj)j
ebber
ashi
ln Bi
an dl
voort j
ko
e di
onzer redacteuren
^nmunlst Svavar Ge-
van de week begon-
de vorming van een
IJslandse regering.
>n is de derde parle-
r op het eiland die
proberen, want de
vasn de twee grootste
is het sinds de IJslan-
de eerste twee dagen
mber vorig jaar naar Slaags
embus gingen niet
he>
a»g
ja c
ta fci
noodkabinet onder de sociaal-demo
craat Benedikt Gröndal waar.
fSJini Dell
ng
Aa
mo8flË<
inumfcn
Mt op IJsland kennelijk
Dellijker een kabinet samen
want de gebeurtenissen van
en weken lijken sprekend
d de vorige formatie. De
waren hetzelfde, alleen de
waarin de diverse politici
erk moesten verschilde. Bij
maanden duurde het toen
Ie leider van de centrumge-
oruitgangspartij Olafur Jo-
er in slaagde een coalitie-
'an de Vooruitgangspartij,
unlsten en de sociaal-demo-
men te stellen,
maanden heeft de premier
J bij elkaar weten te houden.
Men de meningsverschillen
I^Jji economisch beleid zo groot.
idsi ^nimlinkse regering uiteen
de verkiezingen nam een
De uitslag van december maakt het
er niet eenvoudiger op. In het zestig
leden tellende IJslandse parlement
de Althing bleef de Onafhankelijk
heidspartij van Geir Hallgrimsson de
grootste ploeg. De voorspelde enorme
winst er werd op een zeker ogen
blik een absolute meerderheid van 36
zetels voor de conservatieven ge
noemd bleef uit, waarschijnlijk
omdat ln de partij de verschillende
vleugels met elkaar slaags raakten.
Uiteindelijk kwamen er 21 zetels uit
de bus, een schamele winst van één.
Als gevolg van de interne ruzies had
één van de conservatieven, Eggert
Haukdal. op persoonlijke titel aan de
stembusstrijd meegedaan en een
plaats In de Althing veroverd.
De grote winst van de Jongste verkie
zingen was voor de Vooruitgangspar
tij, die inmiddels een nieuwe leider
had gekregen in Stelngrimur Her-
mansson. Het centrum ging van
twaalf naar zeventien zetels en loopt
dus in op de conservatieven. De ver
liezers zaten uitsluitend aan de lin
kerzijde. De communisten duikelden
naar elf en de sociaal-democraten
naar tien zetels. Met name voor de
sociaal-democraten was het een enor
me tegenvaller Ineens af te zijn ge
zakt naar de onderste plaats ln de rij
van partijen.
Afkeer
Zowel Hermansson als Hallgrimsson
heeft nu tevergeefs geprobeerd een
kabinet te formeren. Toen Hermans
son in december begon, was zijn eer
ste opzet de oude samenwerking van
centristen. sociaaldemocraten en
communisten te herstellen. Dat lukte
niet. want de communisten willen
niet samen met de sociaal-democra
ten ln een regering zitten, zeker niet
sinds het economisch beleid in het
voorgaande breed kabinet door
Gröndal werd gedicteerd. En dat be
leid was zeer Ingrijpend en Impopu
lair.
Een combinatie van sociaal-democra
ten, centrum en conservatieven stuit
op ernstige persoonlijke afkeer van
de leiders van de niet-linkse partijen.
Eenzelfde probleem zit vast aan een
centrum-rechts kabinet en andere
combinaties halen of geen, of een te
kleine meerderheid. Het ziet er dus
naar uit dat de IJslanders voorlopig
nog niet uit de problemen zijn.
Sinds de meningsverschillen over het
herbergen van de NAVO op het ei
land zijn weggeëbd ls er nog maar één
allesbeheersende zaak: de economie
en dan met name de geldontwaar
ding. Het eiland kent een geldont
waarding van zestig procent per Jaar.
De oorzaak daarvan ligt voor een deel
ln de loonexplosies, die de vooral met
de communisten sterk verwante vak
bonden hebben bewerkstelligd. De
hoofdoorzaak ligt echter ln het feit
dat de IJslanders hun olie al sinds
1953 tegen hoge prijzen uit de SowJ et-
Unie invoeren. Onder de vorige coali
tie hebben de sociaal-democraten
zich sterk gemaakt voor een drasti
sche sanering van de economie, maar
door gebrek aan medewerking van de
andere coalitiegenoten mislukte dit
jammerlijk. De conservatieven staan
in dit opzicht nog het dichtst bij de
sociaal-democraten, maar zo'n rege
ring kan geen genade vinden ln de
ogen van de bonden. Niet alleen een
nieuw kabinet zit er voorlopig niet ln,
ook een doeltreffende economische
politiek blijft nog buiten bereik.
door Bert van Panhuis
België is met grote snelheid in
een absurde situatie terecht
gekomen. De regering is on
grondwettig zolang twee ont
slagen Franstalige ministers
niet zijn vervangen en die ver
vanging wordt tegengehou
den door het Franstalige deel
van de coalitie tot premier
Wilfried Martens met bijna
onmogelijke tegemoetkomin
gen op het gebied van de
staatshervorming komt. Nie
mand durft te voorspellen of
Martens, toch zeer taal en
vasthoudend, deze crisis zal
overleven.
Toen Martens woensdag, het bakke
leien beu, de twee ministers van het
Brusselse Democratisch Front van
Franssprekenden (FDF) Leon Defos-
set en Luclen Outers uit het kabinet
zette, en toen ook hun partijgenoot
staatssecretaris Francois Persoons
werd verwijderd, ging er een zucht
van verlichting door de gelederen van
de Vlaamse policltL Het volstrekt on
voorspelbare FDF, dat maandenlang
de sfeer in de regering had verpest,
was weg. Opgeruimd staat netjes.
Grote vraag was echter hoe de andere
Franstalige partijen ln de regering,
de christelijk-sociale PSC van oud
premier Paul Vanden Boeynants
maar vooral de radicale socialisten
uit André Cools' P8 zouden reageren.
Cools greep de kansen die hij zag
liggen. HIJ stelde dat er niet kon
worden gepraat over de vervulling
van de vacatures de Belgische
grondwet eist dat er evenveel Frans
talige als Vlaamstallge ministers zijn
eer Martens nieuwe garanties zou
hebben gegeven over de positie van
de Frans tali gen, zeg maar Wallonië
en Brussel, ln de verdere uitwerking
van de staatshervorming. Bovendien
zou een PS-congres eerst morgen zijn
oordeel moeten geven over de verwij
dering van het FDF.
De PSC zei gisteren „binnen 24 uur"
uitsluitsel van de premier te willen
maar Vanden Boeynants zal zeker
wel bereid zijn tot het weekeinde te
wachten met een oordeel. Belangrijk
is ook hoe de Vlaamse christendemo
craten van Leo Tindemans zullen rea
geren op het congres dat zij met
spoed op maandag hebben belegd.
Zoals het er nu uitziet weten de Bel
gen niet voor dinsdag hoe ze er aan
toe zijn: wel of geen breuk ln de
coalitie.
Wat tot dan wel waar ls. ls dat de
regering ongrondwettig is en dus
geen enkele beslissing kan nemen.
Martens en zijn kabinet kunnen zelfs
niet aftreden als ze dat zouden willen.
Het ls zeer bizar, maar alleen het
overlijden van twee Vlaamse minis
ters zou het kabinet weer wettigen.
Die ongrondwettigheid van het kabi
net werkt tot ln het absurde door. Er
kan geen sprake zijn van het aftreden
van het kabinet of van twee Vlamin
gen want zo zou het aantal taaiver
tegenwoordigers weer gelijk worden
omdat ontslagen door de koning
moet worden aanvaard. Aangezien
ook in het Belgische staatsrecht de
ministers verantwoordelijk zijn voor
de daden van de koning, zou die ver
antwoordelijkheid ook moeten wor
den gedragen door een zaakwaarne-
mend kabinet. Maar het kabinet is
ongrondwettig en dus kan koning
noch kabinet daden stellen tot de
coalitiegenoten uit de problemen
zijn.
Martens heeft ook voordelen ontdekt
ln deze chaos Het parlement had
hem voor gistermorgen gedagvaard
De premier weigerde echter zich te
verantwoorden. „We zijn onwettig en
kunnen ons dus niet verantwoorden."
En zo werd een grondwettelijk recht
van het parlement door de grondwet
zelf buiten werking gesteld.
