kleine
krant
t
M
m
Trouw de
Potloden voor
Nicaragua
-x
il
ai
ei
President Portugal komt
op voor vrijheid Timor
<Sr
Verwachte zuivering
in Praag blijft uit
L
Bisschoppen op
matje bij paus
Blokje om
Koude oorlog
"I
'Khaddaffi wil
van duizenden
Palestijnen af'
Bouteflika uit
Algerijns kabinet
DINSDAG 15 JANUARI 1980
TROUWKWARTET
15 JANUARI 1980
De kleine krant
Medewerkenden
Piet Hagen
Hanneke Wiigh
Johanneke Leestemaker
Herman Ameli/ik
Bert Klei
Gilles Stoop
Sneven en reacties naar
Trouw, postbus 659
1000 AW Amsterdam
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De postbode brengt dagelijks
grote pakken vol kladbloks. potloden, punteslij-
pers, schril ten, schetsboeken en sportartikelen bij
het Rode Kruis in Den Haag. Al die spullen zijn
bestemd voor schoolkinderen in Nicaragua.
Het Nederlandse Rode Kruis
heeft deze actie georgani
seerd omdat de scholen in
Nicaragua hulp vroegen. Ni
caragua heeft een felle
burgeroorlog achter de rug en
het land moet van de grond af
worden opgebouwd. Een van
de grote problemen is het on
derwijs. Er is een geweldig
tekort aan goede leermidde
len. Zelfs de eenvoudigste
dingen zoals puntesiijpers
ontbreken.
Het Jeugd Rode Kruis heeft
Nederlandse scholen ge
vraagd materiaal in te zame
len en op te sturen naar Den
Haag Volgende week worden
alle spullen uitgezocht en in
gepakt Eind januari kan het
dan opgestuurd worden naar
Nicaragua Behalve materi
aal is ook geld nodig: gisteren
was er al meer dan 22.000
gulden binnen.
Lezen en schrijven
Niet alleen het onderwijs
De bewoners van Mos
kou hebben het afgelo
pen weekeinde gebib
berd. De temperatuur
daalde er 's nachts tot
dertig graden onder nul.
Ook in Spanje hadden
voor kinderen moet worden
verbeterd, ook voor de vol
wassenen moet iets gedaan
worden.
Meer dan de helft
van de mensen boven de tien
kan niet lezen of schrijven. Ze
zijn „analfabeet". Op het
platteland komen dorpen
voor waar slechts één man
kan lezen wat de kranten
schrijven.
De nieuwe regering wil hier
iets aan doen. In maart be
gint een grote campagne om
oudere mensen te leren lezen
en schrijven.
Een paar hon
derd onderwijzers uit Cuba
zijn al bezig om hun collega's
in Nicaragua te leren hoe Je
dat onderwijs aan volwasse
nen moet aanpakken Want
op Cuba hebben ze twintig
Jaar geleden hetzelfde moe
ten doen: de hele bevolking
leerde toen binnen een Jaar
lezen en schrijven.
de mensen last van de
kou. Er viel de afgelo
pen dagen een dik pak
sneeuw in Spanje. Op
sommige plaatsen had
het al twintig jaar niet
gesneeuwd.
Gisteren is er in Rome een
heel bijzondere groep mensen
bij elkaar gekomen: de paus
en zeven Nederlandse bls-
choppen. De vergadering zal
ongeveer 12 dagen duren en
heet „de bijzondere synode"
Er wordt gepraat over de
moeilijkheden in de rooms
katholieke kerk in Neder
land. De zeven bisschoppen
leiden deze kerk in Nederland
en de paus is het hoofd van
alle bisschoppen van de we
reld. dus ook over die van
Nederland.
vj)
De moeilijkheden zijn ont
staan omdat de bisschoppen
het onderling niet met elkaar
eens zijn. Wat van de één
mag. keurt de andere af. En
omdat het heel raar is dat je.
als kerkganger bij de ene bis
schop allerlei dingen niet
mag en bij de andere dezelfde
dingen wél mag. heeft de
paus de bisschoppen uitgeno
digd eens over dat verschil
van mening te komen praten.
Te modern
Het komt er eigenlijk op neer
dat Je aan de ene kant de
ouderwetse bisschoppen Gij-
sen en Simonls hebt. en aan
de andere kant de vijf ande
ren. Een vorige paus, Paulus
VI. heeft Gijsen en Simonis
benoemd omdat hij de katho
lieke kerk in Nederland te
modern vond. Vooral bis
schop Gijsen is een dwarslig
ger. Hij weigert aan allerlei
acties mee te doen die de an
deren wel willen.
De grote vraag is nu of de
paus beide partijen zal vra
gen. water in hun (bisschops)-
wljn te doen of dat hij van
alle bisschoppen een strenge
re koers zal eisen.
Schaatsen
Pas als het ijs op de sloten
ligt. bedenken de meeste
mensen dat ze hun schaat
sen nog moeten laten slij
pen. Opstoppingen bij de
schaatsenslijper is het ge
volg. Soms moet je wel drie
dagen waehten voor jouw
schaatsen aan de beurt zijn.
Ondertussen kan elke dag
de dooi inzetten en er een
einde aan de ijspret komen.
Minister-president Van Agt
houdt van wielrennen. dat is
zo langzamerhand wel be
kend. Een topsporter zal hij
nooit worden, want al dat ver
gaderen tot diep in de nacht
is bar slecht voor je conditie.
Maar als Dries van Agt wel
een wielrenner van formaat
was En als hij uitgekozen
zou worden voor de Neder
landse ploeg die naar de
Olympische Spelen in Mos
kou gaatWat zou hij dan
doen? Niet gaan. heeft Van
Agt gezegd. Niet omdat hij
bang is om te verliezen. Nee.
gewoon omdat hij die Olym
pische Spelen niet aan de
Russen gunt.
De minister-president vindt
dat de Russen het recht om
de Olympische Spelen te or
ganiseren verspeeld hebben.
Door het zuidelijke buurland
Afghanistan te bezetten, heb
ben ze bewezen dat ze hele
maal niet zo vredelievend
zijn, als ze zeggen. Dan moe
ten ze ook niet een groot
sportfeest organiseren om de
vriendschap van alle volken
te vieren En dus zou Dries
thuis blijven en gewoon in
Den Haag (waar de regering
zit) of in Nijmegen (waar hij
woont) een blokje om gaan
fietsen.
Het Nederlands Olympisch
Comité is niet zo blij met de
uitspraak van de minister
president. De regering ver
biedt Nederlandse sportmen
sen niet om naar Moskou te
gaan. Dan moet Van Agt ver
der ook zijn mond houden
over wat hij zou doen. als
Want hij mag niet eens mee.
al zou hij willen.
Eigenlijk moet je elk jaar je
schaatsen laten slijpen.
Vooral zand. aarde of tak
jes op het ijs maken de
ijzers bot. Op natuurijs, slo
ten en plassen, liggen meer
van deze obstakels dan op
een kunstijsbaan. Het slij
pen van een paar noren
kost ongeveer zeven gul
den. Het slijpen van kunst-
rijschaatsen is wat duurder
omdat de ijzers van de
De zaak ligt zo Alb ik
een goede VAjielreaNCR zou
zgN dau zou ik NU MiET
meedoen aam een weDyreyp
MOSKOU
schaatsen niet helemaal
recht zijn. De slijper heeft
een machine, die wel een
beetje opeen messenslijper
lijkt. De onderkant van de
ijzers wordt tegen een
draaiende steen gehouden.
Deze steen slijpt flinters
staal van de ijzers af. De
steen moet heel hard zijn.
harder dan het staal van de
ijzers. Daarom wordt de
steen onder hoge tempera-
Dat i-5 TOCH v>JEL CEW
vjekvlELEMb IETS.
rr
turen gebakken en heet dan
een keramische steen.
Als je een paar nieuwe
schaatsen koopt, kun je ze
het beste eerst laten slijpen
vóór je het ijs opgaat. Voor
dat je de schaatsen weer
opbergt, moet je ze heel
goed schoon en droog ma
ken en in het vet zetten. Het
vet. bijvoorbeeld vaseline
of kaarsvet, zorgt ervoor
dat de ijzers van je schaat
sen niet roesten.
r~'
O
O
Amerika is heel boos op Rusland, omdat
Russische soldaten in de dagen na Kerst
Afghanistan bezet hebben. Amerika is
zo boos dat sommige mensen van een
„koude oorlog" spreken. Wat is een kou
de oorlog?
Wat een gewone oorlog is weet iedereen.
Soldaten van het ene land vechten tegen
die van het andere land. Er wordt ge
schoten en er vallen meestal veel doden
en gewonden.
Een koude oorlog is een oorlog die meti
alle middelen gevoerd wordt, behalve
met wapens. Twee landen die met elkaar
ruzie maken kunnen het elkaar nog op
heel wat andere manieren lastig maken.
Bekende manieren zijn het wegsturen
van de ambassadeurs (de vertegenwoor
digers van het ene in het andere land), en
het stopzetten van de handel, waardoor
een land in moeilijkheden komt.
Daar komt dan meestal bij dat de tegen
stander heel zwart wordt afgeschilderd.
Zelfs al doet hij een keer wat goeds, dan
zal hij daar toch wel gemene bedoelin
gen mee hebben, denkt men in tijden
van koude oorlog. De burgers van het
ene land zien alle burgers van het andere
land als verschrikkelijke mensen die het
ergste van plan zijn.
De periode tussen 1945 en ongeveer 1962
wordt meestal omschreven als de tijd
van de koude oorlog. Amerika en Rus-
15 januari 1980
land hadden voortdurend ruzie op aller
lei plaatsen in de wereld. De Amerika
nen zagen de Russen als de grote zwarte
beer die de hele wereld communistisch
wilde maken. De Russen zagen de Ame
rikanen als mensen met hoge hoeden die
dachten dat ze alles wat er op de wereld
is met hun geld konden kopen en dat
eigenlijk de hele wereld van hen was.
Zo'n twintig jaar geleden kwam hieraan
een einde omdat Amerika en Rusland
opeens zagen dat er best kans was dat de
koude oorlog zou uitlopen op een echte
oorlog. De regeringen van de twee lan
den gingen meer met elkaar praten om
de ruzies bij te leggen en die periode
werd daarom „ontspanning" genoemd.
De vrees van veel mensen is dat de
Russische inval in Afghanistan een ein
de maakt aan de ontspanning en de
koude oorlog terugbrengt.
een
EN
irlan
uitze
iet V
;renig
tie sol
rps it
•nten
ssteld
en
flciéle
ïchth
et Ja
jn ai
milit;
IPH<
de c
len i
werk
Schi
r lei<
legati
>eren
t ove
ig. de
derlai
cono
lenta
n de
ireng
mei
collef
BUITENLAND
door Jan Halkes
LISSABON De Portugese
president overweegt stappen
te ondernemen in de kwestie
van de Oosttimorese onaf
hankelijkheid. Het adviesor
gaan van president Eanes, de
revolutionaire raad. zal zich
morgen beraden over een dos
sier dat het Portugese minis
terie van buitenlandse zaken
onlangs heeft samengesteld.
Het regeringsprogramma van
het nieuwe kabinet spreekt
van het bevorderen van het
„recht op zelfbeschikking"
van de door Indonesië in 1976
geannexeerde vroegere Por
tugese kolonie. President Ea
nes heeft dit initiatief buiten
de regering om genomen.
Waarnemers menen dat de stap van
de Portugese president kan leiden tot
een conflict tussen de regering van Sa
Cameiro en Eanes Sa Cameiro heeft
Eanes herhaaldelijk verweten op het
gebied van de buitenlandse politiek
te veel zijn eigen gang te gaan. Onder
het nieuwe bewind zou de president
daar geen ruimte meer voor kunnen
vinden. De Portugese grondwet stelt
echter dat het de taak ls van de
president en de regering ai het nood
zakelijke te doen om het „recht op
onafhankelijkheid" van Oost-Tlmor
te bevorderen en te garanderen.
Oost-Tlmor werd In 1975 kort nadat
de bevrijdingsbeweging Fretilin er de
onafhankelijkheid had uitgeroepen,
door het Indonesische leger onder de
voet gelopen De Portugese regering
erkende die onafhankelijkheid niet.
maar had zich enkele maanden daar
voor al uit de kolonie teruggetrokken
Zij wilde geen partij kiezen in de
kortstondige burgeroorlog tussen het
Fretilin en de gematigder UDT. die in
die strijd het onderspit moest delven
Hongersnood
Het Fretilin heeft zich enkele jaren
na de invasie met succes tegen de
Indonesiërs kunnen verzetten, ge
bruikmakend van de voor een guerril
la gunstige voorwaarden in het on
herbergzame binnenland. Een groot
aantal, zo niet het merendeel, van de
in de bergen teruggetrokken Ti more
zen werd vorig Jaar door hongersnood
gedwongen zich aan de Indonesiërs
over te leveren. Uit onder meer waar
nemingen van het Internationale
Rode Kruis dat pas medio vorig
jaar in Oost-Tlmor werd toegelaten -
kan worden opgemaakt dat ongeveer
200 000 van 650 000 Timorezen van de
honger zijn omgekomen Nog eens
zoveel verkeren door de hongersnood
in levensgevaar.
De verontrustende berichten uit
Oost-Timor hebben in december ge
hoor gevonden in de Verenigde Sta
ten. In strijd met de Amerikaanse
voorschriften gebruikten de Indone
siërs bij de invasie van december 1975
Amerikaanse wapens. Tevoren had
den president Ford en zijn minister
van buitenlandse zaken Kissinger
hun stilzwijgende toestemming aan
de Indonesische president Soeharto
verleend.
„Indonesië, de mohammedaanse
staat met het grootste inwonertal, is
een belangrijke olieleverancier; zijn
militaire regering is rechts en onder
drukkend. Maar het Amerikaanse
zwijgen over Oost-Timor staat in
schril contrast met de verontwaardi
ging over Cambodja: het lijden is
groot in beide plaatsen", aldus een
commentaar van de New York Times
op de vooravond van kerstmis
Ontsnappingen
Verklaringen van Timorese vluchte
lingen in Lissabon doen vermoeden
dat ook na de toelating van het Inter
nationale Rode Kruis en andere hulp
organisaties. de toestand in Oost-Ti
mor nog niet veel verbeterd is. Vorig
Jaar wisten in totaal 670 Oosttimore-
zen. voornamelijk Chinese midden
standers. via omkoperij van de Indo
nesische veiligheidsdienst te ont
snappen naar Lissabon. De laatst
aangekomenen bereikten Portugal
vorige week. ZIJ verlieten Dili al in
oktober
De geïnterviewde vluchtelingen wil
den hun namen niet noemen uit vrees
voor repressalllemaatregelen tegen
achtergebleven familieleden. Zij zeg
gen per persoon meer dan vierdui
zend gulden betaald te hebben aan
smeergeld en reiskosten Alleen het
Portugese paspoort konden zit zon
der ..bemiddeling" voor achttien gul
den van de Nederlandse ambassade
in Djakarta krijgen De Nederlandse
ambassade is zaakwaarnemer voor
de Portugezen sinds Portugal na de
Indonesische inval de diplomatieke
betrekkingen verbrak. De vluchtelin
gen zijn over de bemoeienissen van
onze ambassade overigens zeer te
spreken.
Volgens de vluchtelingen wil vrijwel
elke Timorees het eiland verlaten.
Maar alleen de Chinezen die als onge
vaarlijk worden beschouwd en die in
staat zijn hoge omkoopsommen te
betalen, maken een kleine kans. An
dere Timorezen die zich aanmelden
voor emigratie worden op een zwarte
lijst geplaatst en verliezen hun baan.
In totaal zouden er nog een paar
honderd Portugezen geboren in
Portugal zelf op het eiland zijn.
Volgens de vluchtelingen worden
deze mensen apart gehouden zodra er
buitenlandse bezoekers komen van
het Rode Kruis of sinds kort ook van
geselecteerde journalisten. De aan
wezigheid van deze Portugezen zou
voor de Portugeze regering een aan
leiding kunnen zijn tot diplomatieke
stappen.
PRAAG (AP) De Tsjechoslowaakse communistische pa
heeft de inwisseling van partijkaarten tot dusver niet aaj
grepen voor een grootscheepse zuivering onder haar leden,
partij zelf geeft geen informatie over de operatie, m.-^
volgens een goed ingelicht partijlid zijn er van de i
hrS -L
Strijkstok
De vluchtelingen zeiden niets ge
merkt te hebben van de Rode Kruis-
waamemers die er op moeten toezien
dat van de buitenlandse hulp niets
aan de militaire strijkstok blijft han
gen. Naar schatting zouden de mili
tairen viervijde van de hulp doorver
kopen aan de tussenhandel om de
opbrengst in eigen zak te steken. De
prijs van een zak rijst is sinds 1975
verdubbeld, hoewel het Rode Kruis
die gratis ter beschikking stelt. Ook
kan een zak rijst geruild worden te
gen een zak Timorese koffie die na
tuurlijk veel meer waard is. De vluch
telingen zeggen dat er geen enkele
verbetering in de situatie is en dat de
gehele Oosttimorese bevolking ge
doemd is van honger om te komen.
Volgens eind december uit Oost-Ti
mor gesmokkelde brieven leeft het
verzet in het oostelijk deel van Oost-
Tlmor weer op Mari Alkatlri, de „mi
nister van buitenlandse zaken' van
het Fretilin, bevestigde het afgelopen
weekeinde in Mozambique dat er
weer wordt gevochten. Indonesië
heeft daarom begin december vijf ba
taljons soldaten toegevoegd aan de
strijdmacht op Oost-Timor. aldus Al-
katiri. Een zestig leden tellend cen
traal comité van het Fretilin zou in de
bergen van Oost-Timor Vicente Reis
tot president hebben gekozen, als op
volger van Nicolau Lobato. die in
december 1978 sneuvelde Maar vol
gens eerdere berichten is ook Vicente
Reis gesneuveld.
Zeker is dat Jet einde van de onrecht
matige militaire bezetting waar tot
nog toe geen van de grote mogendhe
den zich druk over heeft gemaakt
nog lang niet in zicht is.
partijleden in district l van Praag slechts twaalf geschrK
„De helft was gewoon te oud om lid te blijven, drie gavel
kennen dat ze onvoldoende tijd hadden voor het partijwerlTER
de overigen hadden andere redenen," aldus deze man. rgini
f.740
Drie Oosteuropese landen kondigden
vorig jaar aan dat alle partijleden een
nieuwe lidmaatschapskaart moesten
aanvragen: Tsjechoslowakije. de
DDR en Roemenië. Alleen in Tsje
choslowakije is de inwisseling al be
gonnen.
partijcommissie verschijnen, level
commissies hebben opdracht de£rcjg
President Eanes van Portugal.
BEIROET. TEHERAN (UPI. DPA)
De Libische leider, kolonel Moammar
Khaddaffi heeft besloten tot de uit
wijzing van enige duizenden Palestij
nen. zo heeft gisteren het Iraanse
dagblad ..Teheran Times" gemeld
Het blad zei dit van het Palestijnse
persbureau Wafa te hebben verno
men Volgens het in Beiroet verschij
nende blad „Al-Llwa" heeft de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie PLO
van Jassir Arafat besloten alle Arabi
sche conferenties te boycotten die in
Libië worden gehouden. Daaronder
valt ook het Arabische volkscongres,
dat op 20 januari in de Libische
hoofdstad Tripolis, moet beginnen
Tot dit congres behoren links-geo
riënteerde Arabische partijen en or
ganisaties.
Het botert al langer niet meer tussen
Libië en de PLO. hoewel Khaddaffi
onlangs nog verklaarde dat Libië de
Palestijnse revolutie zal blijven steu
nen „op de weg van de gewapende
strijd". Volgens het officiële Libische
persbureau maakt niet Libië maar de
belangrijkste organisatie binnen de
PLO. namelijk Arafats eigen Al Fa-
tach. de moeilijkheden
In het Westen werd aangenomen dat
alle drie de landen van de gelegen
heid gebruik zouden maken om een
grote schoonmaak onder de leden te
houden (Het partijlidmaatschap
geldt als voorrecht.) De slechte eco
nomische toestand en de toenemende
onvrede in het land daarover zouden
tot deze zuivering hebben kunnen
leiden.
In 1969. een jaar na de Russische
inval die een eind maakte aan het
bewind van Alexander Dubcek. kreeg
een derde van de Tsjechische partij
leden geen nieuwe kaart.
Westerse diplomaten in Praag wijzen
erop dat de verantwoordelijkheid
voor de operatie, die een jaar zal
duren, is overgelaten aan plaatselijke
partijcommissies. Van centraal toe
zicht is niets te merken.
Ontevreden
Het afgelopen jaar heeft de Tsjechi
sche regering regelmatig gewezen op
de behoefte aan een betere bedrijfs
leiding. De opvolgers van de mana
gers die aan het eind van de jaren
zestig het veld moesten ruimen, kre
gen de schuld voor tekorten aan con
sumptiegoederen en grondstoffen,
voor de gebrekkige kwaliteit van de
produkten waardoor niet tegen bui
tenland te concurreren was. voor cor-
ruptie en voor het eeuwige zoeken
naar uitvluchten. De vooruitzichten
voor dit Jaar zijn somber en de partij
geeft openlijk toe dat de bevolking op
grote schaal ontevreden is.
Het partfjlidmaatschap. aldus het
partijblad Rude Pravo. moet ervoor
zorgen dat iedereen aan de kaak
wordt gesteld die „de normen van het
partijleven schendt, volhardt in ver
ouderde gewoontes, zijn heil zoekt in
uitvluchten, zich overgeeft aan zorge
loosheid of zijn plichten verzaakt"
Alle 1.5 miljoen partijleden tien
procent van de bevolking moeten
nog dit jaar voor een plaatselijke
te aantekeningen worden daarni
genomen in het kaartensysteemat in
de partij. ir Wil
De ernstigste straf is uitstoting iien
partij, een berisping is een aiFale
mogelijkheid. Een bedrijfsleidei*nlcl0
de grote Skoda-fabriek in Mlad4 A?Z
leslav is wegens zwendel de jjdien:
uitgezet, een collega-kameraadw
„te vaak diep in het glaasje k
heeft een berisping gekregen, i
Rude Pravo.
„Als het weer de tijd is voor nil
partijkaarten gedraagt iedereen]
zo goed mogelijk." zegt een pari
„Een hoop mensen vroegen zich
zorgd af hoe ze ervoor stonden
krijgen ze een schouderklopje
moeten dan weer gelukkig zijn
ALGIERS (AFP. Reuter. AP)
vroegere Algerijnse minister vaii
tenlandse zaken. Abdelaziz Boii
ka. die eens als de belangrijkste I
hebber op het presidentsschap
is uit het Algerijnse kabinet gestl^»^
Bouteflika. die sinds februari I
jaar de kabinetsfunctie van advj
van de president bezette, keert!
terug in de regering zoals dlel
president Chadli Bendjedid welf
wijzigd en beëedigd. ter H
De posten van adviseur van de
dent zijn opgeheven. Bouteflik.
bekend stond als de vertrouv
van de vorig Jaar overleden presP
Boumedlenne. verblijft de laatst
vaak in het buitenland voor
dische behandeling. Hij is vi
Jaar lang minister van buitei
zaken geweest en was een
belangrijkste kandidaten voor
volging van Boumedlenne. Mi
wel hij als zijn voornaamste
Mohammed Yahlaoul. werd
seerd ten gunste van de huidige
dent Chadli. die gesteund wei
het Algerijnse leger. Bouteflika
toen adviseur van de president,
hij heeft al een jaar geen kablni
ting bijgewoond
>Xen
r eei SEL
vl j Belg
nil ie s
vi tsen
'erd
ateg
is h
lereg
gi
n, wi
aai
:ken
and i
erp s
e bui
idigd
wg ge
